Khảo Sát Kiến Thức và Thực Hành Vệ Sinh An Toàn Thực Phẩm Tại Quán Ăn Ở Bình Thủy, Cần Thơ

Theo định nghĩa, vệ sinh an toàn thực phẩm là tất cả điều kiện, biện pháp cần thiết từ khâu sản xuất, chế biến, bảo quản, phân phối, vận chuyển cũng như sử dụng nhằm bảo đảm cho thực phẩm sạch sẽ, an toàn, không gây hại cho sức khỏe, tính mạng người tiêu dùng. Điều này đòi hỏi sự tham gia của nhiều ngành, nhiều khâu liên quan đến thực phẩm. Theo tài liệu gốc, hơn 80% các loại bệnh tật hiện nay đều có nguyên nhân từ ăn uống. Vì vậy, VSATTP ngày nay là mối quan tâm của nhiều quốc gia, đặc biệt là các nước đang phát triển.

Vệ sinh an toàn thực phẩm quán ăn đóng vai trò quan trọng không chỉ trong phạm vi một quốc gia mà còn liên quan đến nhiều quốc gia. Với các phương tiện di chuyển nhanh chóng, việc kiểm soát chất lượng thực phẩm là một yêu cầu bắt buộc nhằm ngăn chặn các vụ ngộ độc thực phẩm giữa quốc gia này với quốc gia khác. Ngộ độc thực phẩm tuy xảy ra rải rác, không hàng loạt như các vụ dịch đường ruột nhưng có ảnh hưởng lớn đến đời sống, sinh hoạt của người dân, nhất là những hộ người tiêu dùng (sức khỏe, kinh tế, xã hội, ...). Vì vậy, việc tăng cường kiến thức có liên quan đến vệ sinh an toàn thực phẩm, các bệnh lây truyền qua thực phẩm, ngộ độc thực phẩm là một vấn đề rất cần thiết cho mọi người, mọi ngành, nhất là các chủ cơ sở sản xuất, chế biến, kinh doanh thực phẩm.

Có nhiều nguyên nhân gây ô nhiễm thực phẩm, trong đó chủ yếu là ô nhiễm do vi khuẩn, do hóa chất, do kháng sinh, do các chất thải từ sinh hoạt con người (phân, nước tiểu, …). Quá trình chăn nuôi, gieo trồng, sản xuất thực phẩm, lương thực không đảm bảo an toàn cũng là một nguyên nhân quan trọng. Ví dụ, thực phẩm có nguồn gốc từ gia súc, gia cầm bị bệnh hoặc thủy sản sống ở nguồn nước bị nhiễm bẩn; các loại rau, quả được bón quá nhiều phân hóa học, sử dụng thuốc trừ sâu không cho phép hoặc cho phép nhưng không đúng về liều lượng hay thời gian cách ly.

Hậu quả của ngộ độc thực phẩm rất nghiêm trọng. Ngộ độc cấp tính có thể gây tiêu chảy, ói, sốt, thậm chí tử vong nếu không được điều trị kịp thời. Ngộ độc mãn tính là những trường hợp bị nhiễm với số lượng nhỏ và được lũy tích qua nhiều ngày, nhiều năm, gây tác hại cho cơ thể và có thể tử vong. [12] Các loại ngộ độc thực phẩm cấp tính thường diễn biến trong ngày hoặc vài ngày, tuy nhiên có một số trường hợp có chuyển biến nếu không điều trị kịp thời sẽ đưa đến tử vong. Ngộ độc mãn tính là những trường hợp bị nhiễm với số lượng nhỏ và được lũy tích qua nhiều ngày, nhiều năm, gây tác hại cho cơ thể và có thể dẫn đến tử vong.

Quy trình kiểm tra vệ sinh an toàn thực phẩm quán ăn cần được thực hiện định kỳ và tuân thủ theo các quy định của pháp luật. Nội dung kiểm tra bao gồm: kiểm tra nguồn gốc xuất xứ thực phẩm, kiểm tra giấy chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm, kiểm tra điều kiện vệ sinh cơ sở, kiểm tra sức khỏe người chế biến, kiểm tra quy trình chế biến và bảo quản thực phẩm. Các đơn vị kiểm tra vệ sinh ATTP quán ăn Cần Thơ cần có chuyên môn và kinh nghiệm để đảm bảo tính khách quan và chính xác của kết quả kiểm tra.

