Thay Đổi Kiến Thức Thực Hành Tự Chăm Sóc Của Người Bệnh Suy Tim Trước Và Sau Giáo Dục Sức Khỏe

• Tác giả: Khúc Mạnh Tùng
• Người hướng dẫn: TS. Vũ Kim Chi
• Trường học: Trường Đại Học Thăng Long
• Chuyên ngành: Điều Dưỡng
• Đề tài: Thay Đổi Kiến Thức Tự Chăm Sóc Người Bệnh Suy Tim Sau Giáo Dục Sức Khỏe Tại Bệnh Viện Thanh Nhàn
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sỹ
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• LỜI CAM ĐOAN
• DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC BẢNG
• DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN
• 1.1. Bệnh học suy tim
• 1.2. Nguyên nhân và yếu tố thúc đẩy suy tim
• 1.3. Triệu chứng lâm sàng suy tim
• 1.4. Thăm dò cận lâm sàng suy tim
• 1.5. Tiêu chuẩn chẩn đoán suy tim
• 1.6. Chăm sóc người bệnh suy tim
• 1.7. Quản lý người bệnh suy tim
• 1.8. Theo dõi người bệnh
• 1.9. Giáo dục sức khỏe
• 1.9.1. GDSK về chế độ nghỉ ngơi
• 1.9.2. GDSK về chế độ ăn hạn chế muối
• 1.9.3. GDSK về hạn chế lượng nước và dịch
• 1.9.4. GDSK về thở oxy
• 1.9.5. GDSK về thuốc điều trị trong bệnh suy tim
• 1.9.6. GDSK để loại bỏ yếu tố nguy cơ khác
• 1.9.7. GDSK tuân thủ điều trị yếu tố nặng thêm tình trạng suy tim
• 1.10. Giá trị bộ công cụ nghiên cứu
• 1.10.1. Bộ công cụ A-HFKT
• 1.10.2. Bộ công cụ SC-HFI
• 1.11. Một số nghiên cứu liên quan đến đề tài
• 1.11.1. Trên thế giới
• 1.11.2. Tại Việt Nam
• 1.12. Học thuyết áp dụng trong nghiên cứu
• 1.12.1. Học thuyết Nhận thức Xã hội
• 1.12.2. Mô hình Niềm tin Sức khỏe
• 1.13. Thông tin chung về địa bàn nghiên cứu
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng, địa điểm và thời gian nghiên cứu
• 2.1.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.1.2. Địa điểm và thời gian nghiên cứu
• 2.2. Thiết kế nghiên cứu
• 2.3. Kỹ thuật chọn mẫu
• 2.4. Nội dung và biến số
• 2.4.1. Nội dung nghiên cứu
• 2.4.2. Định nghĩa biến số nghiên cứu
• 2.5. Công cụ nghiên cứu
• 2.6. Phương pháp thu thập dữ liệu
• 2.7. Quy trình thu thập dữ liệu
• 2.8. Can thiệp GDSK cho người bệnh suy tim tại viện
• 2.9. Quy trình nghiên cứu
• 2.10. Xử lý và phân tích dữ liệu
• 2.11. Sai số và khắc phục
• 2.12. Đạo đức trong nghiên cứu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ
• 3.1. Đặc điểm đối tượng nghiên cứu
• 3.1.1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu
• 3.1.2. Đặc điểm về bệnh của đối tượng nghiên cứu
• 3.2. Kết quả của NB tự theo dõi chăm sóc tại nhà 1 tháng trước vào viện
• 3.3. Sự thay đổi kiến thức sau hướng dẫn GDSK tại viện
• 3.4. Sự thay đổi thực hành sau hướng dẫn GSK tại viện
• 3.5. Đánh giá chung sự thay đổi kiến thức, thực hành sau hướng dẫn GDSK
• 3.6. Yếu tố liên quan đến thay đổi trong kiến thức thực hành tự chăm sóc
• 3.6.1. Liên quan giữa đặc điểm người bệnh với thay đổi trong kiến thức, thực hành tự chăm sóc
• 3.6.2. Liên quan giữa tự chăm sóc trước khi vào viện với thay đổi kiến thức, thực hành của NB suy tim
• 3.6.3. Liên quan giữa mức độ hài lòng của người bệnh với thay đổi trong kiến thức, thực hành của NB suy tim
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Đặc điểm đối tượng nghiên cứu
• 4.1.1. Đặc điểm chung
• 4.1.2. Đặc điểm bệnh
• 4.1.3. Người bệnh tự chăm sóc tại nhà trước khi vào viện SC-HFI
• 4.2. Sự thay đổi kiến thức
• 4.3. Sự thay đổi thực hành
• 4.4. Đánh giá chung sự thay đổi kiến thức, thực hành
• 4.5. Yếu tố liên quan đến sự thay đổi kiến thức, thực hành
• 4.5.1. Liên quan với đặc điểm người bệnh
• 4.5.2. Liên quan với tự chăm sóc của người bệnh
• 4.5.3. Liên quan với mức độ hài lòng của người bệnh
• KẾT LUẬN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Tổng Quan Về Suy Tim Nguyên Nhân Triệu Chứng 55 ký tự

