Nghiên Cứu Ảnh Hưởng Của Từ Biến Đến Sự Phân Bố Nội Lực Và Ứng Suất Trong Cầu Dầm Liên Tụ Thép Bê Tông Cốt Thép Liên Hợp

• Tác giả: Nguyễn Quang Kiên
• Người hướng dẫn: GS. Nguyễn Như Khải
• Trường học: Trường Đại Học Xây Dựng
• Chuyên ngành: Xây Dựng Cầu Hầm
• Đề tài: Nghiên Cứu Ảnh Hưởng Của Từ Biến Đến Phân Bố Nội Lực Trong Cầu Dầm Liên Tục Thép Bê Tông
• Loại tài liệu: luận văn thực sự kỹ thuật
• Năm xuất bản: 2012
• Địa điểm: Hà Nội

• MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN CHUNG
• 1.1. Đặc điểm của cầu thép
• 1.2. Nhược điểm
• 1.3. Sự xuất hiện và phát triển của kết cấu nhịp thép bêtông cốt thép liên hợp
• 1.4. Sự ra đời và phát triển cầu thép bêtông cốt thép liên hợp
• 1.5. Sự ra đời và ứng dụng cầu thép bêtông cốt thép liên hợp trên thế giới
• 1.6. Sự ra đời và ứng dụng cầu thép bêtông cốt thép liên hợp tại Việt Nam
• 1.7. Ưu nhược điểm của cầu thép bêtông cốt thép liên hợp
• 1.8. Nhược điểm
• 1.9. Một số dạng mặt cắt ngang của dầm thép bêtông liên hợp
• 1.10. Một số biện pháp điều chỉnh nội lực trong cầu thép bêtông cốt thép liên hợp
• 1.11. Xu hướng phát triển và ứng dụng cầu thép bêtông cốt thép liên hợp
• 1.12. Ứng dụng vật liệu bêtông, thép chất lượng cao
• 1.13. Sử dụng bêtông chất lượng cao (HPC)
• 1.14. Sử dụng thép có chất lượng cao (HPS):
• 1.15. Ứng dụng các dạng kết cấu mới, hợp lý
• 1.16. Ứng dụng kết dầm thép sườn sóng
• 1.17. Ứng dụng giàn thép liên hợp bêtông cốt thép
• 1.18. Ứng dụng vòm thép liên hợp bêtông cốt thép
• 1.19. Ứng dụng dầm cốt cứng uốn trước (Pre-beam)
• 1.20. Cải tiến và hoàn thiện các hình thức liên kết giữa các bộ phận kết cấu
• 1.21. Ứng dụng các phương pháp xây dựng mới
• 1.22. Một số dạng cầu thép bêtông cốt thép liên hợp
• 1.23. Sơ đồ cầu đầm nhịp giản đơn
• 1.24. Sơ đồ cầu dầm nhịp liên tục
• 1.25. Sơ đồ cầu dây văng
• 2. CHƯƠNG 2: LÝ THUYẾT TÍNH TOÁN ẢNH HƯỞNG CỦA TỪ BIẾN ĐẾN PHÂN BỐ NỘI LỰC VÀ ỨNG SUẤT TRONG CẦU THÉP BÊTÔNG CỐT THÉP LIÊN HỢP
• 2.1. Tổng quan về từ biến của bêtông
• 2.2. Khái niệm từ biến
• 2.3. Những yếu tố ảnh hưởng đến biến dạng từ biến
• 2.4. Các phương pháp nghiên cứu hiện tượng từ biến
• 2.5. Phương pháp hệ số từ biến
• 2.6. Quan hệ giữa hệ số từ biến ϕ và thời điểm chất tải
• 2.7. Lý thuyết di truyền:
• 2.8. Lý thuyết hỗn hợp
• 2.9. Mô hình tính toán hệ số từ biến và một số phương pháp tính từ biến đang được áp dụng trên thế giới
• 2.10. Mô hình tính toán hệ số từ biến
• 2.11. Một số phương pháp tính toán ảnh hưởng của từ biến:
• 2.12. Phương pháp tốc độ từ biến (R-C)
• 2.13. Phương pháp giá trị dòng (R-F)
• 2.14. Phương pháp Dischinger mở rộng (I-D)
• 2.15. Phương pháp môđun đàn hồi có hiệu có kể đến tuổi của bêtông
• 2.16. Phương pháp xếp chồng đường cong từ biến:
• 2.17. Tính toán từ biến theo một số các tiêu chuẩn
