Tổng quan nghiên cứu

Tỉnh Hà Giang, với vai trò trung tâm hành chính, chính trị và văn hóa của vùng núi phía Bắc, đang trải qua quá trình công nghiệp hóa và đô thị hóa mạnh mẽ. Mạng lưới giao thông đường bộ của tỉnh hiện có tổng chiều dài khoảng 7.683,83 km, trong đó Ban Quản lý Dự án (QLDA) Bảo trì đường bộ tỉnh Hà Giang quản lý gần 948,4 km, bao gồm 6 tuyến quốc lộ và 12 tuyến đường tỉnh. Tuy nhiên, chất lượng công trình giao thông chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển, với tỷ lệ mặt đường cấp phối và đất chiếm tới 52,2%, gây khó khăn trong mùa mưa bão.

Công tác quản lý bảo trì các công trình giao thông đường bộ tại Ban QLDA Bảo trì đường bộ tỉnh Hà Giang trong giai đoạn 2018-2020 đã được triển khai nhưng còn nhiều hạn chế về năng lực quản lý, nguồn lực tài chính và ứng dụng công nghệ. Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng công tác quản lý bảo trì, phân tích các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp hoàn thiện công tác này đến năm 2025, góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng vốn ngân sách nhà nước và kéo dài tuổi thọ công trình.

Phạm vi nghiên cứu tập trung vào công tác quản lý bảo trì các công trình giao thông đường bộ do Ban QLDA Bảo trì đường bộ tỉnh Hà Giang thực hiện từ năm 2018 đến 2020, với mục tiêu đề xuất giải pháp hoàn thiện công tác quản lý bảo trì trong giai đoạn 2021-2025. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cải thiện chất lượng công trình, đảm bảo an toàn giao thông và phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản lý bảo trì công trình giao thông đường bộ, bao gồm:

  • Lý thuyết quản lý bảo trì: Quản lý bảo trì là quá trình lập kế hoạch, tổ chức triển khai và giám sát các hoạt động bảo dưỡng, sửa chữa nhằm duy trì và nâng cao chất lượng công trình. Mục tiêu là kéo dài tuổi thọ thực tế của công trình, đảm bảo an toàn và hiệu quả khai thác.

  • Mô hình quản lý dự án đầu tư xây dựng: Áp dụng các quy định của Luật Xây dựng 2014 và Luật Đầu tư công 2019, phân loại dự án theo quy mô, nguồn vốn và tính chất đầu tư, đảm bảo tính hệ thống, đồng bộ và định hướng phát triển vùng.

  • Khái niệm và tiêu chí đánh giá công tác quản lý bảo trì: Bao gồm các chỉ tiêu về bảo dưỡng đúng lỗi, tỷ lệ bảo trì theo kế hoạch, chi phí và thời gian thực hiện, tần suất kiểm tra và tỷ lệ sự cố do công trình không đảm bảo an toàn giao thông.

Các khái niệm chính được sử dụng gồm: công trình giao thông đường bộ, quản lý bảo trì, bảo dưỡng thường xuyên, sửa chữa định kỳ và đột xuất, kiểm tra công trình, tiêu chuẩn kỹ thuật bảo trì (TCCS 07:013/TCĐBVN).

Phương pháp nghiên cứu

  • Nguồn dữ liệu: Sử dụng số liệu sơ cấp thu thập qua 145 phiếu khảo sát và phỏng vấn trực tiếp cán bộ quản lý, nhân viên Ban QLDA Bảo trì đường bộ, Sở Giao thông Vận tải tỉnh Hà Giang, các nhà thầu thi công và cán bộ địa phương. Số liệu thứ cấp được tổng hợp từ các báo cáo, tài liệu pháp luật, giáo trình quản trị chất lượng và các nghiên cứu liên quan.

  • Phương pháp chọn mẫu: Chọn mẫu phi ngẫu nhiên phán đoán dựa trên kinh nghiệm và mục tiêu nghiên cứu, tập trung vào các đối tượng có kiến thức sâu về công tác quản lý bảo trì.

  • Phương pháp phân tích: Sử dụng Excel để xử lý số liệu, phân tích thống kê mô tả, so sánh qua các năm, áp dụng thang đo Likert Scale để đánh giá mức độ thực hiện công tác quản lý bảo trì. Các kết quả được trình bày qua bảng biểu và biểu đồ nhằm minh họa rõ ràng các chỉ tiêu phân tích.

