I. Khái niệm và lịch sử hình thành tội lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ
Luận văn thạc sĩ luật học này tập trung phân tích tội "lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ" theo Bộ luật Hình sự năm 2015. "Lợi dụng" được hiểu là việc khai thác, dựa vào điều kiện thuận lợi để đoạt lấy lợi ích cho mình. "Quyền hạn" là quyền lực pháp lý nhà nước trao cho cá nhân, tổ chức trong giới hạn nhất định. "Công vụ" là hoạt động theo đúng pháp luật của chủ thể được cơ quan nhà nước giao nhằm thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước. Luận văn cũng khảo sát lịch sử hình thành tội danh này, từ các văn bản pháp luật trước năm 1985, Bộ luật Hình sự năm 1985, 1999 và đến Bộ luật Hình sự 2015. Sự phát triển của tội danh này thể hiện qua việc bổ sung, điều chỉnh các dấu hiệu cấu thành tội phạm, phạm vi áp dụng và khung hình phạt, phản ánh nỗ lực của nhà nước trong việc phòng chống tham nhũng. Ví dụ, trước năm 1985, tội danh này chưa được quy định rõ ràng. Đến Bộ luật Hình sự 1985, tội danh này mới chính thức xuất hiện. Qua từng giai đoạn, tội danh này được hoàn thiện hơn, đáp ứng yêu cầu thực tiễn đấu tranh phòng chống tham nhũng.
II. Quy định của Bộ luật Hình sự năm 2015 về tội lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ
Chương này phân tích các dấu hiệu cấu thành tội phạm của tội "lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ" theo Bộ luật Hình sự 2015. Luận văn làm rõ các yếu tố cấu thành chủ thể, khách thể, mặt khách quan và mặt chủ quan của tội phạm. Chủ thể của tội này là người có chức vụ, quyền hạn. Khách thể của tội là hoạt động đúng đắn của cơ quan, tổ chức nhà nước. Mặt khách quan là hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn làm trái công vụ. Mặt chủ quan là lỗi cố ý. Ngoài ra, luận văn cũng phân tích các dấu hiệu tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự và khung hình phạt áp dụng cho tội danh này. Việc phân biệt tội "lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ" với các tội danh khác như "lạm quyền trong khi thi hành công vụ", "lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi", "tham ô tài sản" cũng được phân tích kỹ lưỡng để tránh nhầm lẫn trong quá trình áp dụng pháp luật. Ví dụ, điểm khác biệt giữa tội "lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ" và tội "lạm quyền trong khi thi hành công vụ" nằm ở mục đích của hành vi phạm tội. Tội "lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ" nhằm mục đích vụ lợi, trong khi tội "lạm quyền trong khi thi hành công vụ" không nhằm mục đích vụ lợi mà là để thực hiện hành vi trái pháp luật khác.
III. Thực tiễn áp dụng và các biện pháp đảm bảo hiệu quả trong áp dụng pháp luật
Luận văn đánh giá thực tiễn áp dụng pháp luật về tội "lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ" trong giai đoạn từ 2014 đến 2018. Thông qua việc phân tích các vụ án điển hình, luận văn chỉ ra những khó khăn, vướng mắc trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử tội danh này. Một số vấn đề được nêu ra bao gồm việc xác định hành vi "lợi dụng chức vụ, quyền hạn", xác định thiệt hại do hành vi phạm tội gây ra, cũng như việc phối hợp giữa các cơ quan tiến hành tố tụng. Ví dụ, vụ án sửa điểm thi năm 2018 được luận văn phân tích để làm rõ tính chất phức tạp và khó khăn trong việc điều tra, xử lý tội phạm này. Từ đó, luận văn đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả áp dụng pháp luật, chẳng hạn như hoàn thiện các quy định pháp luật, tăng cường công tác đào tạo cán bộ, nâng cao nhận thức pháp luật của người dân, và tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng.
IV. Kết luận và kiến nghị
Phần này tổng hợp lại những nội dung chính của luận văn, nhấn mạnh ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài nghiên cứu. Luận văn khẳng định việc nghiên cứu tội "lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ" có ý nghĩa quan trọng trong việc phòng, chống tham nhũng, góp phần xây dựng nhà nước trong sạch, vững mạnh. Dựa trên những phân tích và đánh giá, luận văn đưa ra một số kiến nghị cụ thể nhằm hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả đấu tranh phòng, chống tội phạm này. Một số kiến nghị có thể bao gồm: rõ hơn các dấu hiệu cấu thành tội phạm, bổ sung các quy định về trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, tổ chức trong việc phòng ngừa tham nhũng, tăng cường xử lý các hành vi vi phạm hành chính liên quan đến lợi dụng chức vụ, quyền hạn, và đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về phòng, chống tham nhũng. Những kiến nghị này nhằm góp phần hoàn thiện hệ thống pháp luật và nâng cao hiệu quả đấu tranh phòng, chống tham nhũng trong xã hội.
