Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu ngày càng biến động và cạnh tranh gay gắt, công tác quản trị rủi ro trở thành yếu tố sống còn đối với các doanh nghiệp tại Việt Nam. Tập đoàn DKSH, với mạng lưới hoạt động rộng khắp 63 tỉnh thành và đa dạng ngành hàng như Hàng tiêu dùng, Chăm sóc sức khỏe, Nguyên liệu hóa chất và Kỹ thuật công nghệ, đã trải qua nhiều thách thức về rủi ro kinh doanh trong giai đoạn 2020-2023. Năm 2022, DKSH ghi nhận lợi nhuận trước thuế đạt 8,5 nghìn tỷ đồng, tăng 12,2% so với năm 2021, minh chứng cho sự phát triển bền vững dù chịu ảnh hưởng của đại dịch COVID-19. Tuy nhiên, công tác quản trị rủi ro tại DKSH vẫn còn tồn tại những hạn chế nhất định, ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh. Mục tiêu nghiên cứu nhằm hoàn thiện quy trình quản trị rủi ro, nâng cao hiệu quả công tác này tại DKSH, từ đó góp phần ổn định và phát triển doanh nghiệp trong môi trường kinh doanh đầy biến động. Phạm vi nghiên cứu tập trung tại Việt Nam trong giai đoạn 2020-2023, với trọng tâm là các quy trình, loại rủi ro và phương pháp xử lý rủi ro trong hoạt động kinh doanh của tập đoàn. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp giải pháp thực tiễn giúp DKSH và các doanh nghiệp tương tự nâng cao năng lực quản trị rủi ro, góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững và gia tăng lợi nhuận.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản trị rủi ro hiện đại, trong đó có mô hình quản trị rủi ro doanh nghiệp (Enterprise Risk Management - ERM) và các khái niệm về rủi ro kinh doanh. ERM được định nghĩa là quá trình xác định, đánh giá và kiểm soát các mối đe dọa đối với vốn và thu nhập của doanh nghiệp, nhằm đảm bảo hoàn thành các mục tiêu chiến lược. Các khái niệm chính bao gồm:

  • Rủi ro kinh doanh: Sự không chắc chắn về lợi nhuận hoặc nguy cơ thua lỗ do các yếu tố như biến động thị trường, chính sách pháp luật, cạnh tranh, và các sự kiện không lường trước.
  • Quản trị rủi ro: Quá trình phối hợp xác định, phân tích, đánh giá và kiểm soát rủi ro nhằm giảm thiểu tổn thất và tận dụng cơ hội.
  • Các loại rủi ro kinh doanh: Bao gồm rủi ro tuân thủ, pháp lý, chiến lược, uy tín, vận hành, con người, bảo mật, tài chính và cạnh tranh.
  • Quy trình quản trị rủi ro: Gồm các bước xác định, phân tích, đánh giá, xử lý, giám sát và báo cáo rủi ro.

Khung lý thuyết này giúp phân tích thực trạng quản trị rủi ro tại DKSH, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện phù hợp với đặc thù doanh nghiệp đa ngành và đa quốc gia.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp phân tích định tính kết hợp định lượng dựa trên dữ liệu thu thập từ DKSH Việt Nam trong giai đoạn 2020-2023. Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm toàn bộ các bộ phận liên quan đến quản trị rủi ro trong tập đoàn, với hơn 5800 nhân viên và 18 địa điểm kinh doanh. Phương pháp chọn mẫu là phương pháp chọn mẫu toàn bộ nhằm đảm bảo tính đại diện và toàn diện.

Phân tích dữ liệu được thực hiện qua các bước:

  • Thu thập dữ liệu: Sử dụng báo cáo tài chính, hồ sơ quản trị rủi ro, sổ đăng ký rủi ro, thẻ điểm rủi ro và khảo sát nhận thức nhân viên.
  • Phân tích định tính: So sánh, tổng hợp các quy trình, chính sách và thực trạng quản trị rủi ro.
  • Phân tích định lượng: Sử dụng ma trận rủi ro để đánh giá mức độ rủi ro dựa trên khả năng xảy ra và tác động, đồng thời phân tích các chỉ số hiệu suất kinh doanh liên quan.
  • Thời gian nghiên cứu: Từ năm 2020 đến 2023, tập trung vào giai đoạn đại dịch COVID-19 và các biến động kinh tế liên quan.

