CÔNG TÁC KẾ TOÁN THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI KHO BẠC NHÀ NƯỚC THÀNH PHỐ HÀ NỘI

• Tác giả: Trần Thanh Hương
• Người hướng dẫn: TS. Đỗ Ngọc Trâm
• Trường học: Học Viện Ngân Hàng
• Chuyên ngành: Kế toán
• Đề tài: Công Tác Kế Toán Thu Ngân Sách Nhà Nước Tại Kho Bạc Nhà Nước Thành Phố Hà Nội
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sĩ Kinh Tế
• Năm xuất bản: 2021
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• LỜI MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI KHO BẠC NHÀ NƯỚC
• 1.1. TỔNG QUAN VỀ THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
• 1.1.1. Khái niệm Thu Ngân sách nhà nước
• 1.1.2. Đặc điểm cơ bản của các khoản thu Ngân sách nhà nước
• 1.1.3. Phân loại các khoản thu Ngân sách nhà nước
• 1.1.4. Vai trò của thu Ngân sách nhà nước
• 1.1.5. Quản lý thu Ngân sách nhà nước
• 1.2. KHO BẠC NHÀ NƯỚC VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ VỀ KẾ TOÁN THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
• 1.2.1. Khái niệm, đặc điểm, chức năng, nhiệm vụ của KBNN
• 1.2.2. Đặc điểm, vai trò, nhiệm vụ, yêu cầu của kế toán thu Ngân sách Nhà nước và nghiệp vụ Kho bạc Nhà nước
• 1.3. KẾ TOÁN THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI KHO BẠC NHÀ NƯỚC
• 1.3.1. Tổ chức thu NSNN và quy trình thu NSNN
• 1.3.2. Nguyên tắc kế toán thu NSNN
• 1.3.3. Chứng từ kế toán thu NSNN
• 1.3.4. Tài khoản kế toán thu NSNN
• 1.3.5. Quy trình hạch toán kế toán thu NSNN
• 1.3.6. Báo cáo kế toán thu NSNN
• 1.4. KẾT LUẬN CHƯƠNG 1
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KẾ TOÁN THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI KHO BẠC NHÀ NƯỚC THÀNH PHỐ HÀ NỘI
• 2.1. KHÁI QUÁT VỀ KHO BẠC NHÀ NƯỚC THÀNH PHỐ HÀ NỘI
• 2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của Kho bạc Nhà nước Thành phố Hà nội
• 2.1.2. Chức năng, nhiệm vụ của Kho bạc Nhà nước Thành phố Hà Nội
• 2.1.3. Tổ chức bộ máy tại Kho bạc Nhà nước Thành phố Hà Nội. Tổ chức bộ máy kế toán và chính sách kế toán đang áp dụng tại Kho bạc Nhà nước Thành phố Hà Nội
• 2.2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KẾ TOÁN THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI KHO BẠC NHÀ NƯỚC THÀNH PHỐ HÀ NỘI
• 2.2.1. Nội dung các khoản thu Ngân sách Nhà nước tại KBNN TP Hà Nội
• 2.2.2. Tổ chức và quy trình thu Ngân sách Nhà nước tại Kho bạc Nhà nước Thành phố Hà Nội
• 2.2.3. Kế toán thu Ngân sách Nhà nước tại Kho bạc Nhà nước Thành phố Hà Nội
• 2.3. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG KẾ TOÁN THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI KHO BẠC NHÀ NƯỚC THÀNH PHỐ HÀ NỘI. Hạn chế và nguyên nhân
• 2.4. KẾT LUẬN CHƯƠNG 2
• 3. CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN KẾ TOÁN THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI KHO BẠC NHÀ NƯỚC THÀNH PHỐ HÀ NỘI
• 3.1. ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN CỦA KHO BẠC NHÀ NƯỚC THÀNH PHỐ HÀ NỘI
• 3.1.1. Điều kiện kinh tế xã hội của Thành phố Hà Nội ảnh hưởng nhiệm vụ chức năng của Kho bạc Nhà nước Thành phố Hà Nội
• 3.1.2. Mục tiêu chung của Kho bạc Nhà nước Hà nội và Định hướng phát triển đến 2030
• 3.2. YÊU CẦU HOÀN THIỆN KẾ TOÁN THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI KHO BẠC NHÀ NƯỚC THÀNH PHỐ HÀ NỘI
• 3.3. CÁC GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN KẾ TOÁN THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI KHO BẠC NHÀ NƯỚC THÀNH PHỐ HÀ NỘI
• 3.3.1. Đối với bộ máy kế toán Kho bạc Nhà nước
• 3.3.2. Đối với hệ thống chứng từ kế toán
• 3.3.3. Đối với tài khoản kế toán
• 3.3.4. Đối với các phần hành kế toán chủ yếu
• 3.3.5. Đối với tổ chức sổ kế toán
• 3.3.6. Đối với báo cáo kế toán
• 3.3.7. Đối với ứng dụng CNTT
• 3.3.8. Kiến nghị đối với Quốc hội
• 3.3.9. Kiến nghị đối với Chính Phủ
• 3.3.10. Kiến nghị với Bộ Tài chính
• 3.3.11. Kiến nghị với Cơ quan Thuế, Hải quan
• 3.3.12. Kiến nghị đối với các tổ chức, cá nhân có nghĩa vụ nộp NSNN
• 3.4. KẾT LUẬN CHƯƠNG 3
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Kế Toán Thu Ngân Sách Nhà Nước Tại HN

