I. Tổng Quan Về Lựa Chọn Hãng Hàng Không Nội Địa Giới Thiệu
Thị trường hãng hàng không nội địa Việt Nam đang chứng kiến sự cạnh tranh gay gắt, đặc biệt với sự tham gia của các hãng hàng không giá rẻ Việt Nam. Việc hiểu rõ hành vi của hành khách là yếu tố then chốt để các hãng đưa ra chiến lược phù hợp. Nghiên cứu này sử dụng mô hình logit đa nhóm để phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến lựa chọn hãng hàng không của hành khách, từ đó cung cấp thông tin hữu ích cho các hãng hàng không và nhà đầu tư. Theo báo cáo của IATA năm 2016, số lượng hành khách đi máy bay dự kiến tăng gần gấp đôi, từ 3.8 tỷ năm 2016 lên 7 tỷ trong tương lai. Việt Nam được dự đoán là một trong những thị trường tăng trưởng nhanh nhất về hàng không.
1.1. Sự Phát Triển Của Thị Trường Hàng Không Việt Nam
Thị trường hàng không Việt Nam đã tăng trưởng nhanh chóng vào năm 2015, phục vụ 40.1 triệu hành khách và vận chuyển 771 nghìn tấn hàng hóa. Vận tải của các hãng hàng không nội địa tăng 21%, cho thấy tiềm năng lớn của thị trường này. Giá dầu thô giảm 30% trong năm 2015 đã thúc đẩy các hãng giảm giá vé, đáp ứng nhu cầu di chuyển của hành khách. Theo Tran Phuoc Tho (2016), dân số hơn 90 triệu người và thu nhập tăng của người dân Việt Nam tạo ra nhu cầu di chuyển rất lớn.
1.2. Tầm Quan Trọng Của Việc Phân Tích Lựa Chọn Hãng Hàng Không
Nghiên cứu về lựa chọn hãng hàng không có ý nghĩa quan trọng đối với cả các hãng hàng không và nhà đầu tư. Việc hiểu rõ sở thích của hành khách giúp các hãng xây dựng chính sách phù hợp và nâng cao chất lượng dịch vụ. Đồng thời, giúp nhà đầu tư đánh giá tiềm năng của thị trường hàng không nội địa để đưa ra quyết định đầu tư sáng suốt. Theo IATA (2015), chuyến bay thẳng và giá vé thấp nhất là những lý do hàng đầu khiến khách hàng chọn một hãng hàng không.
II. Thách Thức Yếu Tố Ảnh Hưởng Lựa Chọn Hãng Hàng Không
Xác định các yếu tố ảnh hưởng lựa chọn hãng hàng không là một thách thức lớn, đòi hỏi sự kết hợp giữa các phương pháp định tính và định lượng. Các yếu tố này có thể bao gồm giá vé máy bay, chất lượng dịch vụ hàng không, thời gian bay, độ tin cậy của hãng hàng không, và chính sách hành lý. Ngoài ra, các yếu tố cá nhân như độ tuổi, thu nhập, và trình độ học vấn cũng có thể ảnh hưởng đến quyết định của hành khách. Theo báo cáo của IATA, yếu tố giá vé máy bay luôn là một yếu tố quan trọng mà hành khách quan tâm.
2.1. Ảnh Hưởng Của Giá Vé Và Chính Sách Giá Của Hãng
Giá vé máy bay là một trong những yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến lựa chọn hãng hàng không. Các hãng hàng không giá rẻ thường có lợi thế cạnh tranh nhờ giá vé hấp dẫn. Tuy nhiên, hành khách cũng cần xem xét các chính sách hành lý và các khoản phí phát sinh khác để có cái nhìn tổng quan về chi phí chuyến bay. Theo Tran Phuoc Tho (2016), hành khách thường so sánh giá vé giữa các hãng trước khi đưa ra quyết định.
2.2. Tác Động Của Chất Lượng Dịch Vụ Đến Quyết Định Bay
Chất lượng dịch vụ hàng không, bao gồm sự thoải mái trên chuyến bay, thái độ phục vụ của nhân viên, và sự đúng giờ, đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng sự hài lòng của khách hàng và lòng trung thành với hãng. Kinh nghiệm bay tích cực có thể khiến hành khách sẵn sàng trả giá cao hơn cho lần bay tiếp theo. Các hãng hàng không cần đầu tư vào việc nâng cao chất lượng dịch vụ để cạnh tranh hiệu quả trên thị trường.
2.3. Đánh Giá Mức Độ Tin Cậy Và An Toàn Của Hãng Hàng Không
Độ tin cậy của hãng hàng không và yếu tố an toàn là những quan tâm hàng đầu của hành khách khi lựa chọn dịch vụ hàng không. Sự chậm trễ chuyến bay, hủy chuyến bay hoặc các sự cố an toàn có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyết định của khách hàng. Thông tin về hiệu suất đúng giờ và đánh giá an toàn của hãng đóng vai trò quan trọng trong quá trình lựa chọn. Hành khách thường xuyên tìm kiếm review hãng hàng không trước khi quyết định.
III. Ứng Dụng Mô Hình Logit Đa Nhóm Phương Pháp Phân Tích
Mô hình logit đa nhóm là một công cụ thống kê mạnh mẽ được sử dụng để phân tích lựa chọn hãng hàng không. Mô hình này cho phép ước lượng xác suất lựa chọn một hãng hàng không cụ thể dựa trên các yếu tố ảnh hưởng khác nhau. Ưu điểm của mô hình logit là khả năng xử lý các biến định tính và định lượng, đồng thời cho phép phân tích tác động của các yếu tố này đến lựa chọn của hành khách. Theo Train (2009), mô hình logit được sử dụng phổ biến nhờ tính tiện lợi và khả năng giải thích kết quả.
3.1. Giải Thích Mô Hình Logit Đa Nhóm Trong Nghiên Cứu
Mô hình logit đa nhóm là một dạng của mô hình lựa chọn rời rạc, cho phép phân tích lựa chọn của cá nhân từ một tập hợp các lựa chọn có sẵn. Trong bối cảnh lựa chọn hãng hàng không, mô hình này giúp xác định các yếu tố nào có ảnh hưởng đến việc hành khách chọn Vietnam Airlines, Vietjet Air, hay một hãng hàng không khác. Theo Tran Phuoc Tho, mô hình logit đa nhóm cho thấy các yếu tố như thu nhập có ảnh hưởng đến xác suất chọn Vietnam Airlines và Vietjet Air.
3.2. Các Biến Số Sử Dụng Trong Mô Hình Và Ý Nghĩa Của Chúng
Mô hình sử dụng nhiều biến số để ước lượng mô hình logit, bao gồm các thuộc tính của hãng hàng không (giá vé, số lượng chuyến bay, độ đúng giờ) và các đặc điểm của hành khách (độ tuổi, thu nhập, trình độ học vấn, mục đích chuyến đi, tần suất bay). Các biến này giúp xác định các phân khúc khách hàng khác nhau và hiểu rõ hơn về nhu cầu của họ. Ví dụ: Thu nhập có thể ảnh hưởng đến việc hành khách chọn Vietnam Airlines hay Vietjet Air.
3.3. Lựa Chọn Phần Mềm Thống Kê Phân Tích Stata SPSS R
Việc phân tích lựa chọn hãng hàng không bằng mô hình Logit Đa nhóm đòi hỏi sử dụng phần mềm thống kê chuyên dụng. Stata, SPSS và R là những lựa chọn phổ biến. Stata mạnh về xử lý dữ liệu kinh tế lượng, SPSS thân thiện với người dùng và R linh hoạt với khả năng mở rộng cao. Lựa chọn phụ thuộc vào kinh nghiệm và yêu cầu cụ thể của nghiên cứu.
IV. Kết Quả Nghiên Cứu Ứng Dụng Thực Tiễn Tại Việt Nam
Nghiên cứu sử dụng dữ liệu thu thập từ khảo sát Stated Preference với 122 người từng bay ít nhất một lần. Kết quả cho thấy các yếu tố như giá vé, số lượng chuyến bay, độ đúng giờ, và chất lượng dịch vụ ảnh hưởng đáng kể đến lựa chọn hãng hàng không. Ngoài ra, thu nhập của hành khách cũng có mối liên hệ chặt chẽ với việc lựa chọn hãng. Theo Tran Phuoc Tho (2016), thu nhập có tương quan dương với khả năng lựa chọn Vietnam Airlines và Vietjet, nhưng tương quan âm với Jetstar.
4.1. Phân Tích Chi Tiết Kết Quả Ước Lượng Mô Hình Logit
Kết quả ước lượng mô hình logit cho thấy rằng các thuộc tính của hãng hàng không có mối quan hệ với tỷ lệ xác suất chọn Vietnam Airlines hoặc Vietjet so với xác suất chọn Jetstar, ngoại trừ sự hài lòng của khách hàng về nhân viên tại quầy làm thủ tục. Đánh giá tốt về dịch vụ của một hãng hàng không làm tăng tỷ lệ cược của hãng đó so với hãng cơ sở. Ngược lại, đánh giá tốt về hãng cơ sở hoặc hãng khác làm giảm tỷ lệ cược.
4.2. So Sánh Lựa Chọn Giữa Vietnam Airlines Vietjet Jetstar
Nghiên cứu cho thấy hành khách có thu nhập cao thường có xu hướng chọn Vietnam Airlines và Vietjet, trong khi hành khách có thu nhập thấp thường chọn Jetstar. Điều này phản ánh sự khác biệt về phân khúc khách hàng mục tiêu của các hãng hàng không. Vietnam Airlines tập trung vào khách hàng có nhu cầu cao về chất lượng dịch vụ, trong khi Vietjet và Jetstar nhắm đến khách hàng nhạy cảm về giá.
4.3. Ảnh Hưởng Của Yếu Tố Nhân Khẩu Học Đến Quyết Định Lựa Chọn
Nghiên cứu cho thấy độ tuổi, thu nhập, trình độ học vấn, và mục đích chuyến đi đều có thể ảnh hưởng đến quyết định chọn hãng hàng không. Ví dụ, người trẻ có xu hướng chọn các hãng giá rẻ hơn, trong khi người lớn tuổi có thể ưu tiên sự thoải mái và dịch vụ tốt hơn. Tần suất bay cũng là một yếu tố quan trọng, với những người bay thường xuyên có xu hướng trung thành với một hãng nhất định.
V. Kết Luận và Hướng Nghiên Cứu Tương Lai Về Lựa Chọn
Nghiên cứu này đã cung cấp cái nhìn sâu sắc về các yếu tố ảnh hưởng đến lựa chọn hãng hàng không của hành khách tại Việt Nam, sử dụng mô hình logit đa nhóm. Kết quả cho thấy giá vé, chất lượng dịch vụ, và thu nhập là những yếu tố quan trọng nhất. Các hãng hàng không có thể sử dụng thông tin này để cải thiện chiến lược kinh doanh và đáp ứng tốt hơn nhu cầu của khách hàng. Hướng nghiên cứu tương lai có thể tập trung vào việc mở rộng phạm vi khảo sát và sử dụng các mô hình lựa chọn phức tạp hơn.
5.1. Tóm Tắt Kết Quả Chính Và Ý Nghĩa Thực Tiễn
Nghiên cứu đã xác định được các yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến lựa chọn hãng hàng không của hành khách tại Việt Nam, bao gồm giá vé, chất lượng dịch vụ, và thu nhập. Kết quả này có ý nghĩa thực tiễn đối với các hãng hàng không trong việc xây dựng chiến lược giá, nâng cao chất lượng dịch vụ, và nhắm mục tiêu đến các phân khúc khách hàng khác nhau.
5.2. Hạn Chế Của Nghiên Cứu Và Đề Xuất Nghiên Cứu Tiếp Theo
Nghiên cứu có một số hạn chế, bao gồm kích thước mẫu nhỏ (122 người) và phạm vi khảo sát giới hạn. Các nghiên cứu tiếp theo có thể mở rộng phạm vi khảo sát, sử dụng các mô hình logit phức tạp hơn (ví dụ: logit đa thức) để phân tích sâu hơn về hành vi lựa chọn của hành khách. Nghiên cứu cũng có thể xem xét ảnh hưởng của các yếu tố mới như kinh nghiệm bay trên mạng xã hội và chương trình khách hàng thân thiết.
