Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội hiện nay, ngành xây dựng đóng vai trò quan trọng với tỷ trọng chiếm khoảng 25-30% GDP hàng năm. Công tác quản lý thi công xây dựng công trình, đặc biệt là các công trình thủy lợi và giao thông, đang đối mặt với nhiều thách thức như tiến độ thi công kéo dài, chất lượng công trình chưa đảm bảo, mất an toàn lao động và hiệu quả kinh tế thấp. Tại Công ty Cổ phần Đầu tư và Xây dựng Tiền Giang (TICCO), hoạt động thi công xây dựng đã trải qua nhiều giai đoạn phát triển với đa dạng các dự án tại khu vực Đồng bằng Sông Cửu Long và các vùng lân cận. Tuy nhiên, thực trạng quản lý thi công tại công ty vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế cần được hoàn thiện nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất và uy tín trên thị trường.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc phân tích thực trạng công tác quản lý thi công xây dựng công trình tại TICCO trong giai đoạn 2015-2017, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện nhằm nâng cao chất lượng, tiến độ và hiệu quả kinh tế của các dự án. Phạm vi nghiên cứu bao gồm cơ cấu tổ chức quản lý, các nội dung quản lý thi công như quản lý chất lượng, tiến độ, chi phí, an toàn lao động, môi trường và rủi ro thi công. Nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng nâng cao năng lực quản lý, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững và cạnh tranh trong ngành xây dựng hiện đại.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý thi công xây dựng công trình, trong đó nổi bật là:

  • Lý thuyết quản lý thi công xây dựng: Bao gồm các khái niệm về thi công, quản lý thi công, các chức năng quản lý như hoạch định, tổ chức, lãnh đạo và kiểm soát nhằm đảm bảo dự án hoàn thành đúng tiến độ, chất lượng và chi phí.

  • Mô hình tổ chức quản lý thi công: Phân loại các hình thức tổ chức quản lý thi công gồm tổ chức dạng chức năng, dạng dự án và dạng ma trận, phù hợp với quy mô và tính chất dự án.

  • Khái niệm quản lý chất lượng công trình xây dựng: Định nghĩa chất lượng công trình, các nguyên tắc đảm bảo và quản lý chất lượng xuyên suốt các giai đoạn dự án theo Nghị định số 46/2015/NĐ-CP.

  • Mô hình quản lý tiến độ thi công: Sử dụng các kỹ thuật lập tiến độ như sơ đồ ngang, sơ đồ xiên và sơ đồ mạng để lập kế hoạch, theo dõi và kiểm soát tiến độ thi công.

  • Lý thuyết quản lý rủi ro thi công: Nhận dạng, phân loại, đánh giá và xử lý rủi ro nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực đến dự án.

Các khái niệm chính bao gồm: quản lý thi công, quản lý chất lượng, quản lý tiến độ, quản lý chi phí, an toàn lao động, quản lý môi trường và quản lý rủi ro.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa thu thập số liệu thực tế và phân tích lý thuyết:

  • Nguồn dữ liệu: Số liệu thu thập từ hồ sơ, báo cáo sản xuất kinh doanh, tiến độ thi công, chất lượng công trình và các tài liệu quản lý của Công ty TICCO giai đoạn 2015-2017.

  • Phương pháp chọn mẫu: Lựa chọn các dự án tiêu biểu đã và đang thi công tại công ty trong giai đoạn nghiên cứu để phân tích thực trạng.

  • Phương pháp phân tích: Áp dụng phân tích thống kê mô tả, so sánh tỷ lệ phần trăm, phân tích biểu đồ (như biểu đồ Pareto, biểu đồ kiểm soát chất lượng), phân tích nguyên nhân và đề xuất giải pháp.

  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu được thực hiện trong năm 2018, tập trung phân tích dữ liệu 3 năm gần nhất (2015-2017) nhằm đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp phù hợp.

Phương pháp nghiên cứu đảm bảo tính khách quan, khoa học và khả thi trong việc đánh giá và hoàn thiện công tác quản lý thi công xây dựng tại TICCO.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Cơ cấu tổ chức quản lý thi công còn bất cập: Công ty áp dụng tổ chức dạng ma trận phù hợp với quy mô đa dự án, tuy nhiên sự phối hợp giữa các phòng ban và công trường chưa đồng bộ, dẫn đến chồng chéo trách nhiệm và ảnh hưởng đến tiến độ thi công. Tỷ lệ nhân sự quản lý chuyên môn đạt khoảng 70%, còn lại là nhân sự hỗ trợ chưa được đào tạo bài bản.

  2. Quản lý tiến độ thi công chưa hiệu quả: Theo báo cáo tiến độ các công trình giai đoạn 2015-2017, có khoảng 30% dự án bị chậm tiến độ từ 5-15% so với kế hoạch ban đầu. Nguyên nhân chủ yếu do điều kiện thời tiết bất lợi, thiếu hụt nguồn lực tài chính và sự chậm trễ trong nghiệm thu thanh toán của chủ đầu tư.

