Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế, tính minh bạch và chính xác của báo cáo tài chính doanh nghiệp ngày càng trở nên cấp thiết. Báo cáo tài chính không chỉ cung cấp thông tin về tình hình tài chính, kết quả hoạt động kinh doanh mà còn phản ánh các luồng tiền, giúp các nhà quản lý, nhà đầu tư và các đối tượng liên quan đưa ra quyết định kinh tế chính xác. Tại Việt Nam, mô hình công ty cổ phần phổ biến với cơ cấu cổ đông đa dạng, đòi hỏi sự minh bạch thông tin ngày càng cao để thu hút vốn đầu tư và nâng cao uy tín trên thị trường.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là các công ty cổ phần chưa thực sự tuân thủ nghiêm ngặt các chuẩn mực kế toán, dẫn đến báo cáo tài chính chưa phản ánh đúng bản chất các chỉ tiêu kinh tế, ảnh hưởng đến quyết định của nhà đầu tư và các bên liên quan. Đặc biệt, các sai sót trong việc hạch toán, ước tính kế toán như phân bổ, khấu hao, dự phòng còn phổ biến, làm giảm độ tin cậy của báo cáo.

Luận văn tập trung nghiên cứu công tác lập và trình bày báo cáo tài chính tại Công ty Cổ phần Dệt Vĩnh Phú trong giai đoạn 2018-2019. Mục tiêu nghiên cứu nhằm phân tích thực trạng, đánh giá ưu điểm và tồn tại, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện nhằm nâng cao chất lượng báo cáo tài chính, góp phần tăng cường tính minh bạch và hiệu quả quản lý tài chính doanh nghiệp. Nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc hỗ trợ doanh nghiệp cải thiện công tác kế toán, đáp ứng yêu cầu quản lý và phát triển bền vững.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các chuẩn mực kế toán Việt Nam hiện hành, đặc biệt là:

  • Chuẩn mực kế toán số 21 – Trình bày báo cáo tài chính: Quy định nguyên tắc lập và trình bày báo cáo tài chính đảm bảo tính trung thực, hợp lý, đáng tin cậy và dễ hiểu.
  • Chuẩn mực kế toán số 24 – Báo cáo lưu chuyển tiền tệ: Hướng dẫn lập báo cáo lưu chuyển tiền tệ nhằm cung cấp thông tin về luồng tiền trong doanh nghiệp.
  • Chuẩn mực kế toán số 23 – Các sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc kỳ kế toán năm: Quy định xử lý các sự kiện ảnh hưởng đến báo cáo tài chính sau ngày kết thúc kỳ kế toán.
  • Các khái niệm chính: Báo cáo tài chính, bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, báo cáo lưu chuyển tiền tệ, thuyết minh báo cáo tài chính, dự phòng phải thu khó đòi, dự phòng giảm giá hàng tồn kho.

Khung lý thuyết này giúp hệ thống hóa các nguyên tắc, yêu cầu và phương pháp lập báo cáo tài chính, làm cơ sở cho việc đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp tại doanh nghiệp.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng kết hợp dữ liệu thứ cấp và sơ cấp:

  • Dữ liệu thứ cấp: Thu thập từ các chuẩn mực kế toán, luật kế toán, tài liệu hướng dẫn của Bộ Tài chính, hệ thống báo cáo tài chính của Công ty Cổ phần Dệt Vĩnh Phú giai đoạn 2018-2019.
  • Dữ liệu sơ cấp: Thu thập qua khảo sát, điều tra thực trạng công tác lập và trình bày báo cáo tài chính tại công ty, phỏng vấn cán bộ phòng tài chính kế toán.

Phương pháp phân tích bao gồm:

  • So sánh, đối chiếu số liệu báo cáo tài chính với các quy định chuẩn mực kế toán.
  • Đánh giá mức độ tuân thủ, xác định các tồn tại, hạn chế.
  • Phân tích nguyên nhân và tác động của các tồn tại.
  • Đề xuất giải pháp dựa trên kết quả phân tích thực tiễn.

Cỡ mẫu nghiên cứu là toàn bộ số liệu báo cáo tài chính và các nhân sự liên quan tại Công ty trong giai đoạn 2018-2019. Phương pháp chọn mẫu chủ yếu là chọn toàn bộ dữ liệu có sẵn và phỏng vấn các cán bộ chủ chốt nhằm đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy của kết quả.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tính chính xác và đầy đủ của số liệu báo cáo tài chính:
    Qua phân tích bảng cân đối kế toán và báo cáo kết quả kinh doanh năm 2019, số liệu tiền và các khoản tương đương tiền đạt 532 triệu đồng, hàng tồn kho 79 triệu đồng, tài sản cố định hữu hình 126.548 triệu đồng. Tuy nhiên, công tác lập dự phòng giảm giá hàng tồn kho và dự phòng phải thu khó đòi chưa được thực hiện đầy đủ, ảnh hưởng đến tính chính xác của báo cáo.

