Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế và sự phát triển nhanh chóng của công nghệ số, chất lượng nhân lực khối kinh doanh trở thành yếu tố then chốt quyết định sự thành công và phát triển bền vững của doanh nghiệp. Tổng Công ty Giải pháp Doanh nghiệp Viettel (VTS) là một thành viên quan trọng của Tập đoàn Công nghiệp – Viễn thông Quân đội, hoạt động trong lĩnh vực cung cấp các giải pháp công nghệ thông tin và viễn thông. Tính đến năm 2023, VTS có hơn 1.800 nhân sự, trong đó khối kinh doanh chiếm khoảng 573 người, đóng vai trò trọng yếu trong việc mở rộng thị trường và nâng cao hiệu quả kinh doanh.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là phân tích thực trạng chất lượng nhân lực khối kinh doanh tại VTS giai đoạn 2021-2023, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng nhân lực đến năm 2030. Nghiên cứu tập trung đánh giá các khía cạnh kiến thức, kỹ năng và thái độ làm việc của nhân lực kinh doanh, đồng thời xem xét các yếu tố ảnh hưởng từ bên trong và bên ngoài doanh nghiệp. Phạm vi nghiên cứu bao gồm dữ liệu sơ cấp thu thập từ khảo sát 145 nhân viên kinh doanh và phỏng vấn sâu 4 lãnh đạo cấp cao, cùng với số liệu thứ cấp từ báo cáo nội bộ của VTS.

Ý nghĩa của nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để VTS xây dựng chính sách phát triển nhân lực phù hợp, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh và hiệu quả hoạt động kinh doanh trong bối cảnh thị trường công nghệ thông tin ngày càng cạnh tranh khốc liệt.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình nghiên cứu về chất lượng nhân lực và quản trị nhân sự trong doanh nghiệp, trong đó nổi bật là:

  • Mô hình năng lực ASK (Knowledge, Skills, Attitudes): Đây là mô hình cơ bản đánh giá chất lượng nhân lực dựa trên ba yếu tố chính là kiến thức (Knowledge), kỹ năng (Skills) và thái độ (Attitudes). Mô hình này giúp phân tích toàn diện năng lực của nhân viên kinh doanh trong việc hoàn thành công việc.

  • Lý thuyết quản trị nhân lực hiện đại: Tập trung vào các hoạt động tuyển dụng, đào tạo, sử dụng và tạo động lực cho nhân lực nhằm nâng cao hiệu quả làm việc và phát triển bền vững nguồn nhân lực.

  • Khái niệm chất lượng nhân lực: Được hiểu là tổng hợp các yếu tố thể lực, trí lực và tâm lực, biểu hiện qua kiến thức chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp và thái độ làm việc, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả công việc và sự phát triển của doanh nghiệp.

Các khái niệm chính được sử dụng trong nghiên cứu gồm: nhân lực kinh doanh, chất lượng nhân lực, kiến thức chuyên môn, kỹ năng mềm, thái độ làm việc, động lực lao động, và các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng nhân lực.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa thu thập dữ liệu sơ cấp và thứ cấp nhằm đảm bảo tính khách quan và toàn diện:

  • Dữ liệu sơ cấp: Thu thập thông qua khảo sát bằng phiếu điều tra với 150 nhân viên kinh doanh của VTS, trong đó 145 phiếu hợp lệ, đạt tính đại diện cao. Đồng thời, thực hiện phỏng vấn sâu 4 lãnh đạo cấp cao (Phó Tổng Giám đốc, Trưởng phòng Nhân sự, Phó Trưởng phòng Nhân sự, Trưởng phòng Quản lý chất lượng) để làm rõ các vấn đề liên quan đến chất lượng nhân lực và các khó khăn, thuận lợi trong công tác quản lý.

  • Dữ liệu thứ cấp: Tổng hợp từ các báo cáo nội bộ của VTS về nhân sự, kết quả kinh doanh giai đoạn 2021-2023, các tài liệu nghiên cứu, giáo trình, bài báo khoa học liên quan đến quản trị nhân lực và chất lượng nhân lực kinh doanh.

