Nghiên Cứu Nâng Cao Hiệu Quả Rừng Trồng Quế Tại Huyện Bảo Thắng, Tỉnh Lào Cai

Cây quế không chỉ mang lại giá trị kinh tế cao mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ môi trường và ổn định xã hội. Theo tài liệu nghiên cứu, cây quế góp phần vào việc tăng độ che phủ rừng, chống xói mòn đất, và duy trì nguồn nước. Ngoài ra, việc trồng quế còn tạo ra việc làm và thu nhập ổn định cho người dân địa phương, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số. Quế còn được sử dụng trong y học cổ truyền, giúp cải thiện sức khỏe cộng đồng. Giá trị sử dụng đa dạng này biến quế thành một cây trồng chiến lược trong phát triển bền vững của huyện Bảo Thắng.

Bảo Thắng là huyện vùng thấp của tỉnh Lào Cai, với diện tích đất tự nhiên là 68.406,4 ha, trong đó đất quy hoạch cho lâm nghiệp chiếm 51,03%. Tỷ lệ che phủ rừng đạt 55,12%, bao gồm rừng tự nhiên và rừng trồng. Năm 2019, huyện đã trồng được 794 ha rừng, vượt kế hoạch được giao, với các loại cây như quế, keo, bồ đề, mỡ. Nhiều hộ dân tập trung phát triển kinh tế lâm nghiệp. Việc đánh giá đầy đủ về phát triển kinh tế lâm nghiệp bằng cây có giá trị như quế là cần thiết, từ đó có những định hướng phát triển phù hợp.

Theo nghiên cứu, cây quế tại huyện Bảo Thắng thường xuyên đối mặt với các loại bệnh hại, đặc biệt là bệnh tua mực, bệnh đốm lá, khô đọt, thán thư và sâu khô đọt. Các bệnh này gây ảnh hưởng lớn đến sinh trưởng, phát triển và năng suất của cây quế. Việc phòng trừ bệnh hại còn hạn chế, chủ yếu dựa vào kinh nghiệm dân gian, chưa áp dụng các biện pháp khoa học kỹ thuật hiện đại. Cần có các nghiên cứu chuyên sâu về phòng trừ bệnh hại cho cây quế để đảm bảo năng suất và chất lượng sản phẩm.

Giống quế bản địa tại Bảo Thắng được đánh giá là có chất lượng tốt, hàm lượng tinh dầu cao, tuy nhiên đang đối mặt với nguy cơ thoái hóa do khai thác quá mức và thiếu các biện pháp bảo tồn, phục tráng giống. Nếu không có các chính sách và biện pháp can thiệp kịp thời, chất lượng quế sẽ giảm sút trong tương lai. Giải pháp cần tập trung vào việc bảo tồn nguồn gen quế bản địa, nghiên cứu chọn tạo giống mới có năng suất và chất lượng cao, đồng thời xây dựng quy trình nhân giống và trồng quế theo tiêu chuẩn.

Việc phân vùng trồng quế cần dựa trên các yếu tố tự nhiên như độ cao, độ dốc, loại đất, lượng mưa, nhiệt độ. Mỗi vùng cần có quy trình kỹ thuật trồng và chăm sóc riêng, phù hợp với điều kiện sinh thái của từng vùng. Ví dụ, vùng cao có thể trồng các giống quế chịu lạnh tốt, vùng thấp có thể trồng các giống quế ưa ẩm. Cần có bản đồ phân vùng chi tiết để người dân và các nhà quản lý có thể dễ dàng thực hiện.

Quy hoạch sử dụng đất cần đảm bảo sử dụng đất hiệu quả, tránh tình trạng lãng phí đất. Cần ưu tiên sử dụng đất đồi núi trọc, đất lâm nghiệp nghèo kiệt để trồng quế. Đồng thời, cần có các biện pháp bảo vệ đất, chống xói mòn, duy trì độ phì nhiêu của đất. Cần khuyến khích các mô hình trồng quế xen canh với các loại cây trồng khác để tăng hiệu quả sử dụng đất và đa dạng hóa nguồn thu nhập.

Khi lựa chọn giống quế, cần xem xét các tiêu chí sau: Nguồn gốc rõ ràng, có chứng nhận chất lượng. Cây sinh trưởng khỏe mạnh, không bị sâu bệnh. Năng suất cao, hàm lượng tinh dầu lớn, vỏ dày. Phù hợp với điều kiện khí hậu và đất đai của vùng trồng. Cần tham khảo ý kiến của các chuyên gia và người trồng quế có kinh nghiệm để lựa chọn được giống phù hợp nhất.

Có nhiều phương pháp nhân giống quế, bao gồm: giâm cành, chiết cành, ghép và gieo hạt. Mỗi phương pháp có ưu nhược điểm riêng. Phương pháp giâm cành được sử dụng phổ biến vì dễ thực hiện và cho tỷ lệ thành công cao. Cần tuân thủ quy trình kỹ thuật nhân giống, từ khâu chọn cành giâm, xử lý hom, ươm đến chăm sóc cây con. Cần kiểm soát chặt chẽ chất lượng cây giống để đảm bảo cây sinh trưởng tốt sau khi trồng.

Kỹ thuật trồng quế đúng cách bao gồm việc đào hố, bón lót phân, đặt cây con vào hố và lấp đất. Khoảng cách trồng cần phù hợp với điều kiện đất đai và giống quế. Thông thường, khoảng cách trồng quế là 2x2m hoặc 2,5x2,5m. Cần chú ý trồng cây vào thời điểm thích hợp, thường là vào mùa mưa để cây dễ dàng bén rễ.

Chăm sóc rừng quế bao gồm việc bón phân định kỳ, tưới nước khi cần thiết, làm cỏ, vun gốc và phòng trừ sâu bệnh hại. Bón phân cần cân đối giữa đạm, lân và kali. Tưới nước cần đảm bảo đủ ẩm cho cây, đặc biệt là trong mùa khô. Phòng trừ sâu bệnh cần thực hiện thường xuyên, sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật an toàn và hiệu quả.

Cần xây dựng mối liên kết chặt chẽ giữa người trồng quế, các doanh nghiệp chế biến và các nhà phân phối. Mô hình liên kết có thể là hợp đồng bao tiêu sản phẩm, hợp tác xã hoặc các hình thức hợp tác khác. Điều quan trọng là phải đảm bảo quyền lợi của tất cả các bên tham gia và xây dựng mối quan hệ tin cậy.

Cần đầu tư vào công nghệ chế biến hiện đại để nâng cao chất lượng sản phẩm quế. Sản phẩm chế biến từ quế cần đa dạng hóa, từ các sản phẩm truyền thống như vỏ quế, tinh dầu quế đến các sản phẩm mới như trà quế, bánh kẹo quế, mỹ phẩm từ quế. Cần chú trọng đến việc xây dựng thương hiệu và quảng bá sản phẩm quế Bảo Thắng trên thị trường trong và ngoài nước.