Kiến Thức, Thái Độ và Thực Hành Về Phòng Bệnh Tay Chân Miệng Cho Trẻ Dưới 5 Tuổi

• Tác giả: Mai Văn Phước
• Người hướng dẫn: TS. Lê Thị Thanh Hương
• Trường học: Trường Đại Học Y Tế Công Cộng
• Chuyên ngành: Thạc Sĩ Y Tế Công Cộng
• Đề tài: Kiến Thức, Thái Độ, Thực Hành Về Phòng Bệnh Tay Chân Miệng Cho Trẻ Dưới 5 Tuổi
• Loại tài liệu: luận văn
• Năm xuất bản: 2015
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• 1. ĐẶT VẤN ĐỀ
• 2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
• 3. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Đặc điểm dịch tễ học bệnh tay chân miệng
• 1.1.1. Tác nhân gây bệnh tay chân miệng
• 1.1.2. Phương thức lây truyền bệnh tay chân miệng
• 1.1.3. Đặc điểm bệnh tay chân miệng theo tuổi – giới
• 1.1.4. Phân bố bệnh tay chân miệng theo mùa
• 1.1.5. Tính cảm nhiễm và miễn dịch của bệnh tay chân miệng
• 1.2. Tình hình bệnh tay chân miệng
• 1.2.1. Lịch sử bệnh tay chân miệng trên thế giới
• 1.2.2. Tình hình bệnh tay chân miệng trên thế giới
• 4. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 4.1. Đối tượng nghiên cứu
• 4.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu
• 4.3. Thiết kế nghiên cứu
• 4.4. Phương pháp chọn mẫu
• 4.5. Phương pháp thu thập số liệu
• 4.6. Các biến số nghiên cứu chính
• 4.7. Phương pháp phân tích số liệu
• 4.8. Đạo đức nghiên cứu
• 4.9. Hạn chế của nghiên cứu, sai số và biện pháp khắc phục
• 5. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 5.1. Một số đặc điểm của đối tượng nghiên cứu
• 5.2. Kiến thức, thái độ, thực hành phòng bệnh tay chân miệng
• 5.3. Một số yếu tố liên quan tới kiến thức, thái độ, thực hành của bà mẹ về phòng bệnh tay chân miệng
• 5.3.1. Phân tích hồi quy logic (logistic regression) các yếu tố liên quan tới kiến thức, thái độ, thực hành của bà mẹ về phòng bệnh tay chân miệng
• 5.4. Hạn chế của nghiên cứu
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• BẢNG CÂU HỎI PHỎNG VẤN
• Phụ lục 2: KẾ HOẠCH THỰC HIỆN
• Phụ lục 3: Các biến số nghiên cứu chính

I. Tổng Quan Về Bệnh Tay Chân Miệng Ở Trẻ Dưới 5 Tuổi

Bệnh tay chân miệng (TCM) là bệnh truyền nhiễm phổ biến ở trẻ dưới 5 tuổi, đặc biệt là trẻ dưới 3 tuổi. Bệnh do virus đường ruột (Enterovirus) gây ra, lây lan qua đường tiêu hóa, qua tiếp xúc trực tiếp với nước bọt, dịch tiết mũi họng, hoặc phân của người bệnh. Bệnh có biểu hiện đặc trưng là sốt, đau họng, loét miệng, và phát ban có bọng nước ở tay chân. Tuy phần lớn các trường hợp bệnh diễn biến nhẹ và tự khỏi, nhưng một số ít có thể gây biến chứng nguy hiểm như viêm não, viêm màng não, viêm cơ tim, thậm chí tử vong, đặc biệt khi nhiễm Enterovirus 71 (EV71). Việc nâng cao kiến thức về bệnh tay chân miệng và thực hành các biện pháp phòng ngừa là vô cùng quan trọng để bảo vệ sức khỏe trẻ em. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), công tác can thiệp Y tế công cộng (YTCC) đóng vai trò then chốt trong phòng chống dịch bệnh này.

