Tổng quan nghiên cứu

Chính sách an sinh xã hội (ASXH) là một hệ thống các biện pháp nhằm bảo vệ và hỗ trợ người dân trong các tình huống khó khăn về kinh tế và xã hội. Tại huyện Cẩm Mỹ, tỉnh Đồng Nai, với dân số khoảng 156.000 người và mật độ dân số 538 người/km², công tác tổ chức thực hiện chính sách ASXH đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao đời sống và ổn định xã hội. Tuy nhiên, thực trạng cho thấy còn nhiều hạn chế như tỷ lệ tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT) còn thấp, công tác giảm nghèo chưa bền vững, thủ tục hành chính phức tạp và thiếu sự phân tách rõ ràng giữa quản lý nhà nước và cung cấp dịch vụ.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng công tác tổ chức thực hiện chính sách ASXH trên địa bàn huyện Cẩm Mỹ trong giai đoạn 2019-2021, phân tích các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp hoàn thiện công tác này đến năm 2025. Nghiên cứu tập trung tại các phòng, ban và UBND các xã của huyện, sử dụng số liệu sơ cấp thu thập từ phỏng vấn cán bộ và người dân, cùng số liệu thứ cấp từ các cơ quan chức năng.

Việc hoàn thiện công tác tổ chức thực hiện chính sách ASXH không chỉ góp phần nâng cao mức sống người dân mà còn thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội bền vững, giảm thiểu bất bình đẳng và tăng cường sự đồng thuận xã hội. Đây là nhiệm vụ cấp bách và có ý nghĩa chiến lược đối với huyện Cẩm Mỹ trong bối cảnh hội nhập và phát triển hiện nay.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình về chính sách an sinh xã hội, bao gồm:

  • Khái niệm chính sách: Theo Nghị định 34/2016/NĐ-CP, chính sách là định hướng và giải pháp của Nhà nước nhằm giải quyết các vấn đề thực tiễn để đạt mục tiêu nhất định.
  • Khái niệm an sinh xã hội: Được định nghĩa bởi các tổ chức quốc tế như Ngân hàng Thế giới (WB), Tổ chức Lao động quốc tế (ILO), và Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) là hệ thống các biện pháp công cộng nhằm giảm thiểu rủi ro và bảo vệ thu nhập cho cá nhân, hộ gia đình.
  • Mô hình 5 trụ cột chính sách ASXH tại Việt Nam: Bao gồm bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, cứu trợ xã hội và trợ giúp ưu đãi xã hội.
  • Các chức năng cơ bản của chính sách ASXH: Phòng ngừa rủi ro, giảm thiểu rủi ro và khắc phục rủi ro.
  • Vai trò của chính sách ASXH: Đảm bảo ổn định chính trị - xã hội, giảm bất bình đẳng, bảo vệ người yếu thế và thúc đẩy phát triển bền vững.

Phương pháp nghiên cứu

  • Nguồn dữ liệu: Sử dụng số liệu thứ cấp từ các cơ quan như UBND huyện, Phòng Lao động Thương binh và Xã hội, Ngân hàng Chính sách xã hội, cùng số liệu sơ cấp thu thập qua phỏng vấn trực tiếp 30 cán bộ và 150 hộ dân trên địa bàn huyện Cẩm Mỹ trong giai đoạn từ tháng 02 đến tháng 04 năm 2022.
  • Phương pháp chọn mẫu: Áp dụng phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo đại diện cho các nhóm đối tượng chính sách và cán bộ thực hiện.
  • Phương pháp phân tích: Kết hợp phân tích định lượng với các chỉ tiêu như tỷ lệ tham gia BHXH, BHYT, tỷ lệ hộ nghèo, cùng phân tích định tính qua phỏng vấn sâu để đánh giá thực trạng, hạn chế và nguyên nhân.
  • Timeline nghiên cứu: Thu thập số liệu từ 2019 đến 2021, phân tích và đề xuất giải pháp cho giai đoạn 2021-2025, hoàn thành luận văn trong khoảng thời gian từ tháng 02 đến tháng 06 năm 2022.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tỷ lệ tham gia BHXH và BHYT còn thấp: Tỷ lệ người tham gia BHXH trên địa bàn huyện chỉ đạt khoảng 40%, trong khi tỷ lệ tham gia BHYT đạt 75%, thấp hơn so với mục tiêu chung của tỉnh Đồng Nai. Điều này ảnh hưởng đến khả năng bảo vệ người dân trước các rủi ro về sức khỏe và thu nhập.

