Tổng quan nghiên cứu

Du lịch là ngành kinh tế tổng hợp có vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội, tạo việc làm và thu nhập cho người dân. Tại Việt Nam, Luật Du lịch 2017 đã quy định rõ vai trò quản lý nhà nước (QLNN) trong phát triển du lịch. Trong đó, du lịch tâm linh là loại hình phổ biến, vừa đáp ứng nhu cầu tinh thần vừa góp phần bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống. Huyện Lạc Thủy, tỉnh Hòa Bình, với nhiều di tích lịch sử - văn hóa tâm linh như Chùa Tiên, Chùa An Linh, đình làng Đồi, có tiềm năng phát triển du lịch tâm linh lớn. Giai đoạn 2019-2021, huyện đã triển khai nhiều kế hoạch phát triển du lịch tâm linh, tuy nhiên còn tồn tại hạn chế như công tác quản lý sức chứa, thu hút đầu tư chưa hiệu quả, và thiếu các văn bản pháp luật chuyên biệt cho các loại hình lưu trú mới như homestay, farmstay.

Mục tiêu nghiên cứu là đánh giá thực trạng QLNN về du lịch tâm linh tại huyện Lạc Thủy, từ đó đề xuất giải pháp hoàn thiện công tác quản lý nhằm phát huy tiềm năng du lịch tâm linh, góp phần phát triển kinh tế - xã hội địa phương. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào hoạt động QLNN của UBND huyện Lạc Thủy trong giai đoạn 2019-2021, bao gồm lập kế hoạch, tổ chức thực hiện và kiểm tra giám sát các hoạt động du lịch tâm linh. Nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc nâng cao hiệu quả quản lý, bảo tồn và phát triển du lịch tâm linh tại địa phương, đồng thời góp phần xây dựng mô hình quản lý nhà nước phù hợp với đặc thù vùng miền núi.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn áp dụng các lý thuyết và mô hình quản lý nhà nước trong lĩnh vực du lịch, bao gồm:

  • Lý thuyết quản lý nhà nước: Quản lý nhà nước là sự tác động bằng quyền lực của Nhà nước nhằm điều chỉnh hành vi các chủ thể trong xã hội thông qua pháp luật, chính sách, nhằm đảm bảo phát triển bền vững và ổn định xã hội.

  • Mô hình quản lý du lịch bền vững: Tập trung vào cân bằng giữa phát triển kinh tế, bảo tồn tài nguyên và văn hóa, đồng thời nâng cao nhận thức cộng đồng và các bên liên quan.

  • Khái niệm du lịch tâm linh: Du lịch dựa trên yếu tố văn hóa, tín ngưỡng, nhằm thỏa mãn nhu cầu tinh thần, bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống và phát triển kinh tế địa phương.

Các khái niệm chính bao gồm: du lịch, du lịch tâm linh, quản lý nhà nước về du lịch, quản lý nhà nước về du lịch tâm linh, kế hoạch phát triển du lịch, kiểm tra giám sát trong quản lý nhà nước.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định lượng và định tính:

  • Nguồn dữ liệu: Thu thập số liệu sơ cấp qua khảo sát, phỏng vấn cán bộ quản lý, doanh nghiệp và cộng đồng địa phương; số liệu thứ cấp từ các báo cáo, văn bản pháp luật, tài liệu liên quan đến du lịch tâm linh tại huyện Lạc Thủy giai đoạn 2019-2021.

  • Cỡ mẫu: Khoảng 150 người tham gia khảo sát, bao gồm cán bộ quản lý, doanh nghiệp du lịch và người dân địa phương, được chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện.

  • Phương pháp phân tích: Sử dụng phân tích thống kê mô tả để đánh giá thực trạng, so sánh tỷ lệ phát triển du lịch qua các năm; phân tích nội dung các văn bản pháp luật và kế hoạch quản lý; phân tích SWOT để xác định điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức trong công tác quản lý.

