Luận án về việc giải thích hợp đồng theo quy định của pháp luật Việt Nam

• Tác giả: Hà Thị Thúy
• Người hướng dẫn: PGS. Bùi Đăng Hiếu
• Trường học: Trường Đại học Luật Hà Nội
• Chuyên ngành: Luật Dân sự và Tố tụng Dân sự
• Đề tài: Giải Thích Hợp Đồng Theo Quy Định Của Pháp Luật Việt Nam
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2019
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• A. PHẦN MỞ ĐẦU
• 0.1. Tính cấp thiết của đề tài
• 0.2. Tình hình nghiên cứu đề tài
• 0.3. Mục đích nghiên cứu và nhiệm vụ của luận án
• 0.4. Đối tượng nghiên cứu
• 0.5. Phạm vi nghiên cứu
• 0.6. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
• 0.7. Những đóng góp mới của luận án
• 0.8. Ý nghĩa khoa học của luận án
• 0.9. Kết cấu của luận án
• 1. CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ GIẢI THÍCH HỢP ĐỒNG
• 1.1. Sự cần thiết phải giải thích hợp đồng
• 1.2. Khái niệm giải thích hợp đồng
• 1.3. Bản chất pháp lý của giải thích hợp đồng và phân biệt giải thích hợp đồng với các hoạt động khác
• 1.3.1. Bản chất pháp lý của giải thích hợp đồng
• 1.3.2. Phân biệt giải thích hợp đồng với các hoạt động khác
• 1.4. Chủ thể có thẩm quyền giải thích hợp đồng
• 1.5. Phạm vi của giải thích hợp đồng
• 1.6. Nguyên tắc giải thích hợp đồng
• 1.6.1. Nguyên tắc giải thích tôn trọng ý chí của các bên hơn là ngôn từ của hợp đồng
• 1.6.2. Nguyên tắc giải thích không được làm thay đổi nội dung của hợp đồng
• 1.6.3. Nguyên tắc giải thích theo hướng ưu tiên làm cho hợp đồng có hiệu lực
• 1.6.4. Nguyên tắc giải thích theo lẽ công bằng, hợp lý
• 1.6.5. Nguyên tắc giải thích theo hướng có lợi cho bên chấp nhận hợp đồng theo mẫu
• 1.7. Hậu quả pháp lý của giải thích hợp đồng
• 1.8. KẾT LUẬN CHƯƠNG 1
• 2. CHƯƠNG 2: CÁC CĂN CỨ GIẢI THÍCH HỢP ĐỒNG THEO PHÁP LUẬT VIỆT NAM HIỆN HÀNH VÀ THỰC TIỄN GIẢI THÍCH HỢP ĐỒNG Ở VIỆT NAM
• 2.1. Khái niệm căn cứ giải thích hợp đồng
• 2.2. Giải thích hợp đồng căn cứ ý chí và sự thể hiện ý chí
• 2.3. Giải thích căn cứ vào mục đích, tính chất của hợp đồng
• 2.4. Giải thích hợp đồng căn cứ vào ý chí của các bên được thể hiện trước khi hợp đồng được xác lập (thông tin tiền hợp đồng)
• 2.5. Giải thích hợp đồng căn cứ vào tập quán
• 2.6. Giải thích căn cứ vào mối tương quan giữa các nội dung của hợp đồng
• 2.7. Giải thích hợp đồng căn cứ vào lợi ích của bên yếu thế
• 2.8. KẾT LUẬN CHƯƠNG 2
• 3. CHƯƠNG 3: CÁC QUAN ĐIỂM HIỆN ĐẠI VỀ CĂN CỨ GIẢI THÍCH HỢP ĐỒNG VÀ VIỆC BỔ SUNG MỘT SỐ CĂN CỨ GIẢI THÍCH HỢP ĐỒNG VÀO PHÁP LUẬT VIỆT NAM
• 3.1. Các quan điểm hiện đại về căn cứ giải thích hợp đồng được pháp luật một số nước sử dụng
• 3.2. Sự cần thiết phải bổ sung các căn cứ giải thích hợp đồng
• 3.3. Các căn cứ giải thích có thể xem xét bổ sung vào chế định pháp luật về giải thích hợp đồng
• 3.3.1. Giải thích hợp đồng căn cứ vào hoàn cảnh thực tế tại thời điểm giao kết và thực hiện hợp đồng
• 3.3.2. Giải thích hợp đồng căn cứ vào ứng xử của các bên sau khi hợp đồng được giao kết
• 3.3.3. Giải thích hợp đồng căn cứ vào thói quen đã hình thành giữa các bên trong quan hệ hợp đồng
• 3.4. KẾT LUẬN CHƯƠNG 3
• 4. CHƯƠNG 4: KIẾN NGHỊ HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VIỆT NAM VỀ GIẢI THÍCH HỢP ĐỒNG VÀ NÂNG CAO HIỆU QUẢ ÁP DỤNG PHÁP LUẬT VỀ GIẢI THÍCH HỢP ĐỒNG
• 4.1. Tổng hợp các bất cập của quy định pháp luật giải thích hợp đồng trong Bộ luật Dân sự năm 2015 cần được khắc phục
• 4.2. Kiến nghị về bố trí chế định giải thích hợp đồng trong Bộ luật Dân sự và thứ tự ưu tiên áp dụng các căn cứ giải thích hợp đồng
• 4.3. Kiến nghị cụ thể hoàn thiện quy định của BLDS 2015 về giải thích hợp đồng
• 4.4. Một số giải pháp cụ thể nhằm tăng hiệu quả của việc áp dụng các quy định pháp luật về giải thích hợp đồng
• 4.4.1. Đối với chủ thể giải thích
• 4.4.2. Đối với các bên trong hợp đồng
• 4.5. KẾT LUẬN CHƯƠNG 4
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN ĐÃ CÔNG BỐ
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Giới thiệu về giải thích hợp đồng