Ngân sách Nhà nước (NSNN) đóng vai trò then chốt trong việc quản lý và điều hành nền kinh tế - xã hội của đất nước. Vai trò này thể hiện qua việc NSNN là công cụ điều tiết vĩ mô, định hướng phát triển sản xuất, điều tiết thị trường, bình ổn giá cả, và điều chỉnh đời sống xã hội. Để đảm bảo nguồn kinh phí chi cho các hoạt động này, Nhà nước thiết lập các khoản thu, chủ yếu là thuế, từ đó hình thành nên quỹ tiền tệ của mình. Thu NSNN thực chất là việc Nhà nước sử dụng quyền lực của mình để tập trung một phần nguồn tài chính quốc gia, đảm bảo cho các hoạt động điều chỉnh nền kinh tế và xã hội. Ổn định nguồn thu là một vấn đề quan trọng, đặc biệt trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế và biến động kinh tế toàn cầu. Do đó, công tác kế toán thu NSNN tại Kho bạc Nhà nước (KBNN), đặc biệt là KBNN Hà Nội, đóng vai trò then chốt trong việc quản lý và thực hiện chính sách tài khóa quốc gia. Việc xây dựng một hệ thống kế toán khoa học và hiệu quả là vô cùng cần thiết.

1.1. Khái Niệm và Đặc Điểm của Thu Ngân Sách Nhà Nước

Theo Luật NSNN năm 2015, Ngân sách nhà nước là toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà nước được dự toán và thực hiện trong một khoảng thời gian nhất định do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định để bảo đảm thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước. Thu ngân sách Nhà nước phản ánh các quan hệ phân phối của cải xã hội giữa Nhà nước với các chủ thể khác trong xã hội. Đặc điểm của thu NSNN là có phạm vi rộng, liên quan đến hầu hết các đối tượng trong xã hội và được thực hiện với nhiều phương thức khác nhau, từ tự nguyện đến bắt buộc, từ ngang giá đến không ngang giá. Sự vận động của các phạm trù giá trị như giá cả, lãi suất, thu nhập tác động đến sự tăng giảm mức thu, đòi hỏi nâng cao tác dụng điều tiết của các công cụ thu NSNN. " Thu NSNN phản ánh các mối quan hệ kinh tế nảy sinh trong quá trình phân chia các nguồn tài chính quốc gia giữa Nhà nước với các chủ thể trong xã hội" (PGS.TS Trần Văn Giao).

