Yếu Tố Tác Động Đến Tỷ Suất Sinh Lời Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Niêm Yết Trên Thị Trường Chứng Khoán Việt Nam

• Tác giả: Trần Cẩm Thạch
• Người hướng dẫn: TS. Trần Thị Mộng Tuyết
• Trường học: Trường Đại Học Kinh Tế TP. Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Tài Chính - Ngân Hàng
• Đề tài: Yếu Tố Tác Động Đến Tỷ Suất Sinh Lời Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Tại Việt Nam
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2016
• Địa điểm: TP. Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
• 1.1. Lý do chọn đề tài
• 1.2. Mục đích nghiên cứu
• 1.2.1. Mục tiêu tổng quát
• 1.2.2. Mục tiêu cụ thể
• 1.3. Câu hỏi nghiên cứu
• 1.4. Tổng quan học thuật
• 1.4.1. Nghiên cứu của Husni Khrawish, Mohammad Al-Abadi và Maysoon Hejazi (2008)
• 1.4.2. Nghiên cứu của Sehrish Gul, Faiza Irshad và Khalid Zaman (2011)
• 1.4.3. Nghiên cứu của Hassan Hamadi và Ali Awdeh (2012)
• 1.4.4. Nghiên cứu của Trần Việt Dũng (2014)
• 1.5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 1.6. Phương pháp nghiên cứu
• 1.7. Kết cấu đề tài
• 1.8. Đóng góp của đề tài
• 1.9. TÓM TẮT CHƯƠNG 1
• 2. CHƯƠNG 2: TỔNG QUAN CÁC YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN TỶ SUẤT SINH LỢI CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU
• 2.1. Khái niệm về tỷ suất sinh lời của ngân hàng
• 2.2. Khái niệm về ngân hàng thương mại
• 2.3. Các chỉ tiêu phản ánh tỷ suất sinh lời của ngân hàng
• 2.3.1. Tỷ lệ lợi nhuận ròng trên tổng tài sản (ROA: Return On Asset)
• 2.3.2. Tỷ lệ lợi nhuận ròng trên vốn chủ sở hữu (ROE: Return On Equity)
• 2.3.3. Chỉ số tỷ lệ lãi cận biên (NIM: Net Interest Margin)
• 2.4. Tổng quan các yếu tố tác động đến tỷ suất sinh lời của NHTM
• 2.4.1. Các yếu tố nội tại của các NHTM
• 2.4.2. Các yếu tố bên ngoài tác động đến tỷ suất sinh lời của NHTM
• 2.5. Các nghiên cứu thực nghiệm trước đây về các yếu tố tác động đến tỷ suất sinh lời của ngân hàng
• 2.5.1. Nghiên cứu của Husni Khrawish, Mohammad Al-Abadi và Maysoon Hejazi (2008)
• 2.5.2. Nghiên cứu của Sehrish Gul, Faiza Irshad và Khalid Zaman (2011)
• 2.5.3. Nghiên cứu của Hassan Hamadi và Ali Awdeh (2012)
• 2.5.4. Nghiên cứu của Trần Việt Dũng (2014)
• 2.6. Mô hình nghiên cứu đề xuất
• 2.7. TÓM TẮT CHƯƠNG 2
• 3. CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG CÁC YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN TỶ SUẤT SINH LỢI CỦA NHTMCP NIÊM YẾT TRÊN TTCK VIỆT NAM
• 3.1. Tổng quan các NHTMCP niêm yết trên TTCK Việt Nam
• 3.1.1. Tổng quan về hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam
• 3.1.2. Tổng quan về các NHTMCP niêm yết trên TTCK Việt Nam
• 3.2. Thực trạng tỷ suất sinh lời của các NHTMCP niêm yết trên TTCK Việt Nam
• 3.3. Thực trạng các yếu tố tác động đến tỷ suất sinh lời của các NHTMCP niêm yết trên TTCK Việt Nam
• 3.3.1. Các yếu tố nội sinh
• 3.3.2. Các yếu tố ngoại sinh
• 3.4. Đánh giá chung thực trạng tỷ suất sinh lời và các yếu tố tác động đến tỷ suất sinh lời tại các NHTMCP niêm yết trên TTCK Việt Nam
• 3.4.1. Xu hướng tỷ suất sinh lời
• 3.4.2. Những thành tựu đạt được
• 3.4.3. Những hạn chế
• 3.4.4. Những nguyên nhân chủ yếu
• 3.5. TÓM TẮT CHƯƠNG 3
• 4. CHƯƠNG 4: MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CÁC YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN TỶ SUẤT SINH LỢI CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN VIỆT NAM
• 4.1. Mô hình nghiên cứu
• 4.2. Các biến nghiên cứu
• 4.3. Phương pháp nghiên cứu
• 4.4. Dữ liệu nghiên cứu
• 4.5. Kết quả nghiên cứu
• 4.5.1. Mô tả mẫu nghiên cứu
• 4.5.2. Kết quả hồi quy các yếu tố tác động đến NIM của các NHTMCP niêm yết trên TTCK Việt Nam
• 4.5.3. Kiểm định các giả thiết hồi quy
• 4.6. Thảo luận về kết quả nghiên cứu
• 4.7. TÓM TẮT CHƯƠNG 4
• 5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
• 5.1. Giải pháp nâng cao tỷ suất sinh lời của NHTMCP niêm yết trên TTCK Việt Nam
• 5.1.1. Đối với các ngân hàng thương mại
• 5.1.2. Đối với Nhà nước
• 5.2. Hạn chế của đề tài và hướng nghiên cứu tiếp theo
• 5.3. TÓM TẮT CHƯƠNG 5
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC 1: DANH SÁCH CÁC NGÂN HÀNG TRONG MẪU NGHIÊN CỨU
• PHỤ LỤC 2: TỔNG HỢP DỮ LIỆU CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN TRONG MẪU NGHIÊU CỨU
• PHỤ LỤC 3: KẾT QUẢ HỒI QUY THEO MÔ HÌNH FEM
• PHỤ LỤC 4: KẾT QUẢ HỒI QUY THEO MÔ HÌNH REM
• DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
• DANH MỤC BẢNG BIỂU
• DANH MỤC HÌNH, BIỂU ĐỒ