1.1. Các Tác Nhân Chính Gây Bệnh Tay Chân Miệng

Bệnh tay chân miệng do nhiều loại virus đường ruột gây ra, trong đó hai tác nhân chính là Coxsackievirus A16 và Enterovirus 71 (EV71). Coxsackievirus A16 thường gây bệnh với triệu chứng nhẹ, ít biến chứng. Tuy nhiên, EV71 lại nguy hiểm hơn, có thể gây ra các biến chứng thần kinh nghiêm trọng như viêm não, viêm màng não, bại liệt, thậm chí tử vong. Theo nghiên cứu của Bệnh viện Nhi Đồng I năm 2009, có đến 83,3% trẻ nhập viện vì tay chân miệng có triệu chứng thần kinh. Tại Việt Nam, Coxsackievirus A16 và Enterovirus 71 là 2 tác nhân chủ yếu gây bệnh. Việc xác định tác nhân gây bệnh giúp bác sĩ có hướng điều trị và tiên lượng bệnh phù hợp.

1.2. Đường Lây Truyền Bệnh Tay Chân Miệng Phổ Biến

Bệnh tay chân miệng lây lan chủ yếu qua đường tiêu hóa, thông qua tiếp xúc trực tiếp với nước bọt, dịch tiết từ mũi họng, các bọng nước, hoặc phân của người bệnh. Virus có thể tồn tại trong dịch tiết họng khoảng 5-7 ngày sau khi xâm nhập cơ thể và trong phân tới hơn một tháng. Do đó, việc vệ sinh cá nhân sạch sẽ, đặc biệt là rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa sự lây lan của bệnh. Tránh cho trẻ tiếp xúc với đồ vật nghi ngờ nhiễm bẩn, và thường xuyên khử trùng các bề mặt tiếp xúc chung như đồ chơi, bàn ghế.

II. Thách Thức Trong Phòng Bệnh Tay Chân Miệng Cho Trẻ

Mặc dù có những hiểu biết nhất định về bệnh tay chân miệng, công tác phòng bệnh vẫn gặp nhiều thách thức. Thiếu kiến thức đầy đủ và chính xác về bệnh, đặc biệt là ở các bà mẹ và người chăm sóc trẻ, là một trong những rào cản lớn nhất. Bên cạnh đó, điều kiện vệ sinh môi trường chưa đảm bảo, thói quen vệ sinh cá nhân chưa tốt, và việc tiếp cận thông tin y tế còn hạn chế cũng góp phần làm tăng nguy cơ lây lan bệnh. Theo nghiên cứu tại Hậu Giang năm 2015, tỷ lệ bà mẹ có kiến thức đạt về phòng bệnh TCM là 79,1%, cho thấy vẫn còn một bộ phận bà mẹ chưa nắm vững kiến thức cơ bản về bệnh. Vì vậy, việc tăng cường truyền thông giáo dục sức khỏe, nâng cao nhận thức cộng đồng về bệnh tay chân miệng là vô cùng cần thiết.

2.1. Thiếu Kiến Thức Về Triệu Chứng và Biến Chứng

Việc nhận biết sớm các triệu chứng tay chân miệng đóng vai trò quan trọng trong việc điều trị và ngăn ngừa biến chứng. Tuy nhiên, nhiều người vẫn chưa nắm rõ các dấu hiệu nhận biết bệnh, đặc biệt là các triệu chứng ban đầu như sốt nhẹ, đau họng, biếng ăn. Việc chủ quan, nhầm lẫn với các bệnh thông thường khác có thể dẫn đến chậm trễ trong việc đưa trẻ đến cơ sở y tế, làm tăng nguy cơ biến chứng nặng. Ngoài ra, kiến thức về các biến chứng nguy hiểm của bệnh, như viêm não, viêm màng não, cũng còn hạn chế.

