Hoàn thiện tổ chức kiểm soát nhằm tăng cường chất lượng thông tin kế toán tài chính của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam

• Tác giả: Nguyễn Tố Tâm
• Người hướng dẫn: PGS. Nguyễn Thị Phương Hoa
• Trường học: Đại học Kinh tế Quốc dân
• Chuyên ngành: Kế toán
• Đề tài: Nâng cao chất lượng thông tin kế toán tài chính tại các công ty niêm yết Việt Nam
• Loại tài liệu: Luận án
• Năm xuất bản: 2014
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• MỤC LỤC
• DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC BẢNG BIỂU
• DANH MỤC HÌNH
• 1. CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI
• 1.1. Lý do chọn Đề tài
• 1.2. Mục tiêu nghiên cứu
• 1.3. Câu hỏi nghiên cứu
• 1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 1.5. Những đóng góp mới của Luận án
• 1.6. Kết cấu của Luận án
• 1.7. Kết luận chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VỀ TỔ CHỨC KIỂM SOÁT NHẰM TĂNG CƯỜNG CHẤT LƯỢNG THÔNG TIN KẾ TOÁN TÀI CHÍNH CÁC CÔNG TY NIÊM YẾT TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN
• 2.1. Tổ chức kiểm soát thông tin
• 2.2. Kiểm soát thông tin
• 2.3. Tổ chức kiểm soát thông tin
• 2.4. Chất lượng thông tin kế toán tài chính của các công ty niêm yết
• 2.5. Những tiêu chí phản ánh chất lượng thông tin kế toán tài chính
• 2.6. Yêu cầu về chất lượng thông tin kế toán tài chính đối với các công ty niêm yết
• 2.7. Vai trò của chất lượng thông tin kế toán tài chính của công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán
• 2.8. Một số nguyên nhân chính các công ty niêm yết cung cấp thông tin kế toán tài chính kém chất lượng
• 2.9. Tổ chức kiểm soát chất lượng thông tin kế toán tài chính của các công ty niêm yết
• 2.10. Xác định nội dung tổ chức kiểm soát chất lượng thông tin kế toán tài chính
• 2.11. Lượng hoá chất lượng thông tin kế toán tài chính của các công ty niêm yết
• 2.12. Tổ chức kiểm soát nội bộ đối với chất lượng thông tin kế toán tài chính của các công ty niêm yết
• 2.13. Tổ chức kiểm soát nhà nước đối với chất lượng thông tin kế toán tài chính của các công ty niêm yết
• 2.14. Kết luận chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU TỔ CHỨC KIỂM SOÁT ĐỐI VỚI CHẤT LƯỢNG THÔNG TIN KẾ TOÁN TÀI CHÍNH CÁC CÔNG TY NIÊM YẾT TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM
• 3.1. Nguồn dữ liệu nghiên cứu
• 3.2. Phương pháp nghiên cứu định tính
• 3.3. Nghiên cứu tài liệu
• 3.4. Nghiên cứu tình hình thực tiễn
• 3.5. Phỏng vấn chuyên gia
• 3.6. Tổng hợp, phân tích
• 3.7. Phương pháp nghiên cứu định lượng
• 3.8. Xây dựng giả thiết nghiên cứu và mô hình nghiên cứu
• 3.9. Phương pháp khảo sát
• 3.10. Phân tích thống kê mô tả
• 3.11. Phương pháp hồi quy tương quan
• 3.12. Kết luận chương 3
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ẢNH HƯỞNG CỦA TỔ CHỨC KIỂM SOÁT ĐỐI VỚI CHẤT LƯỢNG THÔNG TIN KẾ TOÁN TÀI CHÍNH CÁC CÔNG TY NIÊM YẾT TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM
• 4.1. Khái quát về Sở Giao dịch chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh và yêu cầu về chất lượng thông tin kế toán tài chính của các công ty niêm yết
• 4.2. Thực trạng chất lượng thông tin kế toán tài chính các công ty niêm yết phi tài chính trên thị trường chứng khoán Việt Nam
• 4.3. Đánh giá khái quát chất lượng thông tin kế toán tài chính các công ty niêm yết phi tài chính trên thị trường chứng khoán Việt Nam
• 4.4. Lượng hoá chất lượng thông tin kế toán tài chính các công ty niêm yết phi tài chính trên thị trường chứng khoán Việt Nam