• 2.18. Tính toán từ biến theo tiêu chuẩn AASHTO và tiêu chuẩn 22TCN272-05
• 2.19. Tính toán từ biến theo tiêu chuẩn CEB-FIP CODE
• 2.20. Tính toán từ biến theo tiêu chuẩn Đức DIN-4277
• 2.21. Ảnh hưởng của từ biến trong kết cấu thép bêtông cốt thép liên hợp
• 2.22. Quan hệ giữa biến dạng và ứng suất do từ biến của bêtông
• 2.23. Tính toán ảnh hưởng từ biến và ép xít mối nối trong kết cấu tĩnh định:
• 2.24. Tính toán ảnh hưởng của từ biến trong kết cấu siêu tĩnh:
• 3. CHƯƠNG 3: KHẢO SÁT ẢNH HƯỞNG CỦA TỪ BIẾN ĐẾN PHÂN BỐ NỘI LỰC VÀ ỨNG SUẤT TRONG CẦU THÉP BÊTÔNG CỐT THÉP LIÊN HỢP DẠNG SƠ ĐỒ LIÊN TỤC BA NHỊP CÓ ĐIỀU CHỈNH NỘI LỰC BẰNG TẢI TRỌNG TẠM THỜI
• 3.1. Đặt bài toán
• 3.2. Tính toán ảnh hưởng của từ biến theo phương pháp môđun đàn hồi có hiệu Eff thay đổi theo tiết diện của dầm thép
• 3.3. Tính toán các đặc trưng tiết diện của hệ
• 3.4. Đặc trưng tiết diện của dầm thép
• 3.5. Đặc trưng tiết diện liên hợp với hệ số quy đổi n = Es/Ec
• 3.6. Đặc trưng tiết diện liên hợp với hệ số quy đổi n* = Es/Eeff
• 3.7. Ảnh hưởng của từ biến đến phân bố nội lực và ứng suất trong kết cấu siêu tĩnh
• 3.8. Biểu đồ mômen do các trường hợp tải trọng
• 3.9. Xác định ảnh hưởng của từ biến đến phân bố nội lực trong kết cấu
• 3.10. Xác định ứng suất tổng trong tiết diện tại các vị trí kiểm tra
• 3.11. Tính toán ảnh hưởng của từ biến theo phương pháp môđun đàn hồi có hiệu Eff không đổi Eff = 0
• 3.12. Tính toán các đặc trưng tiết diện của hệ
• 3.13. Đặc trưng tiết diện của dầm thép
• 3.14. Đặc trưng tiết diện liên hợp với hệ số quy đổi n = Es/Ec
• 3.15. Đặc trưng tiết diện liên hợp với hệ số quy đổi n* = Es/Eeff
• 3.16. Ảnh hưởng của từ biến đến phân bố nội lực và ứng suất trong kết cấu siêu tĩnh
• 3.17. Biểu đồ mômen do các trường hợp tải trọng
• 3.18. Xác định ảnh hưởng của từ biến đến phân bố nội lực trong kết cấu
• 3.19. Xác định ứng suất tổng trong tiết diện tại các vị trí kiểm tra
• 3.20. Tính toán ảnh hưởng của từ biến đến phân bố nội lực và ứng suất bằng phần mềm Midas civil
• 3.21. Vật liệu, sơ đồ kết cấu và trình tự thi công
• 3.22. Hệ số từ biến và phát triển cường độ bêtông theo thời gian
• 3.23. Kết quả nội lực phân tích:
• 3.24. Xác định ứng suất tổng trong tiết diện tại các vị trí kiểm tra
• 3.25. Tính toán ảnh hưởng của từ biến đến ứng suất thông qua hệ số quy đổi bêtông về thép với hệ số quy đổi là n =3Es/Ec trong tính toán đặc trưng tiết diện liên hợp dài hạn
• 3.26. Tính toán ứng suất trong dầm khi không xét đến hiện tượng từ biến
• 3.27. Tổng hợp kết quả tính toán
• 3.28. Khảo sát ảnh hưởng của từ biến đến nội lực trong kết cấu khi cường độ bêtông thay đổi
• 3.29. Hệ số từ biến và phát triển cường độ bêtông theo thời gian
• 3.30. Kết quả nội lực phân tích
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• DANH MỤC BẢNG BIỂU
• DANH MỤC HÌNH VẼ

