Thực trạng và giải pháp phát triển vận tải đa phương thức tại Việt Nam

• Tác giả: Nguyễn Minh Ngọc
• Người hướng dẫn: PGS. TS Vũ Thị Kim Oanh
• Trường học: Trường Đại Học Ngoại Thương
• Chuyên ngành: Kinh doanh thương mại
• Đề tài: Thực trạng và giải pháp phát triển vận tải đa phương thức tại Việt Nam
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2019
• Địa điểm: Hà Nội

Mục lục chi tiết

• LỜI CAM ĐOAN
• TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ
• DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
• DANH MỤC BẢNG
• LỜI MỞ ĐẦU
• 0.1. Tính cấp thiết của đề tài
• 0.2. Tổng quan tình hình nghiên cứu
• 0.3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
• 0.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 0.5. Phương pháp nghiên cứu
• 0.6. Kết cấu luận văn
• 1. CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU CHUNG VỀ VẬN TẢI ĐA PHƯƠNG THỨC
• 1.1. Khái niệm và lịch sử ra đời của vận tải đa phương thức
• 1.1.1. Lịch sử ra đời của vận tải đa phương thức
• 1.1.2. Khái niệm vận tải đa phương thức
• 1.1.3. Đặc điểm và vai trò vận tải đa phương thức trong nền kinh tế
• 1.1.3.1. Đặc điểm của vận tải đa phương thức
• 1.1.3.2. Vai trò của vận tải đa phương thức trong nền kinh tế
• 1.1.4. Các mô hình vận tải đa phương thức phổ biến trên thế giới
• 1.1.4.1. Mô hình vận tải đường biển – vận tải hàng không (Sea – Air)
• 1.1.4.2. Mô hình vận tải ô tô – vận tải hàng không (Road – Air)
• 1.1.4.3. Mô hình vận tải đường sắt – vận tải ô tô (Rail – Road)
• 1.1.4.4. Mô hình vận tải đường sắt-đường bộ-vận tải thủy nội địa-vận tải đường biển (Rail /Road/Inlad waterway/sea)
• 1.1.5. Kinh nghiệm của một số nước về phát triển vận tải đa phương thức và bài học đối với Việt Nam
• 1.1.5.1. Kinh nghiệm của một số nước về phát triển vận tải đa phương thức
• 1.1.5.2. Các kinh nghiệm rút ra cho Việt Nam
• 1.1.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển vận tải đa phương thức tại Việt Nam
• 1.1.6.1. Yếu tố cơ sở pháp lý
• 1.1.6.2. Yếu tố kết cấu hạ tầng, giao thông vận tải
• 1.1.6.3. Các yếu tố khác
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN VẬN TẢI ĐA PHƯƠNG THỨC TẠI VIỆT NAM
• 2.1. Các giai đoạn phát triển của vận tải đa phương thức tại Việt Nam
• 2.1.1. Giai đoạn từ năm 1980-1985
• 2.1.2. Giai đoạn từ năm 1986-2002
• 2.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến vận tải đa phương thức tại Việt Nam
• 2.2.1. Yếu tố cơ sở pháp lý
• 2.2.2. Yếu tố kết cấu hạ tầng, giao thông vận tải phục vụ cho vận tải đa phương thức tại Việt Nam
• 2.2.3. Các yếu tố khác
• 2.3. Các mô hình vận tải đa phương thức quốc tế tại Việt Nam
• 2.3.1. Mô hình đường biển – đường bộ
• 2.3.2. Mô hình đường bộ - đường hàng không
• 2.3.3. Mô hình đường bộ - đường sắt
• 2.3.4. Mô hình đường biển - đường sắt
• 2.4. Đánh giá thực trạng phát triển vận tải đa phương thức tại Việt Nam
• 3. CHƯƠNG 3: ĐỊNH HƯỚNG VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN VẬN TẢI ĐA PHƯƠNG THỨC TẠI VIỆT NAM
• 3.1. Định hướng phát triển vận tải đa phương thức tại Việt Nam
• 3.2. Một số giải pháp nhằm phát triển vận tải đa phương thức tại Việt Nam
• 3.2.1. Các giải pháp đối với nhà nước
• 3.2.2. Các giải pháp đối với hiệp hội
• 3.2.3. Các giải pháp đối với doanh nghiệp
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