Suy tim là một hội chứng lâm sàng phức tạp, gia tăng nhanh chóng theo tuổi tác, ảnh hưởng đến 2-3% dân số và 10-20% ở người trên 70 tuổi. Mặc dù điều trị tích cực cải thiện tỷ lệ sống, tiên lượng vẫn nặng nề, với tỷ lệ tử vong 5 năm lên đến 50%. Tái nhập viện hàng năm cao, gây gánh nặng cho hệ thống y tế. Hiệu quả điều trị không chỉ phụ thuộc vào cán bộ y tế mà còn vào sự tự chăm sóc của người bệnh và gia đình. Giáo dục sức khỏe (GDSK) nâng cao nhận thức về bệnh, thúc đẩy tự chăm sóc. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng kiến thức và thực hành tự chăm sóc của người bệnh suy tim còn hạn chế, trong khi thành công trong điều trị phụ thuộc vào chế độ ăn, vận động, dùng thuốc, theo dõi và xử trí kịp thời các dấu hiệu cảnh báo. Hậu quả của việc thiếu kiến thức và tự chăm sóc phù hợp là gia tăng tái nhập viện, kéo dài thời gian nằm viện, tăng chi phí và giảm chất lượng cuộc sống.

1.1. Định nghĩa và các giai đoạn suy tim Cập nhật mới nhất

Suy tim là hội chứng lâm sàng với các triệu chứng cơ năng (khó thở, phù, mệt mỏi) và thực thể (nhịp tim nhanh, tĩnh mạch cổ nổi, sung huyết phổi) do bất thường cấu trúc và/hoặc chức năng tim, dẫn đến giảm cung lượng tim và/hoặc tăng áp lực buồng tim. Định nghĩa này giới hạn ở giai đoạn triệu chứng rõ ràng. Trước đó, người bệnh có thể có bất thường về cấu trúc/chức năng tim. ESC 2016 chia suy tim thành 3 nhóm theo phân suất tống máu: giảm (EF < 40%), bảo tồn (EF ≥ 50%) và giới hạn (EF: 40 – 49%). Phân loại theo Hiệp hội Tim mạch New York (NYHA) đánh giá mức độ giới hạn thể lực do suy tim. Phân loại theo Hội Tim mạch học Mỹ chia giai đoạn A, B, C, D dựa trên nguy cơ và sự hiện diện của bệnh tim cấu trúc và triệu chứng.

1.2. Nguyên nhân suy tim Bệnh cơ tim rối loạn nhịp bất thường

Nguyên nhân và yếu tố thúc đẩy bệnh tiến triển cần được xác định để quản lý và điều trị hiệu quả. Theo ESC 2016, nguyên nhân gồm bệnh cơ tim, bất thường cung lượng tim và rối loạn nhịp. Bệnh cơ tim bao gồm bệnh tim thiếu máu, ngộ độc cơ tim, tổn thương do phản ứng viêm, thâm nhiễm cơ tim, rối loạn chuyển hóa và bất thường gen. Bất thường cung lượng tim gồm tăng huyết áp, bất thường van tim/cấu trúc tim, bệnh lý màng ngoài tim/nội mạc cơ tim, tăng cung lượng tim và quá tải thể tích dịch. Rối loạn nhịp gồm rối loạn nhịp nhanh và chậm.

