Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội hiện nay, các công trình xây dựng, đặc biệt là công trình đê điều, giữ vai trò quan trọng trong việc phòng chống thiên tai, ổn định an sinh xã hội và phát triển nông nghiệp. Tỉnh Bắc Ninh với hệ thống đê điều trải dài khoảng 241 km đê, 45 kè và 168 cống qua đê, đang đối mặt với nhiều thách thức về chất lượng thiết kế và quản lý công trình đê điều. Các vấn đề như nền đê yếu, thẩm thấu, sạt trượt, xói lở do biến đổi dòng chảy và tác động môi trường đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu quả và độ bền của công trình.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng thiết kế công trình đê điều tại Công ty cổ phần Tư vấn Xây dựng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Bắc Ninh, nhằm đảm bảo an toàn, hiệu quả và bền vững cho hệ thống đê điều trên địa bàn tỉnh. Nghiên cứu tập trung trong giai đoạn từ năm 2018 đến 2021, với phạm vi nghiên cứu bao gồm công tác quản lý chất lượng thiết kế và quy trình thiết kế các công trình đê điều tại công ty.

Ý nghĩa của nghiên cứu được thể hiện qua việc nâng cao chất lượng hồ sơ thiết kế, góp phần giảm thiểu rủi ro, tiết kiệm chi phí đầu tư và tăng tuổi thọ công trình. Đồng thời, nghiên cứu cũng hỗ trợ công ty trong việc hoàn thiện quy trình quản lý chất lượng thiết kế, đáp ứng các tiêu chuẩn, quy chuẩn xây dựng hiện hành, từ đó nâng cao hiệu quả hoạt động và uy tín trong lĩnh vực tư vấn xây dựng công trình thủy lợi.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý chất lượng trong xây dựng, bao gồm:

  • Lý thuyết quản lý chất lượng toàn diện (TQM): Nhấn mạnh việc kiểm soát chất lượng từ khâu khảo sát, thiết kế đến thi công và vận hành công trình, nhằm đảm bảo sự phù hợp với yêu cầu kỹ thuật và tiêu chuẩn pháp luật.
  • Mô hình PDCA (Plan-Do-Check-Act): Áp dụng trong quy trình quản lý chất lượng thiết kế, giúp cải tiến liên tục chất lượng hồ sơ thiết kế và quy trình làm việc.
  • Khái niệm về chất lượng thiết kế: Được định nghĩa theo tiêu chuẩn ISO 9000:2005, chất lượng thiết kế là sự phù hợp của hồ sơ thiết kế với các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật và yêu cầu thực tế của công trình.
  • Các khái niệm chính: Hồ sơ thiết kế cơ sở, thiết kế kỹ thuật, thiết kế bản vẽ thi công; tiêu chuẩn, quy chuẩn xây dựng công trình thủy lợi; quản lý chất lượng thiết kế; các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng thiết kế như nhân lực, vật lực, quy trình và công nghệ áp dụng.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng:

  • Nguồn dữ liệu: Thu thập số liệu từ hồ sơ thiết kế, báo cáo thực trạng công tác quản lý chất lượng thiết kế tại Công ty cổ phần Tư vấn Xây dựng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Bắc Ninh trong giai đoạn 2018-2021; các văn bản pháp luật, tiêu chuẩn, quy chuẩn liên quan đến thiết kế công trình đê điều.
  • Phương pháp phân tích: Phân tích thống kê số liệu thực trạng nhân lực, vật lực, quy trình thiết kế; đánh giá chất lượng hồ sơ thiết kế qua các tiêu chí kỹ thuật và pháp lý; so sánh với các tiêu chuẩn quốc gia như TCVN 9902:2016, QCVN 04-01:2010/BNNPTNT.
  • Cỡ mẫu: Nghiên cứu tập trung vào toàn bộ các dự án thiết kế đê điều do công ty thực hiện trong vòng 3 năm gần đây, với khoảng 30 dự án lớn nhỏ.
  • Phương pháp chọn mẫu: Lựa chọn các dự án tiêu biểu có quy mô và mức độ phức tạp khác nhau để đánh giá toàn diện.
  • Timeline nghiên cứu: Từ tháng 8/2018 đến tháng 5/2021, bao gồm giai đoạn thu thập dữ liệu, phân tích, đề xuất giải pháp và hoàn thiện luận văn.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng nhân lực và vật lực: Công ty có khoảng 60% nhân sự thiết kế có kinh nghiệm dưới 5 năm, thiếu hụt nhân lực chuyên môn cao. Về vật lực, thiết bị chuyên môn chỉ đáp ứng khoảng 70% nhu cầu thực tế, ảnh hưởng đến hiệu quả khảo sát và thiết kế.

