Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh ngành vận tải hàng không tại Việt Nam phát triển mạnh mẽ, Tổng Công ty Hàng không Việt Nam (Vietnam Airlines) đóng vai trò chủ đạo với quy mô lớn và uy tín cao. Giai đoạn 2017-2021 chứng kiến nhiều biến động do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19 và biến động giá nhiên liệu, gây áp lực lớn lên hoạt động tài chính của doanh nghiệp. Theo báo cáo hợp nhất, doanh thu và lợi nhuận của Vietnam Airlines có sự biến động đáng kể, đòi hỏi công tác phân tích tài chính phải được hoàn thiện để hỗ trợ quản trị hiệu quả. Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc đánh giá thực trạng công tác phân tích tài chính tại Vietnam Airlines, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý tài chính, góp phần ổn định và phát triển doanh nghiệp trong giai đoạn phục hồi kinh tế. Phạm vi nghiên cứu bao gồm dữ liệu tài chính từ năm 2017 đến 2021, tập trung tại trụ sở chính và các chi nhánh của Vietnam Airlines trên toàn quốc. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở khoa học cho việc hoàn thiện quy trình, phương pháp và nội dung phân tích tài chính, qua đó nâng cao năng lực cạnh tranh và khả năng ứng phó với rủi ro tài chính trong ngành hàng không.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình phân tích tài chính doanh nghiệp hiện đại, trong đó nổi bật là:

  • Lý thuyết phân tích tài chính doanh nghiệp: Định nghĩa phân tích tài chính là quá trình đánh giá tình hình tài chính hiện tại và dự báo tương lai nhằm hỗ trợ quyết định quản trị. Các khái niệm chính bao gồm khả năng thanh toán, khả năng sinh lời, rủi ro tài chính và hiệu quả sử dụng tài sản.

  • Mô hình phân tích Dupont: Phân tích mối quan hệ giữa các chỉ tiêu tài chính như ROA, ROE, doanh thu và đòn bẩy tài chính để xác định các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh.

  • Các phương pháp phân tích tài chính: Bao gồm phương pháp so sánh, phân tích tỷ lệ, phân tích nhân tố ảnh hưởng, phân tích dự báo và phân tích rủi ro tài chính.

Các khái niệm trọng tâm được sử dụng gồm: tỷ số khả năng thanh toán, tỷ số vòng quay tài sản, tỷ suất sinh lời, đòn bẩy tài chính, và các chỉ tiêu phản ánh giá trị thị trường cổ phiếu.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa thu thập số liệu sơ cấp và thứ cấp. Số liệu sơ cấp được thu thập qua khảo sát và phỏng vấn chuyên gia tài chính tại Vietnam Airlines nhằm đánh giá thực trạng công tác phân tích tài chính. Số liệu thứ cấp bao gồm báo cáo tài chính đã kiểm toán, báo cáo thường niên, bản cáo bạch và các tài liệu liên quan từ năm 2017 đến 2021.

Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng các phương pháp thống kê mô tả, so sánh tỷ lệ, phân tích nhân tố và mô hình Dupont để đánh giá các chỉ tiêu tài chính. Cỡ mẫu khảo sát gồm các cán bộ quản lý và chuyên viên tài chính tại các phòng ban liên quan. Timeline nghiên cứu kéo dài trong năm 2022, bao gồm các giai đoạn thu thập dữ liệu, phân tích và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Khả năng thanh toán của Vietnam Airlines có xu hướng giảm trong giai đoạn 2017-2021: Tỷ số khả năng thanh toán ngắn hạn giảm từ khoảng 1,2 xuống còn 0,9, cho thấy áp lực thanh khoản tăng lên. Tỷ số khả năng thanh toán tức thời cũng giảm tương ứng, phản ánh dòng tiền mặt không ổn định.

  2. Hiệu quả sử dụng tài sản và khả năng sinh lời giảm sút rõ rệt: ROA giảm từ 5,5% năm 2017 xuống còn khoảng 2,8% năm 2021; ROE cũng giảm từ 8% xuống còn 3,5%. Điều này cho thấy hiệu quả đầu tư tài sản và vốn chủ sở hữu bị ảnh hưởng nghiêm trọng do đại dịch và chi phí nhiên liệu tăng cao.

  3. Đòn bẩy tài chính tăng cao, làm gia tăng rủi ro tài chính: Hệ số nợ trên vốn chủ sở hữu tăng từ 1,5 lên 2,3, cho thấy doanh nghiệp sử dụng nhiều nợ vay hơn để tài trợ cho tài sản, làm tăng áp lực trả nợ và rủi ro thanh toán.

  4. Cơ sở dữ liệu và quy trình phân tích tài chính còn nhiều hạn chế: Việc thu thập và xử lý dữ liệu chưa đồng bộ, thiếu cập nhật kịp thời, ảnh hưởng đến chất lượng phân tích và dự báo tài chính. Nội dung phân tích chưa bao quát đầy đủ các khía cạnh rủi ro và hiệu quả kinh doanh.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các hạn chế trên xuất phát từ tác động tiêu cực của đại dịch COVID-19 và biến động giá nhiên liệu, làm giảm doanh thu và lợi nhuận, đồng thời tăng chi phí hoạt động. So với các nghiên cứu trong ngành hàng không và các tập đoàn kinh tế lớn, Vietnam Airlines có mức độ sử dụng đòn bẩy tài chính cao hơn trung bình ngành, làm tăng rủi ro tài chính. Việc chưa hoàn thiện quy trình và cơ sở dữ liệu phân tích tài chính làm giảm khả năng dự báo và ra quyết định kịp thời, ảnh hưởng đến hiệu quả quản trị tài chính. Kết quả nghiên cứu được minh họa qua các biểu đồ xu hướng tỷ số tài chính và bảng so sánh chỉ tiêu tài chính qua các năm, giúp làm rõ sự biến động và tác động của các nhân tố bên ngoài và nội bộ.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện phương pháp phân tích tài chính: Áp dụng các phương pháp phân tích hiện đại như phân tích dự báo, phân tích độ nhạy và mô hình kinh tế lượng để nâng cao độ chính xác và khả năng dự báo tài chính. Thời gian thực hiện trong 12 tháng, do phòng Tài chính và Phân tích thực hiện.

  2. Nâng cấp cơ sở dữ liệu phân tích: Xây dựng hệ thống quản lý dữ liệu tài chính tập trung, cập nhật liên tục và đồng bộ giữa các phòng ban, đảm bảo dữ liệu đầy đủ, chính xác và kịp thời. Thời gian triển khai 6-9 tháng, phối hợp giữa IT và phòng Tài chính.

  3. Chuẩn hóa quy trình phân tích tài chính: Xây dựng quy trình chuẩn, bao gồm các bước lập kế hoạch, thu thập dữ liệu, phân tích, báo cáo và lưu trữ hồ sơ, đảm bảo tính khoa học và hiệu quả. Thời gian hoàn thiện trong 6 tháng, do Ban lãnh đạo và phòng Tài chính chủ trì.

  4. Mở rộng nội dung phân tích tài chính: Bổ sung phân tích rủi ro tài chính, phân tích xu hướng và đánh giá tác động của các yếu tố kinh tế vĩ mô, giúp nâng cao khả năng dự báo và ra quyết định chiến lược. Thời gian thực hiện 9 tháng, do phòng Phân tích và Quản trị rủi ro đảm nhiệm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý tài chính Vietnam Airlines: Giúp nâng cao hiệu quả quản trị tài chính, cải thiện quy trình và phương pháp phân tích, từ đó đưa ra quyết định chiến lược chính xác hơn.

  2. Các chuyên gia phân tích tài chính và kế toán quản trị: Cung cấp kiến thức chuyên sâu về phương pháp và công cụ phân tích tài chính phù hợp với đặc thù ngành hàng không.

  3. Nhà đầu tư và cổ đông: Hiểu rõ hơn về tình hình tài chính và rủi ro của Vietnam Airlines, hỗ trợ đánh giá tiềm năng đầu tư và ra quyết định góp vốn.

  4. Các doanh nghiệp ngành hàng không và vận tải: Tham khảo mô hình và giải pháp hoàn thiện công tác phân tích tài chính, áp dụng vào quản trị tài chính doanh nghiệp trong bối cảnh cạnh tranh và biến động thị trường.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao phân tích tài chính lại quan trọng đối với Vietnam Airlines?
    Phân tích tài chính giúp đánh giá sức khỏe tài chính, dự báo rủi ro và hiệu quả kinh doanh, từ đó hỗ trợ ra quyết định quản trị phù hợp trong bối cảnh thị trường hàng không biến động mạnh.

  2. Phương pháp phân tích nào được sử dụng trong nghiên cứu?
    Nghiên cứu sử dụng phương pháp so sánh, phân tích tỷ lệ, phân tích nhân tố ảnh hưởng, mô hình Dupont và phân tích dự báo để đánh giá toàn diện các chỉ tiêu tài chính.

  3. Những hạn chế chính trong công tác phân tích tài chính hiện nay là gì?
    Cơ sở dữ liệu chưa đồng bộ, quy trình phân tích chưa chuẩn hóa, nội dung phân tích chưa đầy đủ và chưa áp dụng các phương pháp dự báo hiện đại.

  4. Giải pháp nào được đề xuất để nâng cao hiệu quả phân tích tài chính?
    Hoàn thiện phương pháp phân tích, nâng cấp cơ sở dữ liệu, chuẩn hóa quy trình và mở rộng nội dung phân tích, đặc biệt là phân tích rủi ro và dự báo tài chính.

  5. Ai là đối tượng chính hưởng lợi từ nghiên cứu này?
    Ban lãnh đạo, chuyên gia tài chính, nhà đầu tư và các doanh nghiệp ngành hàng không sẽ được hỗ trợ nâng cao năng lực quản trị tài chính và ra quyết định đầu tư hiệu quả.

Kết luận

  • Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực trạng công tác phân tích tài chính tại Vietnam Airlines trong giai đoạn 2017-2021.
  • Phân tích chỉ ra sự giảm sút về khả năng thanh toán, hiệu quả sử dụng tài sản và tăng rủi ro tài chính do đòn bẩy cao.
  • Quy trình và cơ sở dữ liệu phân tích tài chính còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến chất lượng quản trị tài chính.
  • Đề xuất các giải pháp hoàn thiện phương pháp, cơ sở dữ liệu, quy trình và nội dung phân tích nhằm nâng cao hiệu quả quản trị tài chính.
  • Khuyến nghị triển khai các bước cải tiến trong vòng 6-12 tháng, đồng thời áp dụng kết quả nghiên cứu cho các doanh nghiệp ngành hàng không khác.

Hành động tiếp theo là triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời theo dõi và đánh giá hiệu quả để điều chỉnh kịp thời, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững của Vietnam Airlines.