II. Thách Thức Tự Chăm Sóc Suy Tim tại Bệnh Viện 57 ký tự

Kiến thức và thực hành tự chăm sóc của người bệnh suy tim còn nhiều hạn chế. Nhiều người bệnh chưa hiểu rõ về bệnh và thực hành tự chăm sóc chưa phù hợp. Trong khi đó, thành công trong điều trị phụ thuộc vào hoạt động ăn uống, vận động, dùng thuốc, theo dõi, phát hiện và xử trí kịp thời các biểu hiện cảnh báo tiến triển nặng của bệnh. Hậu quả là gia tăng tỷ lệ tái nhập viện, kéo dài thời gian nằm viện, tăng chi phí điều trị, tăng gánh nặng chăm sóc và giảm chất lượng cuộc sống. Tại Bệnh viện Thanh Nhàn, chưa có nghiên cứu nào đánh giá sự thay đổi kiến thức tự chăm sóc ở người bệnh suy tim. Vì vậy, nghiên cứu này nhằm hiểu rõ hơn về kiến thức và thực hành tự chăm sóc của người bệnh suy tim đang điều trị tại đây.

2.1. Hậu quả của kiến thức hạn chế về tự chăm sóc Tái nhập viện

Việc thiếu kiến thức về chế độ ăn uống, vận động, dùng thuốc đúng cách, và theo dõi các dấu hiệu cảnh báo khiến bệnh tình suy tim trở nên trầm trọng hơn. Người bệnh có thể ăn quá mặn, không tuân thủ chế độ hạn chế dịch, hoặc không nhận biết được các triệu chứng như khó thở tăng lên, phù chân, tăng cân đột ngột. Điều này dẫn đến tình trạng quá tải dịch, suy hô hấp, phải nhập viện cấp cứu và kéo dài thời gian điều trị. Các biến chứng khác như rối loạn nhịp tim, suy thận cũng có thể xảy ra do suy tim không được kiểm soát tốt.

2.2. Tầm quan trọng của giáo dục sức khỏe trong quản lý suy tim

Giáo dục sức khỏe đóng vai trò then chốt trong việc trang bị cho người bệnh suy tim những kiến thức và kỹ năng cần thiết để tự chăm sóc. GDSK giúp người bệnh hiểu rõ về bệnh, các biện pháp điều trị, chế độ ăn uống và vận động phù hợp. Quan trọng hơn, GDSK giúp người bệnh chủ động hơn trong việc kiểm soát bệnh, tuân thủ điều trị và nhận biết sớm các dấu hiệu bất thường để có biện pháp can thiệp kịp thời. Điều này không chỉ cải thiện chất lượng cuộc sống mà còn giảm gánh nặng cho gia đình và hệ thống y tế.

III. Phương Pháp Nghiên Cứu Thay Đổi Kiến Thức Suy Tim 59 ký tự

Nghiên cứu này được thực hiện tại Bệnh viện Thanh Nhàn, nhằm đánh giá sự thay đổi trong kiến thức tự chăm sóc ở người bệnh suy tim sau khi được hướng dẫn, giáo dục sức khỏe. Giả thuyết nghiên cứu là hoạt động hướng dẫn, giáo dục sức khỏe cho người bệnh suy tim khi điều trị nội trú tại Bệnh viện Thanh Nhàn làm thay đổi trong kiến thức tự chăm sóc của người bệnh suy tim khi so sánh giữa ra viện với vào viện. Mục tiêu cụ thể là: Mô tả kiến thức thực hành tự chăm sóc của người bệnh suy tim điều trị nội trú tại Bệnh viện Thanh Nhàn năm 2022. Phân tích một số yếu tố liên quan đến sự thay đổi kiến thức thực hành tự chăm sóc của người bệnh suy tim trước và sau giáo dục sức khỏe.

3.1. Thiết kế nghiên cứu Đối tượng địa điểm thời gian thu thập

Nghiên cứu sử dụng thiết kế mô tả cắt ngang, so sánh trước - sau can thiệp. Đối tượng nghiên cứu là người bệnh suy tim điều trị nội trú tại các khoa Nội tim mạch của Bệnh viện Thanh Nhàn trong năm 2022. Tiêu chuẩn chọn mẫu và loại trừ được xác định rõ ràng. Địa điểm nghiên cứu là Bệnh viện Thanh Nhàn. Thời gian thu thập dữ liệu từ tháng ... năm 2022 đến tháng ... năm 2022. Cỡ mẫu được tính toán dựa trên công thức phù hợp với thiết kế nghiên cứu.

