Tổng quan nghiên cứu

Thị trường sữa tại Việt Nam, đặc biệt là tỉnh Vĩnh Long, đang chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ với mức tiêu thụ sữa bình quân đầu người dự kiến tăng từ khoảng 15 lít năm 2010 lên gần 28 lít vào năm 2020. Sữa không chỉ là nguồn dinh dưỡng quan trọng cho trẻ em mà còn đóng vai trò thiết yếu trong việc nâng cao sức khỏe cộng đồng. Trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt giữa các thương hiệu nội địa và quốc tế như Vinamilk, Dutch Lady, Abbott, nhu cầu hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định mua sữa của người tiêu dùng trở nên cấp thiết.

Nghiên cứu này tập trung phân tích các yếu tố tác động đến quyết định mua sữa bột Dielac của người tiêu dùng tại tỉnh Vĩnh Long, với phạm vi khảo sát tại Thành phố Vĩnh Long và ba huyện lân cận: Long Hồ, Mang Thít, Bình Minh, trong khoảng thời gian từ tháng 5 đến tháng 10 năm 2015. Mục tiêu chính là xác định các nhân tố ảnh hưởng, xây dựng mô hình tác động và đề xuất giải pháp giúp nhà sản xuất nâng cao chất lượng sản phẩm, đáp ứng tốt hơn nhu cầu khách hàng. Kết quả nghiên cứu không chỉ có ý nghĩa thực tiễn đối với các doanh nghiệp sản xuất và phân phối sữa mà còn đóng góp vào kho tàng lý thuyết về hành vi tiêu dùng trong lĩnh vực quản trị kinh doanh.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên lý thuyết hành vi người tiêu dùng của Philip Kotler, trong đó nhấn mạnh quá trình ra quyết định mua sắm gồm các giai đoạn: nhận biết nhu cầu, tìm kiếm thông tin, đánh giá lựa chọn, quyết định mua và hành vi sau mua. Mô hình hành vi này giúp hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định mua sắm, bao gồm đặc điểm cá nhân, văn hóa, xã hội và các yếu tố marketing.

Bên cạnh đó, mô hình giá trị cảm nhận của khách hàng được phát triển dựa trên nghiên cứu của Sweeney và Soutar (2001) cùng Sanchez và cộng sự (2006) được áp dụng để phân tích các thành phần giá trị ảnh hưởng đến quyết định mua sữa Dielac. Mô hình này bao gồm 7 yếu tố chính: giá trị nhân sự, giá trị chất lượng, giá trị tính theo giá cả, giá trị cảm xúc, giá trị xã hội, chi phí và thương hiệu. Mỗi yếu tố được đo lường qua các biến quan sát cụ thể, phản ánh các khía cạnh kinh tế, tâm lý và xã hội trong hành vi tiêu dùng.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu được thực hiện theo hai giai đoạn chính: định tính và định lượng. Giai đoạn định tính sử dụng kỹ thuật thảo luận nhóm tập trung với 8 người tiêu dùng sữa Dielac nhằm khám phá, điều chỉnh và bổ sung các yếu tố ảnh hưởng, đồng thời phát triển thang đo các yếu tố và quyết định mua sắm.

Giai đoạn định lượng tiến hành khảo sát trực tiếp 165 người tiêu dùng có con từ 1 đến 10 tuổi tại Thành phố Vĩnh Long và ba huyện lân cận, sử dụng bảng câu hỏi chuẩn hóa theo thang đo Likert 5 bậc. Mẫu được chọn theo phương pháp thuận tiện phi xác suất. Dữ liệu thu thập được xử lý bằng phần mềm SPSS 20, đánh giá độ tin cậy thang đo qua hệ số Cronbach’s Alpha và phân tích nhân tố khám phá (EFA) để xác định cấu trúc các yếu tố ảnh hưởng. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ tháng 5 đến tháng 10 năm 2015.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Giá trị cảm xúc là yếu tố có ảnh hưởng mạnh nhất đến quyết định mua sữa Dielac, với mức độ tác động chiếm khoảng 30% trong mô hình. Người tiêu dùng đánh giá cao sự an tâm và hài lòng khi sử dụng sản phẩm, thể hiện qua các biến quan sát như cảm giác an toàn và sự hài lòng với dịch vụ.

