Tổng quan nghiên cứu

Thời gian chờ đợi của bệnh nhân khám ngoại trú là một trong những chỉ số quan trọng phản ánh chất lượng dịch vụ y tế tại các bệnh viện. Tại Bệnh viện Quân y 7A, số lượt khám ngoại trú dao động từ 600 đến 750 lượt/ngày, với thời gian chờ trung bình kéo dài từ 65 đến 290 phút, vượt xa tiêu chuẩn của Bộ Y tế (không quá 50 phút). Thời gian chờ kéo dài không chỉ làm giảm sự hài lòng của bệnh nhân mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng cạnh tranh của bệnh viện trong bối cảnh tự chủ tài chính và cạnh tranh ngày càng gay gắt trong ngành y tế.

Nghiên cứu được thực hiện nhằm mục tiêu xác định các yếu tố ảnh hưởng đến thời gian chờ của bệnh nhân khám ngoại trú tại Khoa Khám bệnh – Bệnh viện Quân y 7A, phân tích thực trạng các yếu tố này và đề xuất các giải pháp giảm thiểu thời gian chờ. Phạm vi nghiên cứu tập trung tại Bệnh viện Quân y 7A trong tháng 1 năm 2019, với đối tượng khảo sát là 171 bệnh nhân khám ngoại trú. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao chất lượng dịch vụ, tăng sự hài lòng của bệnh nhân và cải thiện hiệu quả hoạt động của bệnh viện, góp phần thực hiện thành công cơ chế tự chủ tài chính.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết về thời gian chờ của bệnh nhân và chất lượng dịch vụ y tế. Thời gian chờ được định nghĩa là tổng thời gian từ khi bệnh nhân đăng ký khám đến khi được bác sĩ khám và nhận thuốc, bao gồm thời gian chờ trước và trong quá trình khám chữa bệnh. Các yếu tố ảnh hưởng đến thời gian chờ được tổng hợp từ nhiều nghiên cứu trong và ngoài nước, trong đó có bốn yếu tố chính được lặp lại nhiều lần:

  1. Quy trình đăng ký: Bao gồm các bước bốc số, phân loại bệnh, lập hồ sơ khám, duyệt chỉ định và ký nhận hồ sơ.
  2. Thao tác của nhân viên y tế: Thời gian nhập liệu, lấy mẫu xét nghiệm, chuẩn bị bệnh nhân và các thao tác hành chính khác.
  3. Thời gian phục vụ của nhân viên y tế: Thời gian tư vấn, khám bệnh, làm thủ thuật và đọc kết quả cận lâm sàng.
  4. Đúng lịch hẹn của bệnh nhân: Việc bệnh nhân tuân thủ lịch hẹn, mang đầy đủ giấy tờ, chuẩn bị đúng quy định.

Mô hình nghiên cứu đề xuất kiểm định ảnh hưởng của bốn yếu tố này đến thời gian chờ của bệnh nhân, với giả thuyết rằng các yếu tố quy trình đăng ký, thao tác và thời gian phục vụ của nhân viên y tế ảnh hưởng cùng chiều, còn việc đúng lịch hẹn ảnh hưởng ngược chiều đến thời gian chờ.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định lượng với thiết kế mô tả cắt ngang. Dữ liệu được thu thập qua khảo sát trực tiếp 171 bệnh nhân khám ngoại trú tại Khoa Khám bệnh – Bệnh viện Quân y 7A trong tháng 1 năm 2019. Cỡ mẫu được tính toán dựa trên độ lệch chuẩn thời gian khám 135,5 ± 63,5 phút, với độ chính xác ±10 phút và mức ý nghĩa 95%, dự phòng 10% rủi ro bỏ ngang.

Phương pháp chọn mẫu là thuận tiện, kết hợp quan sát và đo thời gian thực tế từng bước trong quy trình khám bệnh bằng đồng hồ bấm giờ. Dữ liệu được nhập và xử lý bằng phần mềm SPSS 20, sử dụng phân tích hồi quy tuyến tính để đánh giá mức độ ảnh hưởng của các yếu tố độc lập đến biến phụ thuộc là thời gian chờ của bệnh nhân. Mức ý nghĩa thống kê được đặt ở 5% (α = 0,05).