1.2. Vai Trò Quan Trọng Của Thu Ngân Sách Nhà Nước

Thu NSNN đóng vai trò quan trọng trong toàn bộ hoạt động của Nhà nước và nền kinh tế - xã hội. Đảm bảo nguồn vốn để thực hiện các nhu cầu chi tiêu của Nhà nước, các kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội. NSNN được xem là quỹ tiền tệ tập trung quan trọng nhất của Nhà nước và được dùng để giải quyết nhung nhu cầu chung của Nhà nước về kinh tế, văn hóa, giáo dục, y tế, xã hội, hành chính, an ninh và quốc phòng. Thông qua thu NSNN, Nhà nước thực hiện việc quản lý và điều tiết vĩ mô nền kinh tế - xã hội nhằm hạn chế những mặt khuyết tật, phát huy những mặt tích cực của nó và làm cho nó hoạt động ngày càng hiệu quả hơn. Với công cụ thuế, Nhà nước có thể can thiệp vào hoạt động của nền kinh tế nhằm định hướng cơ cấu kinh tế, định hướng tiêu dùng. "Việc tăng thu NSNN là rất cần thiết, được xem là một nhiệm vụ hàng đầu của hoạt động tài chính vĩ mô" (PGS.TS Trần Văn Giao).

II. Thực Trạng Kế Toán Thu NSNN Tại Kho Bạc Hà Nội Ngày Nay

Kho bạc Nhà nước Hà Nội đóng vai trò quan trọng trong hệ thống KBNN cả nước, chịu trách nhiệm quản lý và kế toán thu NSNN trên địa bàn Thủ đô. Tuy nhiên, công tác này đang đối mặt với nhiều thách thức, bao gồm sự phức tạp của hệ thống thuế, sự thay đổi liên tục của chính sách, và yêu cầu ngày càng cao về minh bạch và hiệu quả. Việc đánh giá thực trạng kế toán thu NSNN tại đây là vô cùng cần thiết để xác định các điểm nghẽn, hạn chế, và tìm ra các giải pháp cải thiện. KBNN Hà Nội cần liên tục cập nhật công nghệ, nâng cao trình độ chuyên môn của cán bộ, và tăng cường phối hợp với các cơ quan liên quan để đảm bảo việc thu NSNN được thực hiện một cách chính xác, kịp thời và hiệu quả. Theo báo cáo năm 2021 của Học viện Ngân hàng, công tác kế toán tại KBNN TP.Hà Nội vẫn còn tồn tại những hạn chế nhất định về ứng dụng CNTT.

2.1. Quá Trình Hình Thành và Phát Triển của KBNN Hà Nội

KBNN Hà Nội đã trải qua một quá trình hình thành và phát triển lâu dài, gắn liền với sự phát triển của hệ thống KBNN Việt Nam. Từ khi thành lập vào ngày 1/4/1990, KBNN đã không ngừng lớn mạnh, mở rộng phạm vi hoạt động và nâng cao vai trò trong việc quản lý NSNN. Trong suốt chặng đường hơn 30 năm, KBNN Hà Nội đã đóng góp quan trọng vào việc đảm bảo nguồn thu cho ngân sách địa phương và quốc gia, góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô. Quá trình phát triển này đi kèm với việc đổi mới công nghệ, cải cách thủ tục hành chính, và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ. Theo chiến lược phát triển Kho bạc Nhà Nước đến năm 2030, mục tiêu xây dựng Kho bạc Nhà Nước hiện đại, hoạt động an toàn, hiệu quả, phát triển ổn định vững chắc, hiện đại hóa công nghệ và phát triển nguồn lực.