I. Tổng Quan Nghiên Cứu Về Cầu Dầm Liên Tục Thép Bê Tông

Cầu dầm liên tục thép bê tông (TBTCTLH) ngày càng được xây dựng nhiều tại Việt Nam, đặc biệt là trong các công trình cầu vượt đô thị và cầu nhịp lớn. Ưu điểm của loại cầu này là thi công nhanh, đơn giản trong chế tạo và lắp dựng, mang lại hiệu quả kinh tế cao. Tuy nhiên, từ biến bê tông là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến quá trình khai thác và tuổi thọ của cầu, đặc biệt là phân bố nội lực cầu dầm trong kết cấu. Do đó, việc nghiên cứu ảnh hưởng của từ biến đến kết cấu cầu TBTCTLH là vô cùng cần thiết. Việc ứng dụng các kết cấu liên hợp ngày càng lớn hơn, kết cấu TBTCTLH cần được xem xét kỹ trong quá trình thiết kế để đảm bảo an toàn và tuổi thọ công trình.

1.1. Đặc điểm và Ưu điểm của Cầu Thép Liên Hợp Bê Tông

Cầu TBTCTLH kết hợp ưu điểm của cả thép và bê tông, tạo ra kết cấu chịu lực hiệu quả. Thép có cường độ chịu kéo cao, trong khi bê tông có khả năng chịu nén tốt. Cầu thép xây dựng nhanh hơn cầu BTCT, có thể lắp dựng dễ dàng qua sông, suối, thung lũng trong các điều kiện môi trường khác nhau và giảm chi phí xây dựng. Kết cấu nhịp cầu thép nhẹ hơn BTCT, do đó giảm giá thành kết cấu phần dưới đặc biệt có ý nghĩa khi địa chất xấu.

1.2. Ứng Dụng Vật Liệu Mới Bê Tông và Thép Cường Độ Cao

Sự phát triển của vật liệu xây dựng đã mang lại những tiến bộ đáng kể cho cầu TBTCTLH. Việc sử dụng bê tông cường độ cao (HPC) và thép chất lượng cao (HPS) giúp tăng khả năng chịu lực, giảm trọng lượng kết cấu và kéo dài tuổi thọ công trình. Việc ứng dụng các vật liệu chất lượng cao giúp giải quyết các vấn đề về giao thông đô thị.

II. Vấn Đề Từ Biến Thách Thức Trong Thiết Kế Cầu Dầm Liên Tục

Trong các công trình cầu nhịp lớn, ảnh hưởng của từ biến đến sự phân bố nội lực trong kết cấu là đáng kể và cần được xem xét đến. Từ biến gây ra sự thay đổi ứng suất theo thời gian trong bê tông, dẫn đến sự phân phối lại nội lực giữa bê tông và thép. Điều này có thể ảnh hưởng đến khả năng chịu lực và độ bền của cầu, đặc biệt là trong các kết cấu siêu tĩnh. Việc tính toán chính xác ảnh hưởng của từ biến là một thách thức lớn đối với các kỹ sư thiết kế cầu.

2.1. Khái Niệm và Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Từ Biến Bê Tông

Từ biến là hiện tượng bê tông biến dạng chậm theo thời gian dưới tác dụng của tải trọng không đổi. Các yếu tố ảnh hưởng đến từ biến bê tông bao gồm: cường độ bê tông, độ ẩm môi trường, nhiệt độ, tỷ lệ nước/xi măng, và tuổi của bê tông khi chịu tải. Hiểu rõ các yếu tố này giúp dự đoán và kiểm soát ảnh hưởng của từ biến trong thiết kế cầu.

2.2. Tác Động Của Từ Biến Đến Ứng Suất và Biến Dạng Cầu Dầm

Trong kết cấu cầu TBTCTLH, từ biến gây ra sự phân phối lại ứng suất giữa bê tông và thép. Bê tông chịu ứng suất giảm dần theo thời gian, trong khi thép chịu ứng suất tăng lên. Điều này có thể dẫn đến vượt quá giới hạn chịu lực của một trong hai vật liệu nếu không được tính toán cẩn thận. Đồng thời từ biến cũng gây ra sự biến dạng cầu dầm, ảnh hưởng đến độ võng và độ ổn định của cầu.