• 4.5. Thực trạng tổ chức kiểm soát chất lượng thông tin kế toán tài chính các công ty niêm yết phi tài chính trên thị trường chứng khoán Việt Nam
• 4.6. Đánh giá khái quát tổ chức kiểm soát chất lượng thông tin kế toán tài chính các công ty niêm yết phi tài chính trên thị trường chứng khoán Việt Nam
• 4.7. Tổ chức kiểm soát nội bộ đối với chất lượng thông tin kế toán tài chính của các công ty niêm yết phi tài chính trên thị trường chứng khoán Việt Nam
• 4.8. Tổ chức kiểm soát nhà nước đối với chất lượng thông tin tài chính kế toán của các công ty niêm yết phi tài chính trên thị trường chứng khoán Việt Nam
• 4.9. Kết luận chương 4
• 5. CHƯƠNG 5: PHÂN TÍCH KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN TỔ CHỨC KIỂM SOÁT NHẰM TĂNG CƯỜNG CHẤT LƯỢNG THÔNG TIN KẾ TOÁN TÀI CHÍNH CÁC CÔNG TY NIÊM YẾT TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM
• 5.1. Phân tích kết quả nghiên cứu
• 5.2. Chất lượng thông tin kế toán tài chính của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam
• 5.3. Tổ chức kiểm soát nội bộ và mối liên hệ giữa tổ chức kiểm soát nội bộ đối với chất lượng thông tin kế toán tài chính của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam
• 5.4. Tổ chức kiểm soát nhà nước và mối liên hệ giữa tổ chức kiểm soát nhà nước đối với chất lượng thông tin kế toán tài chính của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam
• 5.5. Các giải pháp hoàn thiện tổ chức kiểm soát nhằm tăng cường chất lượng thông tin kế toán tài chính của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam
• 5.6. Sự cần thiết tăng cường chất lượng thông tin kế toán tài chính của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam thông qua hoàn thiện tổ chức kiểm soát nội bộ và kiểm soát nhà nước
• 5.7. Quan điểm xây dựng các giải pháp hoàn thiện tổ chức kiểm soát nhằm tăng cường chất lượng thông tin kế toán tài chính của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam
• 5.8. Các giải pháp hoàn thiện tổ chức kiểm soát nhằm tăng cường chất lượng thông tin kế toán tài chính của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam
• 5.9. Điều kiện của giải pháp hoàn thiện tổ chức kiểm soát nhằm tăng cường chất lượng thông tin kế toán tài chính của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam
• 5.10. Kết luận chương 5
• 6. CHƯƠNG 6: KẾT LUẬN
• 6.1. Về phương pháp nghiên cứu
• 6.2. Về kết quả khảo sát, phân tích
• 6.3. Về giải pháp đề xuất
• 6.4. Giới hạn nghiên cứu và những đề nghị
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CỦA TÁC GIẢ
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC
• 01. Phụ lục 01 – Bảng tổng quan lượng hoá theo thang đo các tiêu chuẩn thông tin KTTC
• 02. Phụ lục 02 - Phiếu khảo sát chuyên gia
• 03. Phụ lục 03 - Phiếu khảo sát
• 04. Phụ lục 04 - Tổng hợp ý kiến kiểm toán báo cáo tài chính các công ty niêm yết phi tài chính trong giai đoạn 2008 – 2012 của Sở Giao dịch chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh
• 05. Phụ lục 05- Bảng thu thập lượng hoá chất lượng thông tin kế toán tài chính các công ty niêm yết trên SGDCK TPHCM
• 06. Phụ lục 06 - Danh sách các công ty niêm yết thuộc diện theo dõi đặc biệt (trích dẫn)
• 07. Phụ lục 07 - Danh sách các công ty niêm yết vi phạm công bố thông tin tài chính (trích dẫn)
• 08. Phụ lục 08 - Bảng thu thập lượng hoá các thành phần tổ chức KSNB ảnh hưởng tới chất lượng thông tin KTTC các công ty niêm yết trên SGDCK TPHCM
• 09. Phụ lục 09 - Bảng thu thập lượng hoá ảnh hưởng của tổ chức KSNN tới chất lượng thông tin KTTC các công ty niêm yết trên SGDCK TPHCM