Việc sử dụng bảng kiểm tra vệ sinh an toàn thực phẩm quán ăn giúp đánh giá một cách toàn diện các yếu tố ảnh hưởng đến VSATTP. Bảng kiểm tra nên bao gồm các tiêu chí về: Vệ sinh cơ sở (sàn nhà, tường, trần, hệ thống thoát nước), Vệ sinh trang thiết bị (bàn, ghế, tủ lạnh, dụng cụ chế biến), Vệ sinh cá nhân (người chế biến, rửa tay, trang phục), Nguồn gốc thực phẩm (giấy tờ chứng minh nguồn gốc, hạn sử dụng), Quy trình chế biến và bảo quản (nhiệt độ, thời gian bảo quản).

Để xin chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm, cơ sở cần chuẩn bị đầy đủ hồ sơ theo quy định. Hồ sơ thường bao gồm: Đơn đề nghị cấp giấy chứng nhận, Bản sao giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, Bản thuyết minh về cơ sở vật chất, trang thiết bị, dụng cụ đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, Bản cam kết đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, Giấy chứng nhận sức khỏe của người trực tiếp chế biến thực phẩm, Giấy chứng nhận đã được tập huấn kiến thức về vệ sinh an toàn thực phẩm.

Sau khi chuẩn bị đầy đủ hồ sơ, cơ sở nộp hồ sơ tại cơ quan có thẩm quyền cấp giấy chứng nhận (thường là Sở Y tế hoặc Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm). Cơ quan chức năng sẽ tiến hành thẩm định hồ sơ và kiểm tra thực tế cơ sở. Nếu cơ sở đáp ứng đầy đủ các điều kiện, sẽ được cấp giấy chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm. Thời gian thẩm định và cấp giấy chứng nhận thường kéo dài từ 15-30 ngày làm việc.

Việc tham gia đào tạo vệ sinh an toàn thực phẩm mang lại nhiều lợi ích cho chủ quán ăn và nhân viên. Người tham gia được trang bị kiến thức về: Các mối nguy về ATTP, Cách phòng ngừa ô nhiễm thực phẩm, Quy trình chế biến và bảo quản thực phẩm an toàn, Vệ sinh cá nhân và vệ sinh môi trường. Từ đó, giúp giảm thiểu nguy cơ ngộ độc thực phẩm và nâng cao uy tín của cơ sở.

Việc tìm kiếm dịch vụ tư vấn vệ sinh an toàn thực phẩm uy tín giúp các cơ sở kinh doanh thực phẩm được hỗ trợ một cách chuyên nghiệp. Các chuyên gia tư vấn có thể giúp cơ sở: Xây dựng hồ sơ vệ sinh an toàn thực phẩm, Thiết lập quy trình kiểm soát VSATTP, Chuẩn bị cho việc kiểm tra ATTP của cơ quan chức năng, Cải thiện điều kiện vệ sinh an toàn của cơ sở.

Để phòng ngừa ngộ độc thực phẩm, cần thực hiện đồng bộ các biện pháp sau: Chọn mua thực phẩm tươi ngon, có nguồn gốc rõ ràng, Rửa tay sạch sẽ trước khi chế biến thực phẩm, Chế biến thực phẩm chín kỹ, Bảo quản thực phẩm đúng cách (đảm bảo nhiệt độ), Sử dụng dụng cụ chế biến sạch sẽ, Đậy kín thức ăn để tránh côn trùng, Không sử dụng thực phẩm quá hạn sử dụng.

Khi phát hiện có dấu hiệu ngộ độc thực phẩm, cần nhanh chóng thực hiện các biện pháp sau: Gây nôn để loại bỏ bớt thức ăn trong dạ dày, Uống nhiều nước để bù điện giải, Theo dõi sát các triệu chứng và đưa người bị ngộ độc đến cơ sở y tế gần nhất để được điều trị kịp thời. Báo cáo ngay cho cơ quan chức năng về vụ ngộ độc thực phẩm để điều tra và xử lý.