  2. Giá trị tính theo giá cả chiếm tỷ trọng khoảng 25%, phản ánh sự quan tâm của khách hàng về mức giá phù hợp với chất lượng, tính ổn định và khả năng chi trả. Biến quan sát “mức chiết khấu phù hợp với thị hiếu tiêu dùng” được bổ sung sau thảo luận nhóm, cho thấy vai trò quan trọng của chính sách giá và khuyến mãi.

  3. Giá trị nhân sự đóng góp khoảng 20% vào quyết định mua, thể hiện qua thái độ, kiến thức và sự tận tâm của nhân viên bán hàng tại các đại lý phân phối. Sự hỗ trợ và tư vấn chuyên nghiệp giúp khách hàng tin tưởng và lựa chọn sản phẩm.

  4. Thương hiệu và giá trị chất lượng cùng chiếm khoảng 15% và 10% ảnh hưởng, trong đó thương hiệu Dielac được người tiêu dùng đánh giá cao về uy tín và nguồn gốc sản phẩm, còn giá trị chất lượng liên quan đến các thuộc tính dinh dưỡng, tem nhãn và hạn sử dụng rõ ràng.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu trước đây về hành vi tiêu dùng sữa và các sản phẩm dinh dưỡng, khẳng định vai trò quan trọng của yếu tố cảm xúc và giá cả trong quyết định mua hàng. Sự trung thành của khách hàng với thương hiệu Dielac cũng phản ánh hiệu quả của chiến lược xây dựng thương hiệu và chất lượng sản phẩm của Vinamilk.

Biểu đồ phân tích trọng số các yếu tố qua EFA có thể minh họa rõ mức độ ảnh hưởng tương đối của từng nhân tố, giúp doanh nghiệp tập trung nguồn lực vào các yếu tố trọng yếu. So với các nghiên cứu tại các thành phố lớn, thị trường tỉnh Vĩnh Long có đặc điểm người tiêu dùng nhạy cảm với giá cả và khuyến mãi hơn, do đó các chiến lược giá và chăm sóc khách hàng cần được ưu tiên.

Ngoài ra, sự tác động của giá trị nhân sự cho thấy vai trò của đội ngũ bán hàng trong việc tạo dựng niềm tin và hỗ trợ khách hàng, điều này cần được chú trọng trong đào tạo và quản lý nhân viên. Yếu tố thương hiệu và chất lượng vẫn là nền tảng để duy trì sự ổn định và phát triển lâu dài trên thị trường.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường chiến lược giá và khuyến mãi: Do giá trị tính theo giá cả có ảnh hưởng lớn, doanh nghiệp nên xây dựng các chương trình chiết khấu, khuyến mãi phù hợp với thị hiếu và khả năng chi trả của người tiêu dùng tại Vĩnh Long, nhằm tăng sức hấp dẫn và kích thích mua hàng trong vòng 6-12 tháng tới.

  2. Nâng cao chất lượng dịch vụ nhân sự: Đào tạo nhân viên bán hàng về kiến thức sản phẩm, kỹ năng tư vấn và thái độ phục vụ tận tâm để gia tăng giá trị nhân sự, từ đó nâng cao sự hài lòng và trung thành của khách hàng. Kế hoạch đào tạo nên được triển khai định kỳ hàng quý.

  3. Xây dựng và củng cố thương hiệu: Tăng cường các hoạt động truyền thông, quảng cáo và tổ chức sự kiện tại địa phương nhằm nâng cao nhận thức và niềm tin của người tiêu dùng về thương hiệu Dielac. Thời gian thực hiện trong 12 tháng với sự phối hợp của các đại lý phân phối.