2.2. Nội Dung Các Khoản Thu Ngân Sách Tại KBNN Hà Nội

KBNN Hà Nội thực hiện thu NSNN từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm các loại thuế, phí, lệ phí, và các khoản thu khác theo quy định của pháp luật. Các khoản thu này được phân loại theo Mục lục Ngân sách Nhà nước (MLNS), đảm bảo việc quản lý và hạch toán được thực hiện một cách chính xác và minh bạch. Cơ cấu các khoản thu có thể thay đổi theo thời gian, phản ánh sự thay đổi trong cơ cấu kinh tế và chính sách của Nhà nước. Việc quản lý hiệu quả các khoản thu này đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo nguồn lực tài chính cho các hoạt động của Nhà nước. "Việc xây dựng một hệ thống kế toán khoa học, hợp lý từ trung ương đến địa phương hoạt động hiệu quả, tổ chức công tác kế toán thu NSNN sẽ góp phần to lớn vào việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của ngành Kho Bạc Nhà nước" (Trần Thanh Hương, 2021).

III. Giải Pháp Nâng Cao Kế Toán Thu NSNN Tại KBNN Hà Nội

Để nâng cao hiệu quả công tác kế toán thu NSNN tại KBNN Hà Nội, cần có các giải pháp đồng bộ và toàn diện, tập trung vào cải thiện quy trình, ứng dụng công nghệ thông tin, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, và tăng cường phối hợp giữa các cơ quan liên quan. Việc đơn giản hóa thủ tục, giảm thiểu thời gian thực hiện, và tăng cường kiểm soát nội bộ là những yếu tố then chốt. Bên cạnh đó, cần chú trọng đến việc đào tạo và bồi dưỡng cán bộ kế toán, giúp họ nắm vững các quy định mới, sử dụng thành thạo các công cụ công nghệ, và nâng cao đạo đức nghề nghiệp. Cần tăng cường ứng dụng CNTT vào tất cả các khâu của quy trình nghiệp vụ, tạo ra sự minh bạch trong mọi quy trình quản lý.

3.1. Ứng Dụng CNTT Để Tối Ưu Hóa Quy Trình Kế Toán

Việc ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả công tác kế toán thu NSNN. Hệ thống thông tin kế toán cần được hiện đại hóa, tích hợp các chức năng quản lý, báo cáo, và phân tích dữ liệu. Sử dụng các phần mềm chuyên dụng, triển khai các giải pháp trực tuyến, và áp dụng các công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo (AI) và blockchain có thể giúp tự động hóa các quy trình, giảm thiểu sai sót, và nâng cao tính minh bạch. Việc đầu tư vào hạ tầng CNTT, đào tạo nhân lực, và đảm bảo an ninh mạng là những yếu tố then chốt. Cần tích hợp thông tin từ các hệ thống liên quan, xây dựng kho dữ liệu tập trung, và cung cấp các công cụ phân tích thông minh để hỗ trợ việc ra quyết định.

3.2. Hoàn Thiện Hệ Thống Chứng Từ và Tài Khoản Kế Toán

Việc hoàn thiện hệ thống chứng từ và tài khoản kế toán là rất quan trọng để đảm bảo tính chính xác và tuân thủ các quy định của pháp luật. Các chứng từ cần được thiết kế rõ ràng, đầy đủ thông tin, và dễ sử dụng. Hệ thống tài khoản cần được cập nhật phù hợp với các thay đổi của chính sách và chuẩn mực kế toán. Cần xây dựng quy trình kiểm soát chặt chẽ việc lập, luân chuyển, và lưu trữ chứng từ. Bên cạnh đó, cần tăng cường đào tạo cho cán bộ kế toán về cách sử dụng các chứng từ và tài khoản một cách chính xác. Cần rà soát lại toàn bộ danh mục chứng từ, đảm bảo tính thống nhất và phù hợp với quy định hiện hành.