Giải thích hợp đồng là một hoạt động pháp lý quan trọng nhằm làm rõ nội dung và ý nghĩa của các điều khoản trong hợp đồng. Theo quy định của pháp luật Việt Nam, việc giải thích hợp đồng không chỉ giúp xác định quyền và nghĩa vụ của các bên mà còn đảm bảo tính hợp pháp và hiệu lực của hợp đồng. Nguyên tắc giải thích hợp đồng được quy định trong Bộ luật Dân sự 2015, nhấn mạnh rằng việc giải thích phải tôn trọng ý chí của các bên hơn là ngôn từ của hợp đồng. Điều này có nghĩa là khi có sự mâu thuẫn giữa ý chí và ngôn từ, ý chí của các bên sẽ được ưu tiên. Việc nghiên cứu về giải thích hợp đồng không chỉ có giá trị lý luận mà còn có ý nghĩa thực tiễn trong việc giải quyết tranh chấp hợp đồng.

1.1. Khái niệm và bản chất của giải thích hợp đồng

Khái niệm giải thích hợp đồng được hiểu là quá trình làm rõ nội dung của hợp đồng khi có những điều khoản không rõ ràng hoặc mâu thuẫn. Bản chất pháp lý của hoạt động này là nhằm bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các bên trong hợp đồng. Việc phân biệt giữa giải thích hợp đồng và các hoạt động khác như giải thích di chúc hay giải thích pháp luật là cần thiết để xác định đúng thẩm quyền và phương pháp giải thích. Nguyên tắc giải thích cũng cần được áp dụng một cách linh hoạt để phù hợp với từng trường hợp cụ thể, từ đó đảm bảo tính công bằng và hợp lý trong quan hệ hợp đồng.

II. Các căn cứ giải thích hợp đồng theo pháp luật Việt Nam

Các căn cứ để giải thích hợp đồng theo pháp luật Việt Nam hiện hành được quy định tại Điều 404 Bộ luật Dân sự 2015. Những căn cứ này bao gồm ý chí chung của các bên, ngôn từ của hợp đồng, tính chất và mục đích của hợp đồng, tập quán tại địa điểm giao kết, và mối liên hệ giữa các điều khoản trong hợp đồng. Việc áp dụng các căn cứ này không chỉ giúp làm rõ nội dung hợp đồng mà còn tạo ra cơ sở pháp lý vững chắc cho việc giải quyết tranh chấp. Giải thích hợp đồng căn cứ vào ý chí và sự thể hiện ý chí của các bên là một trong những phương pháp quan trọng, giúp xác định đúng nguyện vọng của các bên trong hợp đồng.

