Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế sâu rộng, quản lý tài chính chuỗi cung ứng (SCF) ngày càng trở nên phức tạp và đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp và tổ chức tài chính. Tại Việt Nam, Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) là một trong những ngân hàng lớn nhất, đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ và quản lý tài chính cho các chuỗi cung ứng lớn. Tuy nhiên, các thách thức về quản lý dòng tiền, dự báo tài chính và tối ưu hóa nguồn lực trong chuỗi cung ứng đặt ra nhu cầu cấp thiết về các giải pháp phần mềm hiện đại.

Mục tiêu nghiên cứu là phát triển một giải pháp phần mềm ứng dụng nhằm nâng cao hiệu quả quản lý tài chính chuỗi cung ứng tại BIDV, tối ưu hóa dòng tiền, giảm thiểu rủi ro tài chính và hỗ trợ các quyết định chiến lược. Nghiên cứu tập trung trong khoảng thời gian từ tháng 9/2023 đến tháng 2/2024, tại BIDV và công ty TNHH Kiu Việt Nam – đơn vị gia công phần mềm. Việc phát triển giải pháp phần mềm không chỉ góp phần nâng cao hiệu quả quản lý tài chính mà còn tạo lợi thế cạnh tranh cho BIDV trong thị trường tài chính chuỗi cung ứng tại Việt Nam.

Theo ước tính, thị trường tài chính chuỗi cung ứng tại Việt Nam có tiềm năng tăng trưởng mạnh, với quy mô dự kiến đạt khoảng 35 tỷ USD vào năm 2027. Việc ứng dụng phần mềm quản lý tài chính chuỗi cung ứng giúp tối ưu hóa vốn lưu động, giảm thiểu rủi ro và tăng cường minh bạch trong toàn bộ chuỗi cung ứng, từ đó góp phần phát triển bền vững hệ sinh thái tài chính.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý chuỗi cung ứng và tài chính chuỗi cung ứng, bao gồm:

  • Khái niệm chuỗi cung ứng (Supply Chain): Mạng lưới các công ty và tổ chức kết nối từ nhà cung cấp nguyên liệu thô đến khách hàng cuối cùng, bao gồm năm thành phần chính: nhà cung cấp nguyên liệu, nhà sản xuất, nhà phân phối, đại lý bán lẻ và khách hàng.

  • Quản lý chuỗi cung ứng (SCM): Tập trung vào việc lên kế hoạch và thực hiện quản lý các khâu liên quan đến cung cầu, nhằm tối đa hóa giá trị chuỗi cung ứng bằng cách sử dụng tài nguyên hiệu quả.

  • Tài chính chuỗi cung ứng (SCF): Tập hợp các giải pháp tài chính nhằm tối đa hóa hiệu quả quản lý nguồn vốn trong chuỗi cung ứng, thông qua sự hợp tác giữa người mua, nhà cung cấp và tổ chức tài chính. SCF giúp tối ưu vốn lưu động, giảm thiểu rủi ro và tăng cường khả năng thanh khoản.

  • Mô hình hệ sinh thái SCF: Bao gồm các thành viên như cơ quan chính phủ, nhà cung cấp tài chính, doanh nghiệp cốt lõi, đơn vị dịch vụ hỗ trợ và cộng đồng doanh nghiệp, mỗi thành viên có vai trò và trách nhiệm riêng biệt trong việc phát triển thị trường SCF.

  • Các yếu tố nâng cao hiệu quả SCF: Chia sẻ thông tin, hợp tác bên ngoài, nền kinh tế số hóa và phát triển hệ thống tổ chức tài chính, tín dụng.

Phương pháp nghiên cứu

  • Nguồn dữ liệu: Nghiên cứu sử dụng dữ liệu sơ cấp thu thập qua quan sát và làm việc trực tiếp tại BIDV và công ty TNHH Kiu Việt Nam trong giai đoạn từ tháng 9/2023 đến tháng 2/2024. Dữ liệu thứ cấp được thu thập từ các báo cáo, quyết định, số liệu liên quan đến công tác triển khai SCF tại BIDV và thị trường Việt Nam.

  • Phương pháp phân tích: Phân tích hiện trạng quản lý tài chính chuỗi cung ứng tại BIDV, đánh giá nhu cầu và điểm yếu trong quy trình hiện tại. Phân tích hướng chức năng để thiết kế và phát triển phân hệ phần mềm Quản lý Đơn vay, bao gồm thiết kế cơ sở dữ liệu và giao diện người dùng.

  • Cỡ mẫu và chọn mẫu: Nghiên cứu tập trung vào các bên tham gia trong hệ sinh thái SCF tại BIDV, bao gồm cán bộ ngân hàng, doanh nghiệp trung tâm và nhà cung cấp/nhà phân phối. Phương pháp chọn mẫu dựa trên sự tham gia trực tiếp vào quy trình nghiệp vụ và quản lý tài chính chuỗi cung ứng.

