I. Tự Chủ Tài Chính Tổng Quan Ngành Y Tế Cà Mau Hiện Nay
Y tế là một lĩnh vực quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của mọi người dân. Trong bối cảnh kinh tế thị trường, các đơn vị sự nghiệp công lập ngành y tế (ĐVSNCL) cần đổi mới để thích nghi. Cơ chế tự chủ tài chính (TCTC) là một yếu tố then chốt, trao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về tài chính cho các đơn vị. Điều này giúp các cơ sở khám chữa bệnh (CSYT) năng động hơn, nâng cao chất lượng dịch vụ. Ngành y tế Cà Mau đang dần tiến tới tự chủ hoàn toàn, giảm sự phụ thuộc vào ngân sách nhà nước. Tuy nhiên, việc thực hiện TCTC vẫn còn nhiều thách thức, đòi hỏi các giải pháp đồng bộ. Tự chủ tài chính là một phần quan trọng trong quá trình tự chủ tại các bệnh viện công lập trong công cuộc đổi mới cơ chế quản lý nói chung và cơ chế quản lý tài chính nói riêng tại nhiều quốc gia trên thế giới. Mục tiêu chính của tự chủ là giúp các bệnh viện công lập vượt qua các khó khăn và sự kém hiệu quả của cơ chế quản lý tập trung trong khi Nhà nước vẫn nắm quyền sở hữu các CSYT để đảm bảo Sở Y tế vẫn thực hiện đầy đủ các nhiệm vụ xã hội không vì mục đích lợi nhuận.
1.1. Vai trò của tự chủ tài chính trong phát triển y tế
TCTC giúp các bệnh viện chủ động hơn trong việc quản lý và sử dụng nguồn lực tài chính. Các bệnh viện có thể tự quyết định các khoản chi tiêu, đầu tư vào trang thiết bị, nâng cao chất lượng dịch vụ. Điều này giúp tăng cường khả năng cạnh tranh và thu hút bệnh nhân. Đồng thời, TCTC tạo động lực cho các bệnh viện tìm kiếm các nguồn thu mới, giảm sự phụ thuộc vào kinh phí hoạt động từ ngân sách nhà nước. Các bệnh viện có thể chủ động trong xã hội hoá, huy động các nguồn lực tài chính ngoài ngân sách để tổ chức các hoạt động dịch vụ, đáp ứng nhu cầu đa dạng của các tầng lớp nhân dân; tăng thu nhập hợp pháp, cải thiện đời sống cho người lao động làm việc trong các bệnh viện công lập.
1.2. Thực trạng Tự Chủ Tài Chính ngành y tế Cà Mau
Mặc dù có những tiến bộ nhất định, việc thực hiện TCTC ở một số bệnh viện công lập tuyến dưới còn nhiều khó khăn. Việc triển khai cơ chế tự chủ chưa toàn diện, nhiều CSYT chưa được tự chủ trong tìm kiếm nguồn nhân lực, mua sắm thiết bị. Quy trình phê duyệt các hoạt động mua sắm còn chậm trễ. Giá viện phí chưa hợp lý, gây mâu thuẫn trong thanh toán bảo hiểm y tế (BHYT). Các đơn vị chưa sử dụng nguồn lực một cách hiệu quả để khai thác hết các trang thiết bị y tế, việc đào tạo nguồn nhân lực nhằm sử dụng hiệu quả máy móc, trang thiết bị cũng không đáp ứng được. Việc mở rộng dịch vụ y tế theo yêu cầu chỉ tập trung cho người có khả năng chi trả, còn những người có thu nhập thấp và bệnh nhân BHYT lại không được tiếp cận.