Tóm tắt

I. Tổng Quan Về Vận Tải Đa Phương Thức Tại Việt Nam 50 60 Ký Tự

Vận tải đa phương thức đóng vai trò then chốt trong nền kinh tế, kết nối thương mại quốc tế và nội địa. Sự phát triển của kinh tế thế giới, mở rộng hợp tác và thương mại quốc tế thúc đẩy các phương thức vận tải. Vận tải container và công nghệ thông tin đã thúc đẩy quá trình hình thành và phát triển vận tải đa phương thức quốc tế. Đây là một bước tiến mới, mang lại hiệu quả kinh tế cao. Vận tải đa phương thức tạo ra sự đổi mới trong kinh doanh vận tải, đáp ứng phương thức giao hàng "door to door", giảm thời gian lưu kho bãi, hạn chế thủ tục và nâng cao chất lượng, an toàn. Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng, việc nghiên cứu và phát triển vận tải đa phương thức tại Việt Nam lại càng cần thiết.

1.1. Lịch Sử Hình Thành và Phát Triển Vận Tải Đa Phương Thức

Vận tải đa phương thức ra đời muộn hơn so với các phương thức khác, vào những năm 20, 30 của thế kỷ XX tại Tây Âu và Mỹ. Năm 1928, SEATRAIN (Hoa Kỳ) đã xếp các toa xe lửa lên tàu biển, đánh dấu bước đầu tiên. SEALAND SERVICE Inc. sau đó đã thử nghiệm chở các xe rơ-moóc trên boong tàu dầu, rồi quyết định chỉ vận chuyển các thùng (container) từ cảng đến. SEALAND là công ty đầu tiên nhận ra hiệu quả của việc kết hợp nhiều phương thức vận tải để tạo thành hệ thống "door to door". Từ đó, vận tải đa phương thức đã phát triển thành một trong những phương thức quan trọng nhất.

1.2. Định Nghĩa Vận Tải Đa Phương Thức Quốc Tế Hiện Nay

Vận tải đa phương thức quốc tế ngày càng thể hiện ưu thế vượt trội. Trong quá trình phát triển, nó có nhiều tên gọi khác nhau như Multimodal Transport, Throught Transport, Combined Transport. Theo Công ước quốc tế, vận tải đa phương thức quốc tế là vận tải hàng hóa bằng ít nhất hai phương thức vận tải và một hợp đồng vận tải đa phương thức quốc tế từ một địa điểm ở một nước đến một địa điểm ở một nước khác. Theo UNCTAD, đó là sự vận tải hàng hóa trên cơ sở một chứng từ, đi qua biên giới quốc tế và kết hợp hai hoặc nhiều phương thức vận tải khác nhau.

II. Thực Trạng Phát Triển Vận Tải Đa Phương Thức Ở Việt Nam 50 60 Ký Tự

Trong những năm gần đây, kinh tế Việt Nam đã có những bước phát triển mạnh mẽ, kéo theo yêu cầu về lưu chuyển hàng hóa tăng cao. Các loại hình vận tải, đặc biệt là vận tải đa phương thức, ngày càng được chú trọng phát triển vì đáp ứng được các yêu cầu cả về thời gian và chi phí hợp lý. Việt Nam đã và đang đẩy mạnh áp dụng loại hình vận tải này để phù hợp với xu hướng của Quốc tế. Trong khoảng thời gian từ năm 2014 đến năm 2019, sản lượng vận chuyển hàng hóa nước ta liên tục tăng với mức tăng trưởng trung bình 10%/năm. Điều đó đã thúc đẩy phát triển vận tải đa phương thức tại nước ta.

