Tổng quan nghiên cứu

Bệnh viện Nhi Trung Ương là một trong những cơ sở y tế hàng đầu tại Việt Nam, chuyên cung cấp dịch vụ khám chữa bệnh nhi khoa với quy mô lớn và đa dạng. Theo báo cáo hoạt động chuyên môn giai đoạn 2017-2019, bệnh viện thực hiện khoảng 849.316 lượt khám bệnh, 96.510 bệnh nhân điều trị nội trú và hơn 13.200 ca phẫu thuật mỗi năm. Tỷ lệ tử vong được kiểm soát ở mức thấp, khoảng 0,85%, trong khi công suất sử dụng giường bệnh thực kê đạt 116,68%, cho thấy hiệu quả khai thác nguồn lực y tế. Tuy nhiên, công tác kế toán thu, chi và kết quả hoạt động tại bệnh viện vẫn còn nhiều thách thức do tính phức tạp của nguồn vốn, đa dạng các khoản thu chi và yêu cầu quản lý tài chính minh bạch, hiệu quả.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm hệ thống hóa cơ sở lý luận về kế toán thu, chi và kết quả hoạt động trong đơn vị sự nghiệp công lập, đánh giá thực trạng công tác kế toán tại Bệnh viện Nhi Trung Ương năm 2019, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện nhằm nâng cao hiệu quả quản lý tài chính, đảm bảo tính chính xác và kịp thời trong báo cáo tài chính. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các nghiệp vụ kế toán thu, chi và kết quả hoạt động tài chính tại bệnh viện trong năm 2019, với dữ liệu thu thập từ phòng kế toán tổng hợp và các báo cáo tài chính liên quan.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc góp phần nâng cao năng lực quản lý tài chính tại các đơn vị sự nghiệp công lập, đặc biệt trong lĩnh vực y tế, giúp bệnh viện sử dụng hiệu quả nguồn vốn, đáp ứng yêu cầu tự chủ tài chính và minh bạch trong hoạt động tài chính công.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai khung lý thuyết chính: lý thuyết kế toán thu, chi trong đơn vị sự nghiệp công lập và mô hình quản lý tài chính công. Lý thuyết kế toán thu, chi tập trung vào các nguyên tắc kế toán như cơ sở dồn tích có điều chỉnh, nguyên tắc ghi nhận doanh thu và chi phí theo đúng thời điểm phát sinh, đảm bảo phản ánh trung thực tình hình tài chính. Mô hình quản lý tài chính công nhấn mạnh vai trò của quyền tự chủ tài chính, cơ chế dự toán ngân sách và kiểm soát chi tiêu trong đơn vị sự nghiệp công lập.

Các khái niệm chính bao gồm: đơn vị sự nghiệp công lập, kế toán thu, chi, kết quả hoạt động, cơ sở kế toán dồn tích có điều chỉnh, dự toán ngân sách, và các tài khoản kế toán chuyên dụng như tài khoản 511 (thu hoạt động do ngân sách nhà nước cấp), tài khoản 512 (thu viện trợ, vay nợ nước ngoài), tài khoản 531 (doanh thu hoạt động sản xuất kinh doanh), và tài khoản 911 (xác định kết quả hoạt động).

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu chính được thu thập từ sổ sách kế toán, báo cáo tài chính, chứng từ kế toán và các bảng biểu của phòng kế toán tổng hợp Bệnh viện Nhi Trung Ương năm 2019. Ngoài ra, tác giả sử dụng phương pháp nghiên cứu tài liệu để tổng hợp các quy định pháp luật, chuẩn mực kế toán và các nghiên cứu liên quan. Phương pháp quan sát được áp dụng để đánh giá thực trạng công tác kế toán tại bệnh viện.

Phân tích dữ liệu sử dụng phương pháp tổng hợp và phân tích định lượng, tập trung vào các chỉ tiêu tài chính như tổng thu, tổng chi, tỷ lệ chi thường xuyên và không thường xuyên, kết quả hoạt động tài chính, so sánh các chỉ số qua các năm để đánh giá xu hướng và hiệu quả quản lý tài chính. Cỡ mẫu nghiên cứu là toàn bộ số liệu kế toán của bệnh viện trong năm 2019, được lựa chọn do tính đại diện và độ tin cậy cao. Timeline nghiên cứu kéo dài trong năm 2019 với các bước thu thập, xử lý và phân tích dữ liệu theo quy trình khoa học.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng kế toán thu, chi hoạt động do ngân sách nhà nước cấp: Tổng thu từ ngân sách nhà nước chiếm phần lớn trong cơ cấu nguồn vốn của bệnh viện, với các khoản thu thường xuyên và không thường xuyên được ghi nhận đầy đủ. Tỷ lệ chi thường xuyên chiếm khoảng 85% tổng chi, chủ yếu dành cho chi tiền lương, chi hoạt động chuyên môn và quản lý. So với năm trước, tổng thu tăng khoảng 7%, trong khi tổng chi tăng 5%, cho thấy sự kiểm soát chi tiêu tương đối hiệu quả.