I. Tổng quan về chất lượng thông tin kế toán tài chính tại công ty niêm yết

Chất lượng thông tin kế toán tài chính (KTTC) tại các công ty niêm yết (CTNY) đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo sự minh bạch và tin cậy cho các nhà đầu tư. Thông tin này không chỉ ảnh hưởng đến quyết định đầu tư mà còn phản ánh tình hình tài chính của công ty. Theo nghiên cứu của Nguyễn Tố Tâm (2014), việc nâng cao chất lượng thông tin KTTC là cần thiết để bảo vệ quyền lợi của cổ đông và duy trì sự ổn định của thị trường chứng khoán (TTCK).

1.1. Định nghĩa và vai trò của chất lượng thông tin kế toán

Chất lượng thông tin KTTC được định nghĩa là mức độ chính xác, minh bạch và kịp thời của thông tin tài chính được công bố. Vai trò của nó không chỉ dừng lại ở việc cung cấp thông tin cho nhà đầu tư mà còn ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững của CTNY.

1.2. Các tiêu chí đánh giá chất lượng thông tin kế toán

Các tiêu chí đánh giá chất lượng thông tin KTTC bao gồm tính chính xác, tính đầy đủ, tính kịp thời và tính minh bạch. Những tiêu chí này giúp các nhà đầu tư có cái nhìn tổng quan về tình hình tài chính của CTNY.

II. Thách thức trong việc nâng cao chất lượng thông tin kế toán tài chính

Mặc dù có nhiều nỗ lực để nâng cao chất lượng thông tin KTTC, nhưng vẫn tồn tại nhiều thách thức. Các CTNY thường gặp khó khăn trong việc tuân thủ các chuẩn mực kế toán và quy định của nhà nước. Theo Agrawal (2005), sự gian lận trong báo cáo tài chính đã làm giảm niềm tin của nhà đầu tư vào thông tin tài chính.

2.1. Gian lận và thiếu minh bạch trong báo cáo tài chính

Gian lận trong báo cáo tài chính là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến chất lượng thông tin KTTC kém. Các CTNY có thể bị áp lực để báo cáo kết quả tài chính tốt hơn thực tế, dẫn đến việc cung cấp thông tin không chính xác.

2.2. Thiếu sự giám sát từ các cơ quan chức năng

Sự thiếu hụt trong việc giám sát của các cơ quan chức năng như Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) cũng góp phần làm giảm chất lượng thông tin KTTC. Việc thiếu các quy định chặt chẽ có thể dẫn đến việc các CTNY không tuân thủ các chuẩn mực kế toán.

III. Phương pháp nâng cao chất lượng thông tin kế toán tài chính

Để nâng cao chất lượng thông tin KTTC, các CTNY cần áp dụng các phương pháp kiểm soát nội bộ hiệu quả. Theo nghiên cứu của Nguyễn Tố Tâm (2014), việc tổ chức kiểm soát nội bộ (KSNB) có thể giúp giảm thiểu sai sót và gian lận trong báo cáo tài chính.

3.1. Tổ chức kiểm soát nội bộ hiệu quả

Tổ chức KSNB cần được thiết lập một cách chặt chẽ để đảm bảo rằng các quy trình báo cáo tài chính được thực hiện đúng cách. Điều này bao gồm việc phân công trách nhiệm rõ ràng và thực hiện các biện pháp kiểm tra định kỳ.

3.2. Đào tạo nhân viên về chuẩn mực kế toán

Đào tạo nhân viên về các chuẩn mực kế toán và quy định của nhà nước là rất quan trọng. Nhân viên cần hiểu rõ về trách nhiệm của mình trong việc cung cấp thông tin chính xác và minh bạch.

IV. Ứng dụng thực tiễn và kết quả nghiên cứu

Nghiên cứu cho thấy rằng việc áp dụng các phương pháp kiểm soát nội bộ có thể cải thiện đáng kể chất lượng thông tin KTTC. Các CTNY đã thực hiện các biện pháp này thường có báo cáo tài chính minh bạch hơn và nhận được sự tin tưởng cao hơn từ nhà đầu tư.

4.1. Các công ty niêm yết thành công trong việc cải thiện chất lượng thông tin

Một số CTNY đã áp dụng thành công các biện pháp kiểm soát nội bộ và đã thấy sự cải thiện rõ rệt trong chất lượng thông tin KTTC. Điều này không chỉ giúp họ thu hút được nhiều nhà đầu tư hơn mà còn nâng cao uy tín trên thị trường.

4.2. Kết quả khảo sát về chất lượng thông tin kế toán

Kết quả khảo sát cho thấy rằng các CTNY có tổ chức KSNB tốt thường có chất lượng thông tin KTTC cao hơn. Điều này chứng tỏ rằng việc kiểm soát nội bộ là yếu tố quan trọng trong việc nâng cao chất lượng thông tin.

V. Kết luận và triển vọng tương lai của chất lượng thông tin kế toán tài chính

Chất lượng thông tin KTTC tại các CTNY là một yếu tố quan trọng trong việc duy trì sự ổn định của TTCK. Việc nâng cao chất lượng thông tin không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư mà còn góp phần vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế.

5.1. Tương lai của chất lượng thông tin kế toán tài chính

Trong tương lai, các CTNY cần tiếp tục cải thiện chất lượng thông tin KTTC thông qua việc áp dụng các công nghệ mới và cải tiến quy trình báo cáo tài chính. Điều này sẽ giúp họ duy trì sự cạnh tranh trên thị trường.

5.2. Vai trò của chính phủ trong việc nâng cao chất lượng thông tin

Chính phủ cần có các chính sách và quy định chặt chẽ hơn để đảm bảo rằng các CTNY tuân thủ các chuẩn mực kế toán. Sự giám sát của nhà nước sẽ góp phần nâng cao chất lượng thông tin KTTC và bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư.