Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển kinh tế nhanh chóng và đô thị hóa mạnh mẽ tại Việt Nam, đặc biệt là tại các tỉnh thành như Bình Dương và TP. Hồ Chí Minh, việc quản lý chi phí và các khoản nghĩa vụ tài chính trong các dự án xây dựng khu nhà ở mới trở nên cấp thiết. Theo báo cáo của ngành, nhiều dự án đầu tư xây dựng gặp phải tình trạng vượt chi phí, chậm tiến độ hoặc thậm chí bị bỏ dở do các yếu tố bất ngờ, trong đó chi phí tài chính phải thực hiện chiếm tỷ trọng lớn trong tổng mức đầu tư. Một trong những khoản chi phí quan trọng là tiền sử dụng đất, tiền thuê đất và thuế sử dụng đất phi nông nghiệp.

Mục tiêu nghiên cứu là xây dựng và ứng dụng mô hình quản lý thông tin dự án (BIM) nhằm xác định chính xác các khoản nghĩa vụ tài chính phải thực hiện trong dự án khu nhà ở mới, từ đó hỗ trợ chủ đầu tư và các cơ quan quản lý nhà nước trong việc tra cứu, tính toán và quản lý dữ liệu tài chính dự án một cách hiệu quả. Nghiên cứu tập trung vào dự án khu đô thị sinh thái Chánh Mỹ, thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương, trong giai đoạn 2020-2021.

Ý nghĩa của nghiên cứu được thể hiện qua việc giảm thiểu rủi ro tài chính, nâng cao độ chính xác trong tính toán chi phí, đồng thời thúc đẩy ứng dụng công nghệ BIM trong quản lý dự án xây dựng, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý và triển khai dự án.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai lý thuyết chính: Lý thuyết quản lý thông tin dự án và Lý thuyết mô hình hóa thông tin công trình (Building Information Modeling - BIM). BIM được hiểu là quy trình tiên tiến ứng dụng mô hình 3D kỹ thuật, cho phép quản lý dữ liệu tập trung, thiết kế trực quan, tiết kiệm chi phí và thời gian, đồng thời tăng cường sự phối hợp giữa các phòng ban trong dự án xây dựng.

Các khái niệm chính bao gồm:

  • Nghĩa vụ tài chính dự án: Bao gồm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất và thuế sử dụng đất phi nông nghiệp, được xác định theo quy định pháp luật hiện hành.
  • Mô hình BIM: Mô hình quản lý thông tin dự án xây dựng theo dạng 3D, tích hợp dữ liệu kỹ thuật và tài chính.
  • Add-in AreaDivision: Công cụ hỗ trợ tính toán tự động diện tích và giá trị nghĩa vụ tài chính dựa trên dữ liệu BIM.
  • Phân loại khu vực và vị trí: Phân chia khu vực dự án theo các tiêu chí địa lý và pháp lý để áp dụng mức giá và thuế suất phù hợp.

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu chính được thu thập trực tiếp từ dự án khu đô thị sinh thái Chánh Mỹ, tỉnh Bình Dương, bao gồm dữ liệu thiết kế, báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, báo cáo kinh tế kỹ thuật và các văn bản pháp luật liên quan như Nghị định 80/2015/QH13, Quyết định 4/2019 của UBND tỉnh Bình Dương.

Phương pháp phân tích sử dụng mô hình BIM kết hợp với công cụ Add-in AreaDivision tích hợp trong phần mềm Revit và lập trình VBA trong Excel để tự động hóa việc tính toán và tra cứu dữ liệu nghĩa vụ tài chính. Cỡ mẫu nghiên cứu là toàn bộ dữ liệu dự án với quy mô diện tích và các loại đất được phân loại chi tiết theo vị trí và khu vực.

Timeline nghiên cứu kéo dài từ tháng 9/2020 đến tháng 1/2021, bao gồm các bước xây dựng mô hình, phát triển công cụ tính toán, kiểm thử và ứng dụng thực tiễn.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tỷ trọng nghĩa vụ tài chính trong tổng mức đầu tư dự án: Tiền sử dụng đất, tiền thuê đất và thuế sử dụng đất phi nông nghiệp chiếm khoảng 22,8% tổng mức đầu tư dự án khu đô thị sinh thái Chánh Mỹ, tương đương khoảng 491,4 tỷ đồng trên tổng mức 2.153 tỷ đồng.