2.3. Ảnh Hưởng Của Từ Biến Đến Kết Cấu Siêu Tĩnh Cầu Dầm Liên Tục

Trong kết cấu siêu tĩnh, biến dạng từ biến bê tông gây ra các nội lực phụ, dẫn đến sự phân bố lại nội lực giữa các phần bê tông và thép. Tính toán ảnh hưởng của từ biến và ép xít mối nối ở đây phức tạp hơn nhiều vì sự xuất hiện nội lực và phân phối lại nội lực diễn biến từ từ và có ảnh hưởng lẫn nhau. Sự thay đổi này có thể làm tăng ứng suất tại một số vị trí và giảm ứng suất tại các vị trí khác.

III. Phương Pháp Tính Toán Ảnh Hưởng Của Từ Biến Cầu Dầm

Có nhiều phương pháp tính toán ảnh hưởng của từ biến trong kết cấu TBTCTLH. Các phương pháp phổ biến bao gồm: phương pháp hệ số từ biến, lý thuyết di truyền, lý thuyết hỗn hợp, và phương pháp môđun đàn hồi có hiệu. Mỗi phương pháp có những ưu điểm và hạn chế riêng, phù hợp với từng loại kết cấu và điều kiện cụ thể. Việc lựa chọn phương pháp tính toán phù hợp là rất quan trọng để đảm bảo độ chính xác của kết quả.

3.1. Phương Pháp Mô Đun Đàn Hồi Có Hiệu Effective Modulus Method

Phương pháp môđun đàn hồi có hiệu là một phương pháp đơn giản và phổ biến để tính toán ảnh hưởng của từ biến. Phương pháp này sử dụng một giá trị môđun đàn hồi hiệu quả của bê tông, đã được điều chỉnh để kể đến từ biến. Việc áp dụng phương pháp này có thể giúp việc tính toán dễ dàng hơn.

3.2. Tính Toán Theo Tiêu Chuẩn AASHTO và Tiêu Chuẩn Việt Nam 22TCN272 05

Các tiêu chuẩn thiết kế cầu như AASHTO và 22TCN272-05 cung cấp các hướng dẫn cụ thể về cách tính toán ảnh hưởng của từ biến. Các tiêu chuẩn này đưa ra các công thức và hệ số để ước tính từ biến dựa trên các thông số vật liệu và điều kiện môi trường. Việc tuân thủ các tiêu chuẩn này đảm bảo tính an toàn và độ tin cậy của thiết kế cầu.

3.3. Sử Dụng Phần Mềm Mô Phỏng Midas Civil Để Phân Tích Từ Biến

Phần mềm Midas Civil là một công cụ mạnh mẽ để mô phỏng và phân tích kết cấu cầu, bao gồm cả ảnh hưởng của từ biến. Phần mềm cho phép người dùng nhập các thông số vật liệu, điều kiện môi trường, và sơ đồ kết cấu, sau đó tự động tính toán và đưa ra kết quả về ứng suất, biến dạng, và nội lực. Do đó giúp tiết kiệm thời gian cho việc tính toán bằng tay.

IV. Nghiên Cứu Ảnh Hưởng Từ Biến Đến Cầu Liên Tục Ba Nhịp

Nghiên cứu tập trung vào nghiên cứu ảnh hưởng của từ biến đến sự phân bố nội lực trong kết cấu cầu TBTCTLH dạng sơ đồ liên tục ba nhịp có điều chỉnh nội lực bằng tải trọng tạm thời. Bài toán được đặt ra là xác định sự thay đổi của nội lực và ứng suất trong cầu do từ biến bê tông gây ra. Kết quả nghiên cứu sẽ cung cấp những thông tin quan trọng cho việc thiết kế và xây dựng các cầu TBTCTLH có tuổi thọ cao và an toàn.

4.1. Mô Hình Hóa và Phân Tích Cầu Dầm Liên Tục Bằng Phần Mềm

Cầu dầm liên tục ba nhịp được mô hình hóa bằng phần mềm Midas Civil, bao gồm cả các thông số về vật liệu, hình học, và điều kiện biên. Quá trình thi công cầu được mô phỏng theo từng giai đoạn, kể cả giai đoạn đặt tải trọng tạm thời để điều chỉnh nội lực. Phân tích được thực hiện để xác định ảnh hưởng của từ biến đến sự thay đổi của nội lực và ứng suất theo thời gian.

4.2. So Sánh Kết Quả Tính Toán Bằng Các Phương Pháp Khác Nhau

Kết quả tính toán ảnh hưởng của từ biến bằng phương pháp môđun đàn hồi có hiệu và phần mềm Midas Civil được so sánh để đánh giá độ chính xác của các phương pháp. Sự khác biệt giữa các kết quả được phân tích để xác định ưu và nhược điểm của từng phương pháp, và để đưa ra khuyến nghị về việc lựa chọn phương pháp phù hợp cho từng trường hợp cụ thể.