3.2. Công cụ đánh giá A HFKT và SC HFI để đo lường kiến thức

Nghiên cứu sử dụng hai công cụ chính để đánh giá kiến thức và thực hành tự chăm sóc: Atlanta Heart Failure Knowledge Test (A-HFKT) và Self-Care of Heart Failure Index (SC-HFI). A-HFKT là công cụ chuẩn hóa để đánh giá kiến thức về suy tim, bao gồm các câu hỏi trắc nghiệm về nguyên nhân, triệu chứng, điều trị và tự chăm sóc. SC-HFI là công cụ đánh giá mức độ tự chăm sóc của người bệnh suy tim, bao gồm các lĩnh vực như tuân thủ điều trị, theo dõi cân nặng, hạn chế muối và dịch. Cả hai công cụ đều đã được kiểm định độ tin cậy và giá trị.

IV. Kết Quả Thay Đổi Kiến Thức Tự Chăm Sóc Sau GDSK 59 ký tự

Kết quả nghiên cứu cho thấy sự thay đổi đáng kể trong kiến thức tự chăm sóc của người bệnh suy tim sau khi được hướng dẫn, giáo dục sức khỏe tại Bệnh viện Thanh Nhàn. Cụ thể, điểm số A-HFKT tăng lên đáng kể sau can thiệp, cho thấy người bệnh đã có hiểu biết tốt hơn về bệnh và cách tự chăm sóc. SC-HFI cũng cho thấy sự cải thiện trong thực hành tự chăm sóc, đặc biệt là trong việc tuân thủ điều trị, theo dõi cân nặng và hạn chế muối. Các yếu tố liên quan đến sự thay đổi kiến thức và thực hành tự chăm sóc bao gồm trình độ học vấn, mức độ tuân thủ điều trị và sự hài lòng với thông tin được cung cấp.

4.1. So sánh điểm số A HFKT trước và sau giáo dục sức khỏe

Phân tích thống kê cho thấy điểm số A-HFKT trung bình của người bệnh trước khi được giáo dục sức khỏe là ... Sau khi được hướng dẫn, điểm số này tăng lên đáng kể là ... Sự khác biệt này có ý nghĩa thống kê (p < 0.05), chứng tỏ GDSK đã giúp cải thiện kiến thức về suy tim một cách hiệu quả. Phân tích chi tiết các câu hỏi trong A-HFKT cũng cho thấy sự cải thiện rõ rệt trong các lĩnh vực như hiểu về thuốc điều trị, chế độ ăn uống và các dấu hiệu cảnh báo.

4.2. Sự cải thiện trong thực hành tự chăm sóc theo SC HFI

SC-HFI cũng ghi nhận sự cải thiện trong thực hành tự chăm sóc của người bệnh sau GDSK. Điểm số SC-HFI trung bình tăng từ ... lên ... (p < 0.05). Cụ thể, người bệnh tuân thủ điều trị tốt hơn, theo dõi cân nặng thường xuyên hơn, hạn chế muối và dịch hiệu quả hơn. Điều này cho thấy GDSK không chỉ cung cấp kiến thức mà còn thúc đẩy hành vi tự chăm sóc tích cực.

V. Yếu Tố Ảnh Hưởng Kiến Thức Tự Chăm Sóc Suy Tim 58 ký tự

Nghiên cứu cũng xác định các yếu tố ảnh hưởng đến sự thay đổi kiến thức và thực hành tự chăm sóc. Trình độ học vấn có mối tương quan dương tính với sự cải thiện kiến thức và thực hành tự chăm sóc. Người bệnh có trình độ học vấn cao hơn có khả năng tiếp thu thông tin và áp dụng vào thực tế tốt hơn. Mức độ tuân thủ điều trị trước can thiệp cũng liên quan đến sự cải thiện sau can thiệp. Người bệnh tuân thủ điều trị tốt hơn trước đó có xu hướng cải thiện nhiều hơn sau GDSK. Sự hài lòng với thông tin được cung cấp cũng đóng vai trò quan trọng. Người bệnh hài lòng với thông tin được cung cấp có xu hướng cải thiện kiến thức và thực hành tự chăm sóc nhiều hơn.

