## Tổng quan nghiên cứu

Thi hành án dân sự (THADS) là giai đoạn cuối cùng trong quá trình tố tụng, nhằm hiện thực hóa các bản án, quyết định của Tòa án vào thực tiễn cuộc sống. Từ năm 2018 đến 2023, Cục Thi hành án dân sự (THADS) thành phố Hải Phòng đã tiếp nhận và xử lý hơn 21.000 vụ việc, với số vụ việc thụ lý mới tăng 52,6% trong giai đoạn này, từ 2.921 vụ năm 2018 lên 4.458 vụ năm 2023. Sự gia tăng này phản ánh xu hướng phát triển kinh tế - xã hội và các tranh chấp dân sự ngày càng đa dạng, phức tạp tại Hải Phòng – một trong năm thành phố trực thuộc Trung ương, có vị trí địa lý và kinh tế đặc thù.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm làm rõ các vấn đề lý luận và thực tiễn về công tác thi hành án dân sự tại Cục THADS thành phố Hải Phòng, đánh giá kết quả, tồn tại, nguyên nhân và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả thi hành án. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2018-2023, tại địa bàn thành phố Hải Phòng, với trọng tâm là hoạt động thi hành án dân sự cấp tỉnh.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hoàn thiện pháp luật thi hành án dân sự, góp phần nâng cao hiệu quả công tác thi hành án, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên đương sự, đồng thời thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và đảm bảo trật tự, kỷ cương pháp luật tại địa phương.

---

## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

### Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai lý thuyết chính: 

- **Lý thuyết về Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa (XHCN)**, nhấn mạnh vai trò của pháp luật trong quản lý xã hội và bảo đảm quyền con người, quyền sở hữu tài sản trong thi hành án dân sự.
- **Lý thuyết hành chính - tư pháp trong thi hành án dân sự**, xác định THADS là hoạt động hành chính - tư pháp của cơ quan nhà nước nhằm thực hiện các bản án, quyết định của Tòa án theo trình tự, thủ tục pháp luật quy định.

Các khái niệm chính bao gồm: thi hành án dân sự, chấp hành viên, thủ tục thi hành án, biện pháp cưỡng chế thi hành án, quyền và nghĩa vụ của các bên trong thi hành án.

### Phương pháp nghiên cứu

- **Nguồn dữ liệu**: Số liệu thống kê từ Cục THADS thành phố Hải Phòng giai đoạn 2018-2023, văn bản pháp luật liên quan (Luật THADS 2022, các nghị định, thông tư), tài liệu tham khảo học thuật và thực tiễn.
- **Phương pháp phân tích**: Phân tích định tính các quy định pháp luật, đánh giá thực trạng công tác thi hành án qua số liệu thống kê và khảo sát thực tế.
- **Phương pháp thống kê**: Thống kê số lượng vụ việc, tỷ lệ giải quyết, tồn đọng, so sánh các năm để đánh giá xu hướng và hiệu quả công tác.
- **Phương pháp khảo sát thực tiễn**: Thu thập ý kiến từ cán bộ, chấp hành viên và các bên liên quan tại Cục THADS Hải Phòng.

Thời gian nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2018-2023, với mở rộng tham khảo các giai đoạn lịch sử để so sánh và đánh giá.

---

## Kết quả nghiên cứu và thảo luận

### Những phát hiện chính

1. **Tăng trưởng số vụ việc thụ lý**: Số vụ việc thụ lý mới tăng từ 2.921 vụ năm 2018 lên 4.458 vụ năm 2023, tương đương tăng 52,6%. Số vụ việc tồn đọng cũng duy trì ở mức cao, với hơn 1.600 vụ việc tồn chuyển sang các năm tiếp theo.
   
2. **Tỷ lệ giải quyết vụ việc**: Tỷ lệ giải quyết các vụ việc thi hành án đạt và vượt chỉ tiêu đề ra, không có án kéo dài quá hạn theo quy định pháp luật. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều vụ việc phức tạp kéo dài, đặc biệt là các vụ việc có điều kiện thi hành nhưng chưa được thi hành dứt điểm.

3. **Khó khăn trong thi hành án**: Một số vụ việc gặp khó khăn do đương sự không hợp tác, hồ sơ pháp lý tài sản chưa rõ ràng, hoặc sự phối hợp giữa các cơ quan chưa đồng bộ, dẫn đến kéo dài thời gian thi hành án, ví dụ vụ việc kéo dài hơn 10 năm chưa giải quyết xong.

4. **Cơ cấu tổ chức và trình độ cán bộ**: Cục THADS Hải Phòng có đội ngũ cán bộ, chấp hành viên được đào tạo chuyên môn, có trình độ cao, góp phần nâng cao hiệu quả công tác thi hành án.

### Thảo luận kết quả

Sự gia tăng số vụ việc phản ánh sự phát triển kinh tế - xã hội và các tranh chấp dân sự ngày càng đa dạng tại Hải Phòng. Việc duy trì tỷ lệ giải quyết cao cho thấy nỗ lực của cơ quan thi hành án trong việc đáp ứng yêu cầu pháp luật và xã hội. Tuy nhiên, tồn đọng vụ việc và khó khăn trong thi hành án cho thấy cần có các giải pháp đồng bộ hơn về pháp luật, tổ chức và phối hợp liên ngành.