  2. Hiệu quả của mô hình BIM trong quản lý thông tin dự án: Việc ứng dụng BIM giúp tập trung dữ liệu, giảm thiểu sai sót trong việc cập nhật và truyền tải thông tin so với phương pháp truyền thống sử dụng bản vẽ 2D. Mô hình BIM cho phép truy xuất dữ liệu nhanh chóng và chính xác, hỗ trợ việc tính toán nghĩa vụ tài chính hiệu quả hơn.

  3. Công cụ Add-in AreaDivision hỗ trợ tính toán tự động: Công cụ này giúp tự động hóa việc tính diện tích, nhập giá đất và tính toán giá trị nghĩa vụ tài chính dựa trên các thông số đầu vào, giảm thời gian xử lý dữ liệu xuống còn khoảng 30% so với phương pháp thủ công.

  4. Phân loại khu vực và vị trí ảnh hưởng đến nghĩa vụ tài chính: Các khu vực và vị trí khác nhau trong dự án được áp dụng mức giá và thuế suất khác nhau theo quy định của UBND tỉnh Bình Dương, ví dụ khu vực trung tâm thành phố Thủ Dầu Một có mức giá chuẩn cao nhất là 375 nghìn đồng/m2 tại vị trí tiếp giáp đường chính, giảm dần theo khoảng cách và vị trí.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của việc vượt chi phí và chậm tiến độ trong các dự án xây dựng phần lớn do thiếu chính xác trong quản lý nghĩa vụ tài chính, đặc biệt là các khoản tiền sử dụng đất và thuế. Việc ứng dụng BIM và công cụ tính toán tự động giúp khắc phục hạn chế này bằng cách cung cấp dữ liệu minh bạch, cập nhật liên tục và dễ dàng tra cứu.

So sánh với các nghiên cứu trong ngành xây dựng và quản lý dự án, kết quả này phù hợp với xu hướng ứng dụng BIM để nâng cao hiệu quả quản lý tài chính và kỹ thuật. Các nghiên cứu quốc tế cũng chỉ ra rằng BIM giúp giảm thiểu sai sót, tiết kiệm chi phí và thời gian trong quản lý dự án.

Việc phân loại khu vực và vị trí theo quy định pháp luật địa phương là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến giá trị nghĩa vụ tài chính, do đó cần được cập nhật thường xuyên trong mô hình để đảm bảo tính chính xác và phù hợp với thực tế.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tỷ trọng chi phí các thành phần trong tổng mức đầu tư, bảng phân loại giá đất theo khu vực và vị trí, cũng như biểu đồ so sánh thời gian xử lý dữ liệu trước và sau khi ứng dụng công cụ Add-in.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Triển khai rộng rãi mô hình BIM trong quản lý dự án xây dựng: Chủ đầu tư và các cơ quan quản lý nên áp dụng BIM để tập trung và quản lý dữ liệu dự án, đặc biệt là các khoản nghĩa vụ tài chính, nhằm nâng cao độ chính xác và hiệu quả quản lý. Thời gian thực hiện: 1-2 năm.

  2. Phát triển và tích hợp các công cụ tự động hóa tính toán nghĩa vụ tài chính: Nâng cấp công cụ Add-in AreaDivision và tích hợp với các phần mềm quản lý dự án khác để tự động hóa hoàn toàn quy trình tính toán và tra cứu dữ liệu. Chủ thể thực hiện: các đơn vị phát triển phần mềm và chủ đầu tư. Thời gian: 6-12 tháng.

  3. Cập nhật thường xuyên dữ liệu giá đất và thuế suất theo quy định pháp luật: Thiết lập cơ chế cập nhật dữ liệu giá đất, thuế suất và các quy định pháp luật liên quan vào mô hình BIM để đảm bảo tính chính xác và kịp thời. Chủ thể thực hiện: cơ quan quản lý nhà nước và chủ đầu tư. Thời gian: liên tục.

  4. Đào tạo nhân lực chuyên môn về BIM và quản lý tài chính dự án: Tổ chức các khóa đào tạo, tập huấn cho cán bộ quản lý dự án và nhân viên kỹ thuật về ứng dụng BIM và công cụ tính toán nghĩa vụ tài chính. Chủ thể thực hiện: các trường đại học, viện nghiên cứu và doanh nghiệp xây dựng. Thời gian: 1 năm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Chủ đầu tư dự án xây dựng: Nắm bắt phương pháp quản lý nghĩa vụ tài chính chính xác, giảm thiểu rủi ro tài chính và nâng cao hiệu quả đầu tư.

  2. Cơ quan quản lý nhà nước về xây dựng và tài chính: Áp dụng mô hình BIM để kiểm soát và giám sát các khoản nghĩa vụ tài chính dự án, đảm bảo tuân thủ pháp luật.

  3. Các nhà thầu xây dựng và tư vấn thiết kế: Hiểu rõ quy trình quản lý thông tin dự án qua BIM, hỗ trợ phối hợp hiệu quả trong quá trình thi công và nghiệm thu.

  4. Học viên, nghiên cứu sinh và giảng viên chuyên ngành quản lý xây dựng, kỹ thuật xây dựng: Tham khảo mô hình ứng dụng BIM trong quản lý tài chính dự án, làm cơ sở nghiên cứu và phát triển các giải pháp công nghệ mới.

Câu hỏi thường gặp

  1. Mô hình BIM là gì và có vai trò như thế nào trong quản lý dự án xây dựng?
    BIM (Building Information Modeling) là quy trình quản lý thông tin dự án xây dựng dựa trên mô hình 3D kỹ thuật, giúp tập trung dữ liệu, thiết kế trực quan và phối hợp hiệu quả giữa các bên liên quan. Ví dụ, BIM giúp giảm thiểu sai sót trong thiết kế và tính toán chi phí.

  2. Nghĩa vụ tài chính trong dự án xây dựng gồm những khoản nào?
    Bao gồm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất và thuế sử dụng đất phi nông nghiệp, được xác định theo quy định pháp luật hiện hành. Các khoản này chiếm tỷ trọng lớn trong tổng mức đầu tư dự án.

  3. Công cụ Add-in AreaDivision hoạt động như thế nào?
    Đây là công cụ tích hợp trong phần mềm Revit, tự động tính toán diện tích, nhập giá đất và tính toán giá trị nghĩa vụ tài chính dựa trên dữ liệu BIM, giúp tiết kiệm thời gian và tăng độ chính xác.

  4. Làm thế nào để cập nhật dữ liệu giá đất và thuế suất trong mô hình?
    Cần thiết lập cơ chế cập nhật dữ liệu thường xuyên từ các văn bản pháp luật và quyết định của UBND tỉnh, đồng thời tích hợp vào mô hình BIM để đảm bảo tính chính xác và kịp thời.

  5. Ai là người nên sử dụng mô hình quản lý thông tin dự án này?
    Chủ đầu tư, cơ quan quản lý nhà nước, nhà thầu xây dựng, tư vấn thiết kế và các chuyên gia nghiên cứu trong lĩnh vực quản lý xây dựng đều có thể sử dụng mô hình này để nâng cao hiệu quả quản lý và triển khai dự án.

Kết luận

  • Nghiên cứu đã xây dựng thành công mô hình quản lý thông tin dự án ứng dụng BIM, giúp xác định chính xác nghĩa vụ tài chính trong dự án khu đô thị sinh thái Chánh Mỹ, Bình Dương.
  • Mô hình và công cụ Add-in AreaDivision hỗ trợ tự động hóa tính toán, giảm thiểu sai sót và tiết kiệm thời gian xử lý dữ liệu.
  • Phân loại khu vực và vị trí theo quy định pháp luật là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến giá trị nghĩa vụ tài chính.
  • Ứng dụng BIM không chỉ hỗ trợ chủ đầu tư mà còn giúp các cơ quan quản lý nhà nước trong việc giám sát và quản lý dự án hiệu quả hơn.
  • Đề xuất triển khai rộng rãi BIM, phát triển công cụ tự động hóa, cập nhật dữ liệu pháp luật và đào tạo nhân lực để nâng cao hiệu quả quản lý dự án xây dựng.

Hành động tiếp theo: Chủ đầu tư và các cơ quan quản lý nên bắt đầu áp dụng mô hình BIM và công cụ tính toán tự động trong các dự án mới, đồng thời tổ chức đào tạo nhân lực để nâng cao năng lực quản lý.