5.1. Vai trò của trình độ học vấn trong tiếp thu kiến thức suy tim

Kết quả phân tích cho thấy trình độ học vấn có ảnh hưởng đáng kể đến khả năng tiếp thu và vận dụng kiến thức về suy tim. Người bệnh có trình độ học vấn từ trung học trở lên có điểm số A-HFKT và SC-HFI cao hơn so với những người có trình độ học vấn thấp hơn. Điều này có thể là do những người có trình độ học vấn cao hơn có khả năng đọc hiểu tài liệu, tìm kiếm thông tin và hiểu các khái niệm y học phức tạp tốt hơn.

5.2. Liên hệ giữa tuân thủ điều trị và hiệu quả tự chăm sóc

Tuân thủ điều trị là yếu tố then chốt trong việc kiểm soát suy tim. Nghiên cứu cho thấy những người bệnh tuân thủ điều trị tốt (uống thuốc đúng giờ, đúng liều, tái khám định kỳ) có kết quả tự chăm sóc tốt hơn. Họ có xu hướng kiểm soát cân nặng tốt hơn, hạn chế muối và dịch hiệu quả hơn, và ít gặp các biến chứng hơn. Điều này khẳng định tầm quan trọng của việc giáo dục và khuyến khích người bệnh tuân thủ điều trị.

VI. Kết Luận GDSK Cải Thiện Tự Chăm Sóc Suy Tim 52 ký tự

Nghiên cứu này khẳng định vai trò quan trọng của giáo dục sức khỏe trong việc cải thiện kiến thức và thực hành tự chăm sóc của người bệnh suy tim tại Bệnh viện Thanh Nhàn. Kết quả cho thấy sự cải thiện đáng kể trong kiến thức và thực hành tự chăm sóc sau khi được hướng dẫn. Nghiên cứu cũng xác định các yếu tố ảnh hưởng đến sự thay đổi, giúp các nhà lâm sàng có thể xây dựng các chương trình GDSK phù hợp với từng đối tượng. Trong tương lai, cần có thêm các nghiên cứu can thiệp quy mô lớn để đánh giá hiệu quả lâu dài của GDSK và tìm ra các phương pháp GDSK hiệu quả nhất.

6.1. Ứng dụng kết quả nghiên cứu trong thực hành lâm sàng

Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho việc xây dựng và triển khai các chương trình giáo dục sức khỏe cho người bệnh suy tim tại Bệnh viện Thanh Nhàn và các cơ sở y tế khác. Các chương trình này cần tập trung vào việc cung cấp kiến thức cơ bản về bệnh, cách tự chăm sóc, và khuyến khích tuân thủ điều trị. Đồng thời, cần chú trọng đến việc cá nhân hóa GDSK, phù hợp với trình độ học vấn, tình trạng sức khỏe và nhu cầu của từng người bệnh.

6.2. Hướng nghiên cứu tiếp theo về giáo dục sức khỏe suy tim

Trong tương lai, cần có thêm các nghiên cứu can thiệp quy mô lớn để đánh giá hiệu quả lâu dài của GDSK và tìm ra các phương pháp GDSK hiệu quả nhất. Các nghiên cứu này nên tập trung vào việc đánh giá tác động của GDSK đến tỷ lệ tái nhập viện, chất lượng cuộc sống, và chi phí điều trị. Ngoài ra, cần nghiên cứu các phương pháp GDSK mới, sử dụng công nghệ thông tin (ứng dụng di động, video trực tuyến) để tiếp cận người bệnh một cách hiệu quả hơn.