  2. Tỷ lệ hộ nghèo giảm nhưng chưa bền vững: Tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 5,2% năm 2019 xuống còn 3,8% năm 2021, tuy nhiên nhiều hộ nghèo vẫn chưa thoát nghèo bền vững do thiếu việc làm ổn định và tiếp cận dịch vụ xã hội hạn chế.

  3. Công tác tuyên truyền và phổ biến chính sách còn hạn chế: Khoảng 35% người dân được khảo sát cho biết chưa nắm rõ các chính sách ASXH, dẫn đến việc tiếp cận và thụ hưởng chính sách chưa hiệu quả.

  4. Phân công, phối hợp thực hiện chính sách chưa đồng bộ: 40% cán bộ được phỏng vấn phản ánh việc phân công nhiệm vụ chưa rõ ràng, gây chồng chéo và thiếu trách nhiệm trong thực thi chính sách.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các hạn chế trên xuất phát từ năng lực cán bộ thực hiện chính sách còn yếu, nguồn lực tài chính hạn chế và điều kiện kinh tế - xã hội của huyện còn nhiều khó khăn. So với các huyện như Như Xuân (Thanh Hóa) và Phú Tân (An Giang), nơi có tỷ lệ bao phủ BHYT đạt trên 90% và công tác phối hợp thực hiện chính sách hiệu quả hơn, huyện Cẩm Mỹ cần học hỏi kinh nghiệm trong việc huy động nguồn lực xã hội hóa và tăng cường công tác tuyên truyền.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ tham gia BHXH, BHYT qua các năm và bảng tổng hợp đánh giá mức độ hài lòng của người dân về công tác tuyên truyền chính sách. Bảng phân tích phân công nhiệm vụ giữa các cơ quan cũng giúp minh họa rõ hơn các điểm yếu trong phối hợp thực hiện.

Việc hoàn thiện công tác tổ chức thực hiện chính sách ASXH sẽ góp phần nâng cao hiệu quả bảo vệ người dân trước các rủi ro xã hội, giảm nghèo bền vững và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đào tạo, nâng cao năng lực cán bộ thực hiện chính sách

    • Mục tiêu: Nâng cao trình độ chuyên môn và kỹ năng thực thi chính sách cho 100% cán bộ liên quan trong vòng 2 năm tới.
    • Chủ thể: UBND huyện phối hợp với Sở Lao động Thương binh và Xã hội tỉnh Đồng Nai.
  2. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách đến người dân

    • Mục tiêu: Đạt trên 90% người dân nắm rõ các chính sách ASXH trong 3 năm tới.
    • Chủ thể: Phòng Văn hóa Thông tin, các xã, thị trấn và các tổ chức đoàn thể địa phương.
  3. Hoàn thiện cơ chế phân công, phối hợp thực hiện chính sách

    • Mục tiêu: Xây dựng quy chế phối hợp rõ ràng, giảm thiểu chồng chéo, nâng cao hiệu quả thực thi trong vòng 1 năm.
    • Chủ thể: UBND huyện, các phòng ban liên quan.
  4. Huy động nguồn lực xã hội hóa và tăng cường đầu tư tài chính cho ASXH