Thang đo các yếu tố được thiết kế dựa trên nghiên cứu trước, điều chỉnh phù hợp với thực tế bệnh viện và kiểm định độ tin cậy qua khảo sát sơ bộ 9 bệnh nhân tại 3 mốc thời gian khác nhau trong ngày.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thời gian chờ trung bình của bệnh nhân tại Bệnh viện Quân y 7A là 178 phút, vượt 20,83% so với tiêu chuẩn 50 phút của Bộ Y tế. So sánh với các bệnh viện cùng khu vực như Nguyễn Tri Phương (137 phút) và Nguyễn Trãi (152 phút), thời gian chờ tại Quân y 7A vẫn cao hơn đáng kể.

  2. Bốn yếu tố ảnh hưởng chính đến thời gian chờ được xác định gồm:

    • Quy trình đăng ký (được đánh giá qua các bước bốc số, phân loại bệnh, lập hồ sơ).
    • Thao tác của nhân viên y tế (nhập liệu, lấy mẫu xét nghiệm, chuẩn bị bệnh nhân).
    • Thời gian phục vụ của nhân viên y tế (tư vấn, khám, làm thủ thuật).
    • Việc đúng lịch hẹn của bệnh nhân (tuân thủ giờ hẹn, chuẩn bị giấy tờ).

  3. Phân tích hồi quy tuyến tính cho thấy các yếu tố quy trình đăng ký, thao tác và thời gian phục vụ của nhân viên y tế có ảnh hưởng cùng chiều và có ý nghĩa thống kê đến thời gian chờ (p < 0,05). Việc đúng lịch hẹn của bệnh nhân có ảnh hưởng ngược chiều, giúp giảm thời gian chờ.

  4. Thực trạng khảo sát cho thấy 96,8% bệnh nhân đến sau giờ mở hộp số, gây tập trung đông bệnh nhân vào cùng khung giờ, làm tăng thời gian chờ. Đa số bệnh nhân sử dụng bảo hiểm y tế (78,5%), với 69% là bệnh nhân tái khám, nhóm tuổi chủ yếu từ 36 đến 55 tuổi.

Thảo luận kết quả

Thời gian chờ kéo dài tại Bệnh viện Quân y 7A chủ yếu do quy trình đăng ký còn phức tạp, thao tác của nhân viên y tế chưa tối ưu và thời gian phục vụ chưa hiệu quả. Việc bệnh nhân không tuân thủ đúng lịch hẹn cũng làm tăng thời gian chờ do phải xử lý các trường hợp sai hẹn, quên giấy tờ hoặc chuẩn bị không đầy đủ.

So với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, kết quả tương đồng với các báo cáo tại Bệnh viện Nguyễn Tri Phương và Bệnh viện Quân dân y miền Đông, nơi quy trình đăng ký và thao tác nhân viên y tế được xác định là các yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến thời gian chờ. Việc áp dụng công nghệ thông tin và tăng cường nhân lực tại các bộ phận then chốt được đề xuất nhằm cải thiện hiệu quả quy trình.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột so sánh thời gian chờ trung bình giữa các bệnh viện và bảng phân tích hồi quy thể hiện mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố đến thời gian chờ, giúp minh họa rõ ràng các phát hiện.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tối ưu hóa quy trình đăng ký khám bệnh: Rút gọn các bước thủ tục, áp dụng hệ thống đăng ký trực tuyến và tự động bốc số để giảm thời gian chờ tại quầy đăng ký. Mục tiêu giảm thời gian đăng ký xuống dưới 10 phút trong vòng 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Ban Giám đốc và phòng Công nghệ thông tin.

  2. Nâng cao năng lực và hiệu quả thao tác của nhân viên y tế: Tổ chức đào tạo kỹ năng nhập liệu, thao tác xét nghiệm và chuẩn bị bệnh nhân, đồng thời áp dụng phần mềm quản lý để giảm sai sót và tăng tốc độ xử lý. Mục tiêu giảm thời gian thao tác trung bình 15% trong 6 tháng. Chủ thể thực hiện: Phòng Đào tạo và Khoa Khám bệnh.

  3. Tăng cường nhân lực tại các bộ phận then chốt: Bổ sung thêm nhân viên tại quầy đăng ký, phòng khám và khu vực cận lâm sàng để đáp ứng khối lượng bệnh nhân lớn, đặc biệt vào giờ cao điểm. Mục tiêu tăng số lượng nhân viên lên 20% trong 1 năm. Chủ thể thực hiện: Ban Giám đốc và phòng Tổ chức cán bộ.

  4. Quản lý và nâng cao ý thức đúng lịch hẹn của bệnh nhân: Thực hiện nhắc nhở qua tin nhắn SMS, điện thoại và hướng dẫn bệnh nhân chuẩn bị đầy đủ giấy tờ, tuân thủ giờ hẹn. Mục tiêu giảm tỷ lệ bệnh nhân đến muộn hoặc sai hẹn xuống dưới 5% trong 6 tháng. Chủ thể thực hiện: Khoa Khám bệnh và phòng Chăm sóc khách hàng.

