I. Tổng quan về hội chứng thận hư tiên phát
Hội chứng thận hư tiên phát (HCTHTP) là một tình trạng bệnh lý nghiêm trọng, thường gặp ở trẻ em, đặc trưng bởi sự thoát protein ra nước tiểu do tổn thương cầu thận. Tình trạng này có thể kéo dài nhiều tháng và thường xuyên có những đợt triệu chứng bột phát. Tỷ lệ mắc HCTHTP có sự khác biệt tùy thuộc vào chủng tộc và vùng địa lý, với tỷ lệ trung bình từ 2 đến 16,9/100. Khó khăn lớn nhất trong điều trị HCTHTP là tình trạng kháng thuốc corticosteroid, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. Các xét nghiệm sinh hóa máu và nước tiểu đóng vai trò quan trọng trong chẩn đoán và theo dõi điều trị HCTHTP. Đặc biệt, chỉ số protein/creatinin niệu được coi là một chỉ số chính xác và thuận tiện trong việc đánh giá protein niệu 24 giờ, giúp chẩn đoán sớm và theo dõi điều trị bệnh. Sự phát triển của sinh học phân tử đã mở ra hướng đi mới trong việc hiểu rõ hơn về cơ chế bệnh sinh của HCTHTP, đặc biệt là vai trò của gen NPHS2 và các đột biến liên quan.
1.1 Đặc điểm dịch tễ
HCTHTP có tỷ lệ mắc khác nhau tùy thuộc vào giới tính, tuổi tác và chủng tộc. Tại Việt Nam, bệnh thường gặp ở trẻ từ 8 đến 9 tuổi, với tỷ lệ mắc ở bé trai cao hơn bé gái. Nghiên cứu cho thấy tỷ lệ kháng corticosteroid ở trẻ mắc HCTHTP cũng khác nhau theo vùng địa lý, với một số nghiên cứu chỉ ra tỷ lệ kháng thuốc lên tới 56,3%. Điều này cho thấy sự cần thiết phải có các nghiên cứu sâu hơn để hiểu rõ hơn về đặc điểm dịch tễ của HCTHTP tại Việt Nam, từ đó có thể đưa ra các biện pháp điều trị hiệu quả hơn.
II. Đa hình đơn rs3738423 của gen NPHS2
Đa hình đơn rs3738423 (C>T) của gen NPHS2 là một SNP quan trọng có liên quan đến HCTHTP. Gen NPHS2 mã hóa cho protein podocin, một thành phần thiết yếu trong cấu trúc cầu thận. Đột biến ở gen này có thể dẫn đến sự thay đổi trong cấu trúc và chức năng của podocin, từ đó ảnh hưởng đến khả năng lọc của cầu thận. Nghiên cứu cho thấy rằng đa hình rs3738423 có thể có tác dụng bảo vệ ở một số nhóm bệnh nhân, nhưng không phải tất cả. Việc xác định mối liên quan giữa đa hình này và chỉ số protein/creatinin niệu có thể giúp các bác sĩ trong việc chẩn đoán và theo dõi điều trị HCTHTP, đặc biệt là ở những bệnh nhân kháng corticosteroid. Điều này mở ra hướng đi mới trong việc cá nhân hóa điều trị cho bệnh nhân mắc HCTHTP.
2.1 Tác động của đa hình rs3738423
Nghiên cứu đã chỉ ra rằng đa hình rs3738423 có thể ảnh hưởng đến mức độ protein niệu ở bệnh nhân mắc HCTHTP. Các bệnh nhân mang alen đột biến có thể có chỉ số protein/creatinin niệu cao hơn so với những người không mang alen này. Điều này cho thấy rằng việc xác định kiểu gen của bệnh nhân có thể giúp dự đoán mức độ nghiêm trọng của bệnh và khả năng đáp ứng với điều trị. Hơn nữa, việc hiểu rõ về mối liên quan giữa đa hình này và các chỉ số sinh hóa có thể giúp các nhà nghiên cứu phát triển các phương pháp điều trị mới, hiệu quả hơn cho bệnh nhân mắc HCTHTP.
III. Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu được thực hiện tại Bệnh viện Nhi Trung Ương với đối tượng là bệnh nhân mắc HCTHTP. Phương pháp nghiên cứu bao gồm thu thập mẫu máu và nước tiểu để xác định các chỉ số sinh hóa, đồng thời tiến hành phân tích gen để xác định tần số alen và kiểu gen của đa hình rs3738423. Dữ liệu thu thập được xử lý bằng các phần mềm thống kê để xác định mối liên quan giữa đa hình này và các chỉ số protein/creatinin niệu. Nghiên cứu cũng tuân thủ các quy định về đạo đức trong nghiên cứu y học, đảm bảo quyền lợi của bệnh nhân được bảo vệ. Kết quả nghiên cứu sẽ cung cấp thông tin quý giá cho việc chẩn đoán và điều trị HCTHTP, đồng thời mở ra hướng đi mới trong nghiên cứu gen và bệnh lý thận.
3.1 Đối tượng và địa điểm nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu là các bệnh nhân nhi mắc HCTHTP đang điều trị tại Bệnh viện Nhi Trung Ương. Nghiên cứu được thực hiện trong khoảng thời gian từ tháng 1 đến tháng 12 năm 2019. Các bệnh nhân được chọn lựa dựa trên tiêu chí chẩn đoán HCTHTP theo tiêu chuẩn của KDIGO. Mẫu máu và nước tiểu được thu thập để phân tích các chỉ số sinh hóa và xác định kiểu gen. Việc lựa chọn đối tượng nghiên cứu cẩn thận sẽ giúp đảm bảo tính chính xác và độ tin cậy của kết quả nghiên cứu.
