Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế toàn cầu, các doanh nghiệp Việt Nam ngày càng phải đối mặt với áp lực cạnh tranh gay gắt, đòi hỏi phải nâng cao hiệu quả quản trị và vận hành. Theo báo cáo của ngành, Công ty TNHH Duyệt Cường, hoạt động trong lĩnh vực sản xuất giấy vàng mã tại huyện Quan Hóa, Thanh Hóa, với công suất 3.200 tấn sản phẩm/năm và giá trị xuất khẩu năm 2020 đạt trên 4,7 triệu USD, đã và đang nỗ lực hoàn thiện hệ thống thông tin kế toán (HTTTKT) nhằm đáp ứng yêu cầu quản lý và phát triển bền vững. Tuy nhiên, thực tế cho thấy hệ thống này vẫn còn tồn tại những hạn chế trong khâu thu nhận và xử lý thông tin, ảnh hưởng đến chất lượng báo cáo và hiệu quả quản trị.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là hệ thống hóa các vấn đề lý luận về HTTTKT trong doanh nghiệp, phân tích thực trạng HTTTKT tại Công ty TNHH Duyệt Cường trong giai đoạn 2019-2021, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào HTTTKT tài chính của công ty, với dữ liệu thu thập từ các chứng từ, báo cáo tài chính và các văn bản pháp luật liên quan trong khoảng thời gian ba năm. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp thông tin chính xác, kịp thời cho nhà quản trị, góp phần tối đa hóa lợi nhuận và nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường trong nước và quốc tế.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình nghiên cứu về hệ thống thông tin kế toán, bao gồm:

  • Khái niệm hệ thống thông tin kế toán (HTTTKT): HTTTKT là tập hợp các thành phần tương tác nhằm thu thập, xử lý và cung cấp thông tin kế toán phục vụ cho việc ra quyết định quản trị. HTTTKT bao gồm các yếu tố: con người, dữ liệu, quy trình, phần mềm, cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin và kiểm soát nội bộ.

  • Nguyên tắc xây dựng HTTTKT: Ba nguyên tắc cơ bản gồm nguyên tắc kiểm soát (đảm bảo tính chính xác và trung thực của thông tin), nguyên tắc phù hợp (cung cấp thông tin hữu ích, kịp thời và phù hợp với đặc điểm doanh nghiệp), và nguyên tắc tiết kiệm - hiệu quả (chi phí xây dựng hệ thống phải hợp lý so với lợi ích thu được).

  • Phân loại HTTTKT: Theo đặc điểm thông tin cung cấp (tài chính và quản trị), theo phương thức xử lý (thủ công và trên nền tảng máy tính), và theo cách tổ chức (tập trung, phân tán, hoặc kết hợp).

  • Các khái niệm chính: Chu trình doanh thu, chi phí, sản xuất; hệ thống tài khoản kế toán; báo cáo tài chính; kiểm soát nội bộ; và các yếu tố ảnh hưởng đến HTTTKT như trình độ nhân viên, công nghệ thông tin, văn hóa doanh nghiệp và môi trường pháp lý.

Phương pháp nghiên cứu

  • Nguồn dữ liệu: Số liệu được thu thập trực tiếp từ Công ty TNHH Duyệt Cường bao gồm chứng từ kế toán, sổ sách, báo cáo kết quả sản xuất kinh doanh và bảng cân đối kế toán giai đoạn 2019-2021. Ngoài ra, dữ liệu thứ cấp được khai thác từ các văn bản pháp luật, chuẩn mực kế toán, tài liệu chuyên ngành và các công trình nghiên cứu liên quan.

  • Phương pháp phân tích: Sử dụng phương pháp thống kê tổng hợp số liệu, xử lý dữ liệu bằng phần mềm Excel để phân tích các chỉ tiêu tài chính. Phương pháp so sánh được áp dụng để đánh giá sự biến động và phát triển của công ty qua các năm. Phân tích và tổng hợp các thông tin nhằm đưa ra nhận xét, đánh giá thực trạng HTTTKT.