IV. Đánh Giá Hiệu Quả và Kiến Nghị Cho Kế Toán NSNN tại HN

Việc đánh giá hiệu quả công tác kế toán thu NSNN tại KBNN Hà Nội là rất quan trọng để xác định những thành công, hạn chế, và các vấn đề cần giải quyết. Đánh giá cần dựa trên các tiêu chí cụ thể, như tính chính xác, tính kịp thời, tính minh bạch, và hiệu quả chi phí. Kết quả đánh giá cần được sử dụng để đưa ra các kiến nghị, đề xuất nhằm cải thiện quy trình, nâng cao chất lượng dịch vụ, và tăng cường hiệu quả quản lý. Cần có sự tham gia của nhiều bên liên quan, bao gồm cả cán bộ kế toán, các cơ quan quản lý, và các đối tượng nộp thuế.

4.1. Tiêu Chí và Phương Pháp Đánh Giá Hiệu Quả Công Tác

Để đánh giá hiệu quả công tác kế toán thu NSNN, cần xác định các tiêu chí phù hợp, ví dụ như tính chính xác của số liệu, thời gian xử lý giao dịch, mức độ hài lòng của người nộp thuế, chi phí hoạt động, và tỷ lệ sai sót. Các phương pháp đánh giá có thể bao gồm phân tích số liệu thống kê, khảo sát, phỏng vấn, và kiểm tra thực tế. Cần thu thập dữ liệu một cách khách quan, phân tích một cách khoa học, và đưa ra kết luận dựa trên bằng chứng. Cần xây dựng hệ thống chỉ số đánh giá hiệu suất (KPI) để theo dõi và đo lường hiệu quả một cách liên tục.

4.2. Kiến Nghị Để Hoàn Thiện Chính Sách và Quy Trình

Dựa trên kết quả đánh giá, cần đưa ra các kiến nghị cụ thể để hoàn thiện chính sách và quy trình kế toán thu NSNN. Các kiến nghị có thể liên quan đến việc sửa đổi các quy định pháp luật, đơn giản hóa thủ tục hành chính, tăng cường kiểm soát nội bộ, nâng cao chất lượng đào tạo, và đầu tư vào công nghệ. Cần xem xét kinh nghiệm của các nước khác, tham khảo ý kiến của các chuyên gia, và cân nhắc các yếu tố kinh tế - xã hội của Việt Nam. Các kiến nghị cần được trình bày rõ ràng, có tính khả thi, và có thể đo lường được. Cần có cơ chế theo dõi và đánh giá việc thực hiện các kiến nghị.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh nền kinh tế thị trường phát triển nhanh chóng, vai trò của Ngân sách Nhà nước (NSNN) ngày càng trở nên quan trọng trong việc điều tiết và quản lý kinh tế vĩ mô. Theo báo cáo của Kho bạc Nhà nước (KBNN) Thành phố Hà Nội, năm 2020 tổng thu ngân sách qua KBNN đạt 284.458 tỷ đồng, vượt 102% dự toán giao, trong đó thu nội địa chiếm 263.799 tỷ đồng, đạt 102,1% dự toán. Tuy nhiên, tổng chi NSNN chỉ đạt gần 76% dự toán, với chi thường xuyên hơn 98 nghìn tỷ đồng, đạt hơn 78% dự toán. Những con số này phản ánh sự cần thiết của công tác kế toán thu NSNN tại KBNN trong việc đảm bảo nguồn lực tài chính cho các hoạt động phát triển kinh tế - xã hội.

Công tác kế toán thu NSNN tại KBNN Hà Nội giữ vai trò trọng yếu trong việc tập trung, quản lý và điều hành nguồn thu ngân sách, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý tài chính công. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là hệ thống hóa lý luận về công tác kế toán thu NSNN, phân tích thực trạng và đề xuất giải pháp hoàn thiện công tác này tại KBNN Hà Nội trong giai đoạn 2019-2021, với kiến nghị áp dụng cho giai đoạn 2022-2025. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào tổ chức bộ máy kế toán, quy trình thu, hạch toán kế toán, chứng từ và báo cáo kế toán thu NSNN tại KBNN Hà Nội.

Nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc nâng cao chất lượng công tác kế toán thu NSNN, góp phần đảm bảo tính chính xác, kịp thời của số liệu thu ngân sách, từ đó hỗ trợ công tác quản lý, điều hành ngân sách nhà nước hiệu quả hơn, đồng thời đáp ứng yêu cầu hiện đại hóa và minh bạch tài chính công tại địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý tài chính công, kế toán nhà nước và quản lý thu ngân sách, cụ thể:

• Lý thuyết quản lý thu ngân sách nhà nước: Thu NSNN là hoạt động sử dụng quyền lực nhà nước để tập trung nguồn lực tài chính, chủ yếu qua các khoản thuế bắt buộc, nhằm đảm bảo nguồn vốn cho các hoạt động công cộng và điều tiết kinh tế vĩ mô.

• Mô hình kế toán thu ngân sách nhà nước tại Kho bạc Nhà nước: Bao gồm tổ chức bộ máy kế toán, quy trình thu, nguyên tắc hạch toán, hệ thống chứng từ, tài khoản kế toán và báo cáo kế toán thu NSNN theo Thông tư số 77/2017/TT-BTC.

• Khái niệm chính: Thu NSNN, kế toán thu NSNN, Kho bạc Nhà nước, hệ thống tài khoản kế toán, chứng từ kế toán, báo cáo kế toán thu NSNN, quản lý ngân quỹ nhà nước.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu hỗn hợp kết hợp giữa lý luận và thực tiễn:

• Nguồn dữ liệu: Dữ liệu thứ cấp được thu thập từ các văn bản pháp luật như Luật NSNN 2015, Thông tư 77/2017/TT-BTC, Nghị định 11/2020/NĐ-CP; báo cáo thu chi ngân sách của KBNN Hà Nội giai đoạn 2019-2021; tài liệu chuyên ngành và các nghiên cứu liên quan. Dữ liệu sơ cấp được thu thập qua quan sát thực tế, điều tra và phỏng vấn cán bộ kế toán tại KBNN Hà Nội.

• Phương pháp phân tích: Sử dụng kỹ thuật so sánh, tổng hợp, thống kê mô tả và kiểm chứng để đánh giá thực trạng công tác kế toán thu NSNN, phân tích các chỉ tiêu thu chi, đánh giá hiệu quả và hạn chế trong tổ chức bộ máy, quy trình và công nghệ thông tin.

• Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2019-2021, với các đề xuất và kiến nghị áp dụng cho giai đoạn 2022-2025 nhằm hoàn thiện công tác kế toán thu NSNN tại KBNN Hà Nội.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Hiệu quả thu ngân sách qua KBNN Hà Nội: Năm 2020, tổng thu NSNN qua KBNN Hà Nội đạt 284.458 tỷ đồng, vượt 102% dự toán giao, trong đó thu nội địa đạt 263.799 tỷ đồng, chiếm khoảng 92,7% tổng thu, cho thấy vai trò chủ đạo của nguồn thu nội địa trong ngân sách thành phố.

2. Tổ chức bộ máy kế toán: KBNN Hà Nội có 832 cán bộ công chức, trong đó 35% có trình độ trên đại học, đảm bảo năng lực chuyên môn cho công tác kế toán thu NSNN. Tuy nhiên, sự phân bổ nhân lực và trình độ chuyên môn còn chưa đồng đều giữa các phòng ban và đơn vị trực thuộc.

3. Quy trình và công nghệ kế toán thu NSNN: KBNN Hà Nội đã triển khai đồng bộ các phần mềm kế toán và báo cáo điện tử, như chương trình TABMIS và TCS, giúp nâng cao tính chính xác và kịp thời của số liệu thu ngân sách. Số lượng giao dịch thu chi hàng ngày lên tới hơn 12 nghìn chứng từ, với doanh số hoạt động năm 2020 đạt 6.094 nghìn tỷ đồng, cho thấy quy mô và tính phức tạp của công tác kế toán thu NSNN.

