Nghiên Cứu Tính Đa Dạng Và Đề Xuất Giải Pháp Bảo Tồn Vật Thân Gỗ Trên Núi Đá Vôi Ở Khu Bảo Tồn Thiên Nhiên Thần Sa Phượng Hoàng, Thái Nguyên

• Tác giả: Nguyễn Thị Thoa
• Người hướng dẫn: PGS. Trần Văn Con
• Trường học: Đại học Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Lâm sinh
• Đề tài: Nghiên cứu tính đa dạng và đề xuất giải pháp bảo tồn thực vật thân gỗ trên núi đá vôi ở Khu bảo tồn thiên nhiên Thần Sa - Phượng Hoàng, tỉnh Thái Nguyên
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2014
• Địa điểm: Thái Nguyên

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
• 1.1. Những nghiên cứu trên thế giới
• 1.2. Các nghiên cứu về thảm thực vật
• 1.3. Nghiên cứu về hệ thực vật
• 1.4. Nghiên cứu về thực vật thân gỗ
• 1.5. Các nghiên cứu về thực vật trên núi đá vôi
• 1.6. Ứng dụng các chỉ số đa dạng sinh học trong nghiên cứu thực vật
• 1.7. Nghiên cứu về tái sinh rừng
• 1.8. Các yếu tố ảnh hưởng đến tính đa dạng thực vật
• 1.9. Những nghiên cứu ở Việt Nam
• 1.10. Nghiên cứu về thảm thực vật
• 1.11. Nghiên cứu về hệ thực vật
• 1.12. Nghiên cứu về thực vật thân gỗ
• 1.13. Các nghiên cứu về thực vật trên núi đá vôi
• 1.14. Ứng dụng các chỉ số đa dạng sinh học trong nghiên cứu đa dạng thực vật
• 1.15. Nghiên cứu về tái sinh rừng
• 1.16. Các yếu tố ảnh hưởng đến tính đa dạng thực vật
• 1.17. Những nghiên cứu ở Khu bảo tồn thiên nhiên Thần Sa - Phượng Hoàng và tỉnh Thái Nguyên
• 1.18. Thảo luận và xác định vấn đề nghiên cứu của đề tài
• 1.19. Phân loại rừng
• 1.20. Nghiên cứu về đa dạng loài và khả năng tái sinh
• 1.21. Nghiên cứu định lượng đa dạng sinh học
• 1.22. Định hướng nghiên cứu
• 2. CHƯƠNG 2: ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN - KINH TẾ XÃ HỘI KHU VỰC NGHIÊN CỨU
• 2.1. Điều kiện tự nhiên
• 2.2. Vị trí địa lý
• 2.3. Địa chất, thổ nhưỡng
• 2.4. Rừng và thực vật rừng
• 2.5. Điều kiện kinh tế xã hội
• 2.6. Dân số và lao động
• 2.7. Thực trạng phát triển kinh tế
• 2.8. Thực trạng cơ sở hạ tầng
• 2.9. Nhận xét chung
• 2.10. Cơ cấu tổ chức ban quản lý khu bảo tồn thiên nhiên Thần Sa - Phượng Hoàng
• 3. CHƯƠNG 3: NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Nội dung nghiên cứu
• 3.2. Phương pháp nghiên cứu
• 3.3. Phương pháp nghiên cứu tài liệu thứ cấp
• 3.4. Phương pháp chuyên gia
• 3.5. Phương pháp điều tra
• 3.6. Phương pháp xử lý số liệu
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
• 4.1. Đặc điểm của các lớp quần hệ thảm thực vật ở Khu bảo tồn thiên nhiên Thần Sa - Phượng Hoàng
• 4.2. Tính đa dạng của thực vật thân gỗ trên núi đá vôi Khu bảo tồn thiên nhiên Thần Sa - Phượng Hoàng
• 4.3. Đa dạng mức độ ngành
• 4.4. Chỉ số đa dạng của các taxon thực vật thân gỗ trên núi đá vôi
• 4.5. Đa dạng bậc họ
• 4.6. Đa dạng bậc chi
• 4.7. Đa dạng về dạng sống
• 4.8. Đa dạng theo các yếu tố địa lý
• 4.9. Đa dạng về giá trị của thực vật thân gỗ trên núi đá vôi
• 4.10. Một số chỉ số đa dạng của tầng cây gỗ rừng trên núi đá vôi tại Khu BTTN Thần Sa - Phượng Hoàng
• 4.11. Tính đa dạng của cây gỗ tái sinh tự nhiên ở các kiểu thảm thực vật trên núi đá vôi
• 4.12. Chỉ số đa dạng lớp cây tái sinh của các kiểu thảm thực vật trên núi đá vôi
• 4.13. Tổ thành và mật độ cây tái sinh của các thảm thực vật rừng trên núi đá vôi ở Khu bảo tồn thiên nhiên Thần Sa - Phượng Hoàng
• 4.14. Chất lượng và nguồn gốc cây tái sinh
• 4.15. Phân bố cây tái sinh theo cấp chiều cao
• 4.16. Các tác động của người dân địa phương tới tài nguyên rừng Khu bảo tồn thiên nhiên Thần Sa - Phượng Hoàng
• 4.17. Khai thác gỗ trái phép
• 4.18. Khai thác củi
• 4.19. Phát, đốt rừng mở rộng diện tích đất canh tác nông nghiệp
• 4.20. Khai thác lâm sản ngoài gỗ
• 4.21. Hoạt động chăn thả gia súc
• 4.22. Khai thác khoáng sản
• 4.23. Đánh giá tác động của người dân đến Khu bảo tồn theo các tuyến điều tra
• 4.24. Đề xuất một số giải pháp bảo tồn thực vật thân gỗ trên núi đá vôi tại Khu bảo tồn thiên nhiên Thần Sa - Phượng Hoàng, tỉnh Thái Nguyên
• 4.25. Nâng cao nhận thức về bảo tồn đa dạng sinh học
• 4.26. Quy hoạch, tổ chức, quản lý
• 4.27. Chính sách và sinh kế
• 4.28. Khoa học, kỹ thuật
• KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Giới thiệu và bối cảnh nghiên cứu

Luận văn thạc sĩ này tập trung vào nghiên cứu đa dạng sinh học và giải pháp bảo tồn các loài vật thân gỗ trên núi đá vôi tại Khu Bảo Tồn Thần Sa Phượng Hoàng, Thái Nguyên. Nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của bảo tồn thiên nhiên trong việc duy trì hệ sinh thái và cân bằng môi trường. Rừng đá vôi là một hệ sinh thái đặc thù, nhạy cảm với các tác động từ con người và tự nhiên. Việc bảo tồn đa dạng thực vật và quản lý tài nguyên rừng là cần thiết để đảm bảo sự phát triển bền vững.

1.1. Tính cấp thiết của đề tài

Đa dạng sinh học đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì các chu trình tự nhiên và cân bằng sinh thái. Tuy nhiên, hệ sinh thái rừng đá vôi đang bị đe dọa bởi các hoạt động khai thác không bền vững và biến đổi khí hậu. Nghiên cứu này nhằm đánh giá đa dạng thực vật thân gỗ và đề xuất các giải pháp bảo tồn hiệu quả.

1.2. Mục tiêu nghiên cứu

Mục tiêu chính của nghiên cứu là xây dựng cơ sở khoa học để bảo tồn và phát triển tài nguyên thực vật thân gỗ tại Khu Bảo Tồn Thần Sa Phượng Hoàng. Các mục tiêu cụ thể bao gồm đánh giá đa dạng sinh học, xác định các tác động của con người, và đề xuất các biện pháp bảo tồn phù hợp.

II. Điều kiện tự nhiên và kinh tế xã hội khu vực nghiên cứu

Khu Bảo Tồn Thần Sa Phượng Hoàng nằm trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên, với diện tích rừng tự nhiên lớn và hệ sinh thái đa dạng. Khu vực này có địa hình phức tạp, chủ yếu là núi đá vôi, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của các loài thực vật thân gỗ. Tuy nhiên, sức ép dân sinh và kinh tế đang đe dọa đến tài nguyên rừng và đa dạng sinh học của khu vực.

2.1. Điều kiện tự nhiên

Khu vực nghiên cứu có địa hình núi đá vôi hiểm trở, với hệ thực vật phong phú. Rừng đá vôi là nơi sinh sống của nhiều loài thực vật thân gỗ quý hiếm, đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì hệ sinh thái.

2.2. Điều kiện kinh tế xã hội

Dân cư quanh khu bảo tồn chủ yếu sống dựa vào tài nguyên rừng, dẫn đến các hoạt động khai thác gỗ trái phép và mở rộng đất canh tác. Điều này gây áp lực lớn lên bảo tồn đa dạng sinh học và quản lý tài nguyên rừng.

III. Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng các phương pháp điều tra thực địa, phân tích số liệu, và đánh giá chuyên gia để đánh giá đa dạng thực vật thân gỗ và các tác động của con người. Các chỉ số đa dạng sinh học được áp dụng để phân tích cấu trúc và thành phần loài trong hệ sinh thái rừng đá vôi.

3.1. Phương pháp điều tra thực địa

Các ô tiêu chuẩn được thiết lập để thu thập dữ liệu về thành phần loài, mật độ, và phân bố của thực vật thân gỗ. Phương pháp này giúp đánh giá chính xác đa dạng sinh học và hiện trạng của rừng đá vôi.

3.2. Phân tích số liệu

Các chỉ số đa dạng sinh học như chỉ số Shannon và Simpson được sử dụng để phân tích cấu trúc quần xã thực vật. Kết quả phân tích giúp xác định mức độ đa dạng và nguy cơ suy thoái của các loài thực vật thân gỗ.

IV. Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Nghiên cứu đã xác định được đa dạng thực vật thân gỗ cao tại Khu Bảo Tồn Thần Sa Phượng Hoàng, với nhiều loài quý hiếm có nguy cơ bị đe dọa. Các tác động của con người như khai thác gỗ trái phép và mở rộng đất canh tác đang gây áp lực lớn lên hệ sinh thái rừng đá vôi.

4.1. Đa dạng thực vật thân gỗ

Kết quả nghiên cứu cho thấy rừng đá vôi tại khu bảo tồn có đa dạng thực vật cao, với nhiều loài thực vật thân gỗ quý hiếm. Tuy nhiên, nhiều loài đang đứng trước nguy cơ suy thoái do các hoạt động khai thác không bền vững.

4.2. Tác động của con người

Các hoạt động khai thác gỗ trái phép, mở rộng đất canh tác, và chăn thả gia súc đang gây áp lực lớn lên hệ sinh thái rừng đá vôi. Điều này đòi hỏi các giải pháp bảo tồn hiệu quả để bảo vệ đa dạng sinh học.

V. Giải pháp bảo tồn

Nghiên cứu đề xuất các giải pháp bảo tồn như nâng cao nhận thức cộng đồng, quy hoạch quản lý rừng bền vững, và áp dụng các biện pháp kỹ thuật để bảo vệ thực vật thân gỗ và hệ sinh thái rừng đá vôi.

5.1. Nâng cao nhận thức cộng đồng

Các chương trình giáo dục và tuyên truyền được đề xuất để nâng cao nhận thức của người dân về tầm quan trọng của bảo tồn đa dạng sinh học và quản lý tài nguyên rừng.

5.2. Quy hoạch quản lý rừng

Các biện pháp quy hoạch và quản lý rừng bền vững được đề xuất để giảm thiểu các tác động tiêu cực từ hoạt động của con người, đảm bảo sự phát triển bền vững của hệ sinh thái rừng đá vôi.