  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2019-2021, với các bước thu thập dữ liệu, phân tích thực trạng, đánh giá và đề xuất giải pháp hoàn thiện HTTTKT.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tổ chức bộ máy kế toán: Công ty áp dụng mô hình tổ chức bộ máy kế toán kết hợp giữa tập trung và phân tán, phù hợp với quy mô và đặc điểm hoạt động. Tuy nhiên, việc phân công nhiệm vụ chưa rõ ràng, dẫn đến một số khâu thu nhận và xử lý thông tin bị chậm trễ.

  2. Thu nhận và xử lý thông tin: Quá trình thu nhận thông tin kế toán chủ yếu dựa vào chứng từ thủ công, kết hợp với phần mềm kế toán Excel. Tỷ lệ dữ liệu nhập sai hoặc thiếu sót chiếm khoảng 8-10%, ảnh hưởng đến độ tin cậy của báo cáo tài chính.

  3. Phân tích và cung cấp thông tin: Báo cáo kế toán được lập đầy đủ theo quy định, nhưng chưa đáp ứng kịp thời nhu cầu thông tin quản trị chiến lược. Thời gian cung cấp báo cáo trung bình là 15 ngày sau kỳ kế toán, trong khi yêu cầu tối ưu là dưới 10 ngày.

  4. Kiểm soát nội bộ: Hệ thống kiểm soát nội bộ còn yếu, chưa có quy trình kiểm tra chéo và phân quyền truy cập dữ liệu chặt chẽ, làm tăng nguy cơ sai sót và gian lận trong kế toán.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các tồn tại trên xuất phát từ trình độ nhân viên kế toán chưa đồng đều, hạn chế trong ứng dụng công nghệ thông tin và thiếu sự hỗ trợ từ ban lãnh đạo trong việc đầu tư nâng cấp hệ thống. So với các nghiên cứu trong ngành, mức độ sai sót dữ liệu và thời gian cung cấp báo cáo của Công ty TNHH Duyệt Cường còn cao hơn trung bình ngành khoảng 3-5%. Điều này cho thấy công ty cần tập trung cải thiện quy trình thu nhận và xử lý thông tin, đồng thời nâng cao năng lực nhân sự và áp dụng công nghệ hiện đại hơn.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ so sánh tỷ lệ sai sót dữ liệu qua các năm và bảng tổng hợp thời gian cung cấp báo cáo kế toán, giúp minh họa rõ ràng hiệu quả hoạt động của HTTTKT.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện tổ chức bộ máy kế toán: Rà soát và phân công nhiệm vụ rõ ràng, xây dựng quy trình làm việc chuẩn hóa nhằm giảm thiểu chồng chéo và tăng hiệu quả thu nhận, xử lý thông tin. Thời gian thực hiện: 6 tháng; Chủ thể: Ban lãnh đạo và phòng nhân sự.

  2. Ứng dụng công nghệ thông tin nâng cao: Đầu tư phần mềm kế toán chuyên nghiệp tích hợp tự động hóa nhập liệu và kiểm soát dữ liệu, giảm thiểu sai sót thủ công. Thời gian thực hiện: 12 tháng; Chủ thể: Phòng công nghệ thông tin phối hợp phòng kế toán.

  3. Nâng cao năng lực nhân viên kế toán: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về nghiệp vụ kế toán và kỹ năng sử dụng phần mềm kế toán hiện đại, nâng cao trình độ chuyên môn và ý thức trách nhiệm. Thời gian thực hiện: liên tục hàng năm; Chủ thể: Ban lãnh đạo và phòng đào tạo.

  4. Tăng cường kiểm soát nội bộ: Xây dựng hệ thống phân quyền truy cập dữ liệu, quy trình kiểm tra chéo và đánh giá định kỳ nhằm phát hiện và xử lý kịp thời sai sót, gian lận. Thời gian thực hiện: 6-9 tháng; Chủ thể: Ban kiểm soát nội bộ và phòng kế toán.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Nhà quản trị doanh nghiệp: Giúp hiểu rõ vai trò và cách tổ chức HTTTKT hiệu quả để nâng cao năng lực quản lý tài chính và ra quyết định chiến lược.

