Tổng quan nghiên cứu

Thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh, với dân số khoảng 260.000 người và mật độ dân số đạt 3.145 người/km² (năm 2020), là một đô thị trung tâm trong vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ. Chi bộ tổ dân phố tại đây giữ vai trò hạt nhân chính trị ở cơ sở, là cầu nối quan trọng giữa Đảng và nhân dân, trực tiếp triển khai các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước. Tuy nhiên, thực trạng năng lực lãnh đạo của các chi bộ tổ dân phố vẫn còn nhiều hạn chế như mất đoàn kết nội bộ, thiếu nghiêm túc trong sinh hoạt Đảng, và hiệu quả lãnh đạo chưa cao. Mục tiêu nghiên cứu nhằm làm rõ thực trạng năng lực lãnh đạo của chi bộ tổ dân phố trên địa bàn thành phố Bắc Ninh giai đoạn 2020-2022, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao năng lực lãnh đạo, góp phần thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ chính trị của địa phương. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc củng cố nền tảng chính trị cơ sở, nâng cao hiệu quả công tác xây dựng Đảng và phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về vai trò của tổ chức cơ sở Đảng, đặc biệt là chi bộ tổ dân phố. Hai lý thuyết trọng tâm được vận dụng gồm:

  • Lý thuyết về năng lực lãnh đạo của tổ chức Đảng: Năng lực lãnh đạo được hiểu là khả năng đề ra chủ trương, đường lối đúng đắn, tổ chức thực hiện hiệu quả và kiểm tra, giám sát việc thực hiện các nghị quyết, chỉ thị của Đảng. Năng lực này bao gồm năng lực trí tuệ và năng lực tổ chức thực tiễn, có mối quan hệ hữu cơ, hỗ trợ lẫn nhau.

  • Mô hình tổ chức chi bộ tổ dân phố: Chi bộ tổ dân phố là tế bào cơ sở của Đảng, có chức năng lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị, giáo dục, quản lý đảng viên, vận động quần chúng và phát triển đảng viên. Chi bộ tổ dân phố có vai trò quan trọng trong việc giữ mối liên hệ mật thiết giữa Đảng và nhân dân, đồng thời là nơi trực tiếp đưa đường lối của Đảng vào cuộc sống.

Các khái niệm chính bao gồm: năng lực lãnh đạo, chi bộ tổ dân phố, nhiệm vụ chính trị, công tác giáo dục chính trị tư tưởng, kiểm tra giám sát, vận động quần chúng.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp khảo sát thực tế kết hợp phân tích thống kê và tổng hợp đánh giá. Cỡ mẫu nghiên cứu gồm 114 chi bộ tổ dân phố thuộc 19 phường trên địa bàn thành phố Bắc Ninh với tổng số 8.822 đảng viên. Phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu toàn bộ các chi bộ tổ dân phố để đảm bảo tính đại diện và toàn diện. Dữ liệu thu thập bao gồm số liệu thống kê về cơ cấu tổ chức, trình độ đảng viên, kết quả sinh hoạt chi bộ, các báo cáo tổng kết công tác xây dựng Đảng và các tài liệu liên quan. Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phương pháp định lượng và định tính nhằm đánh giá thực trạng năng lực lãnh đạo, xác định nguyên nhân và đề xuất giải pháp. Thời gian nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2020-2022.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng năng lực lãnh đạo của chi bộ tổ dân phố: Khoảng 54,1% lao động qua đào tạo, trong đó trình độ đại học chiếm 22,6%, sau đại học 11,6%. Tuy nhiên, năng lực lãnh đạo của chi bộ tổ dân phố chưa đồng đều, nhiều chi bộ còn tồn tại tình trạng mất đoàn kết, sinh hoạt Đảng không nghiêm túc, nguyên tắc tập trung dân chủ chưa được tôn trọng. Tỷ lệ chi bộ trong sạch vững mạnh tăng nhưng chất lượng thực hiện nhiệm vụ còn hạn chế.

