Hoàn thiện công tác quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Tiền Giang

Trong đời sống và sản xuất kinh doanh, con người đối mặt với rủi ro bất ngờ. Mỗi người có nhu cầu vật chất và tinh thần cần được thỏa mãn. Để tồn tại và phát triển, con người cần ăn, mặc, ở, đi lại và học hành. Muốn thỏa mãn các nhu cầu tối thiểu này, con người phải lao động, tạo ra của cải vật chất. Những bất trắc, rủi ro xảy ra trong đời sống xã hội đem đến cho con người những tổn thất và những hậu quả vô cùng to lớn cả về mặt vật chất lẫn mặt tinh thần như ốm đau, tai nạn, già yếu hoặc không có công việc làm do ảnh hưởng của tự nhiên, do ảnh hưởng của các tác nhân xã hội khác. Trong thực tế cuộc sống, không phải người lao động lúc nào cũng có đủ điều kiện về sức khỏe, khả năng lao động để đáp ứng những nhu cầu cần thiết cho bản thân và gia đình mà phải cần sự bảo trợ, chia sẻ của cộng đồng và xã hội.

Trong xã hội hiện nay sự tương trợ, giúp đỡ lẫn nhau được phát triển dưới nhiều hình thức khác nhau và được thể hiện qua tình đoàn kết, hướng thiện và các chương trình giúp đỡ người lao động không may gặp khó khăn về vật chất và tinh thần. Trong quá trình phát triển của xã hội, đặc biệt là từ sau cuộc cách mạng công nghiệp thì hệ thống Bảo hiểm xã hội đã hình thành và phát triển, đội ngũ người lao động làm công ăn lương tăng lên, tất cả những chi phí cần thiết của cuộc sống người lao động phụ thuộc chủ yếu vào thu nhập do người lao động làm thuê đem lại. Vì vậy, một sự thiếu hụt, hụt hẫng về thu nhập của người lao động trong các trường hợp bị ốm đau, tai nạn, rủi ro, bị mất việc làm.đã trở thành mối đe dọa cực kỳ nguy hiểm đối với cuộc sống bình thường của người lao động khi không có nguồn thu nhập nào khác ngoài tiền lương.

Thông thường con người có hai biện pháp để khắc phục rủi ro là chấp nhận rủi ro và biện pháp bảo hiểm. Thứ nhất là chấp nhận rủi ro là tự bản thân người lao động phải tự bảo hiểm cho mình bằng cách tự lập các quỹ dự trữ, dự phòng trong quá trình lao động có được để bù đắp, khắc phục những tổn thất do những biến cố rủi ro gây nên hoặc cũng có thể đi vay để bù đắp tổn thất trong trường hợp không lập quỹ dự trự, dự phòng trước đó. Thứ hai là bảo hiểm, là chế độ bồi thường kinh tế và san sẽ những rủi ro giữa những người cùng tham gia bảo hiểm trên cơ sở những nguyên tắc, những quy định, chuẩn mực và cơ chế tài chính đã được quy định và thống nhất.

Nhằm đảm bảo an toàn nguồn quỹ và giúp cho người lao động an tâm hoạt động sản xuất kinh doanh, đồng thời hoạt động bảo hiểm là công cụ quan trọng và có hiệu quả để ổn định và phát triền kinh tế xã hội nói chung và là công cụ quan trọng để khắc phục những hậu quả do rủi ro xảy ra trong đời sống xã hội. Lần đầu tiên ở Đức vào năm 1850, nhiều bang đã thành lập quỹ ốm đau và yêu cầu công nhân phải đóng góp để dự phòng khi bị giảm thu nhập vì bệnh tật. Từ đó, xuất hiện hình thức bắt buộc đóng góp. Lúc đầu chỉ có giới người lao động tham gia, dần dần các hình thức bảo hiểm, tương trợ, giúp đỡ lẫn nhau mở rộng ra cho các trường hợp rủi ro nghề nghiệp, tuổi già và tàn tật.

Sự tham gia là bắt buộc và không chỉ người lao động đóng góp mà giới chủ và Nhà nước cũng phải thực hiện nghĩa vụ của mình (cơ chế ba bên). Tính chất đoàn kết , giúp đỡ và san sẻ lúc này được thể hiện rõ nét: mọi người, không phân biệt già – trẻ, nam – nữ, lao động phổ thông – lao động kỹ thuật, người khoẻ – người yếu mà tất cả đều phải tham gia đóng góp vì mục đích chung. Mô hình này của Đức đã lan dần ra châu Âu, sau đó sang các nước Mỹ Latin, rồi đến Bắc Mỹ và Canada vào những năm 30 của thế kỷ XX. Sau chiến tranh thế giới thứ hai, BHXH đã lan rộng sang các nước giành được độc lập ở Châu Á, Châu Phi và vùng Caribê.