So với các nghiên cứu trong ngành, kết quả này phù hợp với xu hướng chung của các địa phương có tốc độ phát triển kinh tế nhanh, đồng thời nhấn mạnh vai trò quan trọng của việc hoàn thiện pháp luật và nâng cao năng lực cán bộ thi hành án.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng số vụ việc thụ lý và tồn đọng qua các năm, bảng tỷ lệ giải quyết vụ việc và phân tích các nguyên nhân tồn đọng.

---

## Đề xuất và khuyến nghị

1. **Hoàn thiện pháp luật thi hành án dân sự**: Rà soát, sửa đổi các quy định về thủ tục, biện pháp cưỡng chế để phù hợp với thực tiễn, giảm thiểu các vướng mắc pháp lý, nâng cao tính khả thi trong thi hành án. Thời gian thực hiện: 1-2 năm, chủ thể: Bộ Tư pháp, Quốc hội.

2. **Tăng cường đào tạo, nâng cao năng lực cán bộ**: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về pháp luật thi hành án, kỹ năng xử lý vụ việc phức tạp cho chấp hành viên và cán bộ liên quan. Mục tiêu nâng cao tỷ lệ giải quyết vụ việc đúng hạn. Thời gian: liên tục hàng năm, chủ thể: Cục THADS, Bộ Tư pháp.

3. **Nâng cao hiệu quả phối hợp liên ngành**: Xây dựng cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan thi hành án, Tòa án, cơ quan công an, ngân hàng và các tổ chức liên quan để xử lý nhanh các vụ việc, đặc biệt là các vụ việc có tài sản phức tạp. Thời gian: 6-12 tháng, chủ thể: UBND thành phố, Cục THADS.

4. **Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý thi hành án**: Phát triển hệ thống quản lý hồ sơ điện tử, theo dõi tiến độ thi hành án, công khai minh bạch thông tin để nâng cao hiệu quả và giảm thiểu tiêu cực. Thời gian: 1-3 năm, chủ thể: Bộ Tư pháp, Cục THADS.

---

## Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. **Cán bộ, chấp hành viên thi hành án dân sự**: Nâng cao hiểu biết về pháp luật và thực tiễn thi hành án, áp dụng các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác.

2. **Nhà lập pháp và cơ quan quản lý nhà nước**: Tham khảo để hoàn thiện chính sách, pháp luật về thi hành án dân sự phù hợp với thực tiễn địa phương.

3. **Giảng viên, sinh viên ngành Luật**: Tài liệu tham khảo chuyên sâu về pháp luật thi hành án dân sự và thực tiễn áp dụng tại địa phương.

4. **Các tổ chức, cá nhân liên quan đến thi hành án**: Hiểu rõ quyền và nghĩa vụ trong quá trình thi hành án, từ đó phối hợp hiệu quả với cơ quan thi hành án.

---

## Câu hỏi thường gặp

1. **Thi hành án dân sự là gì?**  
Thi hành án dân sự là hoạt động hành chính - tư pháp của cơ quan nhà nước nhằm thực hiện các bản án, quyết định của Tòa án theo trình tự, thủ tục pháp luật quy định.

2. **Cục Thi hành án dân sự thành phố Hải Phòng có vai trò gì?**  
Cục THADS Hải Phòng là cơ quan cấp tỉnh chịu trách nhiệm tổ chức thi hành các bản án, quyết định dân sự trên địa bàn thành phố, đảm bảo quyền lợi hợp pháp của các bên.

3. **Tại sao số vụ việc thi hành án tăng nhanh?**  
Do sự phát triển kinh tế - xã hội, gia tăng các giao dịch dân sự và tranh chấp, dẫn đến số lượng bản án, quyết định cần thi hành tăng theo.

4. **Những khó khăn chính trong thi hành án là gì?**  
Bao gồm đương sự không hợp tác, hồ sơ tài sản chưa rõ ràng, phối hợp liên ngành chưa hiệu quả, và các quy định pháp luật còn bất cập.

5. **Giải pháp nâng cao hiệu quả thi hành án là gì?**  
Hoàn thiện pháp luật, đào tạo cán bộ, tăng cường phối hợp liên ngành và ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý thi hành án.

---

## Kết luận

- Thi hành án dân sự tại Cục THADS thành phố Hải Phòng giai đoạn 2018-2023 có sự tăng trưởng mạnh về số vụ việc thụ lý, phản ánh thực tiễn phát triển kinh tế - xã hội địa phương.  
- Tỷ lệ giải quyết vụ việc đạt và vượt chỉ tiêu, tuy nhiên vẫn còn tồn đọng và khó khăn cần khắc phục.  
- Pháp luật thi hành án dân sự cần được hoàn thiện để phù hợp với thực tiễn và nâng cao hiệu quả thi hành.  
- Đào tạo, nâng cao năng lực cán bộ và tăng cường phối hợp liên ngành là yếu tố then chốt để cải thiện công tác thi hành án.  
- Khuyến nghị các cơ quan chức năng sớm triển khai các giải pháp đồng bộ nhằm nâng cao chất lượng thi hành án, góp phần bảo vệ quyền lợi hợp pháp của công dân và phát triển kinh tế - xã hội bền vững.

**Hành động tiếp theo:** Các cơ quan quản lý và thực thi pháp luật cần phối hợp xây dựng kế hoạch chi tiết để triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tăng cường giám sát, đánh giá hiệu quả công tác thi hành án dân sự tại địa phương.