Tổng quan nghiên cứu

Ngành xây dựng công trình giao thông đóng góp từ 6-9% Tổng sản phẩm nội địa tại các nước phát triển, là lĩnh vực then chốt trong phát triển kinh tế - xã hội hiện đại. Tại Việt Nam, công nghiệp xây dựng phát triển mạnh mẽ, đặc biệt trong bối cảnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập kinh tế quốc tế. Tuy nhiên, theo báo cáo của Tổng cục Thống kê năm 2018, trong 7 tháng đầu năm có hơn 10.000 doanh nghiệp xây dựng mới thành lập, nhưng cũng có tới 7.714 doanh nghiệp giải thể, tăng 16,7% so với cùng kỳ năm trước, phản ánh sự cạnh tranh và khó khăn trong ngành. Tổng Công ty Xây dựng Công trình Giao thông 6 (CIENCO 6) là một trong những đơn vị chủ lực trong lĩnh vực này, với nhiều công trình trọng điểm như Cầu Cần Thơ, Đường cao tốc TP.HCM - Trung Lương, Sân bay Tân Sơn Nhất.

Luận văn tập trung nghiên cứu hoàn thiện công tác quản lý thi công xây dựng công trình giao thông tại CIENCO 6, nhằm nâng cao hiệu quả quản lý thi công trong bối cảnh kinh tế khó khăn và cạnh tranh gay gắt. Mục tiêu cụ thể gồm: nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý thi công, phân tích thực trạng quản lý thi công tại CIENCO 6 từ năm 2013 đến nay, và đề xuất giải pháp nâng cao năng lực quản lý thi công. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào công tác quản lý thi công xây dựng tại CIENCO 6, sử dụng số liệu từ năm 2013 đến 2019. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả thi công, đảm bảo tiến độ, chất lượng và an toàn lao động, góp phần phát triển bền vững ngành xây dựng công trình giao thông.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn áp dụng các lý thuyết và mô hình quản lý thi công xây dựng công trình giao thông, bao gồm:

  • Lý thuyết quản lý dự án thi công xây dựng: Quản lý thi công là quá trình lập kế hoạch, điều phối thời gian, nguồn lực và giám sát quá trình thi công nhằm đảm bảo công trình hoàn thành đúng tiến độ, trong phạm vi ngân sách, đạt yêu cầu kỹ thuật và chất lượng, đồng thời đảm bảo an toàn lao động và bảo vệ môi trường.

  • Mô hình tổ chức quản lý thi công: Nghiên cứu ba mô hình tổ chức phổ biến gồm tổ chức theo chức năng, tổ chức dạng dự án và tổ chức dạng ma trận, phân tích ưu nhược điểm và phạm vi áp dụng từng mô hình trong quản lý thi công công trình giao thông.

  • Các khái niệm chính: Quản lý tiến độ thi công, quản lý chất lượng công trình, quản lý khối lượng thi công, quản lý an toàn lao động và môi trường, cùng các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý thi công như chính sách kinh tế vĩ mô, điều kiện tự nhiên, năng lực doanh nghiệp, trình độ kỹ thuật công nghệ và thái độ đội ngũ cán bộ công nhân viên.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp tổng hợp và phân tích định tính dựa trên số liệu thứ cấp thu thập từ CIENCO 6 trong giai đoạn 2013-2019. Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm các dự án thi công tiêu biểu của Tổng công ty, với dữ liệu về tiến độ, chất lượng, khối lượng thi công, an toàn lao động và tài chính. Phương pháp chọn mẫu là chọn lọc các công trình tiêu biểu có quy mô và tính chất đa dạng để phản ánh thực trạng quản lý thi công.

Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phương pháp so sánh, đánh giá hiệu quả quản lý qua các chỉ tiêu tiến độ, chất lượng, chi phí và an toàn. Ngoài ra, luận văn còn sử dụng phương pháp phân tích SWOT để đánh giá điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức trong công tác quản lý thi công tại CIENCO 6. Timeline nghiên cứu kéo dài từ năm 2018 đến 2019, bao gồm thu thập số liệu, phân tích thực trạng, xây dựng giải pháp và đề xuất kiến nghị.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng quản lý tiến độ thi công: CIENCO 6 đã xây dựng kế hoạch tiến độ chi tiết cho các dự án, tuy nhiên tỷ lệ hoàn thành kế hoạch trung bình chỉ đạt khoảng 85-90%. Một số công trình như Đường cao tốc TP.HCM - Trung Lương và Cầu Cần Thơ có tiến độ thi công bị chậm do điều kiện thời tiết và biến động nguồn lực.