  2. Tuân thủ chuẩn mực kế toán và chế độ kế toán:
    Công ty áp dụng đầy đủ các chuẩn mực kế toán Việt Nam và chế độ kế toán doanh nghiệp theo Thông tư 200/2014/TT-BTC và Thông tư 53/2016/TT-BTC. Tuy nhiên, một số khoản mục trên báo cáo tài chính chưa phản ánh đúng bản chất kinh tế do việc áp dụng chính sách kế toán chưa nhất quán, ví dụ như phân loại tài sản ngắn hạn và dài hạn còn chưa rõ ràng.

  3. Công tác kiểm kê và đối chiếu công nợ:
    Công ty thực hiện kiểm kê tài sản định kỳ ít nhất 2 lần/năm và đối chiếu công nợ với khách hàng, nhà cung cấp hàng quý. Tuy nhiên, việc đối chiếu công nợ chưa được thực hiện triệt để với một số đối tác, dẫn đến tồn đọng công nợ quá hạn khoảng 15% tổng công nợ.

  4. Sử dụng phần mềm kế toán và quy trình lập báo cáo:
    Công ty sử dụng phần mềm kế toán để hạch toán và lập báo cáo tài chính, giúp nâng cao hiệu quả và độ chính xác. Quy trình khóa sổ kế toán và lập báo cáo được thực hiện theo đúng quy định, tuy nhiên vẫn còn tồn tại sai sót nhỏ do thiếu kiểm tra chéo giữa các phần hành kế toán.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân các tồn tại chủ yếu xuất phát từ việc chưa đồng bộ trong áp dụng chính sách kế toán và hạn chế về nguồn nhân lực kế toán chuyên sâu. So với một số nghiên cứu trong ngành dệt may, mức độ tuân thủ chuẩn mực kế toán của Công ty Cổ phần Dệt Vĩnh Phú tương đối tốt nhưng vẫn cần cải thiện để nâng cao tính minh bạch và tin cậy của báo cáo tài chính.

Việc kiểm kê và đối chiếu công nợ chưa triệt để làm tăng rủi ro tài chính và ảnh hưởng đến khả năng quản lý dòng tiền. Các biểu đồ so sánh số liệu công nợ quá hạn theo quý và biểu đồ tỷ lệ dự phòng trên tổng công nợ sẽ minh họa rõ hơn mức độ tồn tại này.

Sử dụng phần mềm kế toán là điểm mạnh giúp giảm thiểu sai sót, nhưng cần tăng cường đào tạo và kiểm soát nội bộ để đảm bảo quy trình vận hành hiệu quả hơn. Kết quả nghiên cứu cho thấy việc hoàn thiện công tác lập và trình bày báo cáo tài chính không chỉ dựa vào tuân thủ quy định mà còn cần nâng cao năng lực và ý thức trách nhiệm của đội ngũ kế toán.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện chính sách kế toán và hướng dẫn áp dụng
    Cần xây dựng và cập nhật chính sách kế toán phù hợp với đặc thù ngành dệt may, đảm bảo nhất quán trong phân loại tài sản, dự phòng và ghi nhận doanh thu. Thời gian thực hiện trong 6 tháng, do phòng tài chính kế toán phối hợp với ban lãnh đạo công ty.

  2. Tăng cường công tác kiểm kê và đối chiếu công nợ
    Thiết lập quy trình kiểm kê tài sản và đối chiếu công nợ chặt chẽ hơn, thực hiện định kỳ hàng quý với toàn bộ đối tác. Mục tiêu giảm tỷ lệ công nợ quá hạn xuống dưới 5% trong vòng 1 năm, do phòng kế toán công nợ chủ trì.

  3. Nâng cao năng lực và đào tạo nhân sự kế toán
    Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về chuẩn mực kế toán, kỹ năng sử dụng phần mềm kế toán và kiểm soát nội bộ cho đội ngũ kế toán. Thời gian đào tạo liên tục hàng năm, do phòng nhân sự phối hợp với phòng tài chính kế toán thực hiện.

