I. Tổng Quan Về Đào Tạo Nghề Tại Trường SPKT Vinh 55 ký tự
Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Vinh (SPKT Vinh) đóng vai trò quan trọng trong hệ thống đào tạo nghề của tỉnh Nghệ An và khu vực Bắc Trung Bộ. Trường không chỉ đào tạo nghề ở các trình độ cao đẳng, đại học, sau đại học mà còn bồi dưỡng đội ngũ giáo viên đào tạo nghề, góp phần vào sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế, nhu cầu về nguồn nhân lực kỹ thuật cao ngày càng tăng, đòi hỏi trường phải có những giải pháp đổi mới và phát triển đào tạo nghề. Luận văn của Nguyễn Thị Thúy Hiền đã chỉ ra tính cấp thiết của việc đào tạo đáp ứng nhu cầu doanh nghiệp, là cơ sở để phát huy tiềm năng và thế mạnh của cả cơ sở đào tạo và đơn vị sử dụng lao động, nhằm tạo ra các sản phẩm có hàm lượng trí thức cao, đáp ứng yêu cầu của nền kinh tế tri thức.
1.1. Lịch Sử Phát Triển Và Vai Trò Đào Tạo Nghề Kỹ Thuật
Trường ĐH SPKT Vinh đã trải qua nhiều giai đoạn phát triển, từ một trường trung cấp nghề đến một trường đại học đa ngành. Vai trò của trường không chỉ dừng lại ở đào tạo nghề mà còn tham gia vào nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ, góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Sự thay đổi này đòi hỏi trường phải liên tục cập nhật chương trình đào tạo nghề theo hướng hiện đại, đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động. Theo thống kê của Sở Giáo dục và Đào tạo Nghệ An, năm 2016, Nghệ An có gần 25.000 sinh viên tốt nghiệp đại học, cao đẳng (chưa kể số học sinh học trung cấp chuyên nghiệp), trong đó có hơn 8.000 người đến nay vẫn chưa tìm được việc làm.
1.2. Các Ngành Nghề Đào Tạo Chính Tại Trường SPKT Vinh
Trường ĐH SPKT Vinh hiện đang đào tạo nghề ở nhiều ngành khác nhau, bao gồm cơ khí, điện, điện tử, công nghệ thông tin, sư phạm kỹ thuật. Các ngành nghề này đều có nhu cầu lớn trên thị trường lao động, đặc biệt là trong các khu công nghiệp, khu chế xuất. Tuy nhiên, để đảm bảo chất lượng đào tạo nghề, trường cần đầu tư vào cơ sở vật chất, trang thiết bị hiện đại, đồng thời nâng cao trình độ chuyên môn của đội ngũ giảng viên. Bảng 2.1 trong tài liệu gốc cung cấp danh sách chi tiết các ngành đào tạo của trường, cho thấy sự đa dạng trong cơ cấu ngành nghề.
1.3. Liên Kết Doanh Nghiệp Trong Đào Tạo Nghề Sư Phạm Kỹ Thuật
Mối liên kết giữa trường ĐH SPKT Vinh và các doanh nghiệp là yếu tố then chốt để nâng cao chất lượng đào tạo nghề. Thông qua việc hợp tác với doanh nghiệp, sinh viên có cơ hội thực tập, làm quen với môi trường làm việc thực tế, đồng thời được tiếp cận với công nghệ, kỹ thuật mới. Doanh nghiệp cũng có thể tham gia vào quá trình xây dựng chương trình đào tạo nghề, đảm bảo chương trình phù hợp với nhu cầu thực tế. Theo tác giả Lưu Thanh Tâm (2015) trong nghiên cứu về “Mối quan hệ kết nối giữa trường đại học và doanh nghiệp”, Tạp chí Phát triển và Hội nhập, đã đề cập đến mô hình quản lý quan hệ trường đại học – doanh nghiệp nghiệp trong các nội dung như xây dựng doanh nghiệp trong trường đại học, quản lý quyền sở hữu trí tuệ trong các ứng dụng công nghiệp và cung cấp dịch vụ cũng như quản lý tài chính và nhân sự.
II. Thách Thức Trong Phát Triển Đào Tạo Nghề Chất Lượng 58 ký tự
Mặc dù đã đạt được nhiều thành tựu, đào tạo nghề tại trường ĐH SPKT Vinh vẫn còn đối mặt với nhiều thách thức. Một trong những thách thức lớn nhất là sự thiếu hụt về cơ sở vật chất, trang thiết bị hiện đại, đặc biệt là trong bối cảnh công nghệ thay đổi nhanh chóng. Bên cạnh đó, trình độ chuyên môn của một số giảng viên chưa đáp ứng được yêu cầu của đào tạo nghề chất lượng cao. Vấn đề liên kết giữa nhà trường và doanh nghiệp còn nhiều hạn chế, chưa thực sự hiệu quả. Theo số liệu Sở Lao động Thương Binh và Xã hội Nghệ An thì tỷ lệ thất nghiệp có khuynh hướng tăng trong những năm gần đây, cụ thể: năm 2011 là 1,95%, năm 2012 là 1,03%, năm 2013 là 0,93%, năm 2014 là 1,12% và năm 2015 là 1,47%.
2.1. Cơ Sở Vật Chất Và Trang Thiết Bị Lạc Hậu
Việc thiếu thốn cơ sở vật chất, trang thiết bị hiện đại ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng đào tạo nghề. Sinh viên không có cơ hội thực hành trên các thiết bị tiên tiến, dẫn đến kỹ năng thực hành còn hạn chế. Nhà trường cần có kế hoạch đầu tư vào cơ sở vật chất, trang thiết bị, đồng thời tìm kiếm nguồn tài trợ từ các doanh nghiệp, tổ chức trong và ngoài nước. Theo thống kê của Sở Giáo dục và Đào tạo Nghệ An, năm 2016, Nghệ An có gần 25.000 sinh viên tốt nghiệp đại học, cao đẳng (chưa kể số học sinh học trung cấp chuyên nghiệp), trong đó có hơn 8.000 người đến nay vẫn chưa tìm được việc làm.
2.2. Năng Lực Giảng Viên Và Đổi Mới Phương Pháp Đào Tạo
Năng lực của đội ngũ giảng viên là yếu tố then chốt để đảm bảo chất lượng đào tạo nghề. Giảng viên cần được bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm, đồng thời được tạo điều kiện để tiếp cận với công nghệ, kỹ thuật mới. Việc đổi mới phương pháp đào tạo theo hướng tăng cường tính thực hành, phát huy tính chủ động, sáng tạo của sinh viên cũng là rất quan trọng. Nhà trường cần có chính sách khuyến khích giảng viên tham gia vào các hoạt động nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ.
2.3. Hạn Chế Trong Liên Kết Giữa Trường Và Doanh Nghiệp
Mối liên kết giữa trường ĐH SPKT Vinh và các doanh nghiệp còn nhiều hạn chế, chưa thực sự hiệu quả. Nhiều doanh nghiệp chưa nhận thức được vai trò quan trọng của việc hợp tác với nhà trường trong đào tạo nghề. Thông tin về nhu cầu nhân lực của doanh nghiệp chưa được cung cấp đầy đủ cho nhà trường, dẫn đến chương trình đào tạo nghề chưa đáp ứng được yêu cầu thực tế. Chính vì vậy, cần có giải pháp tăng cường sự gắn kết giữa nhà trường và doanh nghiệp, tạo điều kiện cho sinh viên được thực tập, làm việc tại doanh nghiệp. Theo Nghị quyết số 316/2010/NQHĐND ngày 10/7/2010 của Hội đồng nhân dân tỉnh Nghệ An; Quyết định số 65/2010/QĐ-UBND ngày 26/8/2010, Ủy ban nhân dân tỉnh Nghệ An ban hành quy định về một số chính sách đối với nhân lực chất lượng cao trong các tổ chức Đảng, Mặt trận Tổ quốc, hành chính Nhà nước, sự nghiệp công lập, tổ chức chính trị - xã hội các cấp ở tỉnh Nghệ An.
III. Giải Pháp Đào Tạo Nghề Đáp Ứng Nhu Cầu Doanh Nghiệp 59 ký tự
Để phát triển đào tạo nghề đáp ứng nhu cầu doanh nghiệp, trường ĐH SPKT Vinh cần triển khai đồng bộ nhiều giải pháp. Một trong những giải pháp quan trọng là tăng cường khảo sát, phân tích nhu cầu của thị trường lao động, đặc biệt là nhu cầu của các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Nghệ An. Trên cơ sở đó, xây dựng chương trình đào tạo nghề phù hợp, đáp ứng yêu cầu thực tế. Đồng thời, cần tăng cường đầu tư vào cơ sở vật chất, trang thiết bị hiện đại, nâng cao trình độ chuyên môn của đội ngũ giảng viên. Đề án “Đào tạo lao động kỹ thuật tỉnh Nghệ An giai đoạn 2012 – 2020” đã đề ra những nhiệm vụ cụ thể như: Đào tạo nâng cao chất lượng lao động, đội ngũ lao động kỹ thuật có phẩm chất và năng lực, tiếp thu thành tựu công nghệ, đáp ứng yêu cầu phát triển nền kinh tế theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá và hội nhập kinh tế quốc tế.
3.1. Khảo Sát Nhu Cầu Thị Trường Và Đào Tạo Nghề Theo Yêu Cầu
Việc khảo sát, phân tích nhu cầu thị trường là cơ sở để xây dựng chương trình đào tạo nghề phù hợp. Nhà trường cần phối hợp với các doanh nghiệp, sở, ban, ngành để thu thập thông tin về nhu cầu nhân lực, kỹ năng cần thiết của người lao động. Trên cơ sở đó, điều chỉnh chương trình đào tạo nghề theo hướng sát với thực tế, đáp ứng yêu cầu của doanh nghiệp. Đề án “Phê duyệt đề án phát triển các cơ sở đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao trên địa bàn tỉnh Nghệ An đến năm 2020” theo quyết định số 6980/QĐ- UBND. Đề án đã đề ra những nhiệm vụ cụ thể như cần đầu tư nâng cấp và mở rộng mạng lưới các trường, trung tâm dạy nghề, đảm bảo đáp ứng được khoảng 30% nhu cầu đào tạo nghề của khu vực Bắc Trung Bộ.
3.2. Xây Dựng Chương Trình Đào Tạo Nghề Chất Lượng Cao
Chương trình đào tạo nghề cần được xây dựng theo hướng hiện đại, cập nhật, đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động. Cần tăng cường tính thực hành, giảm lý thuyết, đồng thời chú trọng đến việc rèn luyện kỹ năng mềm cho sinh viên. Chương trình đào tạo nghề cần được xây dựng dựa trên sự tham gia của các doanh nghiệp, chuyên gia trong ngành. Chỉ tiêu bình quân hàng năm đào tạo nghề cần đạt khoảng 16.000 lượt người nhằm nâng tỷ lệ đào tạo nghề đạt 61% đến năm 2020.
3.3. Liên Kết Doanh Nghiệp Và Thực Tập Thực Tế Cho Sinh Viên
Liên kết doanh nghiệp là yếu tố then chốt để nâng cao chất lượng đào tạo nghề. Nhà trường cần mở rộng quan hệ hợp tác với các doanh nghiệp, tạo điều kiện cho sinh viên được thực tập, làm quen với môi trường làm việc thực tế. Thông qua việc thực tập, sinh viên có cơ hội áp dụng kiến thức đã học vào thực tế, rèn luyện kỹ năng nghề nghiệp, đồng thời được đánh giá, nhận xét từ phía doanh nghiệp. Theo Nguyễn Minh Hiển, Nguyễn Hoàng Lan (2014), “Liên kết trường đại học - doanh nghiệp ở Việt Nam: Thực trạng và giải pháp tháo gỡ rào cản”, Tạp chí Tài chính và Phát triển, đã phân tích thực trạng liên kết trường đại học - doanh nghiệp ở nước ta hiện nay, chỉ ra thành tựu và hạn chế, nguyên nhân hạn chế của mô hình liên kết trường đại học và doanh nghiệp Việt Nam.
IV. Ứng Dụng Đánh Giá Hiệu Quả Đào Tạo Nghề SPKT 57 ký tự
Việc triển khai các giải pháp phát triển đào tạo nghề cần đi đôi với việc đánh giá hiệu quả. Cần có hệ thống đánh giá chất lượng đào tạo nghề một cách khách quan, toàn diện, dựa trên các tiêu chí như tỷ lệ sinh viên có việc làm sau khi tốt nghiệp, mức độ hài lòng của doanh nghiệp về chất lượng nguồn nhân lực, khả năng thích ứng của sinh viên với môi trường làm việc. Việc đánh giá hiệu quả đào tạo nghề giúp nhà trường điều chỉnh chương trình, phương pháp đào tạo phù hợp với yêu cầu thực tế.
4.1. Tỷ Lệ Việc Làm Sau Đào Tạo Nghề Kỹ Thuật
Tỷ lệ sinh viên có việc làm sau khi tốt nghiệp là một trong những tiêu chí quan trọng để đánh giá hiệu quả đào tạo nghề. Tỷ lệ này càng cao chứng tỏ chương trình đào tạo nghề đáp ứng được nhu cầu của thị trường lao động. Nhà trường cần thu thập thông tin về tình hình việc làm của sinh viên sau khi tốt nghiệp, phân tích nguyên nhân dẫn đến tỷ lệ có việc làm cao hoặc thấp để có giải pháp cải thiện.