BHXH dần dần đã trở thành một trụ cột cơ bản của hệ thống an sinh xã hội và được tất cả các nước thừa nhận là một trong những quyền con người. Có thể nói, qua nhiều thời kỳ, cùng với sự tranh chấp giữa nhiều vấn đề của giới chủ và giới thợ, cùng với sự đổi mới quá trình phát triển kinh tế xã hội, trình độ chuyên môn và nhận thức về BHXH của người lao động ngày càng được nâng cao, cách thức chủ động khắc phục khi có những sự kiện hoặc không may gặp những rủi ro xảy ra ngày càng hoàn thiện. Tuy nhiên, chỉ đến khi có sự ra đời của BHXH thì những tranh chấp cũng như những khó khăn mới được giải quyết một cách ổn thoả và có hiệu quả nhất.

Đó cũng chính là cách giải quyết chung nhất cho xã hội loài người trong quá trình phát triển. Sự xuất hiện của BHXH là một tất yếu khách quan khi mà mọi thành viên trong xã hội đều cảm thấy sự cần thiết phải tham gia hệ thống BHXH và sự cần thiết được BHXH. Vì vậy, BHXH đã trở thành nhu cầu và quyền lợi của người lao động và được thừa nhận là một nhu cầu tất yếu khách quan, một trong những quyền lợi của con người như trong Tuyên ngôn nhân quyền của Đại hội đồng Liên hợp quốc đã nêu.

Mặc dù trải qua quá trình phát triển tương đối dài, nhưng cho đến nay còn nhiều...'Luận văn gồm 03 phần: I. Mở đầu, II. Nội dung và III. Nội dung chính ở phần II được chia thành 3 chương: Chương 1: Tổng quan tài liệu nghiên cứu và cơ sở lý luận; Chương 2: Phân tích thực trạng công tác quản lý thu BHXHBB tại BHXH tỉnh Tiền Giang; Chương 3: Hoàn thiện công tác quản lý thu BHXHBB trên địa bàn tỉnh Tiền Giang.

Trong thời gian qua trên địa bàn tỉnh Tiền Giang cũng đã đạt được những thành tựu quan trọng góp phần ổn định đời sống của nhân dân và ổn định kinh tế, chính trị - xã hội. Được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, sự phối hợp của các cấp ủy đảng chính quyền địa phương, công tác thu BHXH đạt được nhiều kết quả quan trọng, đối tượng tham gia BHXH được mở rộng và không ngừng tăng cao, nguồn thu BHXH tăng nhanh qua các năm, lãnh đạo BHXH trực tiếp làm việc với các doanh nghiệp trên địa bàn nợ đọng, chậm đóng, trốn đóng BHXH, đẩy mạnh hoạt động của Tổ thu nợ cấp tỉnh, cấp huyện để tăng thu, giảm nợ đọng; kiểm tra việc chấp hành pháp luật về BHXH tại các đơn vị sử dụng lao động; khởi kiện các đơn vị nợ đọng kéo dài, quản lý chặt chẽ, đúng quy định nguồn thu BHXH, công tác giải quyết các chế độ BHXH được thực hiện đầy đủ với thủ tục hành chính được rút gọn, góp phần đảm bảo an sinh xã hội của đất nước.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, việc thực hiện chính sách BHXH vẫn còn một số hạn chế, số người tham gia BHXH tăng hàng năm nhưng tỷ lệ tăng thấp, hiện tượng trốn đóng, nợ BHXH diễn ra ở hầu hết trên địa bàn tỉnh nhưng chưa có giải pháp giải quyết dứt điểm, tình trạng các đơn vị sử dụng lao động không đóng BHXH hoặc tham gia BHXH cho người lao động không đầy đủ vẫn còn diễn ra do vậy việc thực hiện mục tiêu mở rộng đối tượng tham gia theo tinh thần Nghị quyết số 21-NQ/TW ngày 22/11/2012 của Bộ Chính trị gặp rất nhiều khó khăn.

Do vậy để đảm bảo nguyên tắc thu đúng, thu đủ, kịp thời đáp ứng yêu cầu trong công tác quản lý thu BHXH cũng như nâng cao hiệu quả công tác này tôi chọn đề tài “Hoàn thiện công tác quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Tiền Giang” làm đề tài nghiên cứu cho luận văn này.

Trên cơ sở phân tích, đánh giá thực trạng công tác thu BHXHBB tại BHXH tỉnh Tiền Giang để đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác thu BHXHBB trong hiện tại và tương lai. Mục tiêu cụ thể: - Hệ thống hóa cơ sở khoa học về BHXH và quản lý thu BHXHBB. - Đi sâu phân tích đánh giá thực trạng công tác quản lý thu BHXHBB trên địa bàn tỉnh Tiền Giang giai đoạn 2013-2017, từ đó chỉ ra những kết quả đạt được, những hạn chế, tồn tại và những vấn đề đặt ra hiện nay đối với công tác thu BHXHBB. - Đề ra một số giải pháp nhằm hòan thiện công tác quản lý thu BHXHBB tại BHXH tỉnh Tiền Giang.