  • Timeline nghiên cứu: Thu thập và phân tích dữ liệu giai đoạn 2018-2020, đề xuất giải pháp cho giai đoạn 2021-2025.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng công tác kiểm tra công trình: Ban QLDA có 15 tuần kiểm viên với kinh nghiệm từ 3-7 năm, thực hiện kiểm tra thường xuyên, đột xuất và định kỳ theo quy định. Tỷ lệ phát hiện vi phạm qua kiểm tra đạt khoảng 20-30% số lần tuần kiểm. Tuy nhiên, chỉ có 41,38% người khảo sát đánh giá công tác kiểm tra là tốt hoặc rất tốt, điểm trung bình đạt 3,38 trên thang 5, cho thấy công tác kiểm tra còn nhiều hạn chế.

  2. Quản lý hoạt động bảo dưỡng thường xuyên: Ban QLDA đã ký hợp đồng bảo dưỡng với các nhà thầu có năng lực, áp dụng tiêu chuẩn kỹ thuật TCCS 07:2013/TCĐBVN. Tuy nhiên, tỷ lệ mặt đường cấp phối và đất chiếm tới 52,2% khiến việc bảo dưỡng gặp nhiều khó khăn, đặc biệt trong mùa mưa bão. Việc ứng dụng phần mềm quản lý Govene giúp giám sát hiện trường hiệu quả hơn.

  3. Quản lý chi phí và tiến độ bảo trì: Có sự chênh lệch giữa dự toán và quyết toán chi phí sửa chữa định kỳ, nguyên nhân do phát sinh khối lượng và thay đổi chính sách. Tỷ lệ gói thầu hoàn thành đúng tiến độ đạt khoảng 70-80%, còn lại chậm tiến độ do năng lực nhà thầu và điều kiện địa hình phức tạp.

  4. Yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý bảo trì: Bao gồm năng lực cán bộ quản lý còn hạn chế, ngân sách đầu tư bảo trì thấp, công nghệ quản lý chưa được ứng dụng rộng rãi, và sự phối hợp giữa các bên liên quan chưa hiệu quả. Ngoài ra, tình trạng lấn chiếm hành lang an toàn giao thông vẫn diễn ra, ảnh hưởng đến chất lượng công trình.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy công tác quản lý bảo trì tại Ban QLDA Bảo trì đường bộ tỉnh Hà Giang đã đạt được một số thành tựu như tổ chức kiểm tra, ký kết hợp đồng bảo dưỡng và ứng dụng phần mềm quản lý hiện đại. Tuy nhiên, tỷ lệ đánh giá công tác kiểm tra chỉ ở mức trung bình, phản ánh hạn chế trong việc phát hiện và xử lý triệt để các tồn tại.

So sánh với các nghiên cứu trong ngành giao thông vận tải, việc thiếu hụt nguồn lực tài chính và nhân sự có trình độ chuyên môn cao là nguyên nhân phổ biến gây ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý bảo trì. Việc áp dụng công nghệ thông tin trong quản lý bảo trì còn hạn chế, trong khi đây là yếu tố then chốt để nâng cao hiệu quả và minh bạch.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ hoàn thành tiến độ các gói thầu qua các năm, biểu đồ tròn phân bổ chất lượng mặt đường và bảng tổng hợp đánh giá mức độ hài lòng của cán bộ về công tác kiểm tra. Những biểu đồ này giúp minh họa rõ nét các điểm mạnh và hạn chế trong công tác quản lý bảo trì.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ quản lý: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về quản lý bảo trì, kỹ thuật thi công và ứng dụng công nghệ thông tin. Mục tiêu tăng tỷ lệ cán bộ có trình độ chuyên môn cao lên ít nhất 80% trong vòng 2 năm. Chủ thể thực hiện: Ban QLDA phối hợp với Sở Giao thông Vận tải.

  2. Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất và trang thiết bị: Đầu tư mua sắm thiết bị kiểm tra hiện đại, phần mềm quản lý bảo trì chuyên dụng nhằm nâng cao hiệu quả giám sát và đánh giá chất lượng công trình. Mục tiêu hoàn thành trong giai đoạn 2021-2023.

  3. Hoàn thiện quy trình đấu thầu và giám sát nhà thầu: Rà soát, chuẩn hóa quy trình đấu thầu, tăng cường kiểm tra, giám sát chặt chẽ tiến độ và chất lượng thi công, xử lý nghiêm các vi phạm. Mục tiêu giảm tỷ lệ gói thầu chậm tiến độ xuống dưới 10% trong 3 năm tới.