2.1. Các Giai Đoạn Phát Triển Vận Tải Đa Phương Thức Tại Việt Nam

Vận tải đa phương thức tại Việt Nam trải qua nhiều giai đoạn phát triển. Giai đoạn từ năm 1980-1985, vận tải container bắt đầu được sử dụng. Giai đoạn từ năm 1986-2002, sau Đại hội Đảng VI, đất nước chuyển sang kinh tế thị trường, tạo điều kiện cho vận tải đa phương thức phát triển. Tuy nhiên, sự phát triển vẫn còn chậm do nhiều yếu tố khách quan và chủ quan. Cần có những đánh giá chi tiết hơn về từng giai đoạn để có cái nhìn toàn diện.

2.2. Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Vận Tải Đa Phương Thức Tại Việt Nam

Nhiều yếu tố ảnh hưởng đến vận tải đa phương thức tại Việt Nam. Yếu tố cơ sở pháp lý đóng vai trò quan trọng, bao gồm các quy định, luật lệ liên quan đến vận tải. Yếu tố kết cấu hạ tầng, giao thông vận tải cũng rất quan trọng, bao gồm đường bộ, đường sắt, đường biển, đường hàng không. Các yếu tố khác như nguồn nhân lực, công nghệ, vốn đầu tư cũng có tác động đáng kể. Cần có sự đồng bộ giữa các yếu tố này để vận tải đa phương thức phát triển hiệu quả.

2.3. Các Mô Hình Vận Tải Đa Phương Thức Quốc Tế Tại Việt Nam

Tại Việt Nam, có nhiều mô hình vận tải đa phương thức quốc tế đang được áp dụng. Mô hình đường biển – đường bộ là phổ biến, kết hợp vận tải biển và vận tải đường bộ. Mô hình đường bộ - đường hàng không cũng được sử dụng, đặc biệt cho hàng hóa có giá trị cao và yêu cầu thời gian giao hàng nhanh. Mô hình đường bộ - đường sắt và đường biển - đường sắt cũng đang được phát triển. Việc lựa chọn mô hình phù hợp phụ thuộc vào loại hàng hóa, khoảng cách vận chuyển và yêu cầu của khách hàng.

III. Giải Pháp Phát Triển Hạ Tầng Giao Thông Vận Tải Đa Phương Thức 50 60 Ký Tự

Để phát triển vận tải đa phương thức hiệu quả, cần có sự đầu tư và nâng cấp hạ tầng giao thông vận tải. Điều này bao gồm việc xây dựng và nâng cấp đường bộ, đường sắt, cảng biển, sân bay và các trung tâm logistics. Cần có sự kết nối đồng bộ giữa các phương thức vận tải để tạo thành một mạng lưới vận tải liên hoàn. Việc ứng dụng công nghệ thông tin cũng rất quan trọng để quản lý và điều phối hoạt động vận tải.

3.1. Nâng Cấp và Phát Triển Mạng Lưới Đường Bộ Cao Tốc

Mạng lưới đường bộ cao tốc đóng vai trò quan trọng trong vận tải đa phương thức. Cần có sự đầu tư để xây dựng thêm các tuyến đường cao tốc mới và nâng cấp các tuyến đường hiện có. Điều này giúp giảm thời gian vận chuyển và tăng khả năng kết nối giữa các khu vực kinh tế. Việc quản lý và bảo trì đường bộ cũng rất quan trọng để đảm bảo an toàn và hiệu quả vận tải.

3.2. Đầu Tư Phát Triển Đường Sắt và Kết Nối Cảng Biển

Đường sắt có vai trò quan trọng trong vận tải hàng hóa khối lượng lớn và khoảng cách xa. Cần có sự đầu tư để nâng cấp và hiện đại hóa hệ thống đường sắt, đặc biệt là các tuyến đường kết nối với các cảng biển lớn. Điều này giúp giảm chi phí vận chuyển và tăng tính cạnh tranh của vận tải đa phương thức. Cần có sự phối hợp giữa đường sắt và đường biển để tạo thành một chuỗi vận tải liên hoàn.