2.1. Giải thích căn cứ vào ý chí và sự thể hiện ý chí

Giải thích hợp đồng căn cứ vào ý chí và sự thể hiện ý chí của các bên là một trong những phương pháp quan trọng trong giải thích hợp đồng. Điều này có nghĩa là khi có sự không rõ ràng trong hợp đồng, cần phải xem xét ý chí thực sự của các bên để xác định nội dung hợp đồng. Việc này không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi của các bên mà còn tạo ra sự công bằng trong quan hệ hợp đồng. Nguyên tắc giải thích này cũng nhấn mạnh rằng việc giải thích không được làm thay đổi nội dung của hợp đồng, mà chỉ nhằm làm rõ ý nghĩa của các điều khoản đã được các bên thỏa thuận.

III. Thực tiễn giải thích hợp đồng tại Việt Nam

Thực tiễn giải thích hợp đồng tại Việt Nam cho thấy nhiều vấn đề còn tồn tại, đặc biệt là trong việc áp dụng các căn cứ giải thích. Các thẩm phán thường gặp khó khăn trong việc xác định ý chí của các bên khi hợp đồng có những điều khoản không rõ ràng. Điều này dẫn đến việc giải thích hợp đồng có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố chủ quan, gây ra sự không đồng nhất trong các quyết định của tòa án. Việc nghiên cứu và hoàn thiện quy định pháp luật về giải thích hợp đồng là cần thiết để nâng cao hiệu quả áp dụng pháp luật và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các bên trong hợp đồng.

3.1. Những bất cập trong thực tiễn giải thích hợp đồng

Trong thực tiễn, nhiều hợp đồng có những điều khoản không rõ ràng, dẫn đến việc các bên không có cách hiểu thống nhất. Điều này gây ra tranh chấp và ảnh hưởng đến quyền lợi của các bên. Các thẩm phán thường phải dựa vào nhiều căn cứ khác nhau để giải thích hợp đồng, điều này có thể dẫn đến sự tùy tiện trong việc áp dụng pháp luật. Việc thiếu hụt các quy định cụ thể về căn cứ giải thích cũng làm cho việc giải quyết tranh chấp trở nên khó khăn hơn. Do đó, cần thiết phải có những nghiên cứu sâu hơn về giải thích hợp đồng để hoàn thiện quy định pháp luật và nâng cao hiệu quả áp dụng.

IV. Kiến nghị hoàn thiện pháp luật về giải thích hợp đồng

Để nâng cao hiệu quả của việc giải thích hợp đồng, cần thiết phải hoàn thiện các quy định pháp luật hiện hành. Các kiến nghị bao gồm việc bổ sung các căn cứ giải thích hợp đồng, làm rõ hơn về quyền và nghĩa vụ của các bên trong quá trình giải thích. Ngoài ra, cần có các quy định cụ thể về thẩm quyền giải thích hợp đồng để tránh sự tùy tiện trong việc áp dụng pháp luật. Việc này không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi của các bên mà còn tạo ra sự ổn định trong quan hệ hợp đồng, góp phần thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế.

4.1. Các giải pháp cụ thể để hoàn thiện quy định pháp luật

Các giải pháp cụ thể để hoàn thiện quy định pháp luật về giải thích hợp đồng bao gồm việc xây dựng các nguyên tắc giải thích rõ ràng, bổ sung các căn cứ giải thích hợp đồng phù hợp với thực tiễn. Cần thiết phải có các hướng dẫn cụ thể cho các thẩm phán trong việc áp dụng các căn cứ giải thích, từ đó đảm bảo tính nhất quán và công bằng trong việc giải quyết tranh chấp. Việc này sẽ tạo ra một khung pháp lý vững chắc cho hoạt động giải thích hợp đồng, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các bên và thúc đẩy sự phát triển của giao lưu dân sự.