  4. Cải tiến quy trình lập và trình bày báo cáo tài chính
    Xây dựng quy trình kiểm tra chéo giữa các phần hành kế toán trước khi khóa sổ, áp dụng hệ thống kiểm soát nội bộ nhằm giảm thiểu sai sót. Thực hiện trong 3 tháng đầu năm tài chính tiếp theo, do kế toán trưởng và ban kiểm soát giám sát.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo doanh nghiệp
    Giúp hiểu rõ thực trạng công tác lập báo cáo tài chính, từ đó đưa ra các quyết định quản lý tài chính hiệu quả, nâng cao tính minh bạch và uy tín doanh nghiệp.

  2. Phòng tài chính kế toán
    Cung cấp kiến thức chuyên sâu về chuẩn mực kế toán, quy trình lập báo cáo tài chính, giúp cải thiện kỹ năng nghiệp vụ và nâng cao chất lượng báo cáo.

  3. Nhà đầu tư và cổ đông
    Tăng cường hiểu biết về cách thức lập và trình bày báo cáo tài chính, giúp đánh giá chính xác tiềm năng và rủi ro tài chính của doanh nghiệp.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước và kiểm toán
    Là tài liệu tham khảo để đánh giá mức độ tuân thủ chuẩn mực kế toán, từ đó hoàn thiện chính sách quản lý và kiểm tra, giám sát doanh nghiệp.

Câu hỏi thường gặp

  1. Báo cáo tài chính gồm những loại nào?
    Báo cáo tài chính bao gồm Bảng cân đối kế toán, Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, Báo cáo lưu chuyển tiền tệ và Thuyết minh báo cáo tài chính. Mỗi loại cung cấp thông tin khác nhau về tình hình tài chính và hoạt động của doanh nghiệp.

  2. Tại sao phải lập dự phòng giảm giá hàng tồn kho?
    Dự phòng giảm giá hàng tồn kho giúp phản ánh giá trị thực tế của hàng tồn kho khi giá trị thuần có thể thực hiện thấp hơn giá gốc, đảm bảo báo cáo tài chính phản ánh trung thực tình hình tài sản.

  3. Phương pháp lập báo cáo lưu chuyển tiền tệ nào được sử dụng?
    Có hai phương pháp chính: phương pháp trực tiếp và phương pháp gián tiếp. Công ty Cổ phần Dệt Vĩnh Phú áp dụng phương pháp gián tiếp để lập báo cáo lưu chuyển tiền tệ từ hoạt động kinh doanh.

  4. Làm thế nào để giảm công nợ quá hạn?
    Doanh nghiệp cần tăng cường công tác đối chiếu công nợ, thiết lập chính sách thu hồi nợ chặt chẽ, đồng thời duy trì quan hệ tốt với khách hàng để hạn chế rủi ro nợ xấu.

  5. Vai trò của thuyết minh báo cáo tài chính là gì?
    Thuyết minh báo cáo tài chính cung cấp thông tin chi tiết, giải thích các số liệu trên báo cáo tài chính chính, giúp người sử dụng hiểu rõ hơn về tình hình tài chính và kết quả kinh doanh của doanh nghiệp.

Kết luận

  • Báo cáo tài chính tại Công ty Cổ phần Dệt Vĩnh Phú cơ bản tuân thủ các chuẩn mực kế toán Việt Nam, phản ánh tương đối chính xác tình hình tài chính và kết quả kinh doanh trong giai đoạn 2018-2019.
  • Một số tồn tại như lập dự phòng chưa đầy đủ, công tác kiểm kê và đối chiếu công nợ chưa triệt để, ảnh hưởng đến tính minh bạch và độ tin cậy của báo cáo.
  • Việc sử dụng phần mềm kế toán giúp nâng cao hiệu quả công tác kế toán nhưng cần cải tiến quy trình kiểm soát nội bộ để giảm thiểu sai sót.
  • Đề xuất các giải pháp hoàn thiện chính sách kế toán, tăng cường kiểm kê, đào tạo nhân sự và cải tiến quy trình lập báo cáo nhằm nâng cao chất lượng báo cáo tài chính.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 6-12 tháng, đồng thời theo dõi, đánh giá hiệu quả để điều chỉnh kịp thời.

Kêu gọi hành động: Các doanh nghiệp trong ngành dệt may và các lĩnh vực liên quan nên tham khảo nghiên cứu này để nâng cao công tác lập và trình bày báo cáo tài chính, góp phần phát triển bền vững và thu hút đầu tư hiệu quả.