3.3. Phát Triển Cảng Biển và Trung Tâm Logistics Hiện Đại

Cảng biển là cửa ngõ quan trọng của vận tải quốc tế. Cần có sự đầu tư để nâng cấp và mở rộng các cảng biển lớn, đặc biệt là các cảng container. Việc xây dựng các trung tâm logistics hiện đại gần các cảng biển giúp tăng hiệu quả lưu chuyển hàng hóa và giảm chi phí logistics. Cần có sự kết nối giữa cảng biển và các phương thức vận tải khác để tạo thành một hệ thống vận tải đa phương thức hoàn chỉnh.

IV. Hoàn Thiện Chính Sách và Quy Định Về Vận Tải Đa Phương Thức 50 60 Ký Tự

Để tạo điều kiện thuận lợi cho vận tải đa phương thức phát triển, cần có sự hoàn thiện về chính sách và quy định. Điều này bao gồm việc ban hành các văn bản pháp luật hướng dẫn chi tiết về hoạt động vận tải đa phương thức, đơn giản hóa thủ tục hải quan và các thủ tục hành chính liên quan. Cần có sự phối hợp giữa các bộ, ngành để tạo ra một môi trường pháp lý minh bạch và ổn định.

4.1. Xây Dựng và Ban Hành Các Văn Bản Pháp Luật Chi Tiết

Cần có sự xây dựng và ban hành các văn bản pháp luật hướng dẫn chi tiết về hoạt động vận tải đa phương thức. Điều này giúp các doanh nghiệp có cơ sở pháp lý rõ ràng để hoạt động và giảm thiểu rủi ro pháp lý. Các văn bản pháp luật cần quy định rõ về quyền và nghĩa vụ của các bên liên quan, trách nhiệm bồi thường thiệt hại và các vấn đề khác liên quan đến vận tải đa phương thức.

4.2. Đơn Giản Hóa Thủ Tục Hải Quan và Hành Chính

Thủ tục hải quan và hành chính phức tạp là một trong những rào cản lớn đối với vận tải đa phương thức. Cần có sự đơn giản hóa các thủ tục này để giảm thời gian và chi phí cho doanh nghiệp. Việc áp dụng công nghệ thông tin và các giải pháp điện tử giúp tăng hiệu quả và minh bạch trong quá trình thực hiện thủ tục hải quan và hành chính.

4.3. Tăng Cường Hợp Tác Giữa Các Bộ Ngành Liên Quan

Hoạt động vận tải đa phương thức liên quan đến nhiều bộ, ngành khác nhau như Bộ Giao thông vận tải, Bộ Công Thương, Bộ Tài chính. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành này để tạo ra một môi trường pháp lý và chính sách đồng bộ, thống nhất. Việc thành lập một tổ công tác liên ngành giúp giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá trình thực hiện vận tải đa phương thức.

V. Nâng Cao Năng Lực Doanh Nghiệp Vận Tải Đa Phương Thức 50 60 Ký Tự

Để cạnh tranh trên thị trường logistics, các doanh nghiệp cần nâng cao năng lực cạnh tranh. Điều này bao gồm việc đầu tư vào công nghệ, đào tạo nguồn nhân lực, mở rộng mạng lưới đối tác và cung cấp các dịch vụ logistics tích hợp. Cần có sự hỗ trợ từ phía nhà nước để các doanh nghiệp có thể tiếp cận nguồn vốn và công nghệ mới.

5.1. Đầu Tư Vào Công Nghệ và Ứng Dụng IoT Blockchain

Việc ứng dụng công nghệ thông tin và các giải pháp số giúp tăng hiệu quả quản lý và điều hành hoạt động vận tải. Các công nghệ như IoT (Internet of Things) và Blockchain giúp theo dõi và quản lý hàng hóa trong suốt quá trình vận chuyển, tăng tính minh bạch và giảm thiểu rủi ro. Các doanh nghiệp cần đầu tư vào công nghệ để nâng cao năng lực cạnh tranh.