    • Mục tiêu: Tăng ngân sách hỗ trợ ASXH lên ít nhất 20% so với giai đoạn trước, đồng thời thu hút sự tham gia của doanh nghiệp và cộng đồng trong 5 năm tới.
    • Chủ thể: UBND huyện, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức xã hội và doanh nghiệp.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý nhà nước và thực thi chính sách tại địa phương

    • Lợi ích: Hiểu rõ thực trạng, hạn chế và giải pháp nâng cao hiệu quả tổ chức thực hiện chính sách ASXH.
  2. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản lý kinh tế, chính sách công

    • Lợi ích: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về công tác tổ chức chính sách ASXH tại địa phương.
  3. Các tổ chức xã hội, doanh nghiệp và nhà tài trợ

    • Lợi ích: Tham khảo để phối hợp, hỗ trợ và đầu tư hiệu quả vào các chương trình ASXH.
  4. Cơ quan hoạch định chính sách cấp tỉnh và trung ương

    • Lợi ích: Đánh giá thực trạng và đề xuất chính sách phù hợp với điều kiện địa phương, góp phần hoàn thiện hệ thống ASXH quốc gia.

Câu hỏi thường gặp

  1. Chính sách an sinh xã hội gồm những nội dung chính nào?
    Chính sách ASXH tại Việt Nam bao gồm 5 trụ cột: bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, cứu trợ xã hội và trợ giúp ưu đãi xã hội, nhằm bảo vệ người dân trước các rủi ro về thu nhập và sức khỏe.

  2. Tại sao tỷ lệ tham gia BHXH và BHYT ở huyện Cẩm Mỹ còn thấp?
    Nguyên nhân chính là do nhận thức của người dân chưa đầy đủ, thủ tục hành chính phức tạp, cùng với năng lực cán bộ thực hiện còn hạn chế và nguồn lực tài chính chưa đáp ứng đủ.

  3. Các yếu tố nào ảnh hưởng đến hiệu quả tổ chức thực hiện chính sách ASXH?
    Bao gồm quan điểm và nhận thức chính sách, năng lực cán bộ, điều kiện tự nhiên và kinh tế - xã hội vùng thực hiện, cũng như sự phối hợp giữa các cơ quan liên quan.

  4. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền chính sách ASXH?
    Cần đa dạng hóa hình thức tuyên truyền, tăng cường truyền thông trực tiếp và qua các phương tiện truyền thông đại chúng, đồng thời phối hợp với các tổ chức xã hội để tiếp cận sâu rộng đến người dân.

  5. Giải pháp nào giúp giảm nghèo bền vững tại huyện Cẩm Mỹ?
    Đẩy mạnh đào tạo nghề, tạo việc làm ổn định, hỗ trợ phát triển sản xuất, đồng thời tăng cường chính sách bảo trợ xã hội và mở rộng bao phủ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế.

Kết luận

  • Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về công tác tổ chức thực hiện chính sách an sinh xã hội tại huyện Cẩm Mỹ, tỉnh Đồng Nai.
  • Đánh giá thực trạng cho thấy nhiều hạn chế như tỷ lệ tham gia BHXH, BHYT thấp, công tác tuyên truyền và phối hợp thực hiện chưa hiệu quả.
  • Phân tích các yếu tố ảnh hưởng gồm năng lực cán bộ, nhận thức chính sách và điều kiện kinh tế - xã hội địa phương.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả tổ chức thực hiện chính sách ASXH trong giai đoạn 2021-2025.
  • Khuyến nghị các cơ quan chức năng và cộng đồng cùng phối hợp thực hiện để đảm bảo quyền lợi và nâng cao đời sống người dân.

Next steps: Triển khai các giải pháp đề xuất, tổ chức đào tạo cán bộ, tăng cường tuyên truyền và giám sát thực hiện chính sách.

Call-to-action: Các cơ quan quản lý và tổ chức xã hội cần phối hợp chặt chẽ để hoàn thiện hệ thống an sinh xã hội, góp phần phát triển bền vững huyện Cẩm Mỹ.