I. Tính cấp thiết của đề tài
Trên thế giới hiện còn khoảng 3,2 tỷ ha rừng, nhưng rừng thứ sinh nghèo chiếm khoảng 80%. Việt Nam có khoảng 10,24 triệu ha rừng, trong đó rừng thứ sinh chiếm trên 90%. Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào có 9 triệu ha rừng, với rừng thứ sinh chiếm trên 85%. Biến động rừng đang là mối quan ngại toàn cầu. Từ năm 2000 đến nay, diện tích rừng bị mất và suy thoái khoảng 14,6 triệu ha mỗi năm. Lào, với diện tích đất lâm nghiệp chiếm 47%, có tỷ lệ biến động rừng cao hơn mức bình quân chung. Để quản lý bền vững tài nguyên rừng, Chính phủ Lào đã thành lập nhiều vườn quốc gia, trong đó có Vườn Quốc gia Nam Ka Đinh. Tuy nhiên, diện tích rừng tự nhiên tại đây vẫn đang giảm dần do mất rừng và suy thoái. Việc phát hiện và đánh giá biến động tài nguyên rừng cần được cải thiện thông qua ứng dụng công nghệ địa không gian.
1.1. Tình hình biến động rừng
Biến động rừng tại Lào diễn ra mạnh mẽ, với tỷ lệ mất rừng và suy thoái rừng cao. Chính phủ đã có những nỗ lực trong việc quản lý tài nguyên rừng, nhưng vẫn còn nhiều thách thức. Việc áp dụng công nghệ GIS và công nghệ viễn thám trong giám sát và quản lý tài nguyên rừng là cần thiết. Các công nghệ này giúp phát hiện sớm các vấn đề liên quan đến mất rừng và suy thoái rừng, từ đó đưa ra các giải pháp kịp thời. Việc sử dụng hệ thống thông tin địa lý (GIS) cho phép phân tích không gian và theo dõi diễn biến tài nguyên rừng một cách hiệu quả.
II. Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu tổng quát của luận án là xây dựng quy trình kỹ thuật ứng dụng công nghệ địa không gian nhằm phát hiện mất rừng, suy thoái và khu vực thêm mới rừng. Mục tiêu cụ thể bao gồm xác định đặc điểm hiện trạng rừng, xác định ngưỡng chỉ số thực vật kháng khí quyển (ARVI) trên ảnh vệ tinh Sentinel 2, và đề xuất quy trình kỹ thuật ứng dụng công nghệ địa không gian trong quản lý tài nguyên rừng. Những mục tiêu này không chỉ giúp nâng cao hiệu quả quản lý và bảo vệ rừng mà còn góp phần vào việc phát triển bền vững tài nguyên thiên nhiên tại khu vực Vườn Quốc gia Nam Ka Đinh.
2.1. Đặc điểm hiện trạng rừng
Đặc điểm hiện trạng rừng tại Vườn Quốc gia Nam Ka Đinh cần được xác định rõ ràng để có cơ sở cho việc quản lý. Việc phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý tài nguyên rừng là rất quan trọng. Các yếu tố này bao gồm điều kiện tự nhiên, hoạt động của con người và chính sách quản lý. Sử dụng công nghệ thông tin và công nghệ địa không gian sẽ giúp thu thập và phân tích dữ liệu một cách chính xác, từ đó đưa ra các giải pháp phù hợp cho việc bảo tồn và phát triển tài nguyên rừng.
III. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn
Luận án không chỉ có ý nghĩa lý luận mà còn có giá trị thực tiễn cao. Việc thiết lập ngưỡng chỉ số tương đối với chỉ số thực vật kháng khí quyển (ARVI) trên ảnh vệ tinh Sentinel 2 sẽ là cơ sở khoa học cho việc phát hiện sớm mất rừng và suy thoái rừng. Các kết quả nghiên cứu sẽ giúp đề xuất quy trình kỹ thuật ứng dụng công nghệ địa không gian trong quản lý tài nguyên rừng, từ đó nâng cao hiệu quả bảo vệ rừng tại khu vực Vườn Quốc gia Nam Ka Đinh. Điều này không chỉ có lợi cho Lào mà còn có thể áp dụng cho các khu vực khác có điều kiện tương tự.
3.1. Đóng góp mới của luận án
Luận án đã đóng góp vào việc thiết lập quy trình kỹ thuật ứng dụng công nghệ địa không gian trong quản lý tài nguyên rừng. Việc phát hiện sớm mất rừng và suy thoái rừng sẽ giúp các cơ quan chức năng có những biện pháp kịp thời. Các giải pháp này không chỉ giúp bảo vệ tài nguyên rừng mà còn góp phần vào phát triển bền vững môi trường sống. Sự kết hợp giữa công nghệ và quản lý sẽ tạo ra những bước tiến mới trong việc bảo tồn tài nguyên thiên nhiên.