  4. Đảm bảo chất lượng sản phẩm và minh bạch thông tin: Đảm bảo các sản phẩm sữa Dielac luôn đạt tiêu chuẩn chất lượng cao, có tem nhãn rõ ràng và hạn sử dụng minh bạch để tạo sự an tâm cho khách hàng. Kiểm soát chất lượng cần được thực hiện liên tục và công khai kết quả kiểm định.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Các doanh nghiệp sản xuất sữa và thực phẩm dinh dưỡng: Nghiên cứu cung cấp dữ liệu thực tiễn về hành vi tiêu dùng và các yếu tố ảnh hưởng, giúp doanh nghiệp xây dựng chiến lược sản phẩm và marketing hiệu quả.

  2. Các nhà phân phối và đại lý sữa: Hiểu rõ nhu cầu và kỳ vọng của khách hàng tại thị trường tỉnh Vĩnh Long để điều chỉnh chính sách bán hàng, dịch vụ và chăm sóc khách hàng phù hợp.

  3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản trị kinh doanh, marketing: Tài liệu tham khảo quý giá về phương pháp nghiên cứu hành vi tiêu dùng, phân tích nhân tố và xây dựng mô hình tác động trong lĩnh vực tiêu dùng thực phẩm.

  4. Cơ quan quản lý và hoạch định chính sách: Thông tin về thị trường sữa và hành vi tiêu dùng giúp xây dựng các chính sách hỗ trợ phát triển ngành sữa nội địa, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Câu hỏi thường gặp

  1. Yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến quyết định mua sữa Dielac tại Vĩnh Long?
    Giá trị cảm xúc là yếu tố quan trọng nhất, chiếm khoảng 30% ảnh hưởng, thể hiện qua sự hài lòng và an tâm của người tiêu dùng khi sử dụng sản phẩm.

  2. Phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong luận văn là gì?
    Nghiên cứu kết hợp định tính (thảo luận nhóm) và định lượng (khảo sát trực tiếp 165 người tiêu dùng), sử dụng Cronbach’s Alpha và phân tích nhân tố khám phá (EFA) để kiểm định thang đo và mô hình.

  3. Tại sao giá trị tính theo giá cả lại quan trọng trong quyết định mua sữa?
    Người tiêu dùng tại Vĩnh Long nhạy cảm với giá cả do thu nhập và thị trường cạnh tranh, giá cả phù hợp và các chương trình khuyến mãi giúp tăng sức hấp dẫn sản phẩm.

  4. Thương hiệu Dielac có vai trò như thế nào trong quyết định mua?
    Thương hiệu tạo sự an tâm và niềm tin cho khách hàng, góp phần duy trì sự trung thành và ảnh hưởng tích cực đến quyết định mua sắm.

  5. Làm thế nào để doanh nghiệp nâng cao giá trị nhân sự trong bán hàng?
    Đào tạo nhân viên về kiến thức sản phẩm, kỹ năng tư vấn và thái độ phục vụ tận tâm, đồng thời xây dựng môi trường làm việc chuyên nghiệp và thân thiện.

Kết luận

  • Nghiên cứu xác định 5 yếu tố chính ảnh hưởng đến quyết định mua sữa Dielac tại Vĩnh Long: giá trị cảm xúc, giá trị tính theo giá cả, giá trị nhân sự, thương hiệu và giá trị chất lượng.
  • Giá trị cảm xúc và giá cả là hai yếu tố có tác động mạnh nhất, chiếm hơn 50% ảnh hưởng tổng thể.
  • Phương pháp nghiên cứu kết hợp định tính và định lượng với mẫu khảo sát 165 người tiêu dùng, sử dụng Cronbach’s Alpha và EFA đảm bảo độ tin cậy và tính hợp lệ của mô hình.
  • Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho các doanh nghiệp sản xuất và phân phối sữa trong việc xây dựng chiến lược marketing và nâng cao chất lượng dịch vụ.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể về giá, nhân sự, thương hiệu và chất lượng sản phẩm nhằm tăng cường sức cạnh tranh và đáp ứng nhu cầu người tiêu dùng trong vòng 6-12 tháng tới.

Hành động tiếp theo: Các doanh nghiệp và nhà quản lý thị trường nên áp dụng kết quả nghiên cứu để thiết kế các chương trình marketing phù hợp, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và đối tượng khảo sát nhằm nâng cao hiệu quả ứng dụng.