II. Thách Thức Tự Chủ Tài Chính Ngành Y Tế Cà Mau
Việc quản lý tài chính đơn vị sự nghiệp theo cơ chế TCTC đặt ra nhiều thách thức. Một trong số đó là sự khác biệt về năng lực quản lý tài chính giữa các đơn vị. Các bệnh viện tuyến trên thường có kinh nghiệm và nguồn lực tốt hơn, trong khi các bệnh viện tuyến dưới gặp nhiều khó khăn hơn. Ngoài ra, việc thiếu các quy định, hướng dẫn chi tiết về TCTC cũng gây lúng túng cho các đơn vị. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý nhà nước, các bệnh viện và các tổ chức liên quan để giải quyết các vấn đề phát sinh. Trước những yêu cầu tiếp tục đổi mới cơ chế chính sách đối với BVCL, việc nghiên cứu tìm ra giải pháp của cơ chế TCTC đến chất lượng BVCL là một hướng đi đúng đắn, có ý nghĩa thực tiển cần thiết trong bối cảnh hiện nay, đó là lý do nghiên cứu của đề tài.
2.1. Vấn đề về nguồn thu và quản lý chi tiêu
Các bệnh viện gặp khó khăn trong việc tăng nguồn thu, đặc biệt là các bệnh viện ở vùng sâu, vùng xa. Việc quản lý chi tiêu cũng chưa hiệu quả, dẫn đến lãng phí, thất thoát. Cần có các giải pháp đồng bộ để tăng nguồn thu, quản lý chi tiêu hiệu quả, đảm bảo chi phí hoạt động hợp lý. Trước hết các đơn vị cần tăng cường khai thác nguồn tài chính thông qua tăng chi NSNN, tăng độ bao phủ của BHYT, tăng cường sự đóng góp của nhân dân và liên doanh liên kết nhằm tăng nguồn thu, ổn định thu nhập; xây dựng định mức, tiêu chuẩn hợp lý, quy chế quản lý tài sản công; nghiên cứu các chế độ chính sách đãi ngộ cho nhân viên y tế.
2.2. Thiếu đội ngũ nhân lực chất lượng cao
Việc thu hút và giữ chân đội ngũ nhân viên y tế chất lượng cao là một thách thức lớn. Các bệnh viện cần có chính sách đãi ngộ hợp lý, tạo điều kiện để nhân viên phát triển chuyên môn. Đồng thời, cần tăng cường đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực quản lý cho cán bộ quản lý tài chính. Bộ Y tế đang đề xuất Bộ Tài chính phối hợp Bộ Y tế xây dựng và ban hành Thông tư hướng dẫn cơ chế TCTC đối với Trung tâm Y tế huyện đa chức năng (KCB, y tế dự phòng, dân số, an toàn thực phẩm) để đáp ứng yêu cầu sắp xếp, tổ chức lại các ĐVSN y tế theo Nghị quyết số 19-NQ/TƯ ngày 25-10-2017 của Hội nghị lần thứ XI BCH Trung ương.
III. Giải Pháp Tăng Thu Cho Đơn Vị Y Tế Công Lập Cà Mau
Để tăng cường TCTC, các đơn vị cần tập trung vào việc tăng giải pháp tăng thu. Bên cạnh nguồn thu từ khám chữa bệnh theo yêu cầu, cần khai thác các nguồn thu khác như hợp tác công tư (PPP), liên kết với các tổ chức xã hội, các doanh nghiệp. Đồng thời, cần tăng cường công tác truyền thông, quảng bá để thu hút bệnh nhân. Các cơ sở y tế có thể phát huy quyền chủ động trong việc sử dụng các nguồn tài chính, xã hội hoá, huy động các nguồn lực tài chính ngoài ngân sách để tổ chức các hoạt động dịch vụ, đáp ứng nhu cầu đa dạng của các tầng lớp nhân dân; tăng thu nhập hợp pháp, cải thiện đời sống cho người lao động làm việc trong các bệnh viện công lập.
3.1. Đa dạng hóa nguồn thu bằng dịch vụ khám chữa bệnh
Phát triển các gói dịch vụ khám chữa bệnh đa dạng, phù hợp với nhu cầu của nhiều đối tượng bệnh nhân. Tăng cường các dịch vụ khám chữa bệnh chất lượng cao, thu hút bệnh nhân có khả năng chi trả. Mở rộng các dịch vụ y tế chuyên sâu, thu hút bệnh nhân từ các tỉnh thành khác.Việc mở rộng dịch vụ y tế theo yêu cầu chỉ tập trung cho người có khả năng chi trả, còn những người có thu nhập thấp và bệnh nhân BHYT lại không được tiếp cận.