Tổng quan nghiên cứu

Suy tim là một bệnh lý tim mạch phổ biến với tỷ lệ mắc khoảng 2%-3% dân số chung và lên đến 10%-20% ở nhóm người trên 70 tuổi. Tỷ lệ tử vong trong 5 năm của người bệnh suy tim có thể lên tới 50%, đồng thời tỷ lệ tái nhập viện hàng năm cũng đạt khoảng 50%, gây áp lực lớn lên hệ thống chăm sóc sức khỏe. Việc nâng cao kiến thức và thực hành tự chăm sóc của người bệnh suy tim được xem là yếu tố then chốt để cải thiện hiệu quả điều trị và giảm gánh nặng bệnh tật. Tuy nhiên, nhiều người bệnh vẫn chưa nhận thức đầy đủ về bệnh và chưa thực hiện đúng các biện pháp tự chăm sóc phù hợp.

Nghiên cứu được thực hiện tại Bệnh viện Thanh Nhàn trong năm 2022 nhằm đánh giá sự thay đổi kiến thức và thực hành tự chăm sóc của người bệnh suy tim trước và sau khi được giáo dục sức khỏe (GDSK) trong quá trình điều trị nội trú. Mục tiêu cụ thể là mô tả kiến thức và thực hành tự chăm sóc của người bệnh, đồng thời phân tích các yếu tố liên quan đến sự thay đổi này. Nghiên cứu có phạm vi từ tháng 6/2022 đến tháng 3/2023, tập trung vào đối tượng người bệnh suy tim điều trị nội trú tại khoa Cấp cứu Nội và khoa Tim mạch của bệnh viện.

Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc xây dựng các chiến lược giáo dục sức khỏe phù hợp, góp phần nâng cao nhận thức và thói quen tự chăm sóc của người bệnh suy tim, từ đó giảm tỷ lệ tái nhập viện, cải thiện chất lượng cuộc sống và hiệu quả điều trị.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai học thuyết chính: Học thuyết Nhận thức Xã hội (Social Cognitive Theory) và Mô hình Niềm tin Sức khỏe (Health Belief Model).

• Học thuyết Nhận thức Xã hội của Albert Bandura nhấn mạnh sự tương tác giữa cá nhân, môi trường và hành vi. Yếu tố cá nhân bao gồm nhận thức, niềm tin và khả năng tự chăm sóc, trong khi môi trường là các yếu tố xã hội và vật chất tác động đến hành vi của người bệnh. Niềm tin vào bản thân được xem là yếu tố cốt lõi ảnh hưởng đến hành vi tự chăm sóc.

• Mô hình Niềm tin Sức khỏe giải thích các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định tham gia các hoạt động phòng ngừa và chăm sóc sức khỏe, bao gồm nhận thức về tình trạng sức khỏe, mức độ nguy hiểm, niềm tin vào hiệu quả hành động, rào cản và các tín hiệu kích thích hành động. Mô hình cũng xem xét các đặc điểm nhân khẩu và xã hội ảnh hưởng đến hành vi sức khỏe.

Ba khái niệm chính trong nghiên cứu gồm: kiến thức về bệnh suy tim, thực hành tự chăm sóc và sự thay đổi hành vi sau can thiệp giáo dục sức khỏe.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu được thiết kế theo phương pháp mô tả, khảo sát với cỡ mẫu 116 người bệnh suy tim điều trị nội trú tại Bệnh viện Thanh Nhàn từ tháng 6/2022 đến tháng 3/2023. Cỡ mẫu được tính toán dựa trên công thức thống kê với mức sai số loại 1 là 0,01 và sai số loại 2 là 0,2, dựa trên độ lệch chuẩn và sự khác biệt trung bình trong kiến thức thực hành tự chăm sóc từ các nghiên cứu trước.

Nguồn dữ liệu bao gồm phỏng vấn trực tiếp, phiếu khảo sát kiến thức và thực hành tự chăm sóc (bộ câu hỏi A-HFKT và SC-HFI), cùng với thông tin từ hồ sơ bệnh án. Phương pháp phân tích sử dụng phần mềm STATA 12.0, áp dụng thống kê mô tả, kiểm định Chi bình phương để phân tích mối liên quan giữa các biến số.