5.2. Đào Tạo Nguồn Nhân Lực Chất Lượng Cao Về Logistics

Nguồn nhân lực chất lượng cao là yếu tố then chốt để phát triển vận tải đa phương thức. Cần có sự đầu tư vào đào tạo và nâng cao trình độ cho đội ngũ nhân viên, đặc biệt là các chuyên gia về logistics và quản lý chuỗi cung ứng. Các chương trình đào tạo cần được thiết kế phù hợp với yêu cầu thực tế của thị trường.

5.3. Mở Rộng Mạng Lưới Đối Tác và Cung Cấp Dịch Vụ Tích Hợp

Để cung cấp các dịch vụ vận tải đa phương thức hoàn chỉnh, các doanh nghiệp cần mở rộng mạng lưới đối tác với các công ty vận tải, kho bãi, bảo hiểm và các nhà cung cấp dịch vụ khác. Việc cung cấp các dịch vụ logistics tích hợp giúp đáp ứng nhu cầu đa dạng của khách hàng và tăng tính cạnh tranh trên thị trường.

VI. Xu Hướng và Tương Lai Vận Tải Đa Phương Thức Tại Việt Nam 50 60 Ký Tự

Vận tải đa phương thức tại Việt Nam đang có nhiều cơ hội phát triển trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế. Xu hướng vận tải xanh và vận tải bền vững ngày càng được quan tâm. Việc ứng dụng công nghệ và các giải pháp số sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả và tính cạnh tranh của vận tải đa phương thức.

6.1. Vận Tải Xanh và Vận Tải Bền Vững Trong Tương Lai

Xu hướng vận tải xanh và vận tải bền vững ngày càng được quan tâm trên toàn thế giới. Các doanh nghiệp cần áp dụng các giải pháp thân thiện với môi trường, giảm thiểu khí thải và sử dụng năng lượng hiệu quả. Điều này không chỉ giúp bảo vệ môi trường mà còn tạo ra lợi thế cạnh tranh trên thị trường.

6.2. Ứng Dụng Công Nghệ và Giải Pháp Số Trong Logistics 4.0

Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang tạo ra những thay đổi lớn trong ngành logistics. Việc ứng dụng các công nghệ như IoT, Blockchain, AI và Big Data giúp tăng hiệu quả quản lý và điều hành hoạt động vận tải. Các doanh nghiệp cần chủ động tiếp cận và ứng dụng các công nghệ mới để không bị tụt hậu.

6.3. Cơ Hội và Thách Thức Cho Vận Tải Đa Phương Thức Tại Việt Nam

Vận tải đa phương thức tại Việt Nam đang có nhiều cơ hội phát triển trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế. Tuy nhiên, cũng có nhiều thách thức như hạ tầng giao thông còn hạn chế, chính sách và quy định chưa hoàn thiện, năng lực doanh nghiệp còn yếu. Cần có sự nỗ lực từ cả phía nhà nước và doanh nghiệp để vượt qua các thách thức và tận dụng các cơ hội.