4. Hạn chế trong công tác kế toán thu NSNN: Một số tồn tại được phát hiện như quy trình xử lý chứng từ còn phức tạp, việc đối chiếu số liệu với các cơ quan thu chưa đồng bộ hoàn toàn, và ứng dụng công nghệ thông tin chưa phát huy tối đa hiệu quả. Tổng chi NSNN năm 2020 chỉ đạt gần 76% dự toán, phản ánh khó khăn trong điều hành ngân sách.

Thảo luận kết quả

Các kết quả trên cho thấy công tác kế toán thu NSNN tại KBNN Hà Nội đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng, đặc biệt trong việc ứng dụng công nghệ thông tin và tổ chức bộ máy kế toán chuyên nghiệp. Việc thu ngân sách vượt dự toán cho thấy hiệu quả trong phối hợp giữa KBNN, cơ quan thuế, hải quan và các ngân hàng thương mại.

Tuy nhiên, hạn chế về quy trình nghiệp vụ và sự chưa đồng bộ trong đối chiếu số liệu có thể ảnh hưởng đến tính chính xác và kịp thời của báo cáo kế toán thu NSNN. So sánh với một số nghiên cứu tại các địa phương khác, như Kho bạc Nhà nước Lâm Đồng hay Thanh Hóa, các vấn đề về công nghệ và quy trình cũng là thách thức chung cần được giải quyết.

Việc cải tiến quy trình, nâng cao năng lực cán bộ và tăng cường ứng dụng công nghệ hiện đại sẽ góp phần nâng cao hiệu quả công tác kế toán thu NSNN, từ đó hỗ trợ công tác quản lý và điều hành ngân sách nhà nước hiệu quả hơn, phù hợp với định hướng phát triển hiện đại hóa Kho bạc Nhà nước đến năm 2030.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tối ưu hóa tổ chức bộ máy kế toán: Cần rà soát, điều chỉnh cơ cấu tổ chức bộ máy kế toán thu NSNN tại KBNN Hà Nội để phân bổ nhân lực hợp lý, tăng cường đào tạo nâng cao trình độ chuyên môn, đặc biệt về công nghệ thông tin và nghiệp vụ kế toán hiện đại. Thời gian thực hiện: 2022-2023; chủ thể: Ban lãnh đạo KBNN Hà Nội phối hợp với Bộ Tài chính.

2. Đơn giản hóa quy trình nghiệp vụ kế toán thu NSNN: Rà soát và cải tiến quy trình xử lý chứng từ, đối chiếu số liệu với các cơ quan thuế, hải quan nhằm giảm thiểu thủ tục hành chính, tăng tính chính xác và kịp thời của số liệu kế toán. Thời gian thực hiện: 2022-2024; chủ thể: Phòng Kế toán nhà nước và Phòng Kiểm soát chi KBNN Hà Nội.

3. Nâng cao ứng dụng công nghệ thông tin: Đẩy mạnh triển khai các phần mềm kế toán, báo cáo điện tử và tích hợp hệ thống thông tin quản lý ngân sách (TABMIS, TCS) để tự động hóa các nghiệp vụ kế toán thu NSNN, giảm thiểu sai sót và tăng hiệu quả quản lý. Thời gian thực hiện: 2022-2025; chủ thể: Ban Công nghệ thông tin KBNN Hà Nội phối hợp với Bộ Tài chính.

4. Tăng cường phối hợp liên ngành: Thiết lập cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa KBNN, cơ quan thuế, hải quan và các ngân hàng thương mại nhằm đảm bảo đồng bộ số liệu thu ngân sách, kịp thời phát hiện và xử lý sai sót. Thời gian thực hiện: liên tục từ 2022; chủ thể: Ban lãnh đạo KBNN Hà Nội và các cơ quan liên quan.

