Tổng quan nghiên cứu
Trong bối cảnh xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam theo hướng cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, nhiệm vụ xây dựng chính quy (XDCQ) và rèn luyện kỷ luật đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao sức mạnh chiến đấu của các đơn vị. Sư đoàn 9, Quân đoàn 4, một trong những đơn vị chủ lực của Nam bộ, với truyền thống Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, đang đứng trước yêu cầu cấp thiết nâng cao chất lượng lãnh đạo nhiệm vụ XDCQ, rèn luyện kỷ luật của các chi bộ đại đội bộ binh (ĐĐBB). Nghiên cứu tập trung khảo sát thực trạng, nguyên nhân và đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng lãnh đạo nhiệm vụ này tại các chi bộ ĐĐBB thuộc Đảng bộ Sư đoàn 9, Quân đoàn 4, với phạm vi điều tra từ năm 2017 đến nay, tại các tiểu đoàn 2, 4, 8.
Mục tiêu nghiên cứu nhằm làm rõ các vấn đề lý luận và thực tiễn về chất lượng lãnh đạo nhiệm vụ XDCQ, rèn luyện kỷ luật, đồng thời đề xuất các giải pháp thiết thực nhằm nâng cao hiệu quả lãnh đạo của các chi bộ ĐĐBB. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc góp phần xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện “Mẫu mực, tiêu biểu”, nâng cao năng lực, sức chiến đấu của chi bộ, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới. Theo báo cáo năm 2023, có khoảng 75,33% cán bộ, đảng viên nắm vững vị trí, vai trò của nhiệm vụ XDCQ, rèn luyện kỷ luật, tuy nhiên vẫn còn tồn tại những hạn chế cần khắc phục để nâng cao chất lượng lãnh đạo.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Nghiên cứu dựa trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, cùng các quan điểm, đường lối của Đảng về công tác đảng và công tác chính trị trong Quân đội. Hai lý thuyết trọng tâm được áp dụng gồm:
- Lý thuyết lãnh đạo tập thể và cá nhân: Nhấn mạnh vai trò của chi ủy, chi bộ, bí thư chi bộ trong việc đề ra chủ trương, tổ chức thực hiện và kiểm tra, giám sát nhiệm vụ XDCQ, rèn luyện kỷ luật.
- Lý thuyết xây dựng chính quy và rèn luyện kỷ luật trong quân đội: Định nghĩa XDCQ là việc xây dựng thói quen, nếp sống, hoạt động theo quy định pháp luật, điều lệnh, điều lệ quân đội; kỷ luật là công cụ tạo sức mạnh tổng hợp cho quân đội.
Các khái niệm chính bao gồm: năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của chi bộ; quy trình lãnh đạo; nền nếp, chế độ sinh hoạt chi bộ; vai trò tiền phong gương mẫu của cán bộ, đảng viên; và sự phối hợp giữa các tổ chức, lực lượng trong đơn vị.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng phương pháp tổng hợp, kết hợp các phương pháp khoa học chuyên ngành và liên ngành như: lôgic, lịch sử, phân tích, tổng hợp, thống kê, so sánh, điều tra, khảo sát xã hội học và phương pháp chuyên gia. Cỡ mẫu khảo sát gồm cán bộ, đảng viên và hạ sĩ quan, binh sĩ (HSQ, BS) tại các tiểu đoàn 2, 4, 8 của Sư đoàn 9, với số liệu thu thập từ năm 2017 đến nay.
Phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện cho các chi bộ ĐĐBB. Phân tích dữ liệu sử dụng thống kê mô tả và so sánh tỷ lệ phần trăm để đánh giá nhận thức, trách nhiệm, năng lực lãnh đạo và hiệu quả thực hiện nhiệm vụ XDCQ, rèn luyện kỷ luật. Timeline nghiên cứu kéo dài trong khoảng 3 năm, từ khảo sát thực địa, thu thập số liệu đến phân tích và đề xuất giải pháp.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Nhận thức và trách nhiệm của chủ thể lãnh đạo: Khoảng 75,33% cán bộ, đảng viên và 59,33% HSQ, BS có nhận thức đúng đắn về vị trí, vai trò của nhiệm vụ XDCQ, rèn luyện kỷ luật. Tuy nhiên, vẫn còn 17,33% cán bộ, đảng viên và 18% HSQ, BS đánh giá nhận thức và trách nhiệm ở mức trung bình hoặc yếu.
Năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của chi bộ: 48,66% cán bộ, đảng viên đánh giá năng lực lãnh đạo của chi bộ là tốt, 39,33% khá; trong khi đó 55,33% HSQ, BS đánh giá tốt, 28% khá. Tỷ lệ đảng viên hoàn thành tốt và xuất sắc nhiệm vụ đạt trên 90%.