  • Phân tích dữ liệu: Sử dụng phương pháp thống kê mô tả để phân tích số liệu định lượng từ khảo sát, kết hợp phân tích nội dung phỏng vấn để giải thích các hiện tượng và đưa ra nhận định sâu sắc. Các bảng biểu và biểu đồ được thiết kế để minh họa rõ ràng các kết quả phân tích.

  • Cỡ mẫu và chọn mẫu: Cỡ mẫu 145 nhân viên kinh doanh được chọn theo phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích, đảm bảo đại diện cho các phòng ban và nhóm kinh doanh khác nhau trong VTS. Việc lựa chọn phương pháp phân tích dựa trên tính phù hợp với mục tiêu nghiên cứu và tính khả thi trong thu thập dữ liệu.

  • Timeline nghiên cứu: Thu thập dữ liệu sơ cấp từ tháng 8 đến tháng 9 năm 2024, phân tích và báo cáo kết quả trong quý cuối năm 2024, đề xuất giải pháp và kế hoạch thực hiện đến năm 2030.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Số lượng và cơ cấu nhân lực khối kinh doanh tăng trưởng ổn định: Từ năm 2021 đến 2023, số lượng nhân sự khối kinh doanh tăng từ 534 lên 573 người, chiếm khoảng 29,37% tổng nhân sự VTS. Nhân sự chủ yếu trong độ tuổi 30-45 chiếm 56,89%, với tỷ lệ nam nữ cân bằng, nam chiếm 318 người, nữ 255 người năm 2023.

  2. Trình độ học vấn và kiến thức chuyên môn chưa đồng đều: 75,57% nhân viên có trình độ đại học, 7,33% trên đại học, còn lại 17,1% cao đẳng/trung cấp. Tuy nhiên, chỉ có 13% nhân sự hoàn thành tốt các bài kiểm tra chuyên môn, 8% chưa đạt yêu cầu. Khoảng 20,6% nhân viên có kiến thức hạn chế về những thay đổi liên quan đến công việc.

  3. Kỹ năng mềm chưa đồng đều, một số kỹ năng còn yếu: 100% nhân viên thành thạo tin học cơ bản, gần 90% đạt chuẩn ngoại ngữ. Kỹ năng làm việc nhóm và thích ứng với thay đổi được đánh giá cao, nhưng kỹ năng giao tiếp, đàm phán khách hàng, làm việc độc lập và lập kế hoạch còn thấp, với tỷ lệ không hài lòng từ 17,2% đến 24,1%.

  4. Thái độ làm việc tích cực nhưng còn hạn chế về sáng tạo và ham học hỏi: Đa số nhân viên có tinh thần trách nhiệm, đam mê và trung thành với công ty. Tuy nhiên, hơn 10% nhân viên không hài lòng về mức độ ham học hỏi và sáng tạo, có tâm lý làm việc hời hợt, chỉ hoàn thành công việc cho xong.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy VTS đã có sự quan tâm đầu tư vào phát triển nhân lực khối kinh doanh, thể hiện qua sự tăng trưởng số lượng và cải thiện trình độ học vấn. Tuy nhiên, chất lượng nhân lực vẫn còn những bất cập đáng chú ý, đặc biệt là về kỹ năng mềm và thái độ làm việc sáng tạo. Điều này có thể do đặc thù ngành công nghệ thông tin đòi hỏi nhân viên phải liên tục cập nhật kiến thức và kỹ năng mới, trong khi đội ngũ nhân sự còn trẻ, kinh nghiệm chưa nhiều.

So sánh với các nghiên cứu trong ngành, tình trạng này không phải là hiếm gặp ở các doanh nghiệp công nghệ mới thành lập hoặc đang trong giai đoạn mở rộng. Việc thiếu các chương trình đào tạo chuyên sâu và cơ hội phát triển nghề nghiệp có thể làm giảm động lực học hỏi và sáng tạo của nhân viên.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố trình độ học vấn, biểu đồ đánh giá kỹ năng mềm và thái độ làm việc để minh họa rõ ràng các điểm mạnh và hạn chế. Bảng so sánh tỷ lệ hoàn thành công việc và mức độ hài lòng cũng giúp làm nổi bật các vấn đề cần cải thiện.