2.2. Hạn Chế Trong Thực Hành Vệ Sinh Cá Nhân và Môi Trường

Thực hành vệ sinh cá nhân và môi trường đóng vai trò then chốt trong việc phòng bệnh tay chân miệng. Tuy nhiên, không phải ai cũng thực hiện đúng và đủ các biện pháp này. Rửa tay bằng xà phòng sau khi đi vệ sinh, trước khi ăn và sau khi tiếp xúc với người bệnh vẫn chưa trở thành thói quen của nhiều người. Bên cạnh đó, việc vệ sinh đồ chơi, bề mặt tiếp xúc thường xuyên, và xử lý chất thải đúng cách cũng chưa được chú trọng. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho virus tay chân miệng lây lan.

III. Hướng Dẫn Thực Hành Vệ Sinh Phòng Bệnh Tay Chân Miệng

Phòng bệnh tay chân miệng hiệu quả dựa trên các biện pháp vệ sinh cá nhân và môi trường. Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng là biện pháp quan trọng nhất. Cần rửa tay sau khi đi vệ sinh, trước khi ăn, sau khi thay tã cho trẻ, và sau khi tiếp xúc với người bệnh. Vệ sinh đồ chơi, bề mặt tiếp xúc thường xuyên bằng dung dịch khử khuẩn. Tránh cho trẻ tiếp xúc với người bệnh, và cách ly trẻ bệnh tại nhà. Đảm bảo môi trường sống sạch sẽ, thoáng mát. Thực hiện tốt các biện pháp này sẽ giúp giảm nguy cơ lây lan bệnh tay chân miệng trong cộng đồng. Theo khuyến cáo của WHO, việc tiến hành các chiến dịch truyền thông về vệ sinh tốt và vệ sinh cơ bản cho người dân là một trong các phương pháp phòng chống bệnh TCM hiệu quả.

3.1. Rửa Tay Đúng Cách Bằng Xà Phòng Bước Quan Trọng

Rửa tay bằng xà phòng đúng cách là biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả nhất để ngăn ngừa sự lây lan của bệnh tay chân miệng. Cần rửa tay ít nhất 20 giây với xà phòng và nước sạch, chà xát kỹ các kẽ ngón tay, mu bàn tay, và cổ tay. Rửa tay sau khi đi vệ sinh, trước khi ăn, sau khi thay tã cho trẻ, và sau khi tiếp xúc với người bệnh. Tạo thói quen rửa tay thường xuyên cho trẻ em, đặc biệt là trước khi ăn và sau khi chơi.

3.2. Vệ Sinh Đồ Chơi Và Bề Mặt Tiếp Xúc Thường Xuyên

Virus tay chân miệng có thể tồn tại trên các bề mặt tiếp xúc, đặc biệt là đồ chơi và các vật dụng sinh hoạt hàng ngày. Do đó, cần thường xuyên vệ sinh và khử trùng các bề mặt này bằng dung dịch khử khuẩn phù hợp. Đồ chơi của trẻ em cần được rửa sạch bằng xà phòng và nước, sau đó phơi khô dưới ánh nắng mặt trời. Các bề mặt như bàn ghế, sàn nhà cần được lau chùi thường xuyên bằng dung dịch khử khuẩn.

IV. Chăm Sóc Trẻ Bị Bệnh Tay Chân Miệng Tại Nhà Đúng Cách

Khi trẻ mắc bệnh tay chân miệng, việc chăm sóc tại nhà đóng vai trò quan trọng trong việc giúp trẻ phục hồi nhanh chóng và ngăn ngừa biến chứng. Cho trẻ nghỉ ngơi đầy đủ, ăn thức ăn mềm, dễ tiêu, và uống nhiều nước. Hạ sốt cho trẻ bằng thuốc hạ sốt theo chỉ định của bác sĩ. Vệ sinh răng miệng cho trẻ thường xuyên bằng nước muối sinh lý. Theo dõi sát các dấu hiệu biến chứng như sốt cao không hạ, co giật, li bì, khó thở, và đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay khi có dấu hiệu bất thường. Tránh tự ý điều trị cho trẻ, và tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ.