Nội dung chính

Tổng quan nghiên cứu

Trong giai đoạn 2014-2018, sản lượng vận chuyển hàng hóa tại Việt Nam tăng trưởng trung bình khoảng 10% mỗi năm, phản ánh sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế và nhu cầu vận tải ngày càng cao. Vận tải đa phương thức (VTDPT) được xem là một giải pháp hiện đại, hiệu quả nhằm tối ưu hóa quá trình vận chuyển hàng hóa, giảm chi phí và thời gian lưu kho bãi, đồng thời nâng cao chất lượng dịch vụ vận tải. Tuy nhiên, mặc dù có tiềm năng lớn, VTDPT tại Việt Nam vẫn chưa phát triển tương xứng với nhu cầu và kỳ vọng.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là phân tích thực trạng phát triển VTDPT tại Việt Nam trong giai đoạn 2014-2018, đánh giá điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức, từ đó đề xuất các giải pháp phát triển phù hợp. Phạm vi nghiên cứu tập trung trên lãnh thổ Việt Nam, trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng và sự phát triển của các phương thức vận tải hiện đại. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả vận tải, góp phần thúc đẩy thương mại và phát triển kinh tế quốc gia.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình vận tải đa phương thức quốc tế, bao gồm:

• Lý thuyết vận tải đa phương thức: Định nghĩa vận tải đa phương thức là việc vận chuyển hàng hóa bằng ít nhất hai phương thức vận tải khác nhau trên cơ sở một hợp đồng duy nhất, với một người chịu trách nhiệm vận tải xuyên suốt hành trình. Khái niệm này được quy định trong Công ước quốc tế của Liên Hiệp Quốc và Nghị định số 87/2009/NĐ-CP của Chính phủ Việt Nam.

• Mô hình phối hợp vận tải: Các mô hình phổ biến như đường biển – đường hàng không (Sea-Air), đường bộ – đường hàng không (Road-Air), đường sắt – đường bộ (Rail-Road), và mô hình kết hợp đa phương thức phức tạp hơn (Rail/Road/Inland waterway/Sea) được áp dụng để tối ưu hóa chi phí và thời gian vận chuyển.

• Khái niệm chính: Vận đơn vận tải đa phương thức, người kinh doanh vận tải đa phương thức (MTO), trách nhiệm pháp lý trong vận tải đa phương thức, và các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển vận tải đa phương thức như cơ sở pháp lý, hạ tầng giao thông, công nghệ thông tin và hợp tác quốc tế.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp tổng hợp, phân tích và so sánh dựa trên các nguồn dữ liệu thứ cấp từ các báo cáo ngành, số liệu thống kê của Bộ Giao thông Vận tải, Hiệp hội Doanh nghiệp Dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA), và các văn bản pháp luật liên quan. Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm khoảng 40 doanh nghiệp có giấy phép kinh doanh vận tải đa phương thức trong tổng số khoảng 3000 doanh nghiệp logistics hoạt động tại Việt Nam.

Phương pháp chọn mẫu là phương pháp chọn mẫu phi xác suất, tập trung vào các doanh nghiệp tiêu biểu trong lĩnh vực vận tải đa phương thức. Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phương pháp định tính và định lượng, kết hợp đánh giá SWOT để làm rõ điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức của vận tải đa phương thức tại Việt Nam trong giai đoạn 2014-2018.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tỷ lệ doanh nghiệp kinh doanh vận tải đa phương thức còn thấp: Theo thống kê của VLA, chỉ khoảng 16% doanh nghiệp logistics có giấy phép kinh doanh vận tải đa phương thức, trong khi tổng số doanh nghiệp logistics lên đến khoảng 3000. Điều này cho thấy sự hạn chế trong việc phát triển loại hình vận tải này.

2. Phần lớn vận tải đa phương thức do doanh nghiệp nước ngoài thực hiện: Hơn 85% lượng hàng hóa vận tải đa phương thức quốc tế tại Việt Nam được thực hiện bởi các hãng tàu nước ngoài, trong khi các doanh nghiệp Việt Nam chủ yếu tham gia các công đoạn như thuê phương tiện vận tải, thu xếp vận chuyển nội địa và làm thủ tục hải quan.

3. Hạ tầng giao thông chưa đồng bộ và chưa đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế: Mạng lưới đường bộ Việt Nam có tổng chiều dài khoảng 290.853 km, trong đó quốc lộ chiếm 8,15%, tỉnh lộ chiếm 9,34%. Tuy nhiên, chỉ khoảng 25-30% hệ thống đường bộ có thể lưu thông các loại container tiêu chuẩn 20-40 feet, gây hạn chế lớn cho vận tải đa phương thức. Ngoài ra, nhiều cầu có chiều cao thấp hơn tiêu chuẩn, làm giảm khả năng vận chuyển các xe container lớn.

