Giải pháp quản lý hồ điều hòa giảm ngập úng cho đô thị Hà Nội

LỜI CẢM ƠN

LỜI CAM ĐOAN

MỤC LỤC

Bảng các chữ viết tắt

Bảng thống kê hình, ảnh

Bảng thống kê bảng, biểu

1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ QUẢN LÝ HỒ ĐIỀU HÒA NHẰM ĐIỀU TIẾT NƯỚC MƯA, GIẢM THIỂU ÚNG NGẬP ĐÔ THỊ TRUNG TÂM TP HÀ NỘI

1.1. Tổng quan về quản lý hồ điều hòa nhằm điều tiết nước mưa, giảm thiểu úng ngập các đô thị trên thế giới và Việt Nam

1.1.1. Tổng quan về quản lý hồ điều hòa trên thế giới

1.1.2. Tổng quan về quản lý hồ điều hòa của một số đô thị Việt Nam

1.2. Giới thiệu về Đô thị Trung tâm thành phố Hà Nội

1.2.1. Vị trí và giới hạn địa lý

1.2.2. Điều kiện tự nhiên

1.2.3. Đặc điểm về kinh tế - xã hội

1.3. Thực trạng về hồ điều hòa trong hệ thống thoát nước Đô thị Trung tâm thành phố Hà Nội

1.3.1. Hiện trạng về hồ điều hòa Đô thị Trung tâm thành phố Hà Nội

1.3.2. Phân vùng lưu vực điều tiết nước mưa của hồ điều hòa Đô thị Trung tâm thành phố Hà Nội

1.3.3. Thực trạng quản lý hồ điều hòa nhằm điều tiết nước mưa, giảm thiểu úng ngập Đô thị Trung tâm thành phố Hà Nội

1.3.3.1. Khái quát về hệ thống thoát nước và tình hình ngập úng của Đô thị Trung tâm thành phố Hà Nội

1.3.3.2. Thực trạng về đầu tư xây dựng, tôn tạo, sử dụng hồ điều hòa Đô thị Trung tâm thành phố Hà Nội

1.3.3.3. Thực trạng công tác quản lý các chức năng của hồ điều hòa Đô thị Trung tâm thành phố Hà Nội

1.3.3.4. Thực trạng về cơ chế chính sách và cơ cấu tổ chức quản lý hồ điều hòa Đô thị Trung tâm thành phố Hà Nội

1.3.3.5. Thực trạng về xã hội hóa và sự tham gia của cộng đồng trong quản lý hồ điều hòa Đô thị Trung tâm thành phố Hà Nội

1.3.3.6. Đánh giá công tác quản lý hồ điều hòa Đô thị Trung tâm thành phố Hà Nội

1.4. Tổng quan về các công trình khoa học liên quan đến đề tài luận án ở trong và ngoài nước

1.4.1. Các công trình nghiên cứu trong nước liên quan đến quản lý hồ điều hòa

1.4.2. Các công trình nghiên cứu nước ngoài liên quan đến quản lý hồ điều hòa

1.5. Những tổng hợp các vấn đề đã nghiên cứu và những vấn đề tồn tại cần nghiên cứu của luận án

1.5.1. Đánh giá tổng hợp các vấn đề đã nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án

1.5.2. Những vấn đề tồn tại cần nghiên cứu của luận án

2. CHƯƠNG II: CƠ SỞ KHOA HỌC QUẢN LÝ HỒ ĐIỀU HÒA NHẰM ĐIỀU TIẾT NƯỚC MƯA, GIẢM THIỂU ÚNG NGẬP CHO ĐÔ THỊ TRUNG TÂM THÀNH PHỐ HÀ NỘI

2.1. Cơ sở lý luận quản lý hồ điều hòa nhằm điều tiết nước mưa, giảm thiểu úng ngập Đô thị Trung tâm thành phố Hà Nội

2.2. Phân loại hồ điều hòa và hệ thống thoát nước đô thị

2.3. Đặc điểm, vai trò của hồ điều hòa trên hệ thống thoát nước

2.4. Các mô hình cơ cấu tổ chức quản lý và các nhân tố quyết định cơ cấu tổ chức quản lý

2.5. Các yêu cầu trong quản lý hồ điều hòa

2.6. Xã hội hóa và sự tham gia, giám sát của cộng đồng trong quản lý hồ điều hòa của hệ thống thoát nước

2.7. Các yếu tố ảnh hưởng tới quản lý hồ điều hòa nhằm điều tiết nước mưa, giảm thiểu úng ngập Đô thị Trung tâm thành phố Hà Nội