4.1. Chế Độ Dinh Dưỡng Hợp Lý Cho Trẻ Bệnh

Khi bị bệnh tay chân miệng, trẻ thường bị đau họng, loét miệng, dẫn đến biếng ăn. Cần cho trẻ ăn thức ăn mềm, dễ nuốt, và dễ tiêu hóa như cháo, súp, sữa. Tránh cho trẻ ăn thức ăn quá nóng, quá lạnh, hoặc có tính axit. Chia nhỏ các bữa ăn trong ngày để trẻ dễ hấp thu. Đảm bảo trẻ uống đủ nước, có thể cho trẻ uống nước lọc, nước ép trái cây, hoặc dung dịch điện giải.

4.2. Theo Dõi Sát Các Dấu Hiệu Biến Chứng Nguy Hiểm

Mặc dù phần lớn các trường hợp bệnh tay chân miệng diễn biến nhẹ, nhưng cần theo dõi sát các dấu hiệu biến chứng để có thể xử trí kịp thời. Các dấu hiệu cần lưu ý bao gồm sốt cao không hạ, co giật, li bì, khó thở, thở nhanh, tím tái, run giật tay chân, đi đứng loạng choạng. Khi phát hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay lập tức.

V. Nghiên Cứu Về Kiến Thức và Thực Hành Phòng Bệnh Tay Chân Miệng

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng kiến thức và thực hành đúng về phòng bệnh tay chân miệng có vai trò quan trọng trong việc giảm tỷ lệ mắc bệnh và biến chứng. Các nghiên cứu thường tập trung vào đánh giá kiến thức, thái độ, và thực hành của các bà mẹ, người chăm sóc trẻ, và cán bộ y tế. Kết quả nghiên cứu cho thấy việc nâng cao kiến thức và thực hành đúng có thể giúp giảm đáng kể nguy cơ lây lan bệnh. Theo nghiên cứu tại Hậu Giang năm 2015, những bà mẹ có kiến thức tốt về bệnh tay chân miệng thường có thái độ tích cực và thực hành đúng các biện pháp phòng bệnh.

5.1. Ảnh Hưởng Của Kiến Thức Đến Thái Độ Và Hành Vi Phòng Bệnh

Kiến thức đúng đắn về bệnh tay chân miệng có ảnh hưởng lớn đến thái độ và hành vi phòng bệnh của người dân. Khi hiểu rõ về nguyên nhân, đường lây truyền, triệu chứng, và biến chứng của bệnh, người dân sẽ có ý thức hơn trong việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa. Theo nghiên cứu, những người có kiến thức tốt về bệnh thường có thái độ tích cực hơn trong việc tiêm phòng, vệ sinh cá nhân, và tuân thủ các hướng dẫn của cơ quan y tế.

5.2. Vai Trò Của Truyền Thông Giáo Dục Sức Khỏe Cộng Đồng

Truyền thông giáo dục sức khỏe đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao kiến thức và thay đổi hành vi của người dân về phòng bệnh tay chân miệng. Các kênh truyền thông như báo chí, truyền hình, internet, tờ rơi, áp phích, và các buổi nói chuyện, hội thảo cần được sử dụng để cung cấp thông tin chính xác, dễ hiểu về bệnh. Nội dung truyền thông cần tập trung vào các biện pháp phòng bệnh đơn giản, dễ thực hiện, và phù hợp với điều kiện kinh tế, văn hóa của từng địa phương.