  2. Kế toán thu, chi hoạt động viện trợ và vay nợ nước ngoài: Bệnh viện quản lý chặt chẽ các khoản viện trợ không hoàn lại và vay nợ ưu đãi, với quy trình giải ngân và kiểm soát chi tiêu theo đúng quy định pháp luật. Tổng nguồn viện trợ và vay nợ nước ngoài chiếm khoảng 10% tổng nguồn thu, được theo dõi chi tiết theo từng dự án, đảm bảo minh bạch và hiệu quả sử dụng vốn.

  3. Kế toán thu, chi hoạt động sản xuất kinh doanh và dịch vụ: Doanh thu từ hoạt động sản xuất kinh doanh và dịch vụ chiếm khoảng 15% tổng thu, bao gồm các dịch vụ y tế, đào tạo và cho thuê tài sản. Giá vốn hàng bán và chi phí quản lý được kiểm soát chặt chẽ, tỷ lệ chi phí quản lý so với doanh thu duy trì ở mức dưới 20%. Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh cho thấy lợi nhuận ổn định, đóng góp tích cực vào nguồn thu của bệnh viện.

  4. Kế toán thu, chi và kết quả hoạt động tài chính, hoạt động khác: Doanh thu tài chính chủ yếu đến từ lãi tiền gửi ngân hàng và cổ tức, chiếm khoảng 3% tổng thu. Các khoản thu nhập và chi phí khác không thường xuyên được ghi nhận đầy đủ, góp phần làm tăng tính chính xác của báo cáo kết quả hoạt động. Kết quả hoạt động tài chính và hoạt động khác đều duy trì trạng thái cân đối, không gây áp lực tài chính cho bệnh viện.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của các kết quả trên xuất phát từ việc bệnh viện áp dụng nghiêm túc các quy định về quản lý tài chính và kế toán theo Nghị định 43/2006/NĐ-CP và Thông tư 107/2017/TT-BTC. Việc sử dụng cơ sở kế toán dồn tích có điều chỉnh giúp phản ánh chính xác tình hình tài chính, đồng thời tăng cường kiểm soát chi tiêu, giảm thiểu lãng phí. So sánh với một số nghiên cứu trong ngành y tế công lập, kết quả của bệnh viện Nhi Trung Ương thể hiện sự ổn định và hiệu quả hơn, đặc biệt trong quản lý nguồn viện trợ và hoạt động sản xuất kinh doanh.

Dữ liệu có thể được trình bày qua các biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ thu chi theo từng nguồn vốn qua các năm, bảng số liệu chi tiết các khoản thu chi và kết quả hoạt động, giúp minh họa rõ nét xu hướng và hiệu quả quản lý tài chính. Kết quả nghiên cứu góp phần làm rõ vai trò của kế toán trong việc hỗ trợ quản lý tài chính tại các đơn vị sự nghiệp công lập, đặc biệt trong lĩnh vực y tế, từ đó nâng cao năng lực tự chủ tài chính và minh bạch tài chính.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện hệ thống tài khoản kế toán: Đề nghị bệnh viện rà soát, cập nhật và hoàn thiện hệ thống tài khoản kế toán theo đúng quy định của Bộ Tài chính, đặc biệt là các tài khoản liên quan đến thu viện trợ, vay nợ nước ngoài và hoạt động sản xuất kinh doanh. Mục tiêu nâng cao tính chính xác và minh bạch trong ghi nhận các nghiệp vụ tài chính, thực hiện trong vòng 6 tháng tới, do phòng kế toán chủ trì.

  2. Nâng cao chất lượng công tác kiểm tra kế toán và công khai tài chính: Tăng cường kiểm tra, giám sát các khoản thu, chi, đảm bảo tuân thủ quy chế chi tiêu nội bộ và các quy định pháp luật. Đề xuất xây dựng quy trình kiểm tra định kỳ và báo cáo công khai tài chính hàng quý, nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và tạo sự tin tưởng từ các bên liên quan. Thời gian thực hiện trong 12 tháng, phối hợp giữa phòng kế toán và ban giám đốc.

  3. Hoàn thiện chế độ quản lý tài chính: Xây dựng và ban hành các quy chế chi tiêu nội bộ phù hợp với đặc thù hoạt động của bệnh viện, đồng thời áp dụng các tiêu chuẩn định mức chi tiêu mới nhất. Mục tiêu kiểm soát chặt chẽ chi phí, tránh lãng phí và nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn vốn. Thời gian thực hiện trong 9 tháng, do phòng tài chính kế toán phối hợp với các khoa phòng liên quan.

  4. Đào tạo nâng cao năng lực kế toán và quản lý tài chính: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về kế toán thu, chi và quản lý tài chính cho cán bộ kế toán và quản lý tài chính bệnh viện, cập nhật các quy định mới và kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin trong kế toán. Mục tiêu nâng cao trình độ chuyên môn, đáp ứng yêu cầu tự chủ tài chính và minh bạch tài chính. Thời gian triển khai trong 6 tháng, do phòng nhân sự phối hợp với phòng kế toán tổ chức.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ kế toán và quản lý tài chính tại các đơn vị sự nghiệp công lập: Luận văn cung cấp hệ thống kiến thức và giải pháp thực tiễn giúp nâng cao hiệu quả công tác kế toán thu, chi và quản lý tài chính, hỗ trợ công tác quyết toán và báo cáo tài chính chính xác.

  2. Lãnh đạo các bệnh viện công lập: Tham khảo để hiểu rõ hơn về cơ chế quản lý tài chính, các vấn đề thực tiễn trong công tác kế toán và các giải pháp hoàn thiện nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn vốn, đảm bảo sự phát triển bền vững của bệnh viện.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành kế toán, tài chính công: Luận văn là tài liệu tham khảo quý giá về lý thuyết và thực tiễn kế toán trong đơn vị sự nghiệp công lập, đặc biệt trong lĩnh vực y tế, giúp mở rộng kiến thức và ứng dụng nghiên cứu.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước về tài chính và y tế: Giúp đánh giá thực trạng công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp công lập, từ đó xây dựng chính sách, quy định phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý tài chính công.

Câu hỏi thường gặp

  1. Kế toán thu, chi tại đơn vị sự nghiệp công lập khác gì so với doanh nghiệp?
    Kế toán tại đơn vị sự nghiệp công lập áp dụng cơ sở dồn tích có điều chỉnh, tập trung vào quản lý nguồn vốn ngân sách nhà nước, viện trợ và các khoản thu phí, lệ phí theo quy định pháp luật, không nhằm mục tiêu lợi nhuận như doanh nghiệp.

  2. Bệnh viện Nhi Trung Ương sử dụng những tài khoản kế toán nào để phản ánh thu, chi?
    Bệnh viện sử dụng các tài khoản như 511 (thu hoạt động do ngân sách nhà nước cấp), 512 (thu viện trợ, vay nợ nước ngoài), 531 (doanh thu hoạt động sản xuất kinh doanh), 911 (xác định kết quả hoạt động), cùng các tài khoản chi phí tương ứng để phản ánh đầy đủ các nghiệp vụ tài chính.

  3. Làm thế nào để kiểm soát chi tiêu hiệu quả tại bệnh viện?
    Thông qua xây dựng quy chế chi tiêu nội bộ chặt chẽ, áp dụng định mức chi tiêu theo quy định, tăng cường kiểm tra, giám sát và công khai tài chính định kỳ, đồng thời đào tạo nâng cao năng lực kế toán và quản lý tài chính.

  4. Vai trò của kế toán trong việc nâng cao hiệu quả tài chính tại bệnh viện là gì?
    Kế toán cung cấp thông tin chính xác, kịp thời về tình hình thu, chi và kết quả hoạt động, hỗ trợ lãnh đạo ra quyết định quản lý tài chính hiệu quả, đồng thời đảm bảo tuân thủ các quy định pháp luật và minh bạch tài chính.

  5. Các nguồn thu chính của Bệnh viện Nhi Trung Ương gồm những gì?
    Nguồn thu chính bao gồm ngân sách nhà nước cấp, viện trợ và vay nợ nước ngoài, thu phí, lệ phí dịch vụ y tế, doanh thu hoạt động sản xuất kinh doanh và các khoản thu nhập tài chính khác như lãi tiền gửi ngân hàng.

Kết luận

  • Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về kế toán thu, chi và kết quả hoạt động tại đơn vị sự nghiệp công lập, đặc biệt trong lĩnh vực y tế.
  • Đánh giá thực trạng công tác kế toán tại Bệnh viện Nhi Trung Ương năm 2019 cho thấy bệnh viện đã thực hiện tốt các quy định về quản lý tài chính, tuy nhiên vẫn còn một số hạn chế cần khắc phục.
  • Đề xuất các giải pháp hoàn thiện hệ thống tài khoản kế toán, nâng cao công tác kiểm tra, hoàn thiện chế độ quản lý tài chính và đào tạo nâng cao năng lực kế toán nhằm nâng cao hiệu quả quản lý tài chính.
  • Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn quan trọng, góp phần nâng cao năng lực tự chủ tài chính và minh bạch tài chính tại các đơn vị sự nghiệp công lập.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi đánh giá hiệu quả và mở rộng nghiên cứu sang các đơn vị sự nghiệp công lập khác để hoàn thiện hơn công tác kế toán thu, chi và kết quả hoạt động.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao hiệu quả quản lý tài chính tại đơn vị bạn!