I. Tỷ Suất Sinh Lời Ngân Hàng Tổng Quan Cách Tính ROA ROE

Ngân hàng là trung gian tài chính quan trọng, kết nối người thừa và thiếu vốn. Sự lành mạnh của ngân hàng ảnh hưởng lớn đến sự ổn định kinh tế. Tại Việt Nam, ngành ngân hàng đã có nhiều thay đổi nhờ chính sách đổi mới. Tuy nhiên, cạnh tranh ngày càng gay gắt đòi hỏi ngân hàng phải tự hoàn thiện. Tỷ suất sinh lời là thước đo hiệu quả hoạt động ngân hàng, giúp ngân hàng cạnh tranh tốt hơn. Vì vậy, các nhà quản trị cần quan tâm đến tỷ suất sinh lời và các yếu tố ảnh hưởng đến nó để đưa ra quyết định phù hợp. Theo Rose, ngân hàng thương mại hoạt động với mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận trong mức độ rủi ro cho phép.

1.1. Định nghĩa tỷ suất sinh lời ngân hàng thương mại

Có nhiều định nghĩa về tỷ suất sinh lời. Theo Olalekan và Adeyinka (2013), khả năng sinh lời là khả năng tạo ra lợi nhuận từ các hoạt động của ngân hàng. Harward và Upton (1991) cho rằng khả năng sinh lời là khả năng thu được lợi nhuận từ việc đầu tư của ngân hàng. Giáo trình Tài chính doanh nghiệp (Trần Ngọc Thơ, 2014) định nghĩa tỷ suất sinh lời là chỉ số đo lường thu nhập của công ty so với các yếu tố tạo ra lợi nhuận. Từ đó, có thể hiểu tỷ suất sinh lời ngân hàng là khoản lãi thu được so với vốn hoặc chi phí bỏ ra để tạo ra khoản lãi đó.