4. Cơ sở pháp lý và thủ tục hành chính còn nhiều bất cập: Mặc dù đã có Nghị định 87/2009/NĐ-CP và Nghị định 144/2018/NĐ-CP quy định chi tiết về vận tải đa phương thức, nhưng việc áp dụng và thực thi còn chưa đồng bộ, gây khó khăn cho doanh nghiệp trong việc thực hiện thủ tục hải quan và phối hợp giữa các phương thức vận tải.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của những hạn chế trên là do sự thiếu đồng bộ trong phát triển hạ tầng giao thông, đặc biệt là đường bộ và cảng biển, cũng như sự chưa hoàn thiện về mặt pháp lý và thủ tục hành chính. So sánh với các nước phát triển như Đức, Mỹ, Trung Quốc và Singapore, Việt Nam còn thiếu các trung tâm logistics hiện đại, hệ thống quản lý vận tải đa phương thức tích hợp và ứng dụng công nghệ thông tin chưa mạnh mẽ.

Việc phần lớn vận tải đa phương thức quốc tế do doanh nghiệp nước ngoài thực hiện cho thấy doanh nghiệp Việt Nam còn yếu về năng lực tài chính, công nghệ và kinh nghiệm quản lý. Điều này cũng phản ánh sự cần thiết phải nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trong nước thông qua đào tạo, hợp tác quốc tế và đầu tư công nghệ.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tỷ lệ doanh nghiệp có giấy phép vận tải đa phương thức so với tổng số doanh nghiệp logistics, bảng thống kê chiều dài và chất lượng hạ tầng giao thông, cũng như biểu đồ so sánh chi phí và thời gian vận chuyển giữa vận tải đa phương thức và các phương thức truyền thống.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Nâng cấp và đồng bộ hạ tầng giao thông: Tập trung đầu tư nâng cấp các tuyến đường quốc lộ, cầu cống đảm bảo tiêu chuẩn lưu thông container 40 feet trở lên, phát triển hệ thống cảng biển hiện đại kết nối hiệu quả với đường bộ và đường sắt. Mục tiêu hoàn thành trong vòng 5 năm, do Bộ Giao thông Vận tải chủ trì phối hợp với các địa phương thực hiện.

2. Hoàn thiện khung pháp lý và thủ tục hành chính: Rà soát, sửa đổi các văn bản pháp luật liên quan đến vận tải đa phương thức, đơn giản hóa thủ tục hải quan, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp vận tải đa phương thức hoạt động. Thời gian thực hiện trong 2 năm, do Bộ Giao thông Vận tải và Bộ Tài chính phối hợp thực hiện.

3. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý vận tải: Khuyến khích phát triển hệ thống quản lý vận tải đa phương thức tích hợp, áp dụng công nghệ EDI (Electronic Data Interchange) để theo dõi, giám sát hàng hóa theo thời gian thực, nâng cao hiệu quả và minh bạch trong vận tải. Doanh nghiệp vận tải và các cơ quan quản lý cần phối hợp triển khai trong 3 năm tới.

4. Tăng cường đào tạo và nâng cao năng lực doanh nghiệp: Hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực chuyên môn về vận tải đa phương thức, khuyến khích hợp tác quốc tế để học hỏi kinh nghiệm, nâng cao năng lực quản lý và kỹ thuật. Các hiệp hội doanh nghiệp và trường đại học có thể phối hợp tổ chức các chương trình đào tạo chuyên sâu trong 3 năm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Các nhà quản lý và hoạch định chính sách ngành giao thông vận tải: Luận văn cung cấp cái nhìn toàn diện về thực trạng và giải pháp phát triển vận tải đa phương thức, giúp xây dựng chính sách phù hợp thúc đẩy ngành vận tải hiện đại.