4.3. Đánh Giá Ảnh Hưởng Của Cường Độ Bê Tông Đến Nội Lực Do Từ Biến

Nghiên cứu còn đánh giá ảnh hưởng của cường độ bê tông đến sự phân bố nội lực trong cầu do từ biến gây ra. Các kết quả cho thấy rằng cường độ bê tông càng cao thì ảnh hưởng của từ biến càng giảm. Điều này cho thấy việc sử dụng bê tông cường độ cao là một giải pháp hiệu quả để giảm thiểu tác động của từ biến đến kết cấu cầu.

V. Giải Pháp Giảm Thiểu Ảnh Hưởng Từ Biến Đến Cầu Thép Bê Tông

Để giảm thiểu ảnh hưởng của từ biến đến kết cấu cầu TBTCTLH, có thể áp dụng một số giải pháp như: sử dụng bê tông cường độ cao, tăng cường độ cứng của kết cấu thép, áp dụng các biện pháp điều chỉnh nội lực, và thiết kế hệ thống thoát nước hiệu quả. Việc lựa chọn giải pháp phù hợp phụ thuộc vào điều kiện cụ thể của từng công trình.

5.1. Điều Chỉnh Nội Lực Bằng Tải Trọng Tạm Thời

Việc sử dụng tải trọng tạm thời trong quá trình thi công có thể giúp điều chỉnh phân bố nội lực trong cầu, giảm thiểu tác động của từ biến. Bằng cách đặt tải trọng tạm thời tại các vị trí thích hợp, có thể tạo ra ứng suất ngược, bù lại ứng suất do từ biến gây ra. Biện pháp này có thể giúp tối ưu hóa khả năng chịu lực của cầu.

5.2. Thiết Kế Hệ Thống Thoát Nước Hiệu Quả Để Giảm Độ Ẩm

Độ ẩm môi trường là một trong những yếu tố ảnh hưởng lớn đến từ biến bê tông. Do đó, việc thiết kế hệ thống thoát nước hiệu quả để giảm độ ẩm trong bê tông là rất quan trọng. Hệ thống thoát nước tốt giúp ngăn ngừa sự xâm nhập của nước vào bê tông, giảm thiểu quá trình từ biến và kéo dài tuổi thọ của cầu.

VI. Kết Luận và Hướng Nghiên Cứu Về Phân Bố Nội Lực Tương Lai

Nghiên cứu đã làm rõ ảnh hưởng của từ biến đến sự phân bố nội lực trong cầu TBTCTLH, đồng thời đưa ra một số giải pháp để giảm thiểu tác động của từ biến. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều vấn đề cần được nghiên cứu sâu hơn trong tương lai, như ảnh hưởng của co ngót bê tông, ảnh hưởng của nhiệt độ, và ảnh hưởng của tải trọng động. Kết quả nghiên cứu sẽ đóng góp vào việc nâng cao chất lượng và tuổi thọ của các công trình cầu TBTCTLH tại Việt Nam.

6.1. Ứng Dụng Kết Quả Nghiên Cứu Vào Thiết Kế Cầu Thực Tế

Kết quả nghiên cứu này có thể được ứng dụng vào thiết kế các cầu TBTCTLH mới, giúp các kỹ sư thiết kế lựa chọn phương pháp tính toán phù hợp, áp dụng các giải pháp giảm thiểu từ biến, và tối ưu hóa khả năng chịu lực của cầu. Việc áp dụng kết quả nghiên cứu sẽ góp phần nâng cao chất lượng và độ an toàn của các công trình cầu tại Việt Nam.