  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2019-2021, với thu thập và xử lý dữ liệu trong năm 2022, phân tích và đề xuất giải pháp trong quý cuối năm 2022.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng phát triển du lịch tâm linh: Số lượng khách du lịch đến các khu du lịch tâm linh tại huyện Lạc Thủy tăng trung bình khoảng 12% mỗi năm trong giai đoạn 2019-2021, với hơn 50.000 lượt khách năm 2021. Tuy nhiên, công tác quản lý sức chứa tại các điểm du lịch còn hạn chế, dẫn đến quá tải vào mùa lễ hội.

  2. Công tác lập kế hoạch và thực hiện: UBND huyện đã xây dựng kế hoạch phát triển du lịch tâm linh phù hợp với định hướng tỉnh, nhưng tính kịp thời và thực tế của kế hoạch chưa cao. Khoảng 70% kế hoạch được thực hiện đầy đủ, còn lại bị chậm tiến độ do thiếu nguồn lực và văn bản pháp luật chuyên biệt.

  3. Quản lý các tuyến, điểm du lịch và cơ sở kinh doanh: Có khoảng 85% các điểm du lịch tâm linh được quản lý theo quy định, nhưng vẫn còn 15% cơ sở lưu trú chưa đăng ký kinh doanh hoặc hoạt động không phép, gây khó khăn trong kiểm soát chất lượng dịch vụ.

  4. Phát triển nguồn nhân lực và tuyên truyền nâng cao nhận thức: Chỉ khoảng 60% lao động trong ngành du lịch tâm linh được đào tạo bài bản. Công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức cộng đồng và doanh nghiệp về bảo tồn văn hóa và môi trường còn hạn chế, ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ và hình ảnh điểm đến.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của những hạn chế trên là do bộ máy quản lý nhà nước cấp huyện còn thiếu sự phối hợp liên ngành chặt chẽ, nguồn lực tài chính và nhân lực chưa đáp ứng yêu cầu phát triển. So với các huyện khác trong tỉnh và các địa phương như Gia Viễn (Ninh Bình), Hoa Lư (Ninh Bình), Kim Bảng (Hà Nam), Lạc Thủy còn thiếu các chính sách thu hút đầu tư hiệu quả và chưa phát huy tối đa tiềm năng du lịch tâm linh. Việc thiếu các văn bản pháp luật chuyên biệt cho các loại hình lưu trú mới như homestay, farmstay cũng làm giảm hiệu quả quản lý.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng khách du lịch, bảng so sánh tỷ lệ thực hiện kế hoạch, và biểu đồ phân bố nguồn nhân lực được đào tạo. Những kết quả này cho thấy cần có sự đổi mới trong công tác quản lý, tăng cường đào tạo và hoàn thiện hệ thống pháp luật để phát triển du lịch tâm linh bền vững.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật và chính sách quản lý: UBND huyện cần phối hợp với các cấp tỉnh và ngành liên quan xây dựng, ban hành các văn bản pháp luật chuyên biệt về quản lý du lịch tâm linh, đặc biệt là các quy định về khai thác hang động, quản lý homestay, farmstay. Thời gian thực hiện trong 1-2 năm tới.

  2. Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực: Tổ chức các lớp đào tạo, tập huấn nâng cao năng lực quản lý, nghiệp vụ du lịch cho cán bộ quản lý, doanh nghiệp và cộng đồng dân cư. Mục tiêu đạt 90% lao động du lịch được đào tạo bài bản trong 3 năm tới.

  3. Nâng cao hiệu quả quảng bá, xúc tiến du lịch: Đẩy mạnh các hoạt động quảng bá trên các phương tiện truyền thông, xây dựng các sản phẩm du lịch đặc trưng, kết nối tour du lịch tâm linh với các địa phương lân cận. Thực hiện liên tục, tập trung vào các mùa cao điểm.

  4. Bảo vệ, tôn tạo các điểm du lịch và môi trường: Đầu tư nâng cấp cơ sở hạ tầng, bảo tồn cảnh quan, kiểm soát chặt chẽ sức chứa tại các điểm du lịch tâm linh, đảm bảo môi trường sạch đẹp, an toàn cho du khách. Kế hoạch thực hiện trong 3-5 năm.