  2. Quản lý chất lượng công trình: Chất lượng các công trình do CIENCO 6 thi công được đánh giá cao, với tỷ lệ công trình đạt tiêu chuẩn kỹ thuật trên 95%. Tuy nhiên, vẫn tồn tại một số hạn chế về kiểm soát nguyên vật liệu và biện pháp thi công chưa đồng bộ, dẫn đến chi phí sửa chữa phát sinh khoảng 3-5% tổng giá trị công trình.

  3. Quản lý khối lượng thi công và chi phí: Việc kiểm soát khối lượng thi công và chi phí được thực hiện chặt chẽ, với tỷ lệ sai lệch khối lượng so với thiết kế dưới 2%. Tuy nhiên, biến động giá nguyên vật liệu như thép xây dựng tăng từ 11.000 đồng/kg năm 2008 lên khoảng 16.000-17.000 đồng/kg năm 2010 đã ảnh hưởng đến chi phí thi công, gây áp lực tài chính cho doanh nghiệp.

  4. Quản lý an toàn lao động và môi trường: CIENCO 6 đã triển khai các biện pháp an toàn lao động nghiêm ngặt, giảm thiểu tai nạn lao động xuống dưới 1% số lao động tham gia thi công. Công tác bảo vệ môi trường được chú trọng với các biện pháp chống bụi, chống ồn và xử lý phế thải theo quy định pháp luật.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các tồn tại trong quản lý thi công là do sự biến động của các yếu tố khách quan như điều kiện tự nhiên, biến động giá nguyên vật liệu và chính sách kinh tế vĩ mô. Ngoài ra, một số hạn chế trong mô hình tổ chức quản lý và phối hợp giữa các phòng ban cũng ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý tiến độ và chất lượng.

So sánh với các nghiên cứu trong ngành xây dựng, kết quả cho thấy CIENCO 6 có năng lực quản lý thi công tương đối tốt, đặc biệt trong kiểm soát chất lượng và an toàn lao động. Tuy nhiên, việc áp dụng công nghệ thi công mới và nâng cao năng lực quản lý dự án còn hạn chế, cần được cải thiện để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tiến độ thi công so với kế hoạch, bảng thống kê tỷ lệ công trình đạt chuẩn chất lượng, biểu đồ biến động chi phí nguyên vật liệu và bảng tổng hợp số vụ tai nạn lao động theo năm để minh họa rõ nét các phát hiện.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện mô hình tổ chức quản lý thi công: Áp dụng mô hình tổ chức dạng ma trận để tăng cường phối hợp giữa các phòng ban, nâng cao hiệu quả quản lý dự án. Thời gian thực hiện trong 12 tháng, chủ thể là Ban lãnh đạo CIENCO 6 và các phòng ban liên quan.

  2. Nâng cao năng lực quản lý tiến độ và chất lượng: Đào tạo chuyên sâu cho cán bộ quản lý dự án về kỹ năng lập kế hoạch, kiểm soát tiến độ và chất lượng thi công. Áp dụng công nghệ quản lý dự án hiện đại như phần mềm BIM trong vòng 18 tháng.

  3. Tăng cường kiểm soát chi phí và rủi ro giá nguyên vật liệu: Xây dựng hệ thống dự báo biến động giá nguyên vật liệu và lập kế hoạch mua sắm linh hoạt, giảm thiểu rủi ro tài chính. Thực hiện trong 6 tháng, do Phòng Tài chính - Kế toán phối hợp với Phòng Vật tư.

  4. Cải thiện công tác an toàn lao động và bảo vệ môi trường: Đẩy mạnh huấn luyện an toàn lao động, trang bị đầy đủ thiết bị bảo hộ và áp dụng các biện pháp bảo vệ môi trường tiên tiến. Thời gian liên tục, do Ban An toàn lao động và Ban Quản lý dự án thực hiện.

  5. Xây dựng quy chế khen thưởng và động viên: Thiết lập cơ chế khen thưởng cho các cá nhân, tập thể hoàn thành tốt công tác quản lý thi công, thúc đẩy tinh thần làm việc và nâng cao hiệu quả. Thực hiện trong 6 tháng, do Ban Tổng giám đốc chỉ đạo.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý dự án các doanh nghiệp xây dựng: Giúp hiểu rõ các mô hình tổ chức quản lý thi công, áp dụng giải pháp nâng cao hiệu quả thi công, đặc biệt trong lĩnh vực công trình giao thông.

  2. Chuyên gia tư vấn và giám sát xây dựng: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý tiến độ, chất lượng, chi phí và an toàn lao động, hỗ trợ tư vấn các dự án xây dựng công trình giao thông.

  3. Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành Quản lý xây dựng, Kinh tế xây dựng: Là tài liệu tham khảo quý giá về lý thuyết quản lý thi công, phương pháp nghiên cứu và phân tích thực trạng doanh nghiệp xây dựng.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước về xây dựng và giao thông vận tải: Hỗ trợ đánh giá năng lực quản lý thi công của các doanh nghiệp, từ đó xây dựng chính sách, quy định phù hợp nhằm nâng cao chất lượng công trình giao thông.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản lý thi công xây dựng công trình giao thông gồm những nội dung chính nào?
    Quản lý thi công bao gồm quản lý tiến độ, chất lượng, khối lượng thi công, an toàn lao động và bảo vệ môi trường. Ví dụ, CIENCO 6 áp dụng kế hoạch tiến độ chi tiết và kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt để đảm bảo công trình đạt tiêu chuẩn kỹ thuật.

  2. Mô hình tổ chức quản lý thi công nào phù hợp với các dự án lớn?
    Mô hình tổ chức dạng ma trận được đánh giá phù hợp với các dự án quy mô lớn, yêu cầu phối hợp nhiều bộ phận và chuyên môn đa dạng, giúp tận dụng nguồn lực hiệu quả và tăng cường phối hợp công việc.

  3. Những nhân tố nào ảnh hưởng lớn đến công tác quản lý thi công?
    Các nhân tố khách quan như chính sách kinh tế vĩ mô, biến động giá nguyên vật liệu, điều kiện tự nhiên và nhân tố chủ quan như năng lực doanh nghiệp, trình độ kỹ thuật, thái độ cán bộ công nhân viên đều ảnh hưởng đáng kể.

  4. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả quản lý tiến độ thi công?
    Cần lập kế hoạch tiến độ chi tiết, chọn thứ tự thi công hợp lý, sử dụng phần mềm quản lý dự án hiện đại và thường xuyên theo dõi, điều chỉnh tiến độ theo thực tế. CIENCO 6 đã áp dụng các biện pháp này nhưng vẫn cần cải tiến để đạt tỷ lệ hoàn thành kế hoạch trên 95%.

  5. Công tác an toàn lao động được thực hiện như thế nào tại CIENCO 6?
    CIENCO 6 tổ chức huấn luyện an toàn lao động định kỳ, trang bị đầy đủ thiết bị bảo hộ, giám sát chặt chẽ và xử lý nghiêm các vi phạm. Nhờ đó, tỷ lệ tai nạn lao động được duy trì dưới 1%, góp phần bảo vệ sức khỏe người lao động và đảm bảo tiến độ thi công.

Kết luận

  • Luận văn đã phân tích cơ sở lý luận và thực trạng quản lý thi công xây dựng công trình giao thông tại CIENCO 6 từ năm 2013 đến 2019, chỉ ra những tồn tại và nguyên nhân chủ yếu.
  • Các phát hiện chính gồm tiến độ thi công chưa đạt tối ưu, chất lượng công trình cao nhưng còn hạn chế trong kiểm soát nguyên vật liệu, chi phí thi công chịu ảnh hưởng bởi biến động giá nguyên vật liệu và công tác an toàn lao động được đảm bảo tốt.
  • Đề xuất các giải pháp hoàn thiện mô hình tổ chức quản lý, nâng cao năng lực quản lý tiến độ, chất lượng, kiểm soát chi phí và tăng cường an toàn lao động, bảo vệ môi trường.
  • Khuyến nghị áp dụng các giải pháp trong vòng 6-18 tháng với sự phối hợp chặt chẽ giữa các phòng ban và Ban lãnh đạo Tổng công ty.
  • Mời các doanh nghiệp xây dựng, chuyên gia tư vấn, sinh viên ngành quản lý xây dựng và cơ quan quản lý nhà nước tham khảo để nâng cao hiệu quả quản lý thi công công trình giao thông.

Hành động tiếp theo là triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục nghiên cứu áp dụng công nghệ mới và cải tiến quy trình quản lý nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững ngành xây dựng công trình giao thông.