  2. Nhân viên kế toán và kiểm toán: Cung cấp kiến thức chuyên sâu về quy trình, nguyên tắc và công nghệ áp dụng trong HTTTKT, nâng cao kỹ năng nghiệp vụ.

  3. Chuyên gia tư vấn quản lý và công nghệ thông tin: Là tài liệu tham khảo để thiết kế, triển khai và cải tiến hệ thống thông tin kế toán phù hợp với đặc điểm doanh nghiệp.

  4. Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành Kế toán, Quản trị kinh doanh: Hỗ trợ nghiên cứu, học tập và phát triển đề tài liên quan đến HTTTKT trong doanh nghiệp sản xuất.

Câu hỏi thường gặp

  1. HTTTKT là gì và tại sao quan trọng với doanh nghiệp?
    HTTTKT là hệ thống thu thập, xử lý và cung cấp thông tin kế toán phục vụ quản lý và ra quyết định. Nó giúp doanh nghiệp có thông tin chính xác, kịp thời để tối ưu hóa hoạt động và nâng cao hiệu quả kinh doanh.

  2. Những yếu tố nào ảnh hưởng đến hiệu quả của HTTTKT?
    Bao gồm trình độ nhân viên kế toán, công nghệ thông tin, văn hóa doanh nghiệp, môi trường pháp lý và sự hỗ trợ từ ban lãnh đạo. Mỗi yếu tố đều tác động trực tiếp đến chất lượng thông tin và khả năng vận hành hệ thống.

  3. Làm thế nào để giảm thiểu sai sót trong thu nhận dữ liệu kế toán?
    Áp dụng phần mềm kế toán hiện đại, xây dựng quy trình kiểm soát chặt chẽ, đào tạo nhân viên và phân quyền truy cập hợp lý giúp giảm thiểu sai sót và gian lận.

  4. HTTTKT có thể hỗ trợ ra quyết định như thế nào?
    HTTTKT cung cấp các báo cáo tài chính và quản trị đa dạng, giúp nhà quản trị đánh giá hiệu quả hoạt động, dự báo tài chính và lập kế hoạch chiến lược phù hợp.

  5. Tại sao cần kết hợp giữa tổ chức bộ máy kế toán tập trung và phân tán?
    Sự kết hợp này giúp tận dụng ưu điểm của cả hai mô hình, vừa đảm bảo tính thống nhất, vừa linh hoạt trong thu nhận và xử lý thông tin tại các bộ phận, phù hợp với quy mô và đặc điểm hoạt động của doanh nghiệp.

Kết luận

  • HTTTKT đóng vai trò thiết yếu trong việc cung cấp thông tin tài chính chính xác, kịp thời phục vụ quản trị và ra quyết định tại Công ty TNHH Duyệt Cường.
  • Thực trạng HTTTKT hiện còn tồn tại hạn chế về tổ chức bộ máy, thu nhận và xử lý thông tin, kiểm soát nội bộ chưa chặt chẽ.
  • Nghiên cứu đã đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm hoàn thiện HTTTKT, bao gồm cải tổ tổ chức, ứng dụng công nghệ, nâng cao năng lực nhân sự và tăng cường kiểm soát.
  • Việc triển khai các giải pháp này dự kiến sẽ nâng cao hiệu quả quản lý tài chính, giảm thiểu sai sót và đáp ứng tốt hơn nhu cầu thông tin của doanh nghiệp.
  • Khuyến nghị công ty tiếp tục theo dõi, đánh giá và cập nhật HTTTKT phù hợp với sự phát triển và thay đổi của môi trường kinh doanh.

Để nâng cao hiệu quả quản trị tài chính, các nhà quản lý và chuyên gia kế toán nên áp dụng các kiến thức và giải pháp từ nghiên cứu này, đồng thời chủ động cập nhật công nghệ và đào tạo nhân lực thường xuyên.