VI. Kết Luận Tăng Cường Phòng Bệnh Tay Chân Miệng Cho Trẻ

Bệnh tay chân miệng vẫn là một thách thức lớn đối với sức khỏe trẻ em. Để phòng bệnh hiệu quả, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường, và cộng đồng. Tăng cường truyền thông giáo dục sức khỏe để nâng cao kiến thức và thực hành đúng các biện pháp phòng bệnh. Cải thiện điều kiện vệ sinh môi trường, đảm bảo vệ sinh cá nhân. Theo dõi sát tình hình dịch bệnh để có các biện pháp ứng phó kịp thời. Với sự chung tay của toàn xã hội, chúng ta có thể kiểm soát và giảm thiểu tác hại của bệnh tay chân miệng đối với sức khỏe trẻ em.

6.1. Tầm Quan Trọng Của Tiêm Chủng Vắc Xin Phòng Bệnh Nếu Có

Hiện tại, chưa có vắc xin phòng bệnh tay chân miệng được sử dụng rộng rãi trên toàn thế giới. Tuy nhiên, một số quốc gia đã nghiên cứu và phát triển vắc xin phòng bệnh do EV71 gây ra. Trong tương lai, khi vắc xin được cấp phép và sử dụng rộng rãi, việc tiêm chủng sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc phòng bệnh tay chân miệng, đặc biệt là ngăn ngừa các biến chứng nặng.

6.2. Vai Trò Của Y Tế Cơ Sở Trong Phòng Chống Dịch Bệnh

Y tế cơ sở đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện sớm, điều trị ban đầu, và quản lý các ca bệnh tay chân miệng. Cán bộ y tế cơ sở cần được trang bị đầy đủ kiến thức và kỹ năng để chẩn đoán, điều trị, và tư vấn cho người dân về bệnh. Đồng thời, cần tăng cường giám sát dịch bệnh tại cộng đồng, phát hiện sớm các ổ dịch để có các biện pháp can thiệp kịp thời.

Tổng quan nghiên cứu

Bệnh tay chân miệng (TCM) là một bệnh truyền nhiễm do vi rút gây ra, chủ yếu ảnh hưởng đến trẻ dưới 5 tuổi, với các biểu hiện đặc trưng như sốt, đau họng, tổn thương niêm mạc miệng và phỏng nước ở lòng bàn tay, bàn chân. Tại Việt Nam, từ năm 2003 đến 2014, đã ghi nhận hơn 125.000 trường hợp mắc bệnh, trong đó năm 2014 có 77.046 ca và 8 ca tử vong. Tỉnh Hậu Giang, đặc biệt huyện Vị Thủy, là vùng có tỷ lệ mắc bệnh cao với 244 ca trong năm 2014, tập trung chủ yếu tại hai xã Vị Đông và Vĩnh Trung. Bệnh lây truyền chủ yếu qua đường tiêu hóa, liên quan đến thói quen vệ sinh cá nhân và môi trường sống. Hiện chưa có vắc xin hay thuốc điều trị đặc hiệu cho bệnh TCM, do đó công tác phòng chống chủ yếu dựa vào truyền thông và thực hành vệ sinh cá nhân.

Nghiên cứu nhằm đánh giá kiến thức, thái độ và thực hành (KAP) về phòng bệnh TCM của bà mẹ có con dưới 5 tuổi tại hai xã trên, đồng thời xác định các yếu tố liên quan ảnh hưởng đến KAP. Thời gian nghiên cứu từ tháng 12/2014 đến tháng 7/2015, với cỡ mẫu 420 bà mẹ. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc xây dựng các chiến lược truyền thông và can thiệp y tế công cộng nhằm giảm thiểu tỷ lệ mắc và tử vong do bệnh TCM tại địa phương, góp phần nâng cao sức khỏe cộng đồng và bảo vệ trẻ em.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên mô hình Kiến thức - Thái độ - Thực hành (KAP), trong đó:

• Kiến thức: Hiểu biết về nguyên nhân, triệu chứng, đường lây truyền, mức độ nguy hiểm và biện pháp phòng bệnh TCM.
• Thái độ: Quan điểm, sự quan tâm và cam kết thực hiện các biện pháp phòng bệnh.
• Thực hành: Hành vi cụ thể của bà mẹ trong việc phòng chống bệnh TCM cho trẻ, như rửa tay, vệ sinh môi trường, xử trí khi trẻ có dấu hiệu bệnh.