  3. Chất lượng công trình có dấu hiệu cải thiện nhưng vẫn còn tồn tại: Tỷ lệ công trình đạt tiêu chuẩn chất lượng theo kiểm tra nghiệm thu đạt khoảng 85%, còn lại 15% công trình có các lỗi kỹ thuật như nứt, thấm dột, bong tróc bề mặt. Nguyên nhân do việc kiểm soát chất lượng vật liệu và quy trình thi công chưa chặt chẽ, cũng như ý thức của một số công nhân chưa cao.

  4. Công tác quản lý an toàn lao động và môi trường được chú trọng: Công ty đã thực hiện đầy đủ các biện pháp bảo hộ lao động, tổ chức huấn luyện an toàn cho hơn 90% cán bộ công nhân viên. Tuy nhiên, vẫn ghi nhận một số sự cố nhỏ về tai nạn lao động do vi phạm quy trình an toàn. Công tác bảo vệ môi trường được duy trì với các biện pháp chống bụi, xử lý phế thải và quan trắc môi trường định kỳ.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy, mặc dù TICCO đã có nhiều nỗ lực trong việc hoàn thiện công tác quản lý thi công, nhưng vẫn còn những hạn chế ảnh hưởng đến hiệu quả dự án. Việc tổ chức quản lý chưa tối ưu dẫn đến sự phối hợp chưa nhịp nhàng giữa các bộ phận, làm giảm khả năng kiểm soát tiến độ và chất lượng. So với một số doanh nghiệp xây dựng trong khu vực, tỷ lệ công trình chậm tiến độ và lỗi kỹ thuật của TICCO tương đối cao, phản ánh nhu cầu cải tiến quy trình quản lý và nâng cao năng lực nhân sự.

Việc áp dụng các công cụ quản lý tiến độ hiện đại như sơ đồ mạng và phần mềm quản lý dự án chưa được phổ biến rộng rãi, dẫn đến khó khăn trong việc theo dõi và điều chỉnh tiến độ kịp thời. Ngoài ra, các yếu tố bên ngoài như điều kiện thời tiết, chính sách thanh toán của chủ đầu tư cũng tác động không nhỏ đến tiến độ và chi phí thi công.

Về chất lượng, mặc dù công ty đã tuân thủ các quy định pháp luật và tiêu chuẩn kỹ thuật, nhưng việc kiểm soát nguyên vật liệu và giám sát thi công còn chưa chặt chẽ, dẫn đến một số công trình chưa đạt yêu cầu. Điều này cũng phản ánh qua biểu đồ Pareto nguyên nhân kém chất lượng, trong đó yếu tố con người và vật liệu chiếm tỷ lệ lần lượt 35% và 25%.

Công tác an toàn lao động và bảo vệ môi trường được đánh giá tích cực, tuy nhiên cần tăng cường giám sát và đào tạo để giảm thiểu tai nạn và ô nhiễm môi trường trong quá trình thi công.

Dữ liệu có thể được trình bày qua các biểu đồ tiến độ thi công, biểu đồ kiểm soát chất lượng và biểu đồ phân tích nguyên nhân để minh họa rõ ràng các vấn đề và mức độ ảnh hưởng.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tổ chức lại cơ cấu quản lý thi công theo hướng tinh gọn và rõ ràng trách nhiệm

    • Mục tiêu: Tăng cường phối hợp giữa các phòng ban và công trường, giảm chồng chéo công việc.
    • Thời gian: Triển khai trong 6 tháng tới.
    • Chủ thể thực hiện: Ban lãnh đạo công ty phối hợp với phòng nhân sự và các phòng ban liên quan.

  2. Áp dụng công nghệ quản lý tiến độ hiện đại, sử dụng phần mềm quản lý dự án

    • Mục tiêu: Nâng cao khả năng theo dõi, kiểm soát và điều chỉnh tiến độ thi công kịp thời.
    • Thời gian: Đào tạo và triển khai trong vòng 1 năm.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng kỹ thuật và phòng quản lý dự án.

  3. Nâng cao chất lượng quản lý vật liệu và giám sát thi công

    • Mục tiêu: Giảm tỷ lệ công trình lỗi kỹ thuật xuống dưới 5%.
    • Thời gian: Thực hiện liên tục, đánh giá định kỳ 6 tháng/lần.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng kỹ thuật, đội ngũ giám sát thi công và nhà thầu phụ.

  4. Tăng cường đào tạo, nâng cao ý thức an toàn lao động và bảo vệ môi trường

    • Mục tiêu: Giảm thiểu tai nạn lao động và ô nhiễm môi trường trong thi công.
    • Thời gian: Tổ chức các khóa huấn luyện định kỳ hàng quý.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng an toàn lao động và môi trường, phối hợp với các công trường.