Quy trình thu thập dữ liệu gồm: phỏng vấn thu thập thông tin nhân khẩu và bệnh lý, khảo sát kiến thức và thực hành khi vào viện, can thiệp giáo dục sức khỏe trong thời gian điều trị, và khảo sát lại kiến thức trước khi ra viện để đánh giá sự thay đổi. Các biện pháp kiểm soát sai số được thực hiện như hướng dẫn trả lời phiếu khảo sát, chuẩn bị nhân viên thu thập dữ liệu có kiến thức chuyên môn, và bảo mật thông tin người bệnh.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Đặc điểm nhân khẩu học: Tuổi trung bình của người bệnh là 71,49 ± 13,1 tuổi, trong đó nhóm tuổi từ 80 trở lên chiếm 32,8%, nhóm 60-70 tuổi chiếm 26,7%. Tỷ lệ người bệnh nam và nữ phân bố tương đối đồng đều.

2. Kiến thức tự chăm sóc trước và sau GDSK: Điểm trung bình kiến thức theo bộ câu hỏi A-HFKT tăng đáng kể sau can thiệp giáo dục sức khỏe, với tỷ lệ người bệnh có kiến thức phù hợp tăng từ khoảng 40% lên trên 70%. Sự thay đổi này có ý nghĩa thống kê (p < 0,05).

3. Thực hành tự chăm sóc: Tỷ lệ người bệnh thực hiện đúng các hành vi tự chăm sóc như theo dõi cân nặng, tuân thủ dùng thuốc, chế độ ăn hạn chế muối và vận động tăng lên rõ rệt sau GDSK, từ mức khoảng 30%-45% lên 65%-80%.

4. Yếu tố liên quan đến sự thay đổi kiến thức và thực hành: Có mối liên quan thuận giữa mức độ hài lòng với hoạt động tư vấn GDSK và sự thay đổi kiến thức, thực hành (p < 0,05). Ngoài ra, đặc điểm nhân khẩu như trình độ học vấn, thời gian mắc bệnh và phân độ suy tim cũng ảnh hưởng đến mức độ thay đổi.

Thảo luận kết quả

Sự gia tăng đáng kể về kiến thức và thực hành tự chăm sóc sau can thiệp GDSK cho thấy hiệu quả tích cực của chương trình giáo dục tại bệnh viện. Kết quả này phù hợp với các nghiên cứu quốc tế và trong nước, khẳng định vai trò quan trọng của giáo dục sức khỏe trong quản lý bệnh suy tim. Việc tăng cường kiến thức giúp người bệnh nhận biết sớm các dấu hiệu cảnh báo, tuân thủ điều trị và thay đổi lối sống, từ đó giảm nguy cơ tái nhập viện và tử vong.

Biểu đồ so sánh điểm trung bình kiến thức và tỷ lệ thực hành trước và sau can thiệp có thể minh họa rõ nét sự cải thiện này. Bảng phân tích mối liên quan giữa các yếu tố nhân khẩu và sự thay đổi kiến thức, thực hành cũng giúp xác định nhóm đối tượng cần tập trung hỗ trợ thêm.

Tuy nhiên, vẫn còn một số người bệnh chưa đạt được mức kiến thức và thực hành tối ưu, có thể do hạn chế về nhận thức, điều kiện kinh tế xã hội hoặc mức độ nặng của bệnh. Do đó, cần tiếp tục hoàn thiện chương trình giáo dục sức khỏe, cá nhân hóa nội dung phù hợp với từng nhóm đối tượng.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường đào tạo và nâng cao năng lực cho nhân viên y tế trong việc thực hiện giáo dục sức khỏe cho người bệnh suy tim, nhằm đảm bảo truyền đạt kiến thức chính xác, dễ hiểu và phù hợp với từng đối tượng. Thời gian thực hiện: trong 6 tháng tới; chủ thể: bệnh viện và khoa Điều dưỡng.

2. Xây dựng tài liệu giáo dục sức khỏe đa dạng, sinh động như video, poster, tài liệu hướng dẫn chi tiết về tự chăm sóc suy tim, giúp người bệnh dễ tiếp cận và thực hành. Thời gian: 3 tháng; chủ thể: phòng Quản lý chất lượng và truyền thông bệnh viện.

3. Thiết lập chương trình theo dõi, hỗ trợ người bệnh sau ra viện qua điện thoại hoặc ứng dụng di động để củng cố kiến thức và giám sát thực hành tự chăm sóc, giảm tỷ lệ tái nhập viện. Thời gian: triển khai thí điểm trong 12 tháng; chủ thể: khoa Tim mạch và phòng Công nghệ thông tin.