  • Timeline nghiên cứu: Từ tháng 9/2023 đến tháng 2/2024, bao gồm giai đoạn thu thập dữ liệu, phân tích, thiết kế, phát triển và kiểm thử phần mềm.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Hiện trạng quản lý tài chính chuỗi cung ứng tại BIDV còn nhiều hạn chế: Quy trình quản lý đơn vay và dòng tiền chưa được tự động hóa hoàn toàn, dẫn đến thời gian xử lý kéo dài và rủi ro sai sót. Ví dụ, thời gian xử lý các đơn vay phức tạp có thể lên đến 30 giây hoặc hơn, ảnh hưởng đến hiệu quả vận hành.

  2. Nhu cầu cấp thiết về giải pháp phần mềm toàn diện: Các bên tham gia trong chuỗi cung ứng tại BIDV cần một hệ thống phần mềm tích hợp, hỗ trợ quản lý hóa đơn, đơn vay, phê duyệt và theo dõi trạng thái giao dịch theo thời gian thực. Hệ thống hiện tại chưa đáp ứng đầy đủ các yêu cầu về bảo mật, tốc độ xử lý và tính linh hoạt.

  3. Tiềm năng thị trường SCF tại Việt Nam rất lớn: Ước tính quy mô thị trường SCF có thể đạt 35 tỷ USD vào năm 2027, với mức tăng trưởng nhanh nhờ sự phát triển của Fintech và chuyển đổi số trong ngành ngân hàng. So sánh với các thị trường phát triển, Việt Nam còn nhiều cơ hội để mở rộng và nâng cao hiệu quả SCF.

  4. Giải pháp phần mềm BIDV-SCF do công ty Kiu Việt Nam phát triển đáp ứng được các yêu cầu nghiệp vụ và phi chức năng: Hệ thống sử dụng nền tảng điện toán đám mây, cho phép các bên liên quan thực hiện quy trình tài trợ chuỗi trực tuyến, cập nhật dữ liệu theo thời gian thực, tăng cường quản lý rủi ro tín dụng. Các chức năng chính bao gồm tạo và quản lý hóa đơn, tạo và phê duyệt đơn vay, giải ngân và thu nợ.

Thảo luận kết quả

Việc ứng dụng phần mềm quản lý tài chính chuỗi cung ứng tại BIDV đã giải quyết được nhiều vấn đề tồn tại trong quy trình nghiệp vụ truyền thống, như giảm thiểu thời gian xử lý, tăng cường tính minh bạch và bảo mật thông tin. So với các nghiên cứu quốc tế, giải pháp này phù hợp với đặc thù thị trường Việt Nam, tận dụng được sự phát triển của Fintech và nền tảng số hóa.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ luồng quy trình nghiệp vụ và bảng trạng thái hóa đơn, giúp minh họa rõ ràng các bước xử lý và tương tác giữa các bên. Việc thiết kế cơ sở dữ liệu chi tiết với các trường thông tin cụ thể đảm bảo tính toàn vẹn và khả năng mở rộng của hệ thống.

Tuy nhiên, vẫn còn một số thách thức như việc tích hợp sâu hơn với các hệ thống hiện có, nâng cao khả năng phân tích dữ liệu lớn và cải thiện trải nghiệm người dùng. So với các thị trường phát triển, Việt Nam cần tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý và thúc đẩy sự tham gia của các thành viên trong hệ sinh thái SCF để phát huy tối đa lợi ích của giải pháp.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Triển khai mở rộng hệ thống phần mềm BIDV-SCF trên toàn quốc: Đẩy mạnh áp dụng phần mềm tại các chi nhánh BIDV nhằm tăng tỷ lệ tự động hóa quy trình quản lý tài chính chuỗi cung ứng, giảm thời gian xử lý đơn vay xuống dưới 10 giây. Thời gian thực hiện dự kiến trong 12 tháng tới, do Ban công nghệ thông tin BIDV chủ trì.

  2. Tăng cường đào tạo và hỗ trợ người dùng: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu cho cán bộ ngân hàng, doanh nghiệp trung tâm và nhà cung cấp về sử dụng phần mềm, quy trình nghiệp vụ và bảo mật thông tin. Mục tiêu nâng cao tỷ lệ sử dụng phần mềm đạt trên 90% trong vòng 6 tháng.

  3. Phát triển các tính năng phân tích dữ liệu nâng cao: Tích hợp công cụ phân tích dữ liệu lớn và trí tuệ nhân tạo để dự báo dòng tiền, đánh giá rủi ro tín dụng và tối ưu hóa nguồn vốn lưu động. Thời gian phát triển trong 18 tháng, phối hợp giữa BIDV và công ty Kiu Việt Nam.