  5. Xây dựng cơ chế tài chính linh hoạt, đảm bảo nguồn vốn thi công kịp thời

    • Mục tiêu: Giảm thiểu tình trạng thiếu vốn ảnh hưởng đến tiến độ thi công.
    • Thời gian: Rà soát và điều chỉnh trong 3 tháng tới.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng tài chính kế toán và ban giám đốc.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý dự án các công ty xây dựng

    • Lợi ích: Hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý thi công, từ đó cải tiến quy trình và nâng cao hiệu quả dự án.
    • Use case: Áp dụng các giải pháp tổ chức và quản lý tiến độ phù hợp với quy mô công ty.

  2. Chuyên viên kỹ thuật và giám sát thi công

    • Lợi ích: Nắm bắt các phương pháp quản lý chất lượng, tiến độ và an toàn thi công.
    • Use case: Áp dụng các công cụ kiểm soát chất lượng và tiến độ trong thực tế thi công.

  3. Nhà đầu tư và chủ đầu tư dự án xây dựng

    • Lợi ích: Hiểu rõ vai trò và trách nhiệm của nhà thầu trong quản lý thi công, từ đó giám sát và đánh giá hiệu quả dự án.
    • Use case: Đưa ra các yêu cầu hợp đồng và giám sát tiến độ, chất lượng thi công.

  4. Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành quản lý xây dựng, kinh tế xây dựng

    • Lợi ích: Cung cấp kiến thức thực tiễn về quản lý thi công xây dựng công trình, các mô hình tổ chức và phương pháp quản lý hiện đại.
    • Use case: Tham khảo làm tài liệu học tập, nghiên cứu và phát triển đề tài liên quan.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản lý thi công xây dựng công trình là gì?
    Quản lý thi công là quá trình tổ chức, điều phối các hoạt động thi công nhằm đảm bảo dự án hoàn thành đúng tiến độ, chất lượng và chi phí đã đề ra. Ví dụ, việc lập kế hoạch tiến độ và kiểm soát chất lượng vật liệu là một phần quan trọng của quản lý thi công.

  2. Tại sao cần tổ chức lại cơ cấu quản lý thi công?
    Cơ cấu quản lý hợp lý giúp tăng cường phối hợp giữa các bộ phận, giảm chồng chéo và nâng cao hiệu quả công việc. Một cơ cấu cồng kềnh có thể gây trì trệ và ảnh hưởng đến tiến độ thi công.

  3. Các phương pháp lập tiến độ thi công phổ biến là gì?
    Ba phương pháp chính gồm sơ đồ ngang, sơ đồ xiên và sơ đồ mạng. Sơ đồ mạng được đánh giá cao vì thể hiện mối quan hệ logic giữa các công việc và giúp xác định đường găng dự án.

  4. Làm thế nào để kiểm soát chất lượng thi công hiệu quả?
    Kiểm soát chất lượng cần thực hiện xuyên suốt từ khâu mua sắm vật liệu, thi công đến nghiệm thu. Sử dụng các biểu đồ kiểm soát chất lượng và quy trình nghiệm thu chặt chẽ giúp phát hiện và xử lý kịp thời các sai sót.

  5. Vai trò của quản lý rủi ro trong thi công xây dựng là gì?
    Quản lý rủi ro giúp nhận diện, đánh giá và xử lý các nguy cơ có thể ảnh hưởng đến tiến độ, chi phí và chất lượng dự án, từ đó giảm thiểu tổn thất và tăng cơ hội thành công cho dự án.

Kết luận

  • Quản lý thi công xây dựng công trình tại Công ty TICCO còn tồn tại các hạn chế về cơ cấu tổ chức, quản lý tiến độ và chất lượng thi công.
  • Việc áp dụng các phương pháp quản lý tiến độ hiện đại và nâng cao năng lực nhân sự là cần thiết để cải thiện hiệu quả thi công.
  • Công tác an toàn lao động và bảo vệ môi trường được chú trọng nhưng cần tăng cường giám sát và đào tạo thường xuyên.
  • Các giải pháp đề xuất tập trung vào tổ chức quản lý, công nghệ quản lý tiến độ, kiểm soát chất lượng và quản lý tài chính nhằm nâng cao hiệu quả dự án.
  • Nghiên cứu mở ra hướng phát triển tiếp theo là ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý thi công và đào tạo nâng cao trình độ chuyên môn cho cán bộ công nhân viên.

Hành động tiếp theo: Ban lãnh đạo công ty nên triển khai ngay các giải pháp đề xuất, đồng thời xây dựng kế hoạch đào tạo và áp dụng công nghệ quản lý dự án trong vòng 12 tháng tới để nâng cao năng lực cạnh tranh và hiệu quả thi công.