Phương pháp nghiên cứu đảm bảo tính khách quan, toàn diện và phù hợp với bối cảnh thực tế của DKSH tại Việt Nam.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Hiệu quả quản trị rủi ro tài chính và vận hành: Trong giai đoạn 2020-2023, DKSH ghi nhận tỷ lệ khách hàng quá hạn thanh toán dưới 1% so với mục tiêu lợi nhuận, cho thấy công tác kiểm soát công nợ hiệu quả. Các sự cố vận hành chủ yếu liên quan đến hệ thống mạng nội bộ được khắc phục nhanh chóng, không ảnh hưởng lớn đến hoạt động kinh doanh.

  2. Nhận thức và tuân thủ quản trị rủi ro của nhân viên: Khảo sát cho thấy mức độ hiểu biết về quản trị rủi ro của nhân viên đạt khoảng 75%, tuy nhiên việc phổ biến sổ đăng ký rủi ro và các quy trình liên quan chưa được thực hiện đầy đủ, dẫn đến thời gian xử lý rủi ro kéo dài.

  3. Quy trình quản trị rủi ro chưa đồng bộ và chi tiết: Mặc dù DKSH đã xây dựng ma trận rủi ro và sổ đăng ký rủi ro, nhưng các tiêu chí đánh giá vẫn mang tính khái quát, thiếu cụ thể về tần suất và mức độ chấp nhận rủi ro, gây khó khăn trong việc đánh giá và ưu tiên xử lý.

  4. Các rủi ro ưu tiên tập trung vào tài chính và vận hành: Các loại rủi ro như rủi ro tỷ giá, rủi ro vận chuyển, rủi ro thanh toán được đánh giá có tác động thấp hoặc không đáng kể trong giai đoạn nghiên cứu, phản ánh hiệu quả của các biện pháp quản trị hiện tại.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy DKSH đã có nền tảng quản trị rủi ro tương đối vững chắc, đặc biệt trong kiểm soát tài chính và vận hành, góp phần vào sự tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận trong giai đoạn đầy thách thức. Tuy nhiên, việc thiếu sự phổ biến và chi tiết trong các công cụ quản trị rủi ro như sổ đăng ký rủi ro và ma trận rủi ro làm giảm hiệu quả xử lý rủi ro, gây ra sự chậm trễ và thiếu đồng bộ trong phản ứng.

So sánh với các nghiên cứu trong ngành, việc xây dựng văn hóa nhận thức rủi ro và sự cam kết của lãnh đạo được xem là yếu tố then chốt để nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro. DKSH cần tăng cường đào tạo và truyền thông nội bộ để nâng cao nhận thức của nhân viên, đồng thời hoàn thiện các tiêu chí đánh giá rủi ro cụ thể hơn để hỗ trợ việc ra quyết định.

Việc áp dụng các công cụ quản trị rủi ro hiện đại, kết hợp với hệ thống giám sát và báo cáo liên tục sẽ giúp DKSH chủ động hơn trong việc phát hiện và xử lý rủi ro, từ đó duy trì hoạt động kinh doanh ổn định và phát triển bền vững.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Rà soát và hoàn thiện sổ đăng ký rủi ro: Cần xây dựng sổ đăng ký rủi ro chi tiết, cụ thể hóa các loại rủi ro, tần suất xảy ra và mức độ chấp nhận rủi ro. Mục tiêu là giảm thời gian xử lý rủi ro xuống dưới 48 giờ, áp dụng trong vòng 12 tháng, do bộ phận quản trị rủi ro phối hợp với các phòng ban liên quan thực hiện.

  2. Tăng cường đào tạo và nâng cao nhận thức nhân viên: Triển khai chương trình đào tạo quản trị rủi ro định kỳ, nâng tỷ lệ nhân viên hiểu biết về quản trị rủi ro lên trên 90% trong 18 tháng tới. Chủ thể thực hiện là phòng nhân sự phối hợp với bộ phận quản trị rủi ro.

  3. Xây dựng hệ thống giám sát và báo cáo rủi ro tự động: Áp dụng công nghệ số để theo dõi, cảnh báo và báo cáo rủi ro theo thời gian thực, giúp lãnh đạo có thông tin kịp thời để ra quyết định. Mục tiêu hoàn thành trong 24 tháng, do bộ phận công nghệ thông tin và quản trị rủi ro phối hợp triển khai.

  4. Tăng cường kiểm soát nội bộ và tuân thủ pháp luật: Thực hiện kiểm toán nội bộ định kỳ, cập nhật các quy định pháp luật mới, đảm bảo 100% các bộ phận tuân thủ chính sách quản trị rủi ro và pháp luật trong vòng 12 tháng. Chủ thể là bộ phận pháp chế và kiểm toán nội bộ.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo doanh nghiệp: Giúp hiểu rõ tầm quan trọng và cách thức triển khai quản trị rủi ro hiệu quả, từ đó nâng cao khả năng ra quyết định chiến lược.

  2. Bộ phận quản trị rủi ro và kiểm soát nội bộ: Cung cấp các công cụ, quy trình và giải pháp thực tiễn để hoàn thiện hệ thống quản trị rủi ro, nâng cao hiệu quả công tác kiểm soát.

  3. Nhân viên các phòng ban liên quan: Nâng cao nhận thức về rủi ro và trách nhiệm trong quản trị rủi ro, góp phần xây dựng văn hóa rủi ro tích cực trong tổ chức.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản trị kinh doanh: Là tài liệu tham khảo quý giá về quản trị rủi ro trong doanh nghiệp đa quốc gia tại Việt Nam, giúp mở rộng kiến thức và ứng dụng thực tiễn.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản trị rủi ro là gì và tại sao quan trọng đối với doanh nghiệp?
    Quản trị rủi ro là quá trình xác định, đánh giá và kiểm soát các rủi ro có thể ảnh hưởng đến hoạt động và mục tiêu của doanh nghiệp. Nó giúp doanh nghiệp giảm thiểu tổn thất, duy trì hoạt động ổn định và tận dụng cơ hội phát triển.

  2. Các loại rủi ro phổ biến trong hoạt động kinh doanh của DKSH là gì?
    DKSH đối mặt với nhiều loại rủi ro như rủi ro tài chính (tỷ giá, thanh toán), rủi ro vận hành (hệ thống mạng, vận chuyển), rủi ro tuân thủ pháp luật và rủi ro uy tín. Các rủi ro này được đánh giá và xử lý theo quy trình quản trị rủi ro chặt chẽ.

  3. Làm thế nào để nâng cao nhận thức về quản trị rủi ro trong doanh nghiệp?
    Tăng cường đào tạo định kỳ, truyền thông nội bộ về tầm quan trọng của quản trị rủi ro, xây dựng văn hóa doanh nghiệp coi trọng việc nhận diện và xử lý rủi ro là những bước thiết yếu để nâng cao nhận thức.

  4. Ma trận rủi ro được sử dụng như thế nào trong quản trị rủi ro?
    Ma trận rủi ro kết hợp khả năng xảy ra và tác động của rủi ro để phân loại mức độ ưu tiên xử lý. Đây là công cụ giúp doanh nghiệp tập trung nguồn lực vào các rủi ro có ảnh hưởng lớn nhất.

  5. Các giải pháp công nghệ nào hỗ trợ quản trị rủi ro hiệu quả?
    Hệ thống giám sát và báo cáo rủi ro tự động, phần mềm quản lý rủi ro tích hợp, công cụ phân tích dữ liệu lớn giúp phát hiện sớm và xử lý kịp thời các rủi ro, nâng cao hiệu quả quản trị.

Kết luận

  • Quản trị rủi ro là yếu tố then chốt giúp DKSH duy trì sự ổn định và phát triển bền vững trong môi trường kinh doanh đầy biến động tại Việt Nam.
  • DKSH đã xây dựng được hệ thống quản trị rủi ro tương đối hoàn chỉnh, nhưng vẫn còn tồn tại hạn chế về chi tiết quy trình và nhận thức nhân viên.
  • Nghiên cứu đề xuất các giải pháp cụ thể như hoàn thiện sổ đăng ký rủi ro, tăng cường đào tạo, ứng dụng công nghệ và kiểm soát nội bộ nhằm nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro.
  • Việc triển khai các giải pháp này trong vòng 12-24 tháng sẽ giúp DKSH nâng cao năng lực quản trị, giảm thiểu tổn thất và tận dụng cơ hội phát triển.
  • Các doanh nghiệp và nhà quản lý nên tham khảo nghiên cứu để áp dụng phù hợp, góp phần xây dựng môi trường kinh doanh an toàn, hiệu quả và bền vững.

Hãy bắt đầu hoàn thiện công tác quản trị rủi ro ngay hôm nay để đảm bảo sự phát triển vững chắc cho doanh nghiệp trong tương lai!