Ngoài ra, nghiên cứu xem xét các yếu tố liên quan như trình độ học vấn, nghề nghiệp, thu nhập, số con, và khả năng tiếp cận thông tin y tế.

Phương pháp nghiên cứu

• Thiết kế nghiên cứu: Nghiên cứu định lượng cắt ngang có phân tích.
• Đối tượng nghiên cứu: 420 bà mẹ có con dưới 5 tuổi, cư trú tại xã Vị Đông và xã Vĩnh Trung, huyện Vị Thủy, tỉnh Hậu Giang.
• Chọn mẫu: Mẫu ngẫu nhiên hệ thống, lấy mẫu từ danh sách bà mẹ có con dưới 5 tuổi với bước nhảy k=3.
• Thu thập dữ liệu: Phỏng vấn trực tiếp bằng bộ câu hỏi chuẩn hóa, gồm các phần về thông tin cá nhân, kiến thức, thái độ, thực hành và các yếu tố liên quan.
• Thời gian nghiên cứu: Từ tháng 12/2014 đến tháng 7/2015.
• Phân tích số liệu: Sử dụng phần mềm SPSS 17.0, phân tích mô tả tần số, tỷ lệ %, kiểm định chi bình phương (χ²), tính odds ratio (OR) với mức ý nghĩa p<0,05.
• Đánh giá KAP: Kiến thức đạt khi điểm ≥15/30, thái độ tích cực khi điểm ≥14/28, thực hành đạt khi điểm ≥4/8.
• Đạo đức nghiên cứu: Được Hội đồng đạo đức Trường Đại học Y tế Công cộng phê duyệt, đảm bảo bảo mật thông tin và sự đồng thuận tự nguyện của người tham gia.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Kiến thức về bệnh TCM:

   • 99% bà mẹ đã từng nghe về bệnh TCM.
   • 66,3% biết nguyên nhân do vi rút, 98,1% biết bệnh có khả năng lây lan.
   • 97,4% nhận biết triệu chứng sốt nhẹ, 79,1% biết triệu chứng nổi phỏng nước ở lòng bàn tay, chân.
   • 80,3% hiểu mức độ nguy hiểm có thể gây tử vong.
   • Tuy nhiên, 58,9% nhầm tưởng có thuốc điều trị đặc hiệu và 44,5% nghĩ đã có vắc xin phòng bệnh.
   • 86,1% biết đường lây truyền chính là đường tiêu hóa, 74,8% biết lây qua đồ chơi nhiễm vi rút.

2. Thái độ phòng bệnh:

   • 59,1% bà mẹ có thái độ tích cực về phòng bệnh TCM.
   • Thái độ tích cực liên quan chặt chẽ với kiến thức đạt (OR=2,83).

3. Thực hành phòng bệnh:

   • 83,7% bà mẹ thực hành đạt các biện pháp phòng bệnh.
   • Thực hành tốt cao hơn gấp 7,71 lần ở nhóm có thái độ tích cực.
   • Bà mẹ có tiếp cận thông tin phòng bệnh có thực hành đạt cao hơn gấp 4,12 lần.

4. Yếu tố liên quan đến KAP:

   • Nghề nghiệp cán bộ - công nhân viên có kiến thức đạt cao hơn gấp 9,29 lần so với nghề khác.
   • Trình độ học từ cấp III trở lên có kiến thức đạt cao hơn 3,47 lần so với trình độ thấp hơn.
   • Tiếp cận thông tin và thái độ tích cực là các yếu tố thúc đẩy thực hành phòng bệnh hiệu quả.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy kiến thức về bệnh TCM của bà mẹ tại hai xã nghiên cứu tương đối cao, đặc biệt về triệu chứng và mức độ nguy hiểm, phù hợp với các nghiên cứu trong nước và khu vực. Tuy nhiên, vẫn còn nhầm lẫn về thuốc điều trị và vắc xin, điều này phản ánh nhu cầu tăng cường truyền thông chính xác. Thái độ tích cực và thực hành tốt được củng cố bởi kiến thức và khả năng tiếp cận thông tin, cho thấy vai trò quan trọng của truyền thông y tế công cộng.

So sánh với các nghiên cứu tại Đồng Nai, Cần Thơ và Hà Nội, tỷ lệ kiến thức và thực hành đạt của bà mẹ tại Hậu Giang cao hơn, có thể do các chiến dịch truyền thông và tập huấn tại địa phương. Tuy nhiên, tỷ lệ thái độ tích cực còn dưới 60% cho thấy cần cải thiện nhận thức và sự cam kết của cộng đồng.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ kiến thức, thái độ và thực hành đạt, bảng phân tích hồi quy logistic minh họa các yếu tố liên quan đến KAP, giúp trực quan hóa mối quan hệ và mức độ ảnh hưởng.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường truyền thông giáo dục sức khỏe

   • Động từ hành động: Tổ chức các chiến dịch truyền thông đa phương tiện.
   • Mục tiêu: Nâng cao tỷ lệ kiến thức đúng về bệnh TCM lên trên 90%.
   • Thời gian: Triển khai trong 12 tháng.
   • Chủ thể: Trung tâm Y tế huyện phối hợp với các trạm y tế xã.

2. Tập huấn nâng cao năng lực cho cán bộ y tế và cộng tác viên

   • Động từ hành động: Đào tạo kỹ năng truyền thông và tư vấn phòng bệnh.
   • Mục tiêu: 100% cán bộ y tế xã có kỹ năng truyền thông hiệu quả.
   • Thời gian: 6 tháng đầu năm.
   • Chủ thể: Sở Y tế tỉnh, Trung tâm Y tế huyện.

3. Phát triển mạng lưới tiếp cận thông tin cho bà mẹ

   • Động từ hành động: Thiết lập nhóm hỗ trợ, sử dụng loa truyền thanh, phát tờ rơi.
   • Mục tiêu: Tăng tỷ lệ bà mẹ tiếp cận thông tin phòng bệnh lên 85%.
   • Thời gian: 9 tháng.
   • Chủ thể: Ban chỉ đạo phòng chống dịch huyện, các tổ dân phố.

4. Khuyến khích thực hành vệ sinh cá nhân và môi trường

   • Động từ hành động: Tổ chức các hoạt động vệ sinh môi trường, rửa tay bằng xà phòng.
   • Mục tiêu: 90% bà mẹ thực hành đúng các biện pháp vệ sinh.
   • Thời gian: Liên tục hàng năm.
   • Chủ thể: Trạm y tế xã, trường học, các đoàn thể địa phương.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Cán bộ y tế công cộng và nhân viên y tế tuyến xã, huyện

   • Lợi ích: Nắm bắt thực trạng KAP của cộng đồng, từ đó xây dựng kế hoạch truyền thông và can thiệp phù hợp.
   • Use case: Thiết kế chương trình tập huấn, truyền thông phòng chống dịch bệnh.

2. Nhà quản lý y tế và chính quyền địa phương

   • Lợi ích: Đánh giá hiệu quả các chính sách phòng chống dịch, phân bổ nguồn lực hợp lý.
   • Use case: Lập kế hoạch phòng chống dịch bệnh tay chân miệng tại địa phương.

3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành y tế công cộng, dịch tễ học

   • Lợi ích: Tham khảo phương pháp nghiên cứu, dữ liệu thực tiễn về KAP và các yếu tố liên quan.
   • Use case: Phát triển đề tài nghiên cứu tiếp theo hoặc luận văn tốt nghiệp.

4. Tổ chức phi chính phủ và các đơn vị truyền thông y tế

   • Lợi ích: Hiểu rõ nhu cầu và thực trạng của cộng đồng để thiết kế các chương trình truyền thông hiệu quả.
   • Use case: Triển khai các dự án nâng cao nhận thức và thực hành phòng bệnh.

Câu hỏi thường gặp

1. Bệnh tay chân miệng lây truyền qua những con đường nào?
   Bệnh chủ yếu lây qua đường tiêu hóa, tiếp xúc với dịch tiết mũi họng, nước bọt, phỏng nước và phân của người bệnh. Ví dụ, 86,1% bà mẹ biết bệnh lây qua đường tiêu hóa và 74,8% biết lây qua đồ chơi nhiễm vi rút.

2. Có vắc xin phòng bệnh tay chân miệng không?
   Hiện tại chưa có vắc xin phòng bệnh tay chân miệng được phổ biến rộng rãi. Nghiên cứu cho thấy 54,8% bà mẹ biết chưa có vắc xin, tuy nhiên vẫn còn 44,5% nhầm lẫn cho rằng đã có.

3. Làm thế nào để phòng bệnh tay chân miệng hiệu quả cho trẻ?
   Thực hành vệ sinh cá nhân như rửa tay bằng xà phòng thường xuyên, vệ sinh đồ chơi, không cho trẻ tiếp xúc với người bệnh, và xử trí kịp thời khi trẻ có dấu hiệu bệnh là các biện pháp hiệu quả. Nghiên cứu cho thấy 83,7% bà mẹ thực hành đạt các biện pháp này.

4. Triệu chứng nhận biết bệnh tay chân miệng là gì?
   Triệu chứng phổ biến gồm sốt nhẹ (97,4%), nổi phỏng nước ở lòng bàn tay, chân (79,1%), mệt mỏi (77,2%) và loét miệng (49%). Việc nhận biết sớm giúp đưa trẻ đến cơ sở y tế kịp thời.

5. Yếu tố nào ảnh hưởng đến kiến thức và thực hành phòng bệnh của bà mẹ?
   Trình độ học vấn, nghề nghiệp và khả năng tiếp cận thông tin là các yếu tố quan trọng. Ví dụ, bà mẹ là cán bộ công nhân viên có kiến thức đạt cao hơn gấp 9,29 lần; tiếp cận thông tin giúp thực hành đạt cao hơn gấp 4,12 lần.

Kết luận

• Tỷ lệ bà mẹ có kiến thức đạt về phòng bệnh tay chân miệng là 79,1%, thái độ tích cực 59,1%, thực hành đạt 83,7%.
• Nghề nghiệp, trình độ học vấn và tiếp cận thông tin là các yếu tố liên quan quan trọng đến KAP.
• Cần tăng cường truyền thông chính xác về bệnh, đặc biệt về thuốc điều trị và vắc xin.
• Thực hành vệ sinh cá nhân và môi trường là biện pháp phòng bệnh hiệu quả, cần được duy trì và phát huy.
• Đề xuất các giải pháp truyền thông, tập huấn và phát triển mạng lưới tiếp cận thông tin nhằm nâng cao hiệu quả phòng chống bệnh TCM tại địa phương.

Next steps: Triển khai các chương trình truyền thông và tập huấn theo khuyến nghị, đồng thời mở rộng nghiên cứu ra các vùng khác để có dữ liệu toàn diện hơn.

Call-to-action: Các cơ quan y tế và cộng đồng cần phối hợp chặt chẽ để nâng cao nhận thức và thực hành phòng bệnh tay chân miệng, bảo vệ sức khỏe trẻ em và hạn chế dịch bệnh lan rộng.