Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh đổi mới cơ chế quản lý tài chính tại các đơn vị sự nghiệp công lập có thu, việc hoàn thiện công tác quản lý tài chính tại Trung tâm Y tế Quận Kiến An, thành phố Hải Phòng trở nên cấp thiết. Trung tâm Y tế Quận Kiến An, được thành lập từ năm 1989, hiện là đơn vị sự nghiệp công lập có thu với quy mô 80 giường bệnh, thực hiện chức năng khám chữa bệnh và y tế dự phòng. Giai đoạn 2021-2022, công tác quản lý tài chính tại Trung tâm đã tuân thủ các quy định pháp luật, tuy nhiên vẫn tồn tại nhiều hạn chế như dự toán thu chi chưa sát thực tế, chi vượt dự toán, công tác quyết toán và kiểm tra chưa thường xuyên, ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm phân tích thực trạng quản lý tài chính tại Trung tâm, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực tài chính, đảm bảo hoạt động khám chữa bệnh và y tế dự phòng được duy trì bền vững. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào công tác quản lý tài chính tại Trung tâm trong giai đoạn 2021-2022, với trọng tâm là các hoạt động thu, chi, quyết toán và kiểm soát tài chính.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc góp phần nâng cao hiệu quả quản lý tài chính tại các đơn vị sự nghiệp y tế công lập, đồng thời hỗ trợ chính quyền địa phương và các cơ quan quản lý nhà nước trong việc hoàn thiện chính sách tài chính, góp phần phát triển hệ thống y tế công lập tại Hải Phòng nói riêng và cả nước nói chung.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản lý tài chính công và mô hình quản lý tài chính tại đơn vị sự nghiệp công lập có thu. Hai lý thuyết chính được áp dụng gồm:

  1. Lý thuyết quản lý tài chính công: Nhấn mạnh nguyên tắc hiệu quả, minh bạch, công khai và trách nhiệm trong quản lý nguồn lực tài chính công, nhằm đảm bảo sử dụng nguồn ngân sách nhà nước và các nguồn thu hợp pháp một cách tiết kiệm và hiệu quả.

  2. Mô hình quản lý tài chính tại đơn vị sự nghiệp công lập có thu: Bao gồm các nội dung quản lý nguồn thu, quản lý nguồn chi, phân phối chênh lệch thu chi và cơ chế kiểm tra, kiểm soát tài chính. Mô hình này giúp đánh giá toàn diện công tác quản lý tài chính, từ lập dự toán, thực hiện thu chi đến quyết toán và giám sát tài chính.

Các khái niệm chính trong nghiên cứu gồm: đơn vị sự nghiệp công lập có thu, dự toán thu chi, chênh lệch thu chi tài chính, tự chủ tài chính, và kiểm soát tài chính.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định lượng và định tính nhằm phân tích thực trạng quản lý tài chính tại Trung tâm Y tế Quận Kiến An.

  • Nguồn dữ liệu: Số liệu thu thập từ báo cáo quyết toán ngân sách, dự toán thu chi, báo cáo tổng kết tài chính của Trung tâm giai đoạn 2021-2022; các văn bản pháp luật liên quan; tài liệu tham khảo từ các nghiên cứu trước và kinh nghiệm quản lý tài chính tại các Trung tâm y tế khác.

  • Phương pháp phân tích: Phân tích thống kê số liệu thu chi, so sánh tỷ lệ hoàn thành dự toán, đánh giá cơ cấu nguồn thu và chi; phân tích định tính qua phỏng vấn cán bộ quản lý tài chính và đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý tài chính.

  • Cỡ mẫu và chọn mẫu: Số liệu tài chính toàn bộ giai đoạn 2021-2022 của Trung tâm được sử dụng; phỏng vấn chọn mẫu theo phương pháp phi xác suất với các cán bộ chủ chốt trong bộ phận tài chính và quản lý.

  • Timeline nghiên cứu: Thu thập và phân tích số liệu trong năm 2023, tập trung đánh giá các hoạt động tài chính trong hai năm 2021 và 2022.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Dự toán thu chi chưa sát thực tế: Tổng dự toán thu của Trung tâm giai đoạn 2021-2022 đạt khoảng 95% so với kế hoạch, trong khi dự toán chi thường xuyên vượt dự toán lên tới 110%, gây áp lực cân đối ngân sách.

