Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh công nghệ thông tin và truyền thông phát triển mạnh mẽ, các Đài Phát thanh và Truyền hình công lập đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng xã hội và cung cấp thông tin chính thống. Đài Phát thanh và Truyền hình Bình Định (Đài PT&TH Bình Định) là một trong những đơn vị sự nghiệp công lập tiêu biểu, chịu trách nhiệm sản xuất và phát sóng các chương trình phục vụ quản lý nhà nước và nhu cầu xã hội. Từ năm 2017 đến 2019, Đài đã trải qua giai đoạn chuyển đổi mạnh mẽ trong cơ chế tài chính, hướng tới tự chủ tài chính và nâng cao hiệu quả hoạt động. Tuy nhiên, thực trạng công tác kế toán tại Đài còn nhiều hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu quản lý tài chính trong điều kiện mới.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là hoàn thiện công tác kế toán tại Đài PT&TH Bình Định nhằm nâng cao chất lượng thông tin kế toán, phục vụ hiệu quả công tác quản lý và điều hành. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào công tác kế toán trong giai đoạn 2017-2019 tại Đài, với trọng tâm là đánh giá thực trạng, phân tích các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp hoàn thiện. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ Đài nâng cao năng lực quản lý tài chính, đồng thời góp phần phát triển bền vững các đơn vị sự nghiệp công lập có thu trong bối cảnh tự chủ tài chính.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý tài chính trong đơn vị sự nghiệp công lập, bao gồm:

  • Lý thuyết về đặc điểm hoạt động của đơn vị sự nghiệp công lập: Đơn vị hoạt động không vì mục tiêu lợi nhuận, phục vụ cộng đồng, có thể được Nhà nước cấp kinh phí hoạt động hoặc tự chủ tài chính theo các hình thức khác nhau (tự bảo đảm chi thường xuyên, chi đầu tư, hoặc được Nhà nước bảo đảm một phần).

  • Nguyên tắc công tác kế toán trong đơn vị sự nghiệp công lập: Bao gồm nguyên tắc thống nhất, phù hợp, tiết kiệm và hiệu quả, bất kiêm nhiệm nhằm đảm bảo tính chính xác, kịp thời, đầy đủ và minh bạch của thông tin kế toán.

  • Mô hình tổ chức bộ máy kế toán: Ba mô hình chính gồm tập trung, phân tán và kết hợp, được lựa chọn dựa trên quy mô, địa bàn hoạt động và đặc điểm quản lý tài chính của đơn vị.

  • Ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác kế toán: Ứng dụng phần mềm kế toán và chứng từ điện tử giúp nâng cao hiệu quả xử lý thông tin, giảm thiểu sai sót và tăng tính kịp thời của báo cáo kế toán.

Các khái niệm chính bao gồm: đơn vị sự nghiệp công lập, tự chủ tài chính, bộ máy kế toán, nguyên tắc kế toán, phần hành kế toán, và ứng dụng công nghệ thông tin trong kế toán.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa thu thập dữ liệu sơ cấp và thứ cấp:

  • Dữ liệu sơ cấp: Thu thập qua phỏng vấn và khảo sát trực tiếp tại Phòng Kế hoạch – Tài chính Đài PT&TH Bình Định, bao gồm báo cáo tài chính, báo cáo quyết toán các năm 2017, 2018, 2019, hệ thống chứng từ, quy chế nội bộ, cơ cấu tổ chức và phần mềm kế toán đang sử dụng.

  • Dữ liệu thứ cấp: Tổng hợp từ các đề tài nghiên cứu liên quan, văn bản pháp luật của Chính phủ và Bộ Tài chính, tài liệu chuyên ngành kế toán và quản lý tài chính công.

Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phương pháp định tính và định lượng, đánh giá thực trạng công tác kế toán, so sánh với các tiêu chuẩn và quy định hiện hành. Cỡ mẫu khảo sát gồm toàn bộ cán bộ kế toán và quản lý tài chính tại Đài, đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy. Timeline nghiên cứu kéo dài từ tháng 1/2020 đến tháng 12/2020, bao gồm các giai đoạn thu thập dữ liệu, phân tích và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng bộ máy kế toán còn bất cập: Đài PT&TH Bình Định hiện áp dụng mô hình tổ chức kế toán tập trung với 10 phòng ban và 103 viên chức. Tuy nhiên, bộ máy kế toán chưa được tinh gọn, phân công công việc chưa rõ ràng, dẫn đến hiệu quả công tác kế toán chưa cao. Khối lượng công việc kế toán tăng khoảng 15% trong giai đoạn 2017-2019 nhưng nhân sự không được bổ sung tương ứng.

  2. Thông tin kế toán chưa đáp ứng kịp thời và đầy đủ: Báo cáo tài chính và báo cáo quyết toán có độ trễ trung bình 10 ngày so với quy định, ảnh hưởng đến việc ra quyết định quản lý. Hệ thống chứng từ và sổ kế toán còn tồn tại sai sót nhỏ chiếm khoảng 5% tổng số chứng từ kiểm tra.

  3. Ứng dụng công nghệ thông tin chưa đồng bộ: Mặc dù Đài đã sử dụng phần mềm kế toán, nhưng việc khai thác và vận dụng chưa hiệu quả, chưa có hệ thống kiểm soát truy cập và lưu trữ dữ liệu chặt chẽ. Việc sử dụng chứng từ điện tử còn hạn chế, chưa phát huy hết lợi ích về tiết kiệm thời gian và chi phí.

  4. Kiểm tra công tác kế toán chưa thường xuyên và toàn diện: Công tác kiểm tra kế toán chủ yếu thực hiện theo định kỳ, chưa có cơ chế kiểm tra đột xuất hoặc kiểm tra nội bộ hiệu quả. Tỷ lệ phát hiện sai phạm qua kiểm tra chiếm khoảng 3% tổng số nghiệp vụ kế toán.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các tồn tại trên xuất phát từ việc chưa hoàn thiện tổ chức bộ máy kế toán phù hợp với đặc thù hoạt động của Đài, cũng như chưa tận dụng triệt để công nghệ thông tin trong quản lý kế toán. So với các nghiên cứu tại các đơn vị sự nghiệp công lập khác như bệnh viện và trường học, Đài PT&TH Bình Định có đặc thù về lĩnh vực truyền thông, đòi hỏi hệ thống kế toán phải linh hoạt và kịp thời hơn. Việc chậm trễ trong báo cáo và sai sót chứng từ có thể được minh họa qua biểu đồ thời gian xử lý báo cáo và tỷ lệ sai sót theo từng năm, cho thấy xu hướng cải thiện nhưng còn nhiều dư địa.

Ứng dụng phần mềm kế toán chưa hiệu quả cũng là điểm chung với nhiều đơn vị sự nghiệp công lập, do thiếu đào tạo và hệ thống kiểm soát nội bộ chưa chặt chẽ. Việc tăng cường kiểm tra kế toán sẽ giúp phát hiện và khắc phục kịp thời các sai sót, nâng cao tính minh bạch và chính xác của thông tin tài chính.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tổ chức lại bộ máy kế toán theo mô hình kết hợp tập trung và phân tán: Phân công rõ ràng nhiệm vụ cho từng phần hành kế toán, tăng cường nhân sự phù hợp với khối lượng công việc, dự kiến hoàn thành trong 12 tháng tới. Chủ thể thực hiện: Ban Giám đốc và Phòng Kế hoạch – Tài chính.

  2. Nâng cao chất lượng và kịp thời của báo cáo kế toán: Xây dựng quy trình chuẩn hóa luân chuyển chứng từ và lập báo cáo, áp dụng hệ thống kiểm soát nội bộ chặt chẽ, giảm thời gian xử lý báo cáo xuống còn dưới 5 ngày. Thời gian thực hiện: 6 tháng. Chủ thể: Phòng Kế hoạch – Tài chính phối hợp với các phòng ban liên quan.

  3. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác kế toán: Triển khai sử dụng chứng từ điện tử rộng rãi, nâng cấp phần mềm kế toán với tính năng kiểm soát truy cập và lưu trữ dữ liệu an toàn, đào tạo nhân viên sử dụng hiệu quả. Thời gian thực hiện: 9 tháng. Chủ thể: Ban Giám đốc, Phòng Kế hoạch – Tài chính và Phòng Kỹ thuật.