1.2. Các chỉ tiêu đo lường tỷ suất sinh lời ngân hàng ROA ROE NIM

Có nhiều chỉ tiêu để đánh giá tỷ suất sinh lời ngân hàng. Các chỉ số quan trọng bao gồm: Tỷ lệ lợi nhuận ròng trên tổng tài sản (ROA), Tỷ lệ lợi nhuận ròng trên vốn chủ sở hữu (ROE), và Chỉ số tỷ lệ lãi cận biên (NIM). Mỗi chỉ số cung cấp một góc nhìn khác nhau về hiệu quả hoạt động của ngân hàng. ROA phản ánh khả năng sinh lời trên tài sản. ROE cho thấy hiệu quả sử dụng vốn chủ sở hữu. NIM đánh giá hiệu quả hoạt động tín dụng. Phân tích đồng thời các chỉ số giúp đánh giá toàn diện khả năng sinh lời ngân hàng.

II. Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Tới Tỷ Suất Sinh Lời Ngân Hàng Phân Tích

Việc xác định các yếu tố tác động đến tỷ suất sinh lời là rất quan trọng. Các yếu tố này có thể được chia thành hai nhóm chính: yếu tố nội tại và yếu tố vĩ mô. Yếu tố nội tại bao gồm các yếu tố bên trong ngân hàng, như quy mô, hiệu quả quản lý chi phí, chất lượng tài sản. Yếu tố vĩ mô bao gồm các yếu tố bên ngoài ngân hàng, như tăng trưởng GDP, lạm phát, lãi suất. Việc phân tích kỹ lưỡng các yếu tố này giúp ngân hàng đưa ra các quyết định chiến lược phù hợp để cải thiện khả năng sinh lời.

2.1. Yếu tố nội tại Quy mô ngân hàng hiệu quả chi phí quản trị rủi ro

Quy mô ngân hàng có thể ảnh hưởng đến tỷ suất sinh lời. Ngân hàng lớn thường có lợi thế về thương hiệu, tài sản, quy mô vốn. Hiệu quả chi phí cũng là một yếu tố quan trọng. Ngân hàng quản lý chi phí tốt sẽ có tỷ suất sinh lời cao hơn. Quản trị rủi ro, đặc biệt là rủi ro tín dụng, cũng tác động đáng kể. Nợ xấu tăng cao sẽ làm giảm tỷ suất sinh lời.

2.2. Yếu tố vĩ mô Tăng trưởng GDP lạm phát lãi suất ảnh hưởng thế nào

Các yếu tố vĩ mô đóng vai trò quan trọng. Tăng trưởng GDP thúc đẩy nhu cầu tín dụng, giúp ngân hàng tăng trưởng lợi nhuận. Lạm phát có thể ảnh hưởng đến chi phí hoạt động và lãi suất. Ngân hàng cần theo dõi chặt chẽ các biến động vĩ mô để điều chỉnh chính sách kinh doanh phù hợp. Chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước cũng ảnh hưởng lớn đến hoạt động của các ngân hàng thương mại.

2.3. Ảnh hưởng của yếu tố cạnh tranh đến tỷ suất sinh lời của ngân hàng

Mức độ cạnh tranh ngân hàng ngày càng gia tăng gây áp lực lên tỷ suất sinh lời. Để duy trì và cải thiện khả năng sinh lời, các ngân hàng cần liên tục đổi mới sản phẩm, dịch vụ, nâng cao chất lượng phục vụ và tối ưu hóa chi phí hoạt động. Các ngân hàng thương mại cổ phần cần có chiến lược cạnh tranh rõ ràng để đối phó với áp lực từ các ngân hàng lớn khác và các tổ chức tài chính phi ngân hàng.

III. Các Nghiên Cứu Về Tỷ Suất Sinh Lời Ngân Hàng Tổng Hợp Chi Tiết

Nhiều nghiên cứu đã được thực hiện về tỷ suất sinh lời của ngân hàng. Các nghiên cứu này thường tập trung vào việc xác định các yếu tố quan trọng và đánh giá mức độ ảnh hưởng của chúng. Các nghiên cứu của Husni Khrawish (Jordan), Sehrish Gul (Pakistan), Hassan Hamadi (Lebanon) và Trần Việt Dũng (Việt Nam) là những ví dụ điển hình. Các nghiên cứu này sử dụng các phương pháp phân tích khác nhau và tập trung vào các thị trường khác nhau, nhưng đều có chung mục tiêu là hiểu rõ hơn về khả năng sinh lời của ngân hàng.

3.1. Nghiên cứu của Husni Khrawish Jordan Tỷ lệ lãi cận biên NIM

Nghiên cứu của Husni Khrawish, Mohammad Al-Abadi và Maysoon Hejazi (2008) tập trung vào mức lợi nhuận biên của các ngân hàng tại Jordan giai đoạn 1992-2005. Nghiên cứu phân tích tỷ lệ lãi cận biên (NIM) dựa trên hai nhóm biến độc lập. Kết quả cho thấy các yếu tố nội tại và vĩ mô đều có ảnh hưởng đáng kể đến NIM của các ngân hàng Jordan.

3.2. Nghiên cứu của Sehrish Gul Pakistan Biến nội sinh ngoại sinh và lợi nhuận

Nghiên cứu của Sehrish Gul, Faiza Irshad và Khalid Zaman (2011) xác định mối quan hệ giữa các biến nội sinh, biến ngoại sinh và lợi nhuận ngân hàng. Nghiên cứu sử dụng dữ liệu của 15 ngân hàng thương mại hàng đầu của Pakistan giai đoạn 2005-2009. Kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng cả yếu tố nội tại và yếu tố vĩ mô đều tác động đến khả năng sinh lời của các ngân hàng Pakistan.

3.3. Nghiên cứu của Trần Việt Dũng Việt Nam Các yếu tố ảnh hưởng

Nghiên cứu của Trần Việt Dũng (2014) xem xét mối quan hệ giữa các yếu tố tác động đến tỷ suất sinh lời của 22 ngân hàng thương mại Việt Nam giai đoạn 2006-2012. Nghiên cứu này cung cấp cái nhìn sâu sắc về các yếu tố đặc thù ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng Việt Nam. Kết quả cho thấy các yếu tố như quy mô, hiệu quả chi phí và chất lượng tài sản có ảnh hưởng đáng kể đến tỷ suất sinh lời.

IV. Thực Trạng Tỷ Suất Sinh Lời Ngân Hàng Tại Việt Nam Phân Tích 2006 2014

Để hiểu rõ hơn về tỷ suất sinh lời của các ngân hàng thương mại cổ phần niêm yết tại Việt Nam, cần phân tích thực trạng giai đoạn 2006-2014. Giai đoạn này chứng kiến nhiều biến động kinh tế, ảnh hưởng đến hệ thống ngân hàng. Phân tích này tập trung vào các chỉ số như ROA, ROE, NIM, cũng như các yếu tố nội tại và vĩ mô. Mục tiêu là xác định xu hướng, thành tựu và hạn chế trong khả năng sinh lời của các ngân hàng.

4.1. Tổng quan NHTMCP niêm yết trên TTCK Việt Nam giai đoạn 2006 2014

Giai đoạn 2006-2014, các NHTMCP niêm yết trên TTCK Việt Nam chứng kiến sự tăng trưởng về tổng tài sản, vốn chủ sở hữu và tiền gửi khách hàng. Tuy nhiên, cũng có những giai đoạn khó khăn do ảnh hưởng của khủng hoảng kinh tế và các vấn đề nội tại của hệ thống ngân hàng. Việc phân tích chi tiết các chỉ số tài chính giúp đánh giá sức khỏe và khả năng sinh lời của các ngân hàng.

4.2. Xu hướng ROA ROE NIM của các NHTMCP giai đoạn 2006 2014

Phân tích xu hướng ROA, ROE, NIM của các NHTMCP niêm yết cho thấy sự biến động đáng kể trong giai đoạn 2006-2014. Có những năm các chỉ số này tăng trưởng mạnh mẽ, nhưng cũng có những năm sụt giảm do ảnh hưởng của các yếu tố kinh tế vĩ mô và các vấn đề nội tại của ngân hàng. Việc xác định xu hướng này giúp các nhà quản lý ngân hàng đưa ra các quyết định điều chỉnh chiến lược phù hợp.

4.3. Đánh giá thành tựu hạn chế và nguyên nhân chính ảnh hưởng

Giai đoạn 2006-2014, các NHTMCP niêm yết đã đạt được nhiều thành tựu, như tăng trưởng quy mô, mở rộng mạng lưới và nâng cao chất lượng dịch vụ. Tuy nhiên, cũng còn nhiều hạn chế, như nợ xấu cao, hiệu quả hoạt động chưa cao và sự phụ thuộc vào nguồn vốn huy động. Các nguyên nhân chính bao gồm các yếu tố vĩ mô bất ổn, quản trị rủi ro chưa hiệu quả và cạnh tranh gay gắt.

V. Giải Pháp Nâng Cao Tỷ Suất Sinh Lời NHTMCP Đề Xuất Kiến Nghị

Để nâng cao tỷ suất sinh lời của NHTMCP niêm yết, cần có các giải pháp đồng bộ từ cả phía ngân hàng và Nhà nước. Ngân hàng cần tập trung vào việc nâng cao hiệu quả hoạt động, quản trị rủi ro tốt hơn và đa dạng hóa nguồn thu. Nhà nước cần tạo môi trường kinh doanh ổn định, hỗ trợ các ngân hàng tái cơ cấu và tăng cường giám sát.

5.1. Giải pháp cho NHTM Quản trị rủi ro tối ưu chi phí đa dạng hóa nguồn thu

Các ngân hàng thương mại cần tập trung vào việc quản trị rủi ro, đặc biệt là rủi ro tín dụng. Việc kiểm soát nợ xấu là yếu tố then chốt để cải thiện tỷ suất sinh lời. Đồng thời, cần tối ưu hóa chi phí hoạt động, nâng cao hiệu quả chi phí và đa dạng hóa nguồn thu, không chỉ dựa vào hoạt động tín dụng truyền thống. Phát triển các dịch vụ digital banking cũng là một hướng đi tiềm năng.

5.2. Kiến nghị cho Nhà nước Ổn định vĩ mô hỗ trợ tái cơ cấu tăng cường giám sát

Nhà nước cần tạo môi trường kinh tế vĩ mô ổn định, kiểm soát lạm phát và duy trì lãi suất hợp lý. Hỗ trợ các ngân hàng tái cơ cấu, xử lý nợ xấu và nâng cao năng lực cạnh tranh. Tăng cường giám sát hoạt động của hệ thống ngân hàng, đảm bảo an toàn và hiệu quả. Khuyến khích ứng dụng công nghệ ngân hàng để nâng cao năng lực cạnh tranh và hiệu quả hoạt động.

5.3. Giải pháp tăng trưởng tín dụng hiệu quả và bền vững

Để tăng trưởng tín dụng hiệu quả và bền vững, các ngân hàng cần tập trung vào việc nâng cao chất lượng thẩm định tín dụng, quản lý rủi ro chặt chẽ và đa dạng hóa danh mục cho vay. Bên cạnh đó, việc phát triển các sản phẩm tín dụng phù hợp với nhu cầu của từng phân khúc khách hàng cũng là một yếu tố quan trọng. Ngân hàng cũng nên tăng cường hợp tác với các tổ chức tài chính khác để mở rộng quy mô cho vay và giảm thiểu rủi ro.