  2. Cơ cấu nguồn thu chủ yếu từ ngân sách nhà nước và dịch vụ y tế: Khoảng 70% tổng nguồn thu đến từ ngân sách nhà nước cấp phát, 25% từ các dịch vụ khám chữa bệnh và 5% từ các nguồn khác như tài trợ và thu khác.

  3. Chi thường xuyên chiếm tỷ trọng lớn trong tổng chi: Chi thường xuyên chiếm khoảng 85% tổng chi, trong đó chi cho nhân sự và quản lý hành chính chiếm 60%, chi cho hoạt động chuyên môn chiếm 25%.

  4. Công tác kiểm tra, giám sát tài chính còn hạn chế: Hoạt động thanh tra, kiểm tra tài chính chưa được thực hiện thường xuyên, dẫn đến một số sai sót trong quản lý chi tiêu và quyết toán.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các tồn tại là do việc lập dự toán thu chi chưa dựa trên cơ sở số liệu thực tế và dự báo chính xác nhu cầu tài chính, dẫn đến dự toán chi vượt kế hoạch. Cơ cấu nguồn thu phụ thuộc nhiều vào ngân sách nhà nước, hạn chế khả năng tự chủ tài chính của Trung tâm. Chi thường xuyên chiếm tỷ trọng lớn, đặc biệt là chi cho nhân sự, làm giảm nguồn lực cho đầu tư phát triển và nâng cao chất lượng dịch vụ.

So sánh với kinh nghiệm tại Trung tâm Y tế thành phố Móng Cái và Vĩnh Yên, các Trung tâm này đã áp dụng hiệu quả các biện pháp lập dự toán sát thực tế, tăng cường thu từ dịch vụ và kiểm soát chi tiêu chặt chẽ, giúp nâng cao hiệu quả tài chính. Việc ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý tài chính cũng góp phần minh bạch và chính xác hơn trong công tác thu chi.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cơ cấu nguồn thu, biểu đồ tỷ lệ hoàn thành dự toán thu chi và bảng tổng hợp chi tiết các khoản chi thường xuyên và không thường xuyên để minh họa rõ ràng hơn các phát hiện.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện hệ thống lập dự toán thu chi: Áp dụng phương pháp dự báo dựa trên số liệu thực tế và phân tích xu hướng, đảm bảo dự toán sát với nhu cầu thực tế, giảm thiểu chênh lệch thu chi. Thời gian thực hiện: trong 1 năm; chủ thể: Ban Giám đốc và phòng Kế toán.

  2. Tăng cường quản lý và khai thác các nguồn thu dịch vụ y tế: Đẩy mạnh phát triển các dịch vụ kỹ thuật cao, cải tiến quy trình khám chữa bệnh, nâng cao chất lượng dịch vụ để thu hút người bệnh, tăng nguồn thu ngoài ngân sách. Thời gian: 2 năm; chủ thể: Ban Giám đốc, phòng Kế hoạch tổng hợp.

  3. Kiểm soát chặt chẽ chi tiêu, đặc biệt chi thường xuyên: Xây dựng và thực hiện quy chế chi tiêu nội bộ nghiêm ngặt, giao khoán chi tiêu cho các khoa, phòng, đồng thời tăng cường kiểm tra, giám sát chi tiêu. Thời gian: 1 năm; chủ thể: Ban Giám đốc, phòng Tài chính - Kế toán.

  4. Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý tài chính: Đầu tư hệ thống phần mềm quản lý tài chính hiện đại, đào tạo cán bộ sử dụng hiệu quả để nâng cao tính minh bạch và chính xác trong quản lý thu chi. Thời gian: 1-2 năm; chủ thể: Ban Giám đốc, phòng CNTT và phòng Tài chính.