  5. Kiện toàn bộ máy quản lý nhà nước: Tăng cường phối hợp liên ngành, phân công rõ ràng trách nhiệm, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý du lịch tâm linh. Thực hiện trong vòng 1 năm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý nhà nước cấp huyện, tỉnh: Nghiên cứu giúp hiểu rõ thực trạng và giải pháp quản lý du lịch tâm linh, từ đó xây dựng chính sách phù hợp.

  2. Doanh nghiệp và nhà đầu tư du lịch: Tham khảo để nắm bắt các quy định quản lý, cơ hội đầu tư và phát triển sản phẩm du lịch tâm linh tại huyện Lạc Thủy.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản lý kinh tế, du lịch: Tài liệu tham khảo về phương pháp nghiên cứu, khung lý thuyết và thực tiễn quản lý du lịch tâm linh vùng miền núi.

  4. Cộng đồng dân cư địa phương: Nâng cao nhận thức về vai trò, trách nhiệm trong phát triển và bảo tồn du lịch tâm linh, góp phần phát triển kinh tế xã hội bền vững.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản lý nhà nước về du lịch tâm linh là gì?
    Quản lý nhà nước về du lịch tâm linh là hoạt động của Nhà nước nhằm điều chỉnh, tổ chức và kiểm soát các hoạt động du lịch tâm linh thông qua pháp luật, chính sách để phát triển bền vững, bảo tồn giá trị văn hóa và bảo vệ quyền lợi các bên liên quan.

  2. Tại sao du lịch tâm linh cần được quản lý chặt chẽ?
    Du lịch tâm linh liên quan đến giá trị văn hóa, tín ngưỡng nhạy cảm, nếu không quản lý tốt có thể dẫn đến thương mại hóa, mê tín dị đoan, phá vỡ cảnh quan và ảnh hưởng tiêu cực đến cộng đồng địa phương.

  3. Những khó khăn chính trong quản lý du lịch tâm linh tại huyện Lạc Thủy là gì?
    Bao gồm thiếu văn bản pháp luật chuyên biệt, nguồn lực quản lý hạn chế, chưa kiểm soát tốt các cơ sở lưu trú mới, và công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức chưa hiệu quả.

  4. Giải pháp nào giúp nâng cao hiệu quả quản lý du lịch tâm linh?
    Hoàn thiện pháp luật, tăng cường đào tạo nhân lực, nâng cao công tác quảng bá xúc tiến, bảo vệ môi trường và tôn tạo di tích, cùng với kiện toàn bộ máy quản lý nhà nước.

  5. Làm thế nào để cộng đồng địa phương tham gia phát triển du lịch tâm linh?
    Thông qua tuyên truyền nâng cao nhận thức, đào tạo kỹ năng phục vụ, khuyến khích phát triển các sản phẩm du lịch cộng đồng, đồng thời bảo tồn văn hóa truyền thống và môi trường sống.

Kết luận

  • Luận văn đã đánh giá toàn diện thực trạng quản lý nhà nước về du lịch tâm linh tại huyện Lạc Thủy giai đoạn 2019-2021, chỉ ra những điểm mạnh và hạn chế trong công tác quản lý.
  • Đề xuất các giải pháp hoàn thiện hệ thống pháp luật, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, tăng cường quảng bá xúc tiến và bảo vệ tài nguyên du lịch.
  • Nghiên cứu góp phần bổ sung khoảng trống về quản lý nhà nước du lịch tâm linh tại địa phương miền núi, làm cơ sở cho các chính sách phát triển bền vững.
  • Khuyến nghị UBND huyện Lạc Thủy phối hợp chặt chẽ với các ngành, địa phương liên quan để triển khai các giải pháp trong 1-5 năm tới.
  • Kêu gọi các nhà quản lý, doanh nghiệp và cộng đồng cùng chung tay phát triển du lịch tâm linh vừa thiêng liêng, vừa hiệu quả kinh tế, góp phần nâng cao đời sống xã hội.