  4. Ứng dụng khoa học công nghệ trong quản lý bảo trì: Mở rộng sử dụng phần mềm quản lý hiện trường, áp dụng công nghệ GIS, drone để kiểm tra công trình, nâng cao tính chính xác và kịp thời trong công tác bảo trì. Thời gian triển khai từ 2022-2025.

  5. Tuyên truyền nâng cao ý thức cộng đồng: Phối hợp với các địa phương tổ chức các chương trình tuyên truyền, nâng cao nhận thức về bảo vệ hành lang an toàn giao thông, hạn chế lấn chiếm và phá hoại công trình. Mục tiêu giảm 50% các vi phạm hành lang trong 3 năm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý giao thông vận tải: Nhận diện các vấn đề thực tiễn trong quản lý bảo trì, áp dụng giải pháp nâng cao hiệu quả công tác quản lý.

  2. Nhà thầu thi công và bảo trì công trình giao thông: Hiểu rõ yêu cầu kỹ thuật, quy trình quản lý và các tiêu chí đánh giá chất lượng công trình để nâng cao năng lực thi công.

  3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản lý kinh tế, xây dựng: Tham khảo cơ sở lý luận, phương pháp nghiên cứu và kết quả thực tiễn về quản lý bảo trì công trình giao thông.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước và chính quyền địa phương: Đánh giá hiệu quả đầu tư công, xây dựng chính sách hỗ trợ và giám sát công tác bảo trì công trình giao thông.

Câu hỏi thường gặp

  1. Công tác quản lý bảo trì công trình giao thông gồm những nội dung chính nào?
    Quản lý bảo trì bao gồm kiểm tra công trình, bảo dưỡng thường xuyên, sửa chữa định kỳ và đột xuất, cùng với việc đánh giá, nghiệm thu kết quả bảo trì nhằm duy trì chất lượng và tuổi thọ công trình.

  2. Những yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến hiệu quả quản lý bảo trì tại Hà Giang?
    Bao gồm năng lực cán bộ quản lý, nguồn ngân sách hạn chế, điều kiện địa hình phức tạp, công nghệ quản lý chưa được ứng dụng rộng rãi và sự phối hợp giữa các bên liên quan chưa hiệu quả.

  3. Phần mềm quản lý Govene có vai trò gì trong công tác bảo trì?
    Govene giúp giám sát hiện trường trực tuyến, truyền tải thông tin kịp thời về sự cố, vi phạm và tiến độ thi công, từ đó nâng cao tính minh bạch và hiệu quả quản lý.

  4. Làm thế nào để giảm tỷ lệ gói thầu thi công chậm tiến độ?
    Cần hoàn thiện quy trình đấu thầu, tăng cường giám sát, xử lý nghiêm vi phạm, nâng cao năng lực nhà thầu và áp dụng công nghệ quản lý tiến độ.

  5. Tại sao việc tuyên truyền nâng cao ý thức cộng đồng lại quan trọng?
    Bởi ý thức cộng đồng ảnh hưởng trực tiếp đến việc bảo vệ hành lang an toàn giao thông, hạn chế lấn chiếm và phá hoại công trình, góp phần duy trì chất lượng và an toàn giao thông.

Kết luận

  • Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và đánh giá thực trạng công tác quản lý bảo trì công trình giao thông đường bộ tại Ban QLDA Bảo trì đường bộ tỉnh Hà Giang giai đoạn 2018-2020.
  • Phân tích các yếu tố bên trong và bên ngoài ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý bảo trì, bao gồm năng lực cán bộ, nguồn lực tài chính, công nghệ và môi trường pháp lý.
  • Đề xuất các giải pháp nâng cao năng lực cán bộ, đầu tư trang thiết bị, hoàn thiện quy trình đấu thầu, ứng dụng công nghệ và tuyên truyền nâng cao ý thức cộng đồng.
  • Kế hoạch triển khai các giải pháp hướng tới giai đoạn 2021-2025 nhằm nâng cao chất lượng công trình, đảm bảo an toàn giao thông và phát triển kinh tế xã hội địa phương.
  • Khuyến nghị các cơ quan quản lý, nhà thầu và cộng đồng phối hợp chặt chẽ để thực hiện hiệu quả công tác quản lý bảo trì, góp phần phát triển bền vững hệ thống giao thông đường bộ tỉnh Hà Giang.

Hành động tiếp theo là triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục nghiên cứu, đánh giá định kỳ để điều chỉnh phù hợp với thực tiễn phát triển.