  4. Hoàn thiện khung pháp lý và chính sách hỗ trợ SCF: Đề xuất các cơ quan quản lý nhà nước xây dựng và cập nhật các quy định liên quan đến SCF, tạo điều kiện thuận lợi cho các giao dịch tài chính chuỗi cung ứng, đồng thời tăng cường giám sát và quản lý rủi ro. Khuyến nghị thực hiện trong 24 tháng tới.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ngân hàng và tổ chức tài chính: Giúp hiểu rõ về quy trình quản lý tài chính chuỗi cung ứng, áp dụng giải pháp phần mềm để nâng cao hiệu quả quản lý vốn lưu động và giảm thiểu rủi ro tín dụng.

  2. Doanh nghiệp tham gia chuỗi cung ứng: Bao gồm doanh nghiệp trung tâm, nhà cung cấp và nhà phân phối, có thể áp dụng các kiến thức và giải pháp để tối ưu hóa dòng tiền, cải thiện mối quan hệ với ngân hàng và nâng cao năng lực cạnh tranh.

  3. Chuyên gia và nhà nghiên cứu trong lĩnh vực hệ thống thông tin quản lý và tài chính: Cung cấp cơ sở lý thuyết, mô hình nghiên cứu và phương pháp phát triển phần mềm ứng dụng trong quản lý tài chính chuỗi cung ứng, làm tài liệu tham khảo cho các nghiên cứu tiếp theo.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước và hoạch định chính sách: Hỗ trợ xây dựng chính sách, khung pháp lý và các chương trình thúc đẩy phát triển thị trường tài chính chuỗi cung ứng tại Việt Nam, góp phần phát triển kinh tế bền vững.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tài chính chuỗi cung ứng (SCF) là gì?
    SCF là tập hợp các giải pháp tài chính nhằm tối ưu hóa quản lý vốn lưu động trong chuỗi cung ứng, thông qua sự hợp tác giữa người mua, nhà cung cấp và tổ chức tài chính. Ví dụ, nhà cung cấp được thanh toán sớm hơn nhờ ngân hàng ứng trước tiền hóa đơn.

  2. Lợi ích chính của việc áp dụng phần mềm quản lý tài chính chuỗi cung ứng tại BIDV là gì?
    Phần mềm giúp tự động hóa quy trình, giảm thời gian xử lý đơn vay, tăng tính minh bạch và bảo mật thông tin, đồng thời hỗ trợ quản lý rủi ro tín dụng hiệu quả hơn.

  3. Phần mềm BIDV-SCF có những chức năng chính nào?
    Bao gồm tạo và quản lý hóa đơn, tạo và phê duyệt đơn vay, giải ngân và thu nợ, với phân quyền rõ ràng cho các bên tham gia như nhà cung cấp, doanh nghiệp trung tâm và cán bộ ngân hàng.

  4. Thị trường tài chính chuỗi cung ứng tại Việt Nam có tiềm năng như thế nào?
    Ước tính quy mô thị trường SCF có thể đạt khoảng 35 tỷ USD vào năm 2027, với mức tăng trưởng nhanh nhờ sự phát triển của Fintech và chuyển đổi số trong ngành ngân hàng.

  5. Những thách thức khi triển khai SCF tại Việt Nam là gì?
    Bao gồm hạn chế về khung pháp lý, mức độ bao phủ thông tin tín dụng còn thấp, thiếu sự tham gia rộng rãi của các thành viên trong hệ sinh thái và các khó khăn trong việc tích hợp công nghệ số hóa.

Kết luận

  • Luận văn đã phát triển thành công giải pháp phần mềm quản lý tài chính chuỗi cung ứng tại BIDV, đáp ứng các yêu cầu nghiệp vụ và phi chức năng.
  • Giải pháp giúp tối ưu hóa dòng tiền, giảm thiểu rủi ro và nâng cao hiệu quả quản lý vốn lưu động trong chuỗi cung ứng.
  • Thị trường SCF tại Việt Nam có tiềm năng tăng trưởng mạnh, dự kiến đạt 35 tỷ USD vào năm 2027.
  • Cần tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý, tăng cường đào tạo và phát triển các tính năng phân tích dữ liệu nâng cao cho phần mềm.
  • Khuyến nghị BIDV và các bên liên quan triển khai mở rộng hệ thống, đồng thời phối hợp với cơ quan quản lý để thúc đẩy phát triển thị trường SCF bền vững.

Next steps: Triển khai mở rộng phần mềm, nâng cao năng lực người dùng, phát triển công nghệ phân tích và hoàn thiện chính sách pháp lý.

Call-to-action: Các tổ chức tài chính, doanh nghiệp và nhà quản lý nên nghiên cứu và áp dụng giải pháp phần mềm quản lý tài chính chuỗi cung ứng để nâng cao hiệu quả hoạt động và cạnh tranh trên thị trường.