  5. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra tài chính định kỳ: Thiết lập tổ chức thanh tra nội bộ chuyên trách, phối hợp với các cơ quan kiểm toán độc lập để phát hiện và xử lý kịp thời các sai phạm. Thời gian: liên tục; chủ thể: Ban Giám đốc, Ban Thanh tra.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban Giám đốc và cán bộ quản lý Trung tâm Y tế Quận Kiến An: Nắm bắt thực trạng và giải pháp quản lý tài chính, từ đó nâng cao hiệu quả hoạt động tài chính và chuyên môn.

  2. Các đơn vị sự nghiệp công lập có thu trong lĩnh vực y tế: Áp dụng các kinh nghiệm và giải pháp đề xuất để cải thiện công tác quản lý tài chính, tăng cường tự chủ và minh bạch.

  3. Cơ quan quản lý nhà nước về y tế và tài chính: Tham khảo để hoàn thiện chính sách, quy định về quản lý tài chính tại các đơn vị sự nghiệp công lập, góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản lý kinh tế, quản lý công: Tài liệu tham khảo hữu ích về quản lý tài chính công trong lĩnh vực y tế, cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn phong phú.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản lý tài chính tại đơn vị sự nghiệp công lập có thu khác gì so với doanh nghiệp?
    Quản lý tài chính tại đơn vị sự nghiệp công lập có thu tập trung vào nguyên tắc công khai, minh bạch, hiệu quả và tuân thủ các quy định pháp luật nhà nước, trong khi doanh nghiệp chú trọng tối đa hóa lợi nhuận và hiệu quả kinh tế.

  2. Tại sao dự toán thu chi tại Trung tâm Y tế Quận Kiến An thường không sát thực tế?
    Nguyên nhân chủ yếu do thiếu số liệu dự báo chính xác, chưa cập nhật kịp thời các biến động về nhu cầu khám chữa bệnh và nguồn thu dịch vụ, cũng như chưa áp dụng các phương pháp lập dự toán khoa học.

  3. Các biện pháp nào giúp tăng nguồn thu dịch vụ y tế tại Trung tâm?
    Bao gồm nâng cao chất lượng dịch vụ, áp dụng kỹ thuật y tế hiện đại, cải tiến quy trình khám chữa bệnh, phát triển các dịch vụ hỗ trợ như vận chuyển bệnh nhân, dịch vụ giặt là, căng tin.

  4. Làm thế nào để kiểm soát chi tiêu hiệu quả tại đơn vị sự nghiệp công lập?
    Xây dựng quy chế chi tiêu nội bộ rõ ràng, giao khoán chi tiêu cho các bộ phận, tăng cường kiểm tra, giám sát, thực hiện thanh tra tài chính định kỳ và áp dụng công nghệ thông tin trong quản lý.

  5. Vai trò của công nghệ thông tin trong quản lý tài chính y tế là gì?
    Công nghệ thông tin giúp tự động hóa quy trình quản lý, nâng cao tính chính xác, minh bạch, giảm thiểu sai sót và thất thoát, đồng thời hỗ trợ báo cáo và phân tích số liệu tài chính kịp thời.

Kết luận

  • Luận văn đã phân tích và đánh giá thực trạng quản lý tài chính tại Trung tâm Y tế Quận Kiến An trong giai đoạn 2021-2022, chỉ ra các tồn tại như dự toán thu chi chưa sát thực tế, chi vượt dự toán và công tác kiểm tra còn hạn chế.
  • Nghiên cứu áp dụng các lý thuyết quản lý tài chính công và mô hình quản lý tài chính tại đơn vị sự nghiệp công lập có thu để làm cơ sở phân tích và đề xuất giải pháp.
  • Đề xuất các giải pháp trọng tâm gồm hoàn thiện lập dự toán, tăng cường khai thác nguồn thu dịch vụ, kiểm soát chi tiêu, ứng dụng công nghệ thông tin và tăng cường thanh tra, kiểm tra tài chính.
  • Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn quan trọng, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý tài chính tại Trung tâm, đồng thời làm cơ sở tham khảo cho các đơn vị sự nghiệp công lập khác.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi đánh giá hiệu quả và điều chỉnh phù hợp nhằm đảm bảo sự phát triển bền vững của Trung tâm Y tế Quận Kiến An.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao hiệu quả quản lý tài chính tại Trung tâm Y tế Quận Kiến An, góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng và phát triển y tế công lập bền vững!