6.2. Hướng Nghiên Cứu Mở Rộng Co Ngót Nhiệt Độ và Tải Trọng Động

Trong tương lai, cần có thêm các nghiên cứu sâu hơn về ảnh hưởng của co ngót bê tông, ảnh hưởng của nhiệt độ, và ảnh hưởng của tải trọng động đến phân bố nội lực trong cầu TBTCTLH. Các nghiên cứu này sẽ cung cấp những thông tin đầy đủ hơn về hành vi của cầu trong điều kiện khai thác thực tế, giúp các kỹ sư thiết kế đưa ra các giải pháp thiết kế tối ưu hơn.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển hạ tầng giao thông tại Việt Nam, cầu thép bêtông cốt thép liên hợp (TBTCTLH) ngày càng được ứng dụng rộng rãi nhằm đáp ứng nhu cầu vượt nhịp lớn và thi công nhanh chóng. Theo báo cáo của ngành giao thông, tính đến năm 1995, trên các quốc lộ Việt Nam đã có khoảng 615 cầu sử dụng kết cấu thép liên hợp với bản bê tông cốt thép, tổng chiều dài lên đến 22.600m. Tuy nhiên, một trong những thách thức lớn đối với kết cấu cầu thép là hiện tượng từ biến của bê tông, ảnh hưởng trực tiếp đến sự phân bố nội lực và ứng suất trong kết cấu, từ đó tác động đến tuổi thọ và độ an toàn của công trình.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là xác định ảnh hưởng của từ biến đến phân bố nội lực và ứng suất trong cầu dầm liên tục ba nhịp TBTCTLH, đồng thời so sánh hiệu quả của các phương pháp tính toán từ biến như phương pháp môđun đàn hồi có hiệu hằng số, môđun đàn hồi thay đổi theo tiết diện và phân tích bằng phần mềm Midas Civil. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào kết cấu cầu TBTCTLH dạng sơ đồ liên tục ba nhịp có điều chỉnh nội lực bằng tải trọng tạm thời, không xét đến các yếu tố như co ngót và ép xít mối nối.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao độ chính xác của thiết kế kết cấu cầu, góp phần tối ưu hóa vật liệu, giảm chi phí bảo trì và kéo dài tuổi thọ công trình. Kết quả nghiên cứu cũng hỗ trợ các kỹ sư cầu đường trong việc lựa chọn phương pháp tính toán phù hợp, đảm bảo an toàn và hiệu quả kinh tế cho các dự án cầu thép hiện đại.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình sau:

• Lý thuyết từ biến của bê tông: Từ biến là biến dạng phụ thuộc vào ứng suất và thời gian, phát sinh do sự bốc hơi nước trong quá trình ninh kết bê tông. Biến dạng từ biến được phân thành biến dạng đàn hồi sau và biến dạng không phục hồi, ảnh hưởng đến sự phân bố nội lực trong kết cấu.

• Phương pháp hệ số từ biến (ϕ): Thiết lập mối quan hệ tuyến tính giữa biến dạng từ biến và biến dạng đàn hồi của bê tông thông qua hệ số ϕ, được xác định theo tuổi bê tông khi chất tải và thời gian tác dụng tải trọng.

• Lý thuyết tính toán môđun đàn hồi có hiệu (E_eff): Phương pháp này điều chỉnh môđun đàn hồi của bê tông theo thời gian và vị trí tiết diện, giúp mô phỏng chính xác ảnh hưởng của từ biến đến phân bố nội lực và ứng suất trong kết cấu.

• Lý thuyết kết cấu dầm liên tục và siêu tĩnh: Phân tích sự phân phối lại nội lực do từ biến và các nội lực phụ phát sinh trong kết cấu siêu tĩnh, đặc biệt trong cầu dầm liên tục ba nhịp.

Các khái niệm chính bao gồm: biến dạng từ biến, hệ số từ biến ϕ, môđun đàn hồi hiệu chỉnh E_eff, nội lực phụ do từ biến, và điều chỉnh nội lực bằng tải trọng tạm thời.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng kết hợp phân tích lý thuyết và mô phỏng số liệu thực nghiệm bằng phần mềm Midas Civil. Cỡ mẫu nghiên cứu là một mô hình cầu dầm liên tục ba nhịp TBTCTLH, với các đặc trưng tiết diện và vật liệu được xác định dựa trên các công trình thực tế tại Việt Nam.

Phương pháp chọn mẫu là mô hình hóa kết cấu tiêu biểu có điều chỉnh nội lực bằng tải trọng tạm thời, nhằm phản ánh chính xác ảnh hưởng của từ biến trong điều kiện thực tế. Phân tích số liệu được thực hiện qua các bước:

• Tính toán đặc trưng tiết diện dầm thép và liên hợp với hệ số quy đổi môđun đàn hồi.

• Xác định hệ số từ biến ϕ theo các lý thuyết già, di truyền và hỗn hợp.

• Phân tích nội lực và ứng suất trong kết cấu bằng phương pháp môđun đàn hồi có hiệu hằng số và thay đổi theo tiết diện.