  5. Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý bệnh viện: Triển khai hệ thống quản lý khám chữa bệnh điện tử, theo dõi thời gian chờ và phân tích dữ liệu để điều chỉnh kịp thời. Mục tiêu hoàn thành triển khai trong 18 tháng. Chủ thể thực hiện: Ban Giám đốc và phòng Công nghệ thông tin.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban Giám đốc và lãnh đạo các bệnh viện: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng kế hoạch cải tiến quy trình khám chữa bệnh, nâng cao chất lượng dịch vụ và tăng sự hài lòng của bệnh nhân.

  2. Phòng Quản lý chất lượng bệnh viện: Áp dụng mô hình và các thang đo trong nghiên cứu để đánh giá và giám sát thời gian chờ, từ đó đề xuất các biện pháp cải tiến phù hợp.

  3. Nhân viên y tế và quản lý khoa phòng: Hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến thời gian chờ để điều chỉnh thao tác, quy trình làm việc, nâng cao hiệu quả phục vụ bệnh nhân.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản lý y tế, kinh tế phát triển: Tham khảo phương pháp nghiên cứu, mô hình lý thuyết và kết quả phân tích để phát triển các nghiên cứu tiếp theo về quản lý chất lượng dịch vụ y tế.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao thời gian chờ của bệnh nhân tại Bệnh viện Quân y 7A lại lâu hơn các bệnh viện khác?
    Thời gian chờ kéo dài do quy trình đăng ký phức tạp, số lượng bệnh nhân đông trong khi nhân lực hạn chế, cùng với việc bệnh nhân không tuân thủ đúng lịch hẹn. Ví dụ, 96,8% bệnh nhân đến sau giờ mở hộp số gây tập trung đông vào cùng khung giờ.

  2. Các yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến thời gian chờ của bệnh nhân?
    Quy trình đăng ký, thao tác của nhân viên y tế và thời gian phục vụ của nhân viên y tế là các yếu tố có ảnh hưởng cùng chiều và mạnh mẽ nhất, trong khi việc đúng lịch hẹn của bệnh nhân giúp giảm thời gian chờ.

  3. Làm thế nào để giảm thời gian chờ hiệu quả?
    Cần tối ưu hóa quy trình đăng ký, nâng cao kỹ năng và số lượng nhân viên, áp dụng công nghệ thông tin và quản lý chặt chẽ lịch hẹn của bệnh nhân. Các giải pháp này đã được đề xuất với lộ trình cụ thể trong nghiên cứu.

  4. Phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong luận văn là gì?
    Nghiên cứu sử dụng phương pháp định lượng, khảo sát trực tiếp 171 bệnh nhân, đo thời gian thực tế từng bước khám bệnh, phân tích hồi quy tuyến tính với mức ý nghĩa 5% để xác định các yếu tố ảnh hưởng.

  5. Ý nghĩa thực tiễn của nghiên cứu này đối với bệnh viện?
    Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để bệnh viện xây dựng các kế hoạch cải tiến quy trình, nâng cao chất lượng dịch vụ, tăng sự hài lòng của bệnh nhân và nâng cao năng lực cạnh tranh trong bối cảnh tự chủ tài chính.

Kết luận

  • Thời gian chờ trung bình của bệnh nhân khám ngoại trú tại Bệnh viện Quân y 7A là 178 phút, vượt tiêu chuẩn Bộ Y tế 20,83%.
  • Bốn yếu tố chính ảnh hưởng đến thời gian chờ gồm: quy trình đăng ký, thao tác nhân viên y tế, thời gian phục vụ nhân viên y tế và việc đúng lịch hẹn của bệnh nhân.
  • Phân tích hồi quy xác nhận các yếu tố này có ảnh hưởng có ý nghĩa thống kê đến thời gian chờ.
  • Nghiên cứu đề xuất các giải pháp cụ thể như tối ưu quy trình, tăng nhân lực, ứng dụng công nghệ thông tin và quản lý lịch hẹn bệnh nhân.
  • Các bước tiếp theo là triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi và đánh giá hiệu quả nhằm giảm thời gian chờ, nâng cao chất lượng dịch vụ và sự hài lòng của bệnh nhân.

Hành động ngay hôm nay để cải thiện trải nghiệm khám chữa bệnh tại Bệnh viện Quân y 7A và góp phần nâng cao chất lượng y tế toàn diện!