2.8. Cơ sở pháp lý trong quản lý hồ điều hòa Đô thị Trung tâm TP Hà Nội

2.8.1. Văn bản pháp luật do cơ quan quản lý nhà nước Trung ương ban hành

2.8.2. Các văn bản pháp luật do UBND thành phố Hà Nội ban hành

2.8.3. Các quy chuẩn, tiêu chuẩn liên quan

2.8.4. Các quy hoạch liên quan đến hệ thống thoát nước và hồ điều hòa

2.9. Kịch bản biến đổi khí hậu năm 2016 (phần dự báo cho thành phố Hà Nội)

2.10. Kinh nghiệm nước ngoài và Việt Nam trong quản lý hồ điều hòa nhằm điều tiết nước mưa, giảm thiểu úng ngập cho đô thị

2.10.1. Kinh nghiệm nước ngoài

2.10.2. Kinh nghiệm trong nước về quản lý hồ điều hòa nhằm điều tiết nước mưa giảm thiểu úng ngập cho đô thị

3. CHƯƠNG III: ĐỀ XUẤT MÔ HÌNH VÀ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ HỒ ĐIỀU HÒA NHẰM ĐIỀU TIẾT NƯỚC MƯA, GIẢM THIỂU ÚNG NGẬP ĐÔ THỊ TRUNG TÂM THÀNH PHỐ HÀ NỘI

3.1. Quan điểm, mục tiêu và nguyên tắc quản lý hồ điều hòa Đô thị Trung tâm thành phố Hà Nội

3.1.1. Quan điểm về quản lý hồ điều hòa

3.1.2. Mục tiêu, yêu cầu quản lý hồ điều hòa

3.1.3. Nguyên tắc quản lý hồ điều hòa Đô thị Trung tâm thành phố Hà Nội

3.2. Đề xuất giải pháp điều chỉnh quy hoạch bố trí hồ điều hòa Đô thị Trung tâm TP Hà Nội

3.2.1. Đề xuất giải pháp điều chỉnh quy hoạch theo hướng bố trí phân tán hồ điều hòa cho từng lưu vực thoát nước

3.2.2. Đề xuất tiêu chí lựa chọn vị trí bố trí hồ điều hòa và hình thức kết nối với hệ thống thoát nước Đô thị Trung tâm thành phố Hà Nội

3.3. Giải pháp quản lý kỹ thuật hồ điều hòa nhằm điều tiết nước mưa, giảm thiểu úng ngập Đô thị Trung tâm thành phố Hà Nội

3.3.1. Giải pháp gia tăng dung tích điều tiết của hồ điều hòa hỗ trợ điều tiết nước mưa, giảm thiểu úng ngập Đô thị Trung tâm thành phố Hà Nội

3.3.2. Giải pháp xây dựng hồ điều hòa thông minh và bể ngầm chứa nước mưa

3.4. Đề xuất mô hình tổ chức quản lý hồ điều hòa Đô thị Trung tâm thành phố Hà Nội

3.4.1. Đề xuất thành lập Trung tâm quản lý hồ thành phố trực thuộc UBND TP Hà Nội

3.4.2. Đề xuất cơ chế, chính sách quản lý hồ điều hòa

3.4.3. Đề xuất giải pháp huy động sự tham gia của cộng đồng trong quản lý hồ và các công trình trong phạm vi quản lý hồ Đô thị Trung tâm thành phố Hà Nội

3.5. Bàn luận về kết quả nghiên cứu

3.5.1. Tính khả thi của đề xuất điều chỉnh quy hoạch theo hướng bố trí phân tán hồ điều hòa theo từng lưu vực thoát nước

3.5.2. Tính khả thi của đề xuất nhóm các giải pháp kỹ thuật

3.5.3. Bàn luận về đề xuất cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý hồ điều hòa Đô thị Trung tâm thành phố Hà Nội

3.5.4. Bàn luận về đề xuất cơ chế, chính sách quản lý hồ điều hòa

3.5.5. Bàn luận về đề xuất sự tham gia của cộng đồng trong quản lý hồ điều hòa Đô thị Trung tâm thành phố Hà Nội

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU CỦA LUẬN ÁN

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

I. Giới thiệu về quản lý hồ điều hòa

Quản lý hồ điều hòa là một phần quan trọng trong hệ thống thoát nước đô thị, đặc biệt tại Đô thị Trung tâm thành phố Hà Nội. Hồ điều hòa không chỉ có vai trò điều tiết nước mưa mà còn góp phần giảm thiểu tình trạng ngập úng. Theo số liệu, Hà Nội hiện có 122 hồ với diện tích khoảng 1165 ha, trong đó Hồ Tây chiếm 525 ha. Tuy nhiên, tình trạng ngập úng vẫn diễn ra nghiêm trọng, với nhiều điểm ngập nặng trong các trận mưa lớn. Việc quản lý hồ điều hòa cần được cải thiện để đảm bảo hiệu quả trong việc điều tiết nước mưa và giảm thiểu ngập úng.