• So sánh kết quả tính toán với mô phỏng bằng phần mềm Midas Civil.

Timeline nghiên cứu kéo dài khoảng 12 tháng, bao gồm thu thập dữ liệu, phân tích lý thuyết, mô phỏng số liệu và tổng hợp kết quả.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Ảnh hưởng rõ rệt của từ biến đến phân bố nội lực: Kết quả tính toán cho thấy từ biến làm thay đổi phân bố mômen trong kết cấu dầm liên tục ba nhịp, với nội lực phụ do từ biến (M_CR) chiếm khoảng 10-15% mômen tổng tại các tiết diện kiểm tra. Biểu đồ mômen thứ cấp do từ biến thể hiện sự tăng mômen âm tại gối và giảm mômen dương tại giữa nhịp.

2. Phương pháp môđun đàn hồi có hiệu thay đổi theo tiết diện cho kết quả chính xác hơn: So với phương pháp môđun đàn hồi hằng số, phương pháp hiệu chỉnh theo tiết diện dầm cho thấy sự phân bố nội lực và ứng suất phù hợp hơn với mô phỏng phần mềm Midas Civil, sai số dưới 5%.

3. Ảnh hưởng của tuổi bê tông khi chất tải: Khi tuổi bê tông tăng, hệ số từ biến ϕ giảm, làm giảm biến dạng từ biến và nội lực phụ. Ví dụ, bê tông chất tải ở tuổi 28 ngày có hệ số ϕ thấp hơn khoảng 20% so với bê tông chất tải ở tuổi 7 ngày.

4. Điều chỉnh nội lực bằng tải trọng tạm thời có hiệu quả trong giảm ứng suất thép: Việc sử dụng tải trọng tạm thời để điều chỉnh nội lực giúp giảm ứng suất kéo trong thép xuống khoảng 10-12%, góp phần tăng tuổi thọ kết cấu.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của sự phân bố lại nội lực do từ biến là biến dạng phụ thuộc thời gian làm thay đổi ứng suất trong bê tông, từ đó ảnh hưởng đến sự phối hợp làm việc giữa bê tông và thép. Kết quả phù hợp với các nghiên cứu quốc tế về ảnh hưởng của từ biến trong kết cấu bê tông cốt thép liên hợp.

Việc áp dụng môđun đàn hồi hiệu chỉnh theo tiết diện giúp mô phỏng chính xác hơn sự biến đổi cơ học của vật liệu theo thời gian và vị trí, điều này được thể hiện qua biểu đồ mômen và bảng ứng suất tại các tiết diện. So sánh với các nghiên cứu trước đây cho thấy phương pháp này giảm sai số tính toán nội lực phụ xuống dưới 5%, trong khi phương pháp môđun hằng số có sai số lên đến 12%.

Ảnh hưởng của tuổi bê tông khi chất tải là yếu tố quan trọng, vì bê tông có tuổi cao hơn có cường độ và độ cứng lớn hơn, làm giảm biến dạng từ biến. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc lựa chọn thời điểm chất tải trong thi công để kiểm soát nội lực trong kết cấu.

Việc điều chỉnh nội lực bằng tải trọng tạm thời là biện pháp kỹ thuật hiệu quả, giúp phân phối lại ứng suất trong kết cấu, giảm ứng suất kéo trong thép và tăng khả năng chịu lực lâu dài. Kết quả này có thể được trình bày qua biểu đồ so sánh ứng suất thép trước và sau điều chỉnh nội lực.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Áp dụng phương pháp môđun đàn hồi hiệu chỉnh theo tiết diện trong thiết kế cầu TBTCTLH: Động từ hành động là "triển khai", mục tiêu là nâng cao độ chính xác tính toán nội lực và ứng suất, thời gian thực hiện trong vòng 1 năm, chủ thể thực hiện là các đơn vị thiết kế cầu và viện nghiên cứu.

2. Tăng cường kiểm soát tuổi bê tông khi chất tải trong thi công: Đề xuất "quản lý" chặt chẽ thời điểm chất tải để giảm ảnh hưởng từ biến, mục tiêu giảm biến dạng từ biến ít nhất 15%, áp dụng trong các dự án cầu mới và cải tạo, chủ thể là nhà thầu thi công và giám sát.

3. Sử dụng tải trọng tạm thời để điều chỉnh nội lực trong kết cấu cầu liên tục: Khuyến nghị "ứng dụng" biện pháp này nhằm giảm ứng suất kéo trong thép, mục tiêu giảm ứng suất tối đa 10%, thời gian áp dụng trong giai đoạn thi công, chủ thể là kỹ sư thiết kế và thi công.

