I. Kế toán doanh thu
Kế toán doanh thu là một phần quan trọng trong hệ thống kế toán của doanh nghiệp, giúp theo dõi và quản lý các khoản thu nhập phát sinh từ hoạt động kinh doanh. Theo Thông tư 200/2014/TT-BTC, doanh thu được xác định là tổng giá trị các lợi ích kinh tế mà doanh nghiệp thu được trong kỳ kế toán. Doanh thu bao gồm các khoản từ bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ, và các hoạt động tài chính khác. Việc ghi nhận doanh thu phải tuân thủ nguyên tắc hạch toán, đảm bảo tính chính xác và minh bạch. Các chứng từ sử dụng bao gồm hóa đơn bán hàng, hợp đồng kinh tế, và phiếu xuất kho. Tài khoản 511 được sử dụng để phản ánh doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ, với các tài khoản cấp 2 như 5111 (doanh thu bán hàng hóa) và 5113 (doanh thu cung cấp dịch vụ).
1.1. Kế toán các khoản giảm trừ doanh thu
Các khoản giảm trừ doanh thu bao gồm chiết khấu thương mại, giảm giá hàng bán, và hàng bán bị trả lại. Chiết khấu thương mại là khoản giảm trừ cho khách hàng khi mua hàng với số lượng lớn. Giảm giá hàng bán áp dụng khi hàng hóa không đạt chất lượng hoặc không đúng quy cách. Hàng bán bị trả lại phản ánh giá trị hàng hóa bị khách hàng trả lại do vi phạm hợp đồng. Các chứng từ sử dụng bao gồm hóa đơn GTGT, biên bản điều chỉnh giá, và văn bản đề nghị trả lại hàng. Tài khoản 521 được sử dụng để phản ánh các khoản giảm trừ doanh thu, với các tài khoản cấp 2 như 5211 (chiết khấu thương mại) và 5212 (hàng bán bị trả lại).
1.2. Kế toán doanh thu hoạt động tài chính
Doanh thu hoạt động tài chính bao gồm các khoản thu nhập từ tiền lãi, cổ tức, và lợi nhuận từ đầu tư. Tài khoản 515 được sử dụng để phản ánh các khoản doanh thu này. Các chứng từ sử dụng bao gồm phiếu thu và biên bản thanh lý tài sản. Doanh thu hoạt động tài chính được kết chuyển sang Tài khoản 911 để xác định kết quả kinh doanh cuối kỳ.
II. Kế toán chi phí
Kế toán chi phí là quá trình theo dõi và quản lý các khoản chi phí phát sinh trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Chi phí bao gồm giá vốn hàng bán, chi phí bán hàng, và chi phí quản lý doanh nghiệp. Việc quản lý chi phí hiệu quả giúp doanh nghiệp tối ưu hóa lợi nhuận và duy trì sự cạnh tranh trên thị trường. Tài khoản 632 được sử dụng để phản ánh giá vốn hàng bán, trong khi Tài khoản 641 và 642 phản ánh chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp. Các chứng từ sử dụng bao gồm phiếu xuất kho, bảng tổng hợp xuất-nhập-tồn, và bảng phân bổ giá vốn.
2.1. Kế toán giá vốn hàng bán
Giá vốn hàng bán là chi phí liên quan trực tiếp đến việc sản xuất hoặc mua hàng hóa đã bán. Tài khoản 632 được sử dụng để phản ánh giá vốn hàng bán, bao gồm trị giá vốn của hàng hóa đã xuất bán và các khoản dự phòng giảm giá hàng tồn kho. Các chứng từ sử dụng bao gồm phiếu xuất kho và bảng tổng hợp xuất-nhập-tồn. Giá vốn hàng bán được kết chuyển sang Tài khoản 911 để xác định kết quả kinh doanh cuối kỳ.
2.2. Kế toán chi phí tài chính
Chi phí tài chính bao gồm các khoản chi phí liên quan đến hoạt động đầu tư tài chính, vay vốn, và góp vốn liên doanh. Tài khoản 635 được sử dụng để phản ánh các khoản chi phí này. Các chứng từ sử dụng bao gồm phiếu chi và biên bản thanh lý tài sản. Chi phí tài chính được kết chuyển sang Tài khoản 911 để xác định kết quả kinh doanh cuối kỳ.
III. Xác định kết quả kinh doanh
Xác định kết quả kinh doanh là quá trình tính toán lợi nhuận hoặc lỗ của doanh nghiệp sau khi trừ đi các khoản chi phí từ doanh thu. Kết quả kinh doanh được xác định bằng cách so sánh doanh thu thuần với giá vốn hàng bán và các chi phí khác. Tài khoản 911 được sử dụng để tổng hợp và xác định kết quả kinh doanh. Việc xác định kết quả kinh doanh giúp doanh nghiệp đánh giá hiệu quả hoạt động và đưa ra các quyết định chiến lược phù hợp.
3.1. Kế toán xác định kết quả kinh doanh
Kế toán xác định kết quả kinh doanh bao gồm việc kết chuyển doanh thu và chi phí sang Tài khoản 911. Doanh thu thuần được tính bằng cách trừ các khoản giảm trừ doanh thu từ tổng doanh thu. Kết quả kinh doanh được xác định bằng cách trừ giá vốn hàng bán và các chi phí khác từ doanh thu thuần. Tài khoản 911 không có số dư cuối kỳ, và kết quả kinh doanh được chuyển sang báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh.