3.2. Hợp tác công tư và xã hội hóa y tế
Tăng cường hợp tác với các doanh nghiệp, tổ chức xã hội để phát triển các dịch vụ y tế. Thu hút đầu tư tư nhân vào các dự án xây dựng, nâng cấp cơ sở vật chất. Thực hiện xã hội hóa các dịch vụ y tế, giảm gánh nặng cho ngân sách nhà nước. Kết luận: Trước hết các đơn vị cần tăng cường khai thác nguồn tài chính thông qua tăng chi NSNN, tăng độ bao phủ của BHYT, tăng cường sự đóng góp của nhân dân và liên doanh liên kết nhằm tăng nguồn thu, ổn định thu nhập; xây dựng định mức, tiêu chuẩn hợp lý, quy chế quản lý tài sản công; nghiên cứu các chế độ chính sách đãi ngộ cho nhân viên y tế.
IV. Quản Lý Chi Tiêu Hiệu Quả Cho Đơn Vị Sự Nghiệp Y Tế
Bên cạnh việc tăng nguồn thu, cần chú trọng đến việc quản lý chi tiêu hiệu quả. Xây dựng định mức chi tiêu hợp lý, tiết kiệm. Tăng cường kiểm soát chi tiêu, chống lãng phí, tham nhũng. Sử dụng hiệu quả các nguồn lực tài chính, đầu tư vào các lĩnh vực trọng điểm. Cần có các giải pháp đồng bộ để tăng nguồn thu, quản lý chi tiêu hiệu quả, đảm bảo chi phí hoạt động hợp lý. Cần có chính sách đãi ngộ hợp lý, tạo điều kiện để nhân viên phát triển chuyên môn. Đồng thời, cần tăng cường đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực quản lý cho cán bộ quản lý tài chính.
4.1. Xây dựng quy chế chi tiêu nội bộ minh bạch
Quy chế chi tiêu nội bộ cần được xây dựng một cách minh bạch, rõ ràng, đảm bảo tuân thủ các quy định của pháp luật. Quy chế cần quy định rõ các khoản chi tiêu, định mức chi tiêu, quy trình thanh toán. Đồng thời, cần tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực hiện quy chế. Cần phải hướng dẫn các đơn vị xây dựng quy chế chi tiêu nội bộ; xác định loại hình đơn vị sự nghiệp căn cứ vào số thu sự nghiệp của đơn vị; tăng cường thanh tra, kiểm tra phát hiện những bất cập để kiến nghị xử lý; rà soát, đồng bộ các cơ chế, chính sách trong các ngành, các lĩnh vực; và quy định rõ vai trò, quyền hạn của người đứng đầu đơn vị.
4.2. Kiểm soát chặt chẽ các khoản chi thường xuyên
Rà soát, cắt giảm các khoản chi không cần thiết. Tăng cường sử dụng các dịch vụ công nghệ thông tin để giảm chi phí quản lý. Kiểm soát chặt chẽ các khoản chi mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế. Các đơn vị chưa sử dụng nguồn lực một cách hiệu quả để khai thác hết các trang thiết bị y tế, việc đào tạo nguồn nhân lực nhằm sử dụng hiệu quả máy móc, trang thiết bị cũng không đáp ứng được.
V. Ứng Dụng CNTT và Đào Tạo Nguồn Lực Y Tế Cà Mau
Để nâng cao hiệu quả hoạt động, cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý tài chính, quản lý bệnh viện. Đồng thời, cần tăng cường đào tạo, bồi dưỡng cải thiện nguồn nhân lực, nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ năng quản lý cho cán bộ y tế. Cần có chính sách đãi ngộ hợp lý, tạo điều kiện để nhân viên phát triển chuyên môn. Đồng thời, cần tăng cường đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực quản lý cho cán bộ quản lý tài chính.