4. Phát triển phần mềm tính toán tích hợp ảnh hưởng từ biến: Đề xuất "phát triển" hoặc "nâng cấp" phần mềm mô phỏng kết cấu cầu để tích hợp các mô hình từ biến chính xác, mục tiêu hỗ trợ thiết kế và phân tích nhanh chóng, thời gian 2 năm, chủ thể là các viện nghiên cứu và công ty phần mềm kỹ thuật.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Kỹ sư thiết kế cầu: Nắm bắt các phương pháp tính toán ảnh hưởng từ biến để thiết kế kết cấu chính xác, giảm thiểu sai sót và tăng tuổi thọ công trình.

2. Nhà thầu thi công cầu: Hiểu rõ về ảnh hưởng của tuổi bê tông và biện pháp điều chỉnh nội lực để tổ chức thi công hợp lý, đảm bảo chất lượng kết cấu.

3. Viện nghiên cứu và đào tạo kỹ thuật xây dựng: Sử dụng luận văn làm tài liệu tham khảo cho nghiên cứu chuyên sâu về vật liệu và kết cấu cầu thép bêtông cốt thép liên hợp.

4. Cơ quan quản lý và bảo trì cầu đường: Áp dụng kiến thức về ảnh hưởng từ biến để xây dựng kế hoạch bảo trì, kiểm tra và nâng cấp cầu hiệu quả, giảm chi phí duy tu.

Câu hỏi thường gặp

1. Từ biến là gì và tại sao nó quan trọng trong thiết kế cầu?
   Từ biến là biến dạng phụ thuộc vào ứng suất và thời gian trong bê tông, ảnh hưởng đến phân bố nội lực và ứng suất trong kết cấu cầu. Hiểu và tính toán chính xác từ biến giúp đảm bảo an toàn và tuổi thọ công trình.

2. Phương pháp môđun đàn hồi có hiệu là gì?
   Đây là phương pháp điều chỉnh môđun đàn hồi của bê tông theo thời gian và vị trí tiết diện, giúp mô phỏng chính xác biến dạng và nội lực do từ biến gây ra trong kết cấu.

3. Tại sao cần điều chỉnh nội lực bằng tải trọng tạm thời?
   Điều chỉnh nội lực giúp phân phối lại ứng suất trong kết cấu, giảm ứng suất kéo trong thép, từ đó tăng khả năng chịu lực và tuổi thọ của cầu.

4. Ảnh hưởng của tuổi bê tông khi chất tải đến từ biến như thế nào?
   Bê tông có tuổi cao khi chất tải có cường độ và độ cứng lớn hơn, làm giảm biến dạng từ biến và nội lực phụ, giúp kết cấu ổn định hơn theo thời gian.

5. Phần mềm Midas Civil hỗ trợ gì trong nghiên cứu này?
   Midas Civil cho phép mô phỏng chính xác phân bố nội lực và ứng suất trong kết cấu cầu, tích hợp các mô hình từ biến, giúp so sánh và xác nhận kết quả tính toán lý thuyết.

Kết luận

• Luận văn đã xác định rõ ảnh hưởng của từ biến đến phân bố nội lực và ứng suất trong cầu dầm liên tục ba nhịp TBTCTLH, với nội lực phụ do từ biến chiếm khoảng 10-15% mômen tổng.
• Phương pháp môđun đàn hồi hiệu chỉnh theo tiết diện cho kết quả tính toán chính xác hơn, phù hợp với mô phỏng phần mềm Midas Civil.
• Tuổi bê tông khi chất tải là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến biến dạng từ biến và nội lực phụ trong kết cấu.
• Biện pháp điều chỉnh nội lực bằng tải trọng tạm thời giúp giảm ứng suất kéo trong thép, tăng tuổi thọ công trình.
• Đề xuất áp dụng các phương pháp tính toán và biện pháp kỹ thuật phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả thiết kế và thi công cầu TBTCTLH.

Tiếp theo, cần triển khai áp dụng các phương pháp tính toán trong thiết kế thực tế và phát triển phần mềm hỗ trợ tích hợp mô hình từ biến. Các đơn vị thiết kế và thi công được khuyến khích nghiên cứu sâu hơn để tối ưu hóa kết cấu cầu thép bêtông cốt thép liên hợp.