Hoàn thiện công tác kiểm toán tài sản cố định trong báo cáo tài chính do Công ty TNHH NEXIA STT – Chi nhánh An Phát thực hiện

Theo Thông tư 45/2013/TT-BTC, TSCĐ hữu hình phải đáp ứng bốn tiêu chuẩn: chắc chắn thu được lợi ích kinh tế trong tương lai, nguyên giá được xác định đáng tin cậy, thời gian sử dụng trên 1 năm và có đủ tiêu chuẩn giá trị (từ 30.000 đồng trở lên). TSCĐ tham gia vào nhiều chu kỳ sản xuất kinh doanh, giữ nguyên hình thái vật chất ban đầu cho đến khi hư hỏng. Giá trị của TSCĐ được biểu hiện dưới hai hình thái: một phần tồn tại dưới hình thái ban đầu và một phần chuyển vào sản phẩm. TSCĐ có thể bị hao mòn trong quá trình sử dụng, và bộ phận giá trị hao mòn đó chuyển vào giá trị sản phẩm.

TSCĐ được phân loại theo nhiều tiêu chí, trong đó phân loại theo hình thái biểu hiện là phổ biến nhất, chia thành TSCĐ hữu hình và TSCĐ vô hình. TSCĐ hữu hình bao gồm nhà cửa, vật kiến trúc, máy móc thiết bị, phương tiện vận tải, thiết bị truyền dẫn, thiết bị dụng cụ quản lý, vườn cây lâu năm, súc vật làm việc và các loại TSCĐ khác. TSCĐ vô hình là những tài sản không có hình thái vật chất nhưng xác định được giá trị, ví dụ như quyền sử dụng đất, bản quyền, bằng sáng chế, nhãn hiệu hàng hóa, phần mềm máy tính và giấy phép.

Tổ chức chứng từ kế toán TSCĐ bao gồm việc thu thập thông tin, chứng từ hợp lý, hợp lệ của các nghiệp vụ và giao dịch. Các chứng từ sử dụng bao gồm hợp đồng mua bán TSCĐ, hóa đơn, biên bản giao nhận TSCĐ, biên bản thanh lý TSCĐ, biên bản giao nhận TSCĐ sửa chữa lớn hoàn thành, biên bản đánh giá lại TSCĐ, biên bản kiểm kê tài sản cố định, biên bản quyết toán, thanh lý hợp đồng mua tài sản, hóa đơn GTGT và bảng tính và phân bổ khấu hao TSCĐ. Hệ thống sổ sách bao gồm thẻ tài sản cố định hữu hình, sổ chi tiết TSCĐ, sổ cái TK 211, TK 214.

Mục tiêu cụ thể của kiểm toán TSCĐ là thu thập đầy đủ bằng chứng thích hợp để đưa ra lời xác nhận về mức độ tin cậy của các thông tin tài chính liên quan đến TSCĐ. Các thông tin này bao gồm nguyên giá, giá trị hao mòn, chi phí khấu hao, và các khoản chi phí liên quan đến TSCĐ, từ đó tác động đến các chỉ tiêu lợi nhuận, chi phí và kết quả hoạt động kinh doanh. Mục tiêu này bao gồm xác minh tính có thật, tính toán, đánh giá, tính đầy đủ, sự phân loại và tính đúng kỳ của các nghiệp vụ và số dư liên quan đến TSCĐ.

Để tiến hành kiểm toán và đưa ra nhận xét về các chỉ tiêu liên quan đến TSCĐ trên BCTC, kiểm toán viên phải dựa trên các thông tin và tài liệu sau: các nội quy, quy chế của đơn vị liên quan đến việc mua sắm, quản lý, sử dụng, thanh lý TSCĐ; các tài liệu pháp lý cho các nghiệp vụ tăng, giảm, mua bán, sửa chữa TSCĐ; các chứng từ phát sinh liên quan đến TSCĐ; và các sổ kế toán tổng hợp và chi tiết của các tài khoản liên quan.

Việc đánh giá công tác kiểm toán chu kỳ Tài sản cố định tại Công ty TNHH Nexia – Chi nhánh An Phát bao gồm việc xem xét các quy trình hiện tại, xác định các điểm mạnh và điểm yếu, và đánh giá mức độ tuân thủ các chuẩn mực và quy định kế toán. Điều này giúp xác định các lĩnh vực cần cải thiện và phát triển để nâng cao chất lượng kiểm toán.

Các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác kiểm toán chu kỳ Tài sản cố định có thể bao gồm việc cải thiện quy trình kiểm toán, tăng cường đào tạo cho kiểm toán viên, sử dụng công nghệ mới để tự động hóa các quy trình kiểm toán, và tăng cường kiểm soát nội bộ. Các giải pháp này cần được thiết kế để đáp ứng các yêu cầu cụ thể của công ty và phù hợp với các chuẩn mực và quy định kế toán hiện hành.

Rủi ro trong kiểm toán TSCĐ có thể bao gồm rủi ro về tính hiện hữu (TSCĐ không tồn tại), rủi ro về quyền sở hữu (doanh nghiệp không có quyền sở hữu TSCĐ), rủi ro về đánh giá (TSCĐ được ghi nhận không đúng giá trị), và rủi ro về trình bày và công bố (thông tin về TSCĐ không được trình bày đầy đủ và chính xác trên BCTC).

Gian lận liên quan đến TSCĐ có thể bao gồm việc ghi khống TSCĐ để làm tăng tài sản của doanh nghiệp, khai khống chi phí sửa chữa TSCĐ để trốn thuế, hoặc bán TSCĐ nhưng không ghi nhận doanh thu. Các dấu hiệu nhận biết gian lận có thể bao gồm sự thiếu hụt chứng từ, sự không nhất quán giữa sổ sách kế toán và thực tế, hoặc sự thay đổi bất thường trong tỷ lệ khấu hao.

Phần mềm kiểm toán có thể giúp tự động hóa các quy trình kiểm toán như kiểm tra tính hợp lệ của chứng từ, đối chiếu số liệu giữa các sổ sách kế toán, và phân tích dữ liệu để phát hiện các sai sót và gian lận. Điều này giúp kiểm toán viên tiết kiệm thời gian và tập trung vào các công việc đòi hỏi kỹ năng chuyên môn cao hơn.

Phân tích dữ liệu lớn có thể giúp kiểm toán viên xử lý và phân tích một lượng lớn dữ liệu về TSCĐ một cách nhanh chóng và hiệu quả. Điều này giúp phát hiện các xu hướng bất thường, các giao dịch đáng ngờ, và các sai sót tiềm ẩn mà có thể khó phát hiện bằng các phương pháp kiểm toán truyền thống.

Kiểm toán liên tục là quá trình kiểm toán được thực hiện thường xuyên, thay vì chỉ vào cuối kỳ kế toán. Điều này giúp phát hiện và khắc phục các sai sót và gian lận một cách kịp thời. Kiểm toán dựa trên rủi ro tập trung vào các lĩnh vực có rủi ro cao nhất, giúp kiểm toán viên sử dụng nguồn lực một cách hiệu quả hơn.

Trí tuệ nhân tạo (AI) có thể được sử dụng để tự động hóa các quy trình kiểm toán, phân tích dữ liệu lớn, và phát hiện các sai sót và gian lận. AI cũng có thể giúp kiểm toán viên đưa ra các quyết định kiểm toán chính xác hơn dựa trên dữ liệu và thông tin có sẵn.