Giải Quyết Vấn Đề Thu Hồi Đất Tại Tỉnh Khánh Hòa

Đất đai thuộc sở hữu toàn dân, do Nhà nước đại diện chủ sở hữu. Nhà nước thực hiện quyền định đoạt thông qua quy hoạch sử dụng đất, quy định hạn mức giao đất, quyết định giao đất, cho thuê đất, thu hồi đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất và định giá đất. Nhà nước trao quyền sử dụng đất cho người sử dụng thông qua giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất đối với người đang sử dụng ổn định. Điều 7 của Luật Đất đai quy định rõ vai trò của Quốc hội, Chính phủ, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân các cấp trong quản lý đất đai.

Việc thu hồi đất nông nghiệp để chuyển đổi mục đích sử dụng phục vụ phát triển kinh tế - xã hội đã tạo điều kiện thu hút vốn đầu tư trong và ngoài nước, phát triển doanh nghiệp cả về số lượng và quy mô, góp phần thúc đẩy tăng trưởng, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động, giải quyết việc làm, tăng năng suất lao động và tạo nguồn thu đáng kể cho ngân sách. Việc thu hồi đất để xây dựng các khu công nghiệp chính là điều kiện và thời cơ tốt nhất để chuyển một bộ phận quan trọng lực lượng lao động nông nghiệp, nông thôn, là khu vực có năng suất lao động thấp, sang khu vực công nghiệp và dịch vụ.

Với số lượng lớn đất nông nghiệp bị thu hồi như quy hoạch của Tỉnh đến 2010, ước tính một lượng lớn lao động nông nghiệp, phải chuyển đổi ngành nghề lên tới khoảng 29.000 người. Nhiều lao động đã được giải quyết việc làm với thu nhập cao hơn, ổn định hơn như hiện nay, với một khu công nghiệp Suối Dầu và một cụm công nghiệp vừa và nhỏ Diên Phú đi vào hoạt động đã giải quyết việc làm cho khoảng 14.000 lao động. Tuy nhiên bên cạnh đó, người dân bị thu hồi đất, không phải tất cả mọi người đều có thể dễ dàng chuyển đổi sang các công việc thuộc lĩnh vực công nghiệp, dịch vụ như mong muốn.

Một bộ phận khá lớn người dân bị thu hồi đất là những người nông dân thuần túy lâu đời, khi bị thu hồi đất, đất canh tác bị thu hẹp, không hoặc khó có thể tiếp tục với hoạt động nông nghiệp nhưng bị hạn chế là rất nhiều lao động đã ở vào độ tuổi không năng động để có thể được đào tạo nghề phù hợp trong lĩnh vực công nghiệp hoặc dịch vụ,. khả năng chuyển đổi nghề mới và tìm việc làm trong lĩnh vực công nghiệp, dịch vụ còn gặp nhiều khó khăn. Hiện nay, số lao động bị thu hồi đất chủ yếu chỉ được hỗ trợ bằng hình thức đền bù đất.

Trong cuộc điều tra đánh giá tác động của chủ trương qui hoạch đất nông nghiệp phục vụ đô thị hóa trong khuôn khổ đề án "chuyển dịch cơ cấu lao động tỉnh Khánh Hòa đến 2010" tại 3 xã Diên Phú (Diên Khánh), Ninh Hòa (Ninh Thủy) và Vĩnh Thái (Nha Trang) cho thấy những thông tin người dân nắm bắt được chủ yếu là thu hồi đất nông nghiệp và nhận tiền đền bù trong khi những thông tin liên quan tới việc làm và ổn định cuộc sống sau khi giải tỏa đất nông nghiệp không được nhiều người biết tới. Bản thân người dân cũng chưa có sự chuẩn bị cần thiết để chuyển đổi việc làm, trình độ văn hóa thấp, thiếu chuyên môn kỹ thuật, thiếu vốn, trong khi địa phương chưa có hỗ trợ thiết thực trong đào tạo nghề và giải quyết việc làm cho lao động này.

Cần có khảo sát, đánh giá nhu cầu đào tạo nghề của người dân bị thu hồi đất. Các ngành nghề đào tạo cần phù hợp với nhu cầu của thị trường lao động tại địa phương và các khu vực lân cận. Ưu tiên đào tạo các ngành nghề có tiềm năng phát triển, tạo ra nhiều việc làm ổn định.

Cần đa dạng hóa các hình thức đào tạo nghề, từ đào tạo ngắn hạn đến đào tạo dài hạn, từ đào tạo tại các trung tâm dạy nghề đến đào tạo tại doanh nghiệp. Tạo điều kiện cho người dân lựa chọn hình thức đào tạo phù hợp với điều kiện và khả năng của bản thân.

Cần có chính sách hỗ trợ chi phí đào tạo và sinh hoạt cho người dân tham gia các chương trình đào tạo nghề. Mức hỗ trợ cần đảm bảo đủ để người dân trang trải các chi phí cần thiết trong quá trình học tập.

Khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư vào các khu công nghiệp, khu chế xuất trên địa bàn tỉnh. Tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp tuyển dụng lao động địa phương, đặc biệt là lao động bị thu hồi đất.

Tổ chức các phiên giao dịch việc làm, hội chợ việc làm để kết nối người lao động với các doanh nghiệp. Xây dựng hệ thống thông tin thị trường lao động đầy đủ, chính xác và kịp thời.

Cung cấp các khoản vay ưu đãi cho người dân bị thu hồi đất để khởi nghiệp, phát triển kinh tế gia đình. Hỗ trợ người dân xây dựng kế hoạch kinh doanh, quản lý tài chính và tiếp cận thị trường.

Công khai thông tin về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, chính sách đền bù, hỗ trợ tái định cư trên các phương tiện thông tin đại chúng. Tổ chức các buổi đối thoại, tham vấn ý kiến của người dân trước khi thực hiện thu hồi đất.

Tạo điều kiện cho người dân tham gia vào quá trình lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và xác định giá đền bù. Lắng nghe và tiếp thu ý kiến đóng góp của người dân.

Xây dựng cơ chế giải quyết khiếu nại nhanh chóng, hiệu quả và công bằng. Đảm bảo quyền lợi hợp pháp của người dân trong quá trình thu hồi đất.

Việc giải quyết việc làm cho người dân vùng thu hồi đất cần gắn liền với phát triển kinh tế - xã hội bền vững. Cần tạo ra các ngành nghề mới, có giá trị gia tăng cao, thân thiện với môi trường.

Đầu tư vào giáo dục, đào tạo để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Tạo điều kiện cho người dân tiếp cận các kiến thức, kỹ năng mới, đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động.

Tăng cường hợp tác quốc tế để học hỏi kinh nghiệm, thu hút vốn đầu tư và công nghệ mới. Tạo điều kiện cho người dân Khánh Hòa tham gia vào thị trường lao động quốc tế.