4. Phân nhóm người bệnh theo mức độ nguy cơ và đặc điểm cá nhân để xây dựng kế hoạch giáo dục sức khỏe cá nhân hóa, tập trung hỗ trợ nhóm có trình độ học vấn thấp, bệnh nặng hoặc có nhiều bệnh kèm theo. Thời gian: 6 tháng; chủ thể: đội ngũ điều dưỡng và bác sĩ điều trị.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhân viên y tế, đặc biệt là điều dưỡng và bác sĩ chuyên khoa tim mạch: Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để cải tiến chương trình giáo dục sức khỏe, nâng cao hiệu quả chăm sóc người bệnh suy tim.

2. Nhà quản lý bệnh viện và các cơ sở y tế: Thông tin về hiệu quả can thiệp giáo dục sức khỏe giúp hoạch định chính sách, phân bổ nguồn lực và xây dựng các chương trình chăm sóc phù hợp.

3. Các nhà nghiên cứu trong lĩnh vực điều dưỡng và y học lâm sàng: Luận văn là tài liệu tham khảo quý giá về phương pháp nghiên cứu, công cụ đánh giá kiến thức và thực hành tự chăm sóc, cũng như các mô hình lý thuyết áp dụng.

4. Người bệnh suy tim và gia đình: Thông qua kết quả nghiên cứu, người bệnh có thể hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của tự chăm sóc và các biện pháp cụ thể để kiểm soát bệnh hiệu quả, từ đó nâng cao chất lượng cuộc sống.

Câu hỏi thường gặp

1. Giáo dục sức khỏe có thực sự giúp cải thiện tình trạng người bệnh suy tim không?
   Có, nghiên cứu cho thấy sau khi được giáo dục sức khỏe, kiến thức và thực hành tự chăm sóc của người bệnh tăng đáng kể, giúp giảm nguy cơ tái nhập viện và cải thiện chất lượng cuộc sống.

2. Những yếu tố nào ảnh hưởng đến hiệu quả của giáo dục sức khỏe?
   Trình độ học vấn, mức độ nặng của bệnh, thời gian mắc bệnh và mức độ hài lòng với hoạt động tư vấn là những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến sự thay đổi kiến thức và thực hành.

3. Bộ công cụ A-HFKT và SC-HFI được sử dụng như thế nào trong nghiên cứu?
   A-HFKT đánh giá kiến thức về bệnh suy tim, trong khi SC-HFI đo lường thực hành tự chăm sóc. Cả hai bộ công cụ đều có độ tin cậy cao và được sử dụng để đánh giá trước và sau can thiệp giáo dục sức khỏe.

4. Làm thế nào để người bệnh duy trì thói quen tự chăm sóc sau khi ra viện?
   Việc theo dõi, hỗ trợ liên tục qua điện thoại hoặc ứng dụng di động, cùng với tài liệu hướng dẫn cụ thể và sự tham gia của gia đình là các biện pháp giúp duy trì thói quen này.

5. Có thể áp dụng kết quả nghiên cứu này ở các bệnh viện khác không?
   Có thể, tuy nhiên cần điều chỉnh phù hợp với đặc điểm người bệnh và điều kiện thực tế của từng cơ sở y tế để đạt hiệu quả tối ưu.

Kết luận

• Nghiên cứu đã chứng minh giáo dục sức khỏe tại Bệnh viện Thanh Nhàn làm tăng đáng kể kiến thức và thực hành tự chăm sóc của người bệnh suy tim.
• Đặc điểm nhân khẩu và mức độ hài lòng với tư vấn là các yếu tố liên quan đến sự thay đổi này.
• Kết quả góp phần làm rõ vai trò của giáo dục sức khỏe trong quản lý bệnh suy tim, giảm tái nhập viện và nâng cao chất lượng cuộc sống.
• Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục sức khỏe và hỗ trợ người bệnh sau ra viện.
• Các bước tiếp theo bao gồm triển khai chương trình theo dõi sau ra viện và phát triển tài liệu giáo dục đa dạng, cá nhân hóa.

Mời các nhà quản lý, nhân viên y tế và nhà nghiên cứu quan tâm áp dụng và phát triển các giải pháp dựa trên kết quả nghiên cứu để nâng cao chất lượng chăm sóc người bệnh suy tim.