Chất lượng quy trình lãnh đạo và sinh hoạt chi bộ: 82,66% cán bộ, đảng viên và 82,67% HSQ, BS cho rằng chi bộ duy trì nền nếp, chế độ sinh hoạt lãnh đạo nhiệm vụ XDCQ, rèn luyện kỷ luật thường xuyên và đúng quy trình. Tuy nhiên, 12,67% cán bộ, đảng viên và 14,66% HSQ, BS phản ánh việc duy trì chưa thường xuyên hoặc chưa đúng quy trình.
Kết quả thực hiện nhiệm vụ XDCQ, rèn luyện kỷ luật: 48,66% cán bộ, đảng viên và 55,33% HSQ, BS đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ là tốt; 38% cán bộ, đảng viên và 30% HSQ, BS đánh giá khá. Tỷ lệ vi phạm kỷ luật thông thường vẫn còn ở mức cao, ảnh hưởng đến chất lượng chung.
Thảo luận kết quả
Kết quả cho thấy sự nhận thức đúng đắn và trách nhiệm cao của đa số cán bộ, đảng viên là nền tảng quan trọng giúp nâng cao chất lượng lãnh đạo nhiệm vụ XDCQ, rèn luyện kỷ luật. Tuy nhiên, sự tồn tại của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên và HSQ, BS có nhận thức và trách nhiệm chưa đầy đủ làm giảm hiệu quả lãnh đạo chung. Điều này phù hợp với báo cáo của ngành quân đội về những khó khăn trong việc duy trì kỷ luật nghiêm ngặt trong bối cảnh tác động của mặt trái kinh tế thị trường và các yếu tố xã hội.
Năng lực lãnh đạo của chi bộ được củng cố nhờ đội ngũ chi ủy viên, bí thư chi bộ có trình độ cao (trên 97% đại học), song vẫn còn hạn chế về kinh nghiệm và khả năng tổ chức sinh hoạt chi bộ hiệu quả. Việc duy trì nền nếp, chế độ sinh hoạt chi bộ được đánh giá cao nhưng chưa đồng đều, có nơi còn hình thức, chưa phát huy hết vai trò tập thể.
Kết quả thực hiện nhiệm vụ XDCQ, rèn luyện kỷ luật có chuyển biến tích cực nhưng chưa bền vững, tỷ lệ vi phạm kỷ luật vẫn còn cao, phản ánh qua các biểu đồ so sánh tỷ lệ vi phạm qua các năm. Sự phối hợp chưa đồng bộ giữa các tổ chức, lực lượng trong đơn vị cũng là nguyên nhân làm giảm hiệu quả lãnh đạo.
So sánh với các nghiên cứu trong quân đội, kết quả này tương đồng với nhận định về vai trò then chốt của năng lực lãnh đạo chi bộ và sự cần thiết của việc nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên trong xây dựng chính quy, rèn luyện kỷ luật. Ý nghĩa của nghiên cứu là cung cấp cơ sở khoa học để đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng lãnh đạo, góp phần xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện.
Đề xuất và khuyến nghị
Tăng cường bồi dưỡng, nâng cao năng lực cho chi ủy viên, bí thư chi bộ: Tổ chức các khóa đào tạo, tập huấn chuyên sâu về lãnh đạo nhiệm vụ XDCQ, rèn luyện kỷ luật, kỹ năng tổ chức sinh hoạt chi bộ, phương pháp kiểm tra, giám sát. Mục tiêu nâng tỷ lệ cán bộ có năng lực tốt lên trên 80% trong vòng 2 năm. Chủ thể thực hiện: Ban Chính trị Sư đoàn phối hợp với các học viện quân sự.
Đổi mới phương thức quán triệt, triển khai nghị quyết: Áp dụng các hình thức sinh hoạt đa dạng, sáng tạo, phù hợp với đặc điểm đối tượng HSQ, BS trẻ tuổi, nhằm nâng cao nhận thức và trách nhiệm. Thời gian thực hiện trong 1 năm, đánh giá hiệu quả qua khảo sát định kỳ. Chủ thể: Chi bộ ĐĐBB và các tổ chức đoàn thể trong đơn vị.
Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát và xử lý kỷ luật nghiêm minh: Xây dựng quy chế phối hợp chặt chẽ giữa chi bộ, chỉ huy và các tổ chức quần chúng trong việc kiểm tra, phát hiện và xử lý vi phạm kỷ luật. Mục tiêu giảm tỷ lệ vi phạm kỷ luật thông thường xuống dưới 5% trong 3 năm. Chủ thể: Đảng ủy Sư đoàn, Ban Chính trị và các chi bộ ĐĐBB.
Xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, chăm lo đời sống cán bộ, chiến sĩ: Tăng cường các hoạt động văn hóa, thể thao, tuyên truyền, cổ động; quan tâm cải thiện điều kiện sinh hoạt, tạo động lực tinh thần cho bộ đội. Thực hiện liên tục, đánh giá qua mức độ hài lòng của cán bộ, chiến sĩ. Chủ thể: Ban Chính trị, chỉ huy các cấp và các tổ chức đoàn thể.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Cán bộ, đảng viên trong các chi bộ đại đội bộ binh: Nghiên cứu giúp nâng cao nhận thức, năng lực lãnh đạo nhiệm vụ XDCQ, rèn luyện kỷ luật, từ đó nâng cao hiệu quả công tác tại đơn vị.
Ban Chính trị và các cơ quan chức năng trong Quân đội: Là tài liệu tham khảo để xây dựng chính sách, chương trình đào tạo, kiểm tra, giám sát công tác xây dựng chính quy, rèn luyện kỷ luật.
Các nhà nghiên cứu, giảng viên quân sự: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn để phát triển các đề tài nghiên cứu liên quan đến công tác đảng, công tác chính trị trong quân đội.
Lãnh đạo các đơn vị quân đội khác: Áp dụng các giải pháp, kinh nghiệm nghiên cứu để nâng cao chất lượng lãnh đạo nhiệm vụ XDCQ, rèn luyện kỷ luật phù hợp với đặc điểm đơn vị mình.
Câu hỏi thường gặp
Tại sao nâng cao chất lượng lãnh đạo nhiệm vụ XDCQ, rèn luyện kỷ luật lại quan trọng?
Nhiệm vụ này là nền tảng để xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện, đảm bảo quân nhân chấp hành nghiêm pháp luật, điều lệnh, góp phần nâng cao sức mạnh chiến đấu. Ví dụ, Sư đoàn 9 đã phát huy truyền thống Anh hùng nhờ công tác này.Những yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến chất lượng lãnh đạo nhiệm vụ XDCQ, rèn luyện kỷ luật?
Bao gồm năng lực lãnh đạo của chi bộ, nhận thức và trách nhiệm của cán bộ, đảng viên, sự phối hợp đồng bộ giữa các tổ chức trong đơn vị và môi trường văn hóa lành mạnh.Làm thế nào để nâng cao năng lực lãnh đạo của chi bộ đại đội bộ binh?
Thông qua bồi dưỡng chuyên môn, kỹ năng lãnh đạo, tổ chức sinh hoạt chi bộ hiệu quả, tăng cường kiểm tra, giám sát và phát huy vai trò tiền phong gương mẫu của cán bộ, đảng viên.Các biện pháp nào giúp giảm tỷ lệ vi phạm kỷ luật trong đơn vị?
Tăng cường giáo dục chính trị tư tưởng, duy trì nghiêm nền nếp, chế độ sinh hoạt, phối hợp chặt chẽ trong kiểm tra, xử lý kỷ luật và xây dựng môi trường văn hóa tích cực.Làm sao để đảm bảo sự phối hợp hiệu quả giữa các tổ chức, lực lượng trong đơn vị?
Cần xây dựng quy chế phối hợp rõ ràng, tăng cường giao tiếp, trao đổi thông tin, tổ chức các hoạt động chung và nâng cao nhận thức về vai trò, trách nhiệm của từng tổ chức.
Kết luận
- Nghiên cứu làm rõ vị trí, vai trò và thực trạng chất lượng lãnh đạo nhiệm vụ XDCQ, rèn luyện kỷ luật của các chi bộ ĐĐBB ở Đảng bộ Sư đoàn 9, Quân đoàn 4.
- Xác định các yếu tố quy định chất lượng lãnh đạo gồm năng lực chi bộ, quy trình lãnh đạo, sự phối hợp tổ chức và môi trường văn hóa.
- Đề xuất các giải pháp thiết thực như bồi dưỡng cán bộ, đổi mới phương thức lãnh đạo, tăng cường kiểm tra, xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh.
- Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn sâu sắc, góp phần nâng cao năng lực, sức chiến đấu của đơn vị trong tình hình mới.
- Khuyến nghị các cấp ủy, tổ chức đảng và cơ quan chức năng tiếp tục triển khai các giải pháp trong vòng 2-3 năm tới để đạt hiệu quả bền vững.
Hãy áp dụng những kết quả và giải pháp từ nghiên cứu này để nâng cao chất lượng lãnh đạo nhiệm vụ xây dựng chính quy, rèn luyện kỷ luật, góp phần xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao.