Tổng quan nghiên cứu

Trong giai đoạn 2019-2021, tỉnh Bình Định đã chứng kiến sự tăng trưởng ổn định về các chỉ tiêu kinh tế với GRDP đạt 82.311,4 tỷ đồng, tăng 4,11% so với năm trước, tổng thu ngân sách nhà nước đạt 12.707,3 tỷ đồng, tăng 5,4%, và tổng kim ngạch xuất nhập khẩu tăng 20,3%. Khu kinh tế (KKT) Nhơn Hội, với diện tích hơn 12.000 ha, được xác định là động lực phát triển kinh tế trọng điểm của tỉnh và khu vực miền Trung - Tây Nguyên. Tuy nhiên, cơ sở hạ tầng chưa đồng bộ và các chính sách thu hút đầu tư còn nhiều hạn chế đã ảnh hưởng đến hiệu quả thu hút vốn đầu tư vào KKT này.

Luận văn tập trung nghiên cứu chính sách thu hút đầu tư vào KKT Nhơn Hội trong giai đoạn 2019-2021, nhằm phân tích thực trạng, đánh giá điểm mạnh, điểm yếu và đề xuất giải pháp hoàn thiện chính sách đến năm 2025. Phạm vi nghiên cứu bao gồm năm chính sách bộ phận: ưu đãi về sử dụng đất, hỗ trợ cơ sở hạ tầng, hỗ trợ thuế, phát triển nguồn nhân lực và hỗ trợ dịch vụ công. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc tạo dựng môi trường đầu tư thuận lợi, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương và nâng cao năng lực cạnh tranh của KKT Nhơn Hội.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết về chính sách công và quản lý kinh tế, trong đó:

  • Lý thuyết chính sách công: Chính sách thu hút đầu tư được xem là chuỗi các quyết định hành động của nhà nước nhằm giải quyết các vấn đề kinh tế - xã hội, với đặc trưng là có chủ thể ban hành là nhà nước, có mục tiêu rõ ràng và bao gồm nhiều quyết định liên quan.

  • Mô hình các chính sách bộ phận: Nghiên cứu tập trung vào năm chính sách bộ phận gồm: ưu đãi sử dụng đất, hỗ trợ cơ sở hạ tầng, hỗ trợ thuế, phát triển nguồn nhân lực và hỗ trợ dịch vụ công. Mỗi chính sách có mục tiêu cụ thể nhằm giảm chi phí đầu tư, tạo điều kiện thuận lợi cho nhà đầu tư và nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh.

  • Khái niệm thu hút đầu tư vào KKT: Là các hành động của cơ quan nhà nước nhằm kích thích mong muốn đầu tư của nhà đầu tư trong và ngoài nước vào KKT theo định hướng phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Phương pháp nghiên cứu

  • Nguồn dữ liệu: Sử dụng số liệu thứ cấp thu thập từ các báo cáo của Ban Quản lý KKT tỉnh Bình Định, các văn bản pháp luật liên quan và số liệu sơ cấp thu thập qua phỏng vấn 05 cán bộ quản lý tại UBND tỉnh, Sở Kế hoạch Đầu tư và Ban Quản lý KKT.

  • Phương pháp chọn mẫu: Lựa chọn mẫu phỏng vấn chuyên gia theo phương pháp phi xác suất, tập trung vào những người có kinh nghiệm và trách nhiệm trong quản lý chính sách thu hút đầu tư tại địa phương.

  • Phương pháp phân tích: Áp dụng phương pháp thống kê mô tả, phân tích so sánh, tổng hợp và dự báo để đánh giá thực trạng chính sách, xác định điểm mạnh, điểm yếu và đề xuất giải pháp.

  • Timeline nghiên cứu: Thu thập số liệu thứ cấp trong giai đoạn 2019-2021, thu thập số liệu sơ cấp vào tháng 02/2022, đề xuất giải pháp đến năm 2025.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Chính sách ưu đãi về sử dụng đất:

    • Trong giai đoạn 2019-2021, số dự án đầu tư mới và mở rộng tại KKT Nhơn Hội tăng nhẹ, với tổng số dự án đạt 277 vào năm 2021, tăng 1,07% so với năm trước.
    • Số tiền thuê đất được miễn, giảm cho nhà đầu tư đạt khoảng 2,5 tỷ đồng năm 2021 đối với dự án đặc biệt ưu đãi.
    • Tỷ lệ % tính đơn giá thuê đất tại KKT Nhơn Hội thuộc nhóm 3, cao hơn so với các huyện khác trong tỉnh, dao động từ 0,7% đến 1,5% tùy lĩnh vực.
    • Số doanh nghiệp tham gia đấu giá quyền sử dụng đất tăng từ 45 lên 55 doanh nghiệp, diện tích đất đấu giá tăng từ 380 ha lên 780 ha, thu về ngân sách nhà nước tăng từ 350 tỷ đồng lên 700 tỷ đồng.

  2. Chính sách hỗ trợ cơ sở hạ tầng:

    • Tỉnh đã đầu tư mạnh mẽ vào hạ tầng giao thông, với các dự án trọng điểm như cầu Thị Nại, quốc lộ 19B và nâng cấp sân bay Phù Cát.
    • Hệ thống hạ tầng kinh tế xã hội tại KKT Nhơn Hội được phát triển đồng bộ, với diện tích các công trình hành chính, giáo dục, y tế, văn hóa, thể thao và thương mại dịch vụ đều tăng từ 1,2% đến 3,11% trong giai đoạn 2019-2021.

  3. Chính sách hỗ trợ về thuế:

    • Các doanh nghiệp đầu tư vào KKT Nhơn Hội được hưởng ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp theo quy định của Luật Đầu tư và Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp, giúp giảm chi phí hoạt động và tăng lợi nhuận.
    • Tuy nhiên, tốc độ tăng nộp ngân sách từ khu vực FDI thấp hơn tốc độ tăng lợi nhuận, cho thấy hiệu quả đóng góp ngân sách còn hạn chế.

  4. Chính sách phát triển nguồn nhân lực và dịch vụ công:

    • Tỉnh chú trọng phát triển nguồn nhân lực thông qua đầu tư cơ sở đào tạo, hỗ trợ đào tạo nghề và phối hợp với doanh nghiệp.
    • Các dịch vụ công được cải thiện với thủ tục hành chính “một cửa liên thông”, hỗ trợ thông tin và quảng bá cho nhà đầu tư.

Thảo luận kết quả

Việc áp dụng các chính sách ưu đãi về sử dụng đất và hỗ trợ cơ sở hạ tầng đã tạo điều kiện thuận lợi cho nhà đầu tư tiếp cận mặt bằng và phát triển sản xuất kinh doanh tại KKT Nhơn Hội. Tuy nhiên, việc thiếu chế tài quản lý đất đai dẫn đến tình trạng sử dụng đất sai mục đích, ảnh hưởng đến hiệu quả thu hút đầu tư. So với các KKT khác như Chu Lai (Quảng Nam) và Vân Đồn (Quảng Ninh), KKT Nhơn Hội còn hạn chế trong việc cải cách thủ tục hành chính và huy động nguồn lực đầu tư hạ tầng đồng bộ.

Chính sách thuế và phát triển nguồn nhân lực tuy có nhiều ưu đãi nhưng chưa phát huy hết tiềm năng do sự chậm trễ trong thực thi và thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan. Việc đầu tư phát triển hạ tầng giao thông và dịch vụ công được đánh giá là điểm mạnh, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của KKT.

Dữ liệu có thể được trình bày qua các biểu đồ tăng trưởng số lượng dự án, diện tích đất đấu giá, và biểu đồ so sánh tỷ lệ ưu đãi thuế giữa các KKT để minh họa hiệu quả chính sách.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường quản lý và chế tài sử dụng đất

    • Xây dựng và ban hành các quy định chế tài nghiêm ngặt đối với việc sử dụng đất sai mục đích tại KKT Nhơn Hội.
    • Thời gian thực hiện: 2023-2024.
    • Chủ thể thực hiện: UBND tỉnh Bình Định phối hợp Ban Quản lý KKT.

  2. Hoàn thiện hệ thống hạ tầng đồng bộ và hiện đại

    • Đẩy nhanh tiến độ các dự án giao thông trọng điểm như cầu Nhơn Hội 2, nâng cấp cảng biển và hệ thống cấp điện, nước.
    • Thời gian thực hiện: 2023-2025.
    • Chủ thể thực hiện: Sở Giao thông Vận tải, Ban Quản lý KKT, các nhà đầu tư PPP.

  3. Cải cách thủ tục hành chính và nâng cao chất lượng dịch vụ công

    • Triển khai mô hình “một cửa liên thông” hiệu quả, rút ngắn thời gian cấp phép đầu tư và hỗ trợ nhà đầu tư trong suốt quá trình hoạt động.
    • Thời gian thực hiện: 2023-2024.
    • Chủ thể thực hiện: UBND tỉnh, Sở Kế hoạch Đầu tư.

  4. Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao

    • Tăng cường hợp tác giữa các cơ sở đào tạo và doanh nghiệp để đào tạo nghề phù hợp với nhu cầu thực tế của KKT.
    • Thời gian thực hiện: 2023-2025.
    • Chủ thể thực hiện: Sở Lao động - Thương binh và Xã hội, các trường đào tạo nghề, doanh nghiệp.

  5. Tăng cường xúc tiến đầu tư và quảng bá hình ảnh KKT Nhơn Hội

    • Tổ chức các hội nghị, sự kiện xúc tiến đầu tư trong và ngoài nước, xây dựng thương hiệu KKT Nhơn Hội.
    • Thời gian thực hiện: liên tục từ 2023.
    • Chủ thể thực hiện: Ban Quản lý KKT, Sở Ngoại vụ, Sở Công Thương.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cơ quan quản lý nhà nước địa phương

    • Lợi ích: Cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng, hoàn thiện chính sách thu hút đầu tư phù hợp với điều kiện thực tế.
    • Use case: Xây dựng kế hoạch phát triển KKT, cải cách thủ tục hành chính.

  2. Nhà đầu tư trong và ngoài nước

    • Lợi ích: Hiểu rõ các chính sách ưu đãi, điều kiện đầu tư tại KKT Nhơn Hội để đưa ra quyết định đầu tư chính xác.
    • Use case: Lập kế hoạch đầu tư, đánh giá rủi ro và lợi ích.

  3. Các tổ chức nghiên cứu và đào tạo

    • Lợi ích: Tài liệu tham khảo phục vụ giảng dạy, nghiên cứu về chính sách công và phát triển kinh tế địa phương.
    • Use case: Phát triển chương trình đào tạo, nghiên cứu chuyên sâu về quản lý kinh tế.

  4. Các nhà hoạch định chính sách và chuyên gia kinh tế

    • Lợi ích: Cung cấp dữ liệu thực tiễn và phân tích chuyên sâu để tham mưu, đề xuất chính sách hiệu quả.
    • Use case: Tư vấn chính sách, đánh giá tác động chính sách.

Câu hỏi thường gặp

  1. Chính sách ưu đãi về sử dụng đất tại KKT Nhơn Hội có điểm gì nổi bật?
    Chính sách ưu đãi bao gồm miễn, giảm tiền thuê đất theo từng nhóm dự án, với thời gian miễn lên đến 15 năm cho dự án ưu đãi đặc biệt. Tỷ lệ % tính đơn giá thuê đất tại KKT Nhơn Hội thuộc nhóm cao nhất trong tỉnh, tạo điều kiện thuận lợi cho nhà đầu tư tiếp cận đất đai.

  2. Các chính sách hỗ trợ cơ sở hạ tầng đã được triển khai như thế nào?
    Tỉnh Bình Định đã đầu tư mạnh vào hạ tầng giao thông như cầu Thị Nại, quốc lộ 19B, nâng cấp sân bay Phù Cát và phát triển hệ thống hạ tầng xã hội tại KKT Nhơn Hội, góp phần tạo môi trường đầu tư thuận lợi.

  3. Tại sao đóng góp ngân sách của doanh nghiệp FDI tại KKT Nhơn Hội tăng chậm hơn lợi nhuận?
    Nguyên nhân do các ưu đãi thuế và chính sách hỗ trợ giúp doanh nghiệp giảm chi phí, dẫn đến lợi nhuận tăng nhanh hơn mức đóng góp ngân sách. Điều này đặt ra yêu cầu cân bằng giữa ưu đãi và nghĩa vụ tài chính.

  4. Những khó khăn trong quản lý đất đai tại KKT Nhơn Hội là gì?
    Việc thiếu chế tài quản lý dẫn đến tình trạng doanh nghiệp thuê đất nhưng không triển khai dự án hoặc sử dụng đất sai mục đích, gây lãng phí tài nguyên và ảnh hưởng đến hiệu quả thu hút đầu tư.

  5. Làm thế nào để phát triển nguồn nhân lực phù hợp với nhu cầu KKT?
    Cần tăng cường hợp tác giữa các cơ sở đào tạo và doanh nghiệp, đầu tư nâng cao chất lượng đào tạo nghề, tổ chức các chương trình đào tạo thực hành sát với yêu cầu sản xuất kinh doanh tại KKT.

Kết luận

  • Luận văn đã làm rõ cơ sở lý luận và thực trạng chính sách thu hút đầu tư vào KKT Nhơn Hội trong giai đoạn 2019-2021, tập trung vào năm chính sách bộ phận quan trọng.
  • Phân tích chỉ ra các điểm mạnh như chính sách ưu đãi sử dụng đất, đầu tư hạ tầng giao thông và dịch vụ công được cải thiện, đồng thời chỉ ra các điểm yếu như quản lý đất đai chưa chặt chẽ, hiệu quả thu hút đầu tư chưa tối ưu.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm hoàn thiện chính sách thu hút đầu tư đến năm 2025, bao gồm tăng cường quản lý đất đai, hoàn thiện hạ tầng, cải cách thủ tục hành chính và phát triển nguồn nhân lực.
  • Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn cao, cung cấp cơ sở khoa học cho các cơ quan quản lý, nhà đầu tư và các tổ chức nghiên cứu.
  • Khuyến nghị các bước tiếp theo là triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục theo dõi, đánh giá hiệu quả chính sách để điều chỉnh kịp thời.

Call-to-action: Các cơ quan quản lý và nhà đầu tư cần phối hợp chặt chẽ để thực hiện các giải pháp hoàn thiện chính sách, nhằm khai thác tối đa tiềm năng của KKT Nhơn Hội, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững của tỉnh Bình Định và khu vực miền Trung.