2. Doanh nghiệp logistics và vận tải đa phương thức: Thông tin chi tiết về các mô hình vận tải, cơ sở pháp lý và các yếu tố ảnh hưởng giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh và tối ưu hóa hoạt động kinh doanh.

3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành kinh doanh thương mại, logistics: Luận văn là tài liệu tham khảo quý giá về lý thuyết, thực trạng và phương pháp nghiên cứu vận tải đa phương thức tại Việt Nam.

4. Các tổ chức hiệp hội và doanh nghiệp liên quan đến vận tải và logistics: Giúp hiểu rõ vai trò, thách thức và cơ hội trong phát triển vận tải đa phương thức, từ đó đề xuất các hoạt động hỗ trợ và hợp tác hiệu quả.

Câu hỏi thường gặp

1. Vận tải đa phương thức là gì và có ưu điểm gì so với vận tải truyền thống?
   Vận tải đa phương thức là vận chuyển hàng hóa bằng ít nhất hai phương thức vận tải khác nhau trên cơ sở một hợp đồng duy nhất. Ưu điểm gồm giảm thời gian giao hàng, tiết kiệm chi phí, đơn giản hóa thủ tục và nâng cao an toàn hàng hóa.

2. Tại sao vận tải đa phương thức tại Việt Nam chưa phát triển mạnh?
   Nguyên nhân chính là hạ tầng giao thông chưa đồng bộ, thủ tục hành chính còn phức tạp, doanh nghiệp trong nước còn yếu về năng lực và thiếu sự phối hợp hiệu quả giữa các bên liên quan.

3. Vai trò của cơ sở pháp lý trong phát triển vận tải đa phương thức?
   Cơ sở pháp lý tạo ra khung quy định rõ ràng về quyền và nghĩa vụ của các bên, giúp doanh nghiệp hoạt động minh bạch, bảo vệ quyền lợi và thúc đẩy sự phát triển bền vững của vận tải đa phương thức.

4. Các mô hình vận tải đa phương thức phổ biến hiện nay?
   Các mô hình phổ biến gồm đường biển – đường hàng không, đường bộ – đường hàng không, đường sắt – đường bộ, và mô hình kết hợp đa phương thức phức tạp hơn như đường sắt – đường bộ – đường thủy nội địa – đường biển.

5. Làm thế nào để doanh nghiệp vận tải đa phương thức nâng cao năng lực cạnh tranh?
   Doanh nghiệp cần đầu tư công nghệ quản lý hiện đại, nâng cao chất lượng dịch vụ, đào tạo nhân lực chuyên môn, hợp tác quốc tế và tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp luật liên quan.

Kết luận

• Vận tải đa phương thức tại Việt Nam có tiềm năng phát triển lớn nhưng còn nhiều hạn chế về hạ tầng, pháp lý và năng lực doanh nghiệp.
• Tỷ lệ doanh nghiệp có giấy phép kinh doanh vận tải đa phương thức còn thấp, phần lớn vận tải đa phương thức quốc tế do doanh nghiệp nước ngoài thực hiện.
• Hạ tầng giao thông chưa đồng bộ, chưa đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế, ảnh hưởng đến hiệu quả vận tải đa phương thức.
• Cần hoàn thiện khung pháp lý, đơn giản hóa thủ tục hành chính và đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý vận tải.
• Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao năng lực doanh nghiệp, phát triển hạ tầng và hoàn thiện chính sách để thúc đẩy vận tải đa phương thức phát triển bền vững trong 5 năm tới.

Luận văn là tài liệu tham khảo quan trọng cho các nhà quản lý, doanh nghiệp và nhà nghiên cứu trong lĩnh vực vận tải và logistics, góp phần thúc đẩy sự phát triển hiện đại và hiệu quả của ngành vận tải đa phương thức tại Việt Nam.