Những yếu tố bên ngoài như môi trường kinh tế, chính trị ổn định, chính sách pháp luật hỗ trợ phát triển công nghệ số tạo điều kiện thuận lợi cho VTS. Tuy nhiên, cạnh tranh gay gắt và yêu cầu ngày càng cao từ khách hàng đòi hỏi VTS phải nâng cao chất lượng nhân lực để duy trì vị thế trên thị trường.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện công tác tuyển dụng nhân lực

    • Tăng cường tuyển dụng nhân sự có trình độ chuyên môn cao, ưu tiên các ứng viên có kinh nghiệm trong lĩnh vực công nghệ thông tin và kinh doanh giải pháp số.
    • Áp dụng quy trình tuyển dụng chặt chẽ, kết hợp đánh giá năng lực thực tế và kỹ năng mềm để chọn đúng người phù hợp với vị trí.
    • Thời gian thực hiện: ngay trong năm 2025. Chủ thể thực hiện: Phòng Nhân sự phối hợp với các phòng ban liên quan.

  2. Tăng cường đào tạo kiến thức, kỹ năng và thái độ làm việc

    • Xây dựng chương trình đào tạo chuyên sâu về kỹ năng giao tiếp, đàm phán, lập kế hoạch và quản lý thời gian cho nhân viên kinh doanh.
    • Tổ chức các khóa đào tạo cập nhật kiến thức công nghệ mới, xu hướng thị trường và kỹ năng mềm định kỳ hàng quý.
    • Thời gian thực hiện: từ năm 2025 đến 2027. Chủ thể thực hiện: Phòng Đào tạo và Phòng Nhân sự.

  3. Phát triển văn hóa doanh nghiệp tạo môi trường làm việc lành mạnh, phù hợp

    • Xây dựng văn hóa doanh nghiệp khuyến khích sáng tạo, học hỏi và hợp tác nhóm.
    • Tổ chức các hoạt động giao lưu, thi đua, khen thưởng nhằm tăng cường tinh thần đồng đội và động lực làm việc.
    • Thời gian thực hiện: liên tục từ năm 2025. Chủ thể thực hiện: Ban Lãnh đạo và Phòng Truyền thông.

  4. Xây dựng hệ thống đánh giá và khen thưởng hiệu quả

    • Thiết lập hệ thống đánh giá năng lực và hiệu quả công việc minh bạch, công bằng, phản ánh đúng năng lực và đóng góp của nhân viên.
    • Áp dụng chính sách khen thưởng kịp thời, đa dạng về hình thức để khích lệ tinh thần làm việc và sáng tạo.
    • Thời gian thực hiện: từ năm 2025. Chủ thể thực hiện: Phòng Nhân sự và Ban Lãnh đạo.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo Tổng Công ty Giải pháp Doanh nghiệp Viettel

    • Lợi ích: Có cơ sở khoa học để xây dựng chính sách phát triển nhân lực, nâng cao hiệu quả quản trị nhân sự và kinh doanh.
    • Use case: Xây dựng kế hoạch đào tạo, tuyển dụng và đánh giá nhân sự phù hợp với chiến lược phát triển.

  2. Phòng Nhân sự và Đào tạo của các doanh nghiệp công nghệ

    • Lợi ích: Tham khảo mô hình đánh giá và nâng cao chất lượng nhân lực kinh doanh trong lĩnh vực công nghệ thông tin.
    • Use case: Thiết kế chương trình đào tạo kỹ năng mềm và chuyên môn cho nhân viên kinh doanh.

  3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản trị Kinh doanh, Quản trị Nhân sự

    • Lợi ích: Nắm bắt được thực trạng và giải pháp nâng cao chất lượng nhân lực trong doanh nghiệp công nghệ tại Việt Nam.
    • Use case: Tham khảo tài liệu nghiên cứu thực tiễn, áp dụng vào các đề tài luận văn, luận án.