  2. Công tác giáo dục chính trị tư tưởng: Chi bộ tổ dân phố đã tăng cường tuyên truyền, phổ biến các chủ trương, nghị quyết của Đảng và pháp luật Nhà nước, tuy nhiên việc nâng cao nhận thức chính trị cho đảng viên và quần chúng chưa đồng đều, đặc biệt ở các tổ dân phố có điều kiện kinh tế khó khăn.

  3. Công tác kiểm tra, giám sát và phát triển đảng viên: Chi bộ tổ dân phố thực hiện kiểm tra, giám sát đảng viên theo kế hoạch, nhưng còn hạn chế trong việc phát hiện và xử lý kịp thời các vi phạm. Công tác phát triển đảng viên được chú trọng nhưng chưa đạt hiệu quả cao do thiếu nguồn quần chúng ưu tú và công tác quản lý đảng viên chưa chặt chẽ.

  4. Ảnh hưởng của điều kiện kinh tế - xã hội: Các chi bộ tổ dân phố ở những khu vực có điều kiện kinh tế thuận lợi, cơ sở hạ tầng tốt có năng lực lãnh đạo cao hơn so với các khu vực khó khăn. Ví dụ, các tổ dân phố tại phường Võ Cường có nhiều thuận lợi trong công tác tổ chức sinh hoạt và tuyên truyền so với các khu vực khác.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của những hạn chế trên xuất phát từ sự đa dạng về trình độ, năng lực của đội ngũ đảng viên, sự khác biệt về điều kiện kinh tế - xã hội giữa các tổ dân phố, cũng như sự thiếu đồng bộ trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy Đảng. So sánh với các nghiên cứu trong nước, kết quả tương đồng với báo cáo của ngành về thực trạng năng lực lãnh đạo của tổ chức cơ sở Đảng tại các địa phương khác, cho thấy vấn đề này là phổ biến và cần được quan tâm hơn. Việc nâng cao năng lực lãnh đạo của chi bộ tổ dân phố không chỉ góp phần củng cố nền tảng chính trị cơ sở mà còn thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững an ninh trật tự địa phương. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố trình độ đảng viên, bảng đánh giá chất lượng sinh hoạt chi bộ và biểu đồ so sánh hiệu quả lãnh đạo giữa các phường.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực cho đội ngũ đảng viên: Tổ chức các lớp tập huấn, bồi dưỡng về chính trị, nghiệp vụ công tác Đảng, kỹ năng lãnh đạo cho bí thư chi bộ và đảng viên, nhằm nâng cao trình độ lý luận và thực tiễn. Thời gian thực hiện trong 1-2 năm, do Ban Tổ chức Thành ủy chủ trì.

  2. Củng cố và nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ: Đảm bảo sinh hoạt định kỳ, nghiêm túc, phát huy nguyên tắc tập trung dân chủ, tăng cường tự phê bình và phê bình. Xây dựng quy chế sinh hoạt phù hợp với đặc điểm từng tổ dân phố. Thực hiện ngay và duy trì thường xuyên, do chi bộ tổ dân phố và Đảng ủy phường phối hợp thực hiện.

  3. Nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát và xử lý vi phạm: Xây dựng kế hoạch kiểm tra, giám sát cụ thể, tăng cường phát hiện và xử lý kịp thời các vi phạm trong nội bộ đảng viên, bảo đảm kỷ luật Đảng nghiêm minh. Thời gian triển khai trong năm 2023, do Ủy ban Kiểm tra Đảng ủy phường chủ trì.

  4. Phát huy vai trò của các tổ chức chính trị - xã hội và ban công tác mặt trận: Tăng cường phối hợp giữa chi bộ tổ dân phố với các tổ chức đoàn thể để vận động nhân dân thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần. Thực hiện liên tục, do chi bộ tổ dân phố và các tổ chức đoàn thể địa phương phối hợp.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Bí thư chi bộ và cấp ủy chi bộ tổ dân phố: Nghiên cứu để nâng cao năng lực lãnh đạo, cải thiện chất lượng sinh hoạt và công tác quản lý đảng viên.

  2. Cán bộ Đảng ủy phường và các cơ quan quản lý Đảng cấp cơ sở: Là tài liệu tham khảo để xây dựng kế hoạch đào tạo, kiểm tra, giám sát và nâng cao chất lượng tổ chức cơ sở Đảng.

  3. Giảng viên và sinh viên các trường chính trị: Sử dụng làm tài liệu giảng dạy, nghiên cứu về công tác xây dựng Đảng và năng lực lãnh đạo ở cơ sở.

  4. Các tổ chức chính trị - xã hội và ban công tác mặt trận: Tham khảo để phối hợp hiệu quả với chi bộ tổ dân phố trong công tác vận động quần chúng và thực hiện nhiệm vụ chính trị.

Câu hỏi thường gặp

  1. Năng lực lãnh đạo của chi bộ tổ dân phố được đánh giá dựa trên những tiêu chí nào?
    Năng lực lãnh đạo được đánh giá qua khả năng đề ra và tổ chức thực hiện nghị quyết, công tác giáo dục chính trị tư tưởng, kiểm tra giám sát đảng viên, vận động quần chúng và phát triển đảng viên. Ví dụ, chi bộ có xây dựng nghị quyết sát hợp với thực tiễn và tổ chức thực hiện hiệu quả hay không.

  2. Tại sao năng lực lãnh đạo của chi bộ tổ dân phố lại quan trọng đối với sự phát triển địa phương?
    Chi bộ tổ dân phố là hạt nhân chính trị ở cơ sở, trực tiếp đưa đường lối của Đảng vào cuộc sống, giữ mối liên hệ mật thiết với nhân dân, góp phần giữ vững an ninh trật tự và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

  3. Những khó khăn chính trong nâng cao năng lực lãnh đạo của chi bộ tổ dân phố hiện nay là gì?
    Khó khăn gồm sự đa dạng về trình độ đảng viên, điều kiện kinh tế xã hội không đồng đều, thiếu đồng bộ trong công tác lãnh đạo, sinh hoạt Đảng chưa nghiêm túc và hạn chế trong công tác kiểm tra, giám sát.

  4. Giải pháp nào được đề xuất để nâng cao năng lực lãnh đạo của chi bộ tổ dân phố?
    Các giải pháp gồm đào tạo, bồi dưỡng đảng viên, củng cố sinh hoạt chi bộ, nâng cao công tác kiểm tra giám sát, phát huy vai trò các tổ chức chính trị - xã hội và ban công tác mặt trận.

  5. Phạm vi nghiên cứu của luận văn này là gì?
    Nghiên cứu tập trung vào chi bộ tổ dân phố trên địa bàn thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh, trong giai đoạn từ năm 2020 đến năm 2022, đánh giá thực trạng năng lực lãnh đạo và đề xuất giải pháp nâng cao.

Kết luận

  • Chi bộ tổ dân phố là tế bào cơ sở quan trọng, giữ vai trò hạt nhân chính trị ở địa phương, trực tiếp đưa đường lối của Đảng vào cuộc sống.
  • Thực trạng năng lực lãnh đạo của chi bộ tổ dân phố tại thành phố Bắc Ninh còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả lãnh đạo và phát triển địa phương.
  • Nghiên cứu đã xây dựng tiêu chí đánh giá năng lực lãnh đạo và đánh giá thực trạng cụ thể dựa trên số liệu và khảo sát thực tế.
  • Đề xuất các giải pháp khả thi nhằm nâng cao năng lực lãnh đạo, bao gồm đào tạo, củng cố sinh hoạt, kiểm tra giám sát và phát huy vai trò các tổ chức quần chúng.
  • Tiếp tục triển khai nghiên cứu, đánh giá hiệu quả các giải pháp trong giai đoạn tới để góp phần xây dựng chi bộ tổ dân phố trong sạch, vững mạnh, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của thành phố Bắc Ninh.

Hành động tiếp theo là tổ chức các lớp bồi dưỡng năng lực lãnh đạo cho đội ngũ cán bộ chi bộ, đồng thời xây dựng kế hoạch kiểm tra, giám sát hiệu quả công tác lãnh đạo tại các chi bộ tổ dân phố. Các cấp ủy Đảng và cơ quan quản lý cần phối hợp chặt chẽ để thực hiện các giải pháp đề xuất, đảm bảo nâng cao chất lượng công tác xây dựng Đảng ở cơ sở.