  4. Tổ chức kiểm tra kế toán định kỳ và đột xuất: Xây dựng kế hoạch kiểm tra nội bộ thường xuyên, phối hợp với các cơ quan kiểm tra bên ngoài để đảm bảo tính minh bạch và chính xác của công tác kế toán. Thời gian thực hiện: liên tục. Chủ thể: Ban Giám đốc và Phòng Kế hoạch – Tài chính.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Lãnh đạo các Đài Phát thanh và Truyền hình công lập: Giúp hiểu rõ thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu quả công tác kế toán, từ đó cải thiện quản lý tài chính và hoạt động truyền thông.

  2. Cán bộ kế toán và quản lý tài chính tại đơn vị sự nghiệp công lập: Cung cấp kiến thức chuyên sâu về tổ chức bộ máy kế toán, ứng dụng công nghệ thông tin và kiểm soát nội bộ trong kế toán.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành kế toán, quản trị công: Là tài liệu tham khảo quý giá về công tác kế toán trong đơn vị sự nghiệp công lập, đặc biệt trong bối cảnh tự chủ tài chính.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước về tài chính và truyền thông: Hỗ trợ đánh giá, xây dựng chính sách và hướng dẫn thực hiện công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp công lập.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao công tác kế toán tại Đài PT&TH Bình Định cần được hoàn thiện?
    Công tác kế toán hiện còn nhiều hạn chế như bộ máy chưa tinh gọn, báo cáo chưa kịp thời và sai sót chứng từ, ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý tài chính và hoạt động của Đài.

  2. Mô hình tổ chức kế toán nào phù hợp với Đài PT&TH Bình Định?
    Mô hình kết hợp giữa tập trung và phân tán được đề xuất nhằm tận dụng ưu điểm của cả hai mô hình, phù hợp với quy mô và đặc thù hoạt động của Đài.

  3. Ứng dụng công nghệ thông tin giúp cải thiện công tác kế toán như thế nào?
    Ứng dụng phần mềm kế toán và chứng từ điện tử giúp giảm thời gian xử lý, tăng tính chính xác, đồng thời nâng cao khả năng kiểm soát và bảo mật dữ liệu kế toán.

  4. Làm thế nào để nâng cao chất lượng báo cáo kế toán?
    Cần chuẩn hóa quy trình luân chuyển chứng từ, tăng cường kiểm soát nội bộ, đào tạo nhân viên và áp dụng công nghệ để đảm bảo báo cáo chính xác, đầy đủ và kịp thời.

  5. Ai chịu trách nhiệm chính trong việc hoàn thiện công tác kế toán tại Đài?
    Ban Giám đốc và Phòng Kế hoạch – Tài chính là chủ thể chính, phối hợp với các phòng ban liên quan và sự hỗ trợ của các cơ quan quản lý nhà nước.

Kết luận

  • Luận văn đã phân tích toàn diện thực trạng công tác kế toán tại Đài PT&TH Bình Định trong giai đoạn 2017-2019, chỉ ra những tồn tại và nguyên nhân chủ yếu.
  • Đã áp dụng các lý thuyết quản lý tài chính và kế toán trong đơn vị sự nghiệp công lập để xây dựng khung phân tích và đề xuất giải pháp.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể về tổ chức bộ máy, nâng cao chất lượng báo cáo, ứng dụng công nghệ thông tin và kiểm tra kế toán nhằm hoàn thiện công tác kế toán.
  • Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn quan trọng, hỗ trợ Đài nâng cao hiệu quả quản lý tài chính và phát triển bền vững trong bối cảnh tự chủ tài chính.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi đánh giá hiệu quả và điều chỉnh phù hợp, đồng thời mở rộng nghiên cứu sang các đơn vị sự nghiệp công lập khác.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao hiệu quả công tác kế toán tại Đài Phát thanh và Truyền hình Bình Định, góp phần phát triển truyền thông công lập hiện đại và bền vững!