5.1. Ứng dụng công nghệ thông tin quản lý tài chính
Sử dụng các phần mềm quản lý tài chính hiện đại, giúp theo dõi, kiểm soát chi tiêu hiệu quả. Xây dựng hệ thống thông tin quản lý bệnh viện, giúp quản lý bệnh nhân, quản lý thuốc, vật tư y tế. Cần có các giải pháp đồng bộ để tăng nguồn thu, quản lý chi tiêu hiệu quả, đảm bảo chi phí hoạt động hợp lý.Thực hiện khoán quản tại một số khoa phòng trong Bệnh viện. Hoàn thiện ứng dụng hệ thống công nghệ thông tin vào công tác quản lý tài chính.
5.2. Đào tạo bồi dưỡng cán bộ y tế
Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn cho đội ngũ bác sĩ, điều dưỡng. Bồi dưỡng kỹ năng quản lý cho cán bộ quản lý bệnh viện. Cần có chính sách đãi ngộ hợp lý, tạo điều kiện để nhân viên phát triển chuyên môn. Đồng thời, cần tăng cường đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực quản lý cho cán bộ quản lý tài chính.
VI. Đánh Giá Hiệu Quả và Triển Vọng Tự Chủ Y Tế Cà Mau
Việc đánh giá hiệu quả TCTC cần được thực hiện định kỳ, khách quan, minh bạch. Kết quả đánh giá sẽ giúp các đơn vị điều chỉnh các giải pháp, nâng cao hiệu quả hoạt động. Với những nỗ lực không ngừng, ngành y tế Cà Mau có triển vọng phát triển bền vững, đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng cao của người dân. Đánh giá được tầm quan trọng của chất lượng dịch vụ KCB nên tôi chọn nghiên cứu đề tài “Giải pháp tăng cường thực hiện cơ chế tự chủ tài chính trong các đơn vị sự nghiệp công lập có thu của Sở Y tế Cà Mau” làm đề tài luận văn tốt nghiệp của mình với mong muốn làm tài liệu tham khảo cho các Bệnh viện, Trung tâm y tế có nguồn thu, …. trong tỉnh để góp phần tăng cường tính tự chủ tài chính trong các năm tiếp theo.
6.1. Các tiêu chí đánh giá hiệu quả tự chủ
Hiệu quả sử dụng ngân sách, chất lượng dịch vụ y tế, sự hài lòng của người bệnh, khả năng thu hút nguồn lực xã hội. Các tiêu chí cần được lượng hóa để đảm bảo tính khách quan. Đánh giá được tầm quan trọng của chất lượng dịch vụ KCB nên tôi chọn nghiên cứu đề tài “Giải pháp tăng cường thực hiện cơ chế tự chủ tài chính trong các đơn vị sự nghiệp công lập có thu của Sở Y tế Cà Mau” làm đề tài luận văn tốt nghiệp của mình với mong muốn làm tài liệu tham khảo cho các Bệnh viện, Trung tâm y tế có nguồn thu, …. trong tỉnh để góp phần tăng cường tính tự chủ tài chính trong các năm tiếp theo.
6.2. Triển vọng phát triển y tế Cà Mau
Với những giải pháp đồng bộ, ngành y tế Cà Mau sẽ ngày càng phát triển, đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe của người dân. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, nâng cao chất lượng dịch vụ, thu hút nguồn lực xã hội. Điều này giúp Cà Mau trở thành một trung tâm y tế của khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Kết luận: Trước hết các đơn vị cần tăng cường khai thác nguồn tài chính thông qua tăng chi NSNN, tăng độ bao phủ của BHYT, tăng cường sự đóng góp của nhân dân và liên doanh liên kết nhằm tăng nguồn thu, ổn định thu nhập; xây dựng định mức, tiêu chuẩn hợp lý, quy chế quản lý tài sản công; nghiên cứu các chế độ chính sách đãi ngộ cho nhân viên y tế.