  4. Các tổ chức tư vấn quản trị nhân sự và phát triển nguồn nhân lực

    • Lợi ích: Cung cấp dữ liệu thực tế và phân tích chuyên sâu để tư vấn giải pháp nâng cao năng lực nhân sự cho khách hàng.
    • Use case: Xây dựng các chương trình tư vấn, đào tạo và phát triển nhân lực cho doanh nghiệp công nghệ.

Câu hỏi thường gặp

  1. Chất lượng nhân lực khối kinh doanh tại VTS hiện nay ra sao?
    Chất lượng nhân lực khối kinh doanh tại VTS đang có sự cải thiện về số lượng và trình độ học vấn, tuy nhiên còn tồn tại hạn chế về kỹ năng mềm và thái độ làm việc sáng tạo. Khoảng 8% nhân viên chưa đạt yêu cầu về kiến thức chuyên môn và 20% có kiến thức hạn chế về thay đổi công việc.

  2. Những yếu tố nào ảnh hưởng đến chất lượng nhân lực tại VTS?
    Các yếu tố bên ngoài như môi trường kinh tế, chính trị ổn định, chính sách pháp luật hỗ trợ phát triển công nghệ số; bên trong gồm chiến lược phát triển nhân lực, quan điểm lãnh đạo, chính sách quản trị nhân sự và ngân sách dành cho đào tạo.

  3. Phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong luận văn là gì?
    Luận văn sử dụng phương pháp kết hợp thu thập dữ liệu sơ cấp qua khảo sát 145 nhân viên kinh doanh và phỏng vấn sâu 4 lãnh đạo, cùng với dữ liệu thứ cấp từ báo cáo nội bộ và tài liệu nghiên cứu. Phân tích dữ liệu bằng thống kê mô tả và phân tích nội dung.

  4. Giải pháp nào được đề xuất để nâng cao chất lượng nhân lực kinh doanh tại VTS?
    Bao gồm hoàn thiện tuyển dụng, tăng cường đào tạo kiến thức và kỹ năng, phát triển văn hóa doanh nghiệp tích cực, xây dựng hệ thống đánh giá và khen thưởng hiệu quả. Các giải pháp được đề xuất thực hiện từ năm 2025 đến 2030.

  5. Ai nên sử dụng kết quả nghiên cứu này?
    Ban lãnh đạo VTS, phòng nhân sự các doanh nghiệp công nghệ, nhà nghiên cứu ngành quản trị kinh doanh, tổ chức tư vấn nhân sự đều có thể sử dụng kết quả để xây dựng chính sách và chương trình phát triển nhân lực phù hợp.

Kết luận

  • Chất lượng nhân lực khối kinh doanh tại VTS giai đoạn 2021-2023 có sự tăng trưởng về số lượng và trình độ học vấn, nhưng còn hạn chế về kỹ năng mềm và thái độ sáng tạo.
  • Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng nhân lực bao gồm cả yếu tố bên trong như chiến lược, chính sách quản trị và bên ngoài như môi trường kinh tế, chính trị, pháp luật.
  • Đề xuất các giải pháp khả thi tập trung vào tuyển dụng, đào tạo, phát triển văn hóa doanh nghiệp và hệ thống đánh giá khen thưởng nhằm nâng cao chất lượng nhân lực đến năm 2030.
  • Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn cho VTS và các doanh nghiệp công nghệ trong việc phát triển nguồn nhân lực kinh doanh hiệu quả.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi đánh giá hiệu quả và điều chỉnh chính sách phù hợp với sự phát triển của thị trường và công nghệ.

Call-to-action: Ban lãnh đạo và phòng nhân sự VTS cần nhanh chóng áp dụng các giải pháp đề xuất để nâng cao năng lực nhân lực kinh doanh, góp phần giữ vững vị thế và phát triển bền vững trong kỷ nguyên chuyển đổi số.