1.1. Vai trò của hồ điều hòa trong đô thị

Hồ điều hòa đóng vai trò quan trọng trong việc điều tiết nước mưa, giúp giảm thiểu ngập úng cho đô thị. Ngoài ra, hồ còn có tác dụng cải thiện điều kiện vi khí hậu và tạo cảnh quan cho đô thị. Việc duy trì và phát triển hồ điều hòa là cần thiết để đảm bảo sự bền vững cho môi trường đô thị. Theo Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, hệ thống hồ điều hòa cần được phân bổ đều trên các lưu vực và đạt tỷ lệ 5% - 7% diện tích đất tự nhiên. Tuy nhiên, hiện tại tỷ lệ này chỉ đạt khoảng 2%, cho thấy sự cần thiết phải cải thiện quản lý hồ điều hòa.

II. Thực trạng quản lý hồ điều hòa tại Hà Nội

Thực trạng quản lý hồ điều hòa tại Đô thị Trung tâm thành phố Hà Nội hiện nay còn nhiều bất cập. Cơ cấu tổ chức quản lý chưa rõ ràng, dẫn đến chồng chéo trong trách nhiệm giữa các cơ quan. Nguồn kinh phí cho việc duy tu, bảo dưỡng hồ điều hòa còn hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của hệ thống thoát nước. Hơn nữa, sự tham gia của cộng đồng trong quản lý hồ điều hòa còn yếu, dẫn đến tình trạng lấn chiếm và ô nhiễm nguồn nước. Điều này không chỉ làm giảm khả năng điều tiết nước mưa mà còn gây ra nhiều vấn đề về môi trường và an sinh xã hội.

2.1. Các vấn đề tồn tại trong quản lý

Một trong những vấn đề lớn trong quản lý hồ điều hòa là sự thiếu đồng bộ trong các quy định pháp lý và cơ chế chính sách. Các văn bản pháp luật liên quan đến quản lý hồ điều hòa chưa được cập nhật kịp thời, dẫn đến khó khăn trong việc thực hiện. Hơn nữa, việc xã hội hóa và huy động sự tham gia của cộng đồng trong quản lý hồ điều hòa còn nhiều hạn chế. Điều này cần được khắc phục để nâng cao hiệu quả quản lý và bảo vệ tài nguyên nước tại đô thị.

III. Đề xuất giải pháp quản lý hồ điều hòa

Để nâng cao hiệu quả quản lý hồ điều hòa tại Đô thị Trung tâm thành phố Hà Nội, cần có những giải pháp đồng bộ và hiệu quả. Đầu tiên, cần điều chỉnh quy hoạch bố trí hồ điều hòa theo hướng phân tán, đảm bảo tính khả thi và hiệu quả trong việc điều tiết nước mưa. Thứ hai, cần xây dựng hồ điều hòa thông minh và bể ngầm chứa nước mưa để tăng cường khả năng điều tiết. Cuối cùng, việc thành lập Trung tâm quản lý hồ thành phố trực thuộc UBND TP Hà Nội sẽ giúp cải thiện cơ cấu tổ chức và nâng cao hiệu quả quản lý.

3.1. Giải pháp kỹ thuật

Giải pháp kỹ thuật cho hồ điều hòa cần được chú trọng, bao gồm việc gia tăng dung tích điều tiết của hồ và xây dựng các công trình hỗ trợ như bể ngầm. Việc áp dụng công nghệ mới trong quản lý hồ điều hòa sẽ giúp nâng cao hiệu quả trong việc điều tiết nước mưa, giảm thiểu ngập úng. Hơn nữa, cần có các tiêu chí rõ ràng trong việc lựa chọn vị trí và hình thức kết nối hồ điều hòa với hệ thống thoát nước đô thị, đảm bảo tính đồng bộ và hiệu quả trong quản lý.

Luận án tiến sĩ về quản lý hồ điều hòa và giải pháp giảm ngập úng cho đô thị Hà Nội