4.2. Đánh Giá Của Doanh Nghiệp Về Chất Lượng Đào Tạo Nghề
Mức độ hài lòng của doanh nghiệp về chất lượng nguồn nhân lực là một tiêu chí quan trọng khác để đánh giá hiệu quả đào tạo nghề. Nhà trường cần thường xuyên liên hệ với các doanh nghiệp để thu thập thông tin phản hồi về chất lượng sinh viên, kỹ năng cần thiết của người lao động. Trên cơ sở đó, điều chỉnh chương trình đào tạo nghề theo hướng đáp ứng yêu cầu của doanh nghiệp. Luận án của NCS. Nguyễn Hoàng Lan (2014) “Nghiên cứu đánh giá mức độ hài lòng của doanh nghiệp về chất lượng đào tạo nguồn nhân lực trình độ đại học ở Việt Nam”, Luận án tiến sĩ, Đại học Bách khoa, Hà Nội đã làm rõ các vấn đề lý luận và thực tế liên quan đến sự hài lòng về của doanh nghiệp Việt Nam với chất lượng đào tạo nhân lực đại học.
4.3. Khả Năng Thích Ứng Với Công Việc Thực Tế
Khả năng thích ứng của sinh viên với môi trường làm việc thực tế cũng là một tiêu chí quan trọng để đánh giá hiệu quả đào tạo nghề. Sinh viên cần có khả năng áp dụng kiến thức đã học vào thực tế, giải quyết các vấn đề phát sinh trong công việc. Nhà trường cần tăng cường tính thực hành trong chương trình đào tạo nghề, tạo điều kiện cho sinh viên được tiếp cận với môi trường làm việc thực tế.
V. Kết Luận Xu Hướng Phát Triển Đào Tạo Nghề Mới 58 ký tự
Việc phát triển đào tạo nghề đáp ứng nhu cầu doanh nghiệp là một nhiệm vụ quan trọng của trường ĐH SPKT Vinh. Để thực hiện thành công nhiệm vụ này, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, doanh nghiệp, các sở, ban, ngành. Đồng thời, cần có sự đầu tư vào cơ sở vật chất, trang thiết bị hiện đại, nâng cao trình độ chuyên môn của đội ngũ giảng viên. Xu hướng phát triển đào tạo nghề trong tương lai là cá nhân hóa đào tạo, sử dụng công nghệ trong đào tạo, và lifelong learning.
5.1. Đào Tạo Nghề Linh Hoạt Và Cá Nhân Hóa
Trong bối cảnh công nghệ thay đổi nhanh chóng, nhu cầu về kỹ năng của người lao động cũng thay đổi liên tục. Vì vậy, chương trình đào tạo nghề cần được thiết kế linh hoạt, có khả năng thích ứng với sự thay đổi của thị trường lao động. Đồng thời, cần chú trọng đến việc cá nhân hóa đào tạo, đáp ứng nhu cầu học tập khác nhau của từng sinh viên.
5.2. Ứng Dụng Công Nghệ Trong Đào Tạo Nghề Sư Phạm Kỹ Thuật
Việc ứng dụng công nghệ vào đào tạo nghề giúp nâng cao hiệu quả giảng dạy, học tập. Các công nghệ như thực tế ảo, thực tế tăng cường, học trực tuyến có thể được sử dụng để tạo ra môi trường học tập tương tác, hấp dẫn. Đồng thời, công nghệ cũng giúp sinh viên tiếp cận với kiến thức mới một cách dễ dàng, nhanh chóng. Đề án “Phê duyệt đề án phát triển các cơ sở đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao trên địa bàn tỉnh Nghệ An đến năm 2020” theo quyết định số 6980/QĐ- UBND. Đề án đã đề ra những nhiệm vụ cụ thể như cần đầu tư nâng cấp và mở rộng mạng lưới các trường, trung tâm dạy nghề, đảm bảo đáp ứng được khoảng 30% nhu cầu đào tạo nghề của khu vực Bắc Trung Bộ.
5.3. Đào Tạo Nghề Suốt Đời Và Nâng Cao Kỹ Năng Liên Tục
Trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, kỹ năng của người lao động cần được cập nhật liên tục. Vì vậy, đào tạo nghề cần được xem là một quá trình học tập suốt đời, giúp người lao động nâng cao kỹ năng, đáp ứng yêu cầu của công việc. Nhà trường cần tạo điều kiện cho người lao động được tham gia vào các khóa đào tạo ngắn hạn, bồi dưỡng nghiệp vụ, cập nhật kiến thức mới.