5. Xây dựng hệ thống báo cáo kế toán minh bạch và kịp thời: Cải tiến hệ thống báo cáo thu NSNN để cung cấp thông tin chính xác, đầy đủ phục vụ công tác quản lý, điều hành ngân sách và công khai minh bạch theo quy định pháp luật. Thời gian thực hiện: 2022-2023; chủ thể: Phòng Kế toán nhà nước KBNN Hà Nội.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Cán bộ, nhân viên Kho bạc Nhà nước: Nghiên cứu giúp nâng cao hiểu biết về tổ chức bộ máy, quy trình và nghiệp vụ kế toán thu NSNN, từ đó cải thiện hiệu quả công tác kế toán tại đơn vị.

2. Cơ quan quản lý tài chính, ngân sách: Sử dụng làm tài liệu tham khảo để xây dựng chính sách, quy định và hướng dẫn nghiệp vụ kế toán thu NSNN phù hợp với thực tiễn địa phương.

3. Học viên, nghiên cứu sinh chuyên ngành Kế toán, Tài chính công: Cung cấp kiến thức thực tiễn về công tác kế toán thu NSNN tại một đô thị lớn, làm cơ sở cho các nghiên cứu chuyên sâu và luận văn.

4. Các tổ chức, doanh nghiệp có quan hệ giao dịch với KBNN: Hiểu rõ quy trình nộp thuế, nộp ngân sách và các thủ tục liên quan, từ đó thực hiện nghĩa vụ tài chính với Nhà nước chính xác và hiệu quả hơn.

Câu hỏi thường gặp

1. Công tác kế toán thu NSNN tại KBNN Hà Nội có vai trò gì trong quản lý ngân sách?
   Công tác này đảm bảo thu đúng, thu đủ các khoản thu ngân sách, cung cấp số liệu chính xác, kịp thời cho việc lập dự toán, điều hành và giám sát ngân sách, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý tài chính công.

2. Quy trình thu NSNN tại KBNN Hà Nội được tổ chức như thế nào?
   Người nộp ngân sách có thể nộp trực tiếp hoặc qua phương thức điện tử. KBNN phối hợp với cơ quan thuế, ngân hàng kiểm tra chứng từ, số dư tài khoản và thực hiện thu, cấp chứng từ nộp ngân sách theo quy định.

3. Những khó khăn chính trong công tác kế toán thu NSNN hiện nay là gì?
   Bao gồm quy trình xử lý chứng từ còn phức tạp, chưa đồng bộ hoàn toàn trong đối chiếu số liệu với các cơ quan thu, và ứng dụng công nghệ thông tin chưa phát huy tối đa hiệu quả.

4. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả công tác kế toán thu NSNN tại KBNN?
   Cần tối ưu hóa tổ chức bộ máy, đơn giản hóa quy trình nghiệp vụ, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan liên quan.

5. Báo cáo kế toán thu NSNN có vai trò như thế nào?
   Báo cáo cung cấp thông tin tổng hợp, hệ thống hóa các chỉ tiêu kinh tế tài chính, giúp cơ quan quản lý đánh giá tình hình thu ngân sách, giám sát chấp hành dự toán và công khai minh bạch ngân sách.

Kết luận

• Luận văn đã làm rõ cơ sở lý luận và thực trạng công tác kế toán thu NSNN tại KBNN Hà Nội trong giai đoạn 2019-2021, với số liệu thu ngân sách vượt dự toán và quy mô giao dịch lớn.
• Đã chỉ ra những hạn chế về tổ chức bộ máy, quy trình nghiệp vụ và ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác kế toán thu NSNN.
• Đề xuất các giải pháp thiết thực nhằm tối ưu hóa tổ chức, đơn giản hóa quy trình, nâng cao ứng dụng công nghệ và tăng cường phối hợp liên ngành.
• Kiến nghị áp dụng các giải pháp trong giai đoạn 2022-2025 để nâng cao hiệu quả công tác kế toán thu NSNN, góp phần hiện đại hóa Kho bạc Nhà nước.
• Kêu gọi các cơ quan quản lý, đơn vị KBNN và các bên liên quan phối hợp thực hiện các đề xuất nhằm đảm bảo quản lý ngân sách nhà nước minh bạch, hiệu quả và bền vững.