  2. Chất lượng hồ sơ thiết kế: Khoảng 25% hồ sơ thiết kế có sai sót về số liệu khảo sát, không cập nhật dữ liệu mới, dẫn đến phải điều chỉnh nhiều lần trong quá trình thi công, làm chậm tiến độ dự án. So với tiêu chuẩn TCVN 9902:2016, có 30% hồ sơ chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu kỹ thuật về an toàn và ổn định công trình.

  3. Quy trình thiết kế và quản lý chất lượng: Quy trình hiện tại chưa áp dụng đầy đủ mô hình PDCA, thiếu kiểm tra nội bộ và đánh giá hiệu quả công việc định kỳ. Chỉ có 40% dự án được kiểm tra, thẩm định kỹ lưỡng trước khi phê duyệt.

  4. Ứng dụng công nghệ và tiêu chuẩn: Việc áp dụng công nghệ mới trong thiết kế còn hạn chế, chỉ khoảng 35% dự án sử dụng phần mềm thiết kế hiện đại và mô phỏng kỹ thuật. Việc tuân thủ các quy chuẩn pháp luật như Luật Xây dựng 62/2020/QH14 và Luật Đê điều 79/2006/QH11 được thực hiện chưa đồng bộ.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các tồn tại trên là do hạn chế về nguồn nhân lực chuyên môn và thiết bị khảo sát, cũng như quy trình quản lý chất lượng thiết kế chưa hoàn chỉnh. So với một số nghiên cứu trong ngành xây dựng thủy lợi, kết quả này tương đồng với thực trạng chung của các đơn vị tư vấn xây dựng nông nghiệp và phát triển nông thôn tại Việt Nam.

Việc thiếu cập nhật dữ liệu khảo sát và áp dụng công nghệ mới làm giảm hiệu quả thiết kế, tăng chi phí và thời gian thi công. Biểu đồ so sánh tỷ lệ hồ sơ thiết kế đạt chuẩn theo từng năm cho thấy xu hướng cải thiện nhưng còn chậm, cần có giải pháp đồng bộ.

Ý nghĩa của kết quả nghiên cứu là làm rõ các điểm yếu trong công tác quản lý chất lượng thiết kế, từ đó đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao chất lượng thiết kế, đảm bảo an toàn và hiệu quả đầu tư công trình đê điều tại Bắc Ninh.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực: Tổ chức đào tạo chuyên sâu, bồi dưỡng kỹ năng thiết kế và quản lý chất lượng cho đội ngũ kỹ sư, kỹ thuật viên trong vòng 12 tháng tới. Chủ thể thực hiện là Ban Giám đốc Công ty phối hợp với các trường đại học và trung tâm đào tạo chuyên ngành.

  2. Cải tiến quy trình quản lý chất lượng thiết kế: Áp dụng mô hình PDCA trong toàn bộ quy trình thiết kế, tăng cường kiểm tra, thẩm định nội bộ và đánh giá định kỳ hàng quý. Mục tiêu nâng tỷ lệ hồ sơ đạt chuẩn lên trên 90% trong 2 năm tới.

  3. Đầu tư trang thiết bị và công nghệ: Mua sắm và cập nhật phần mềm thiết kế hiện đại, thiết bị khảo sát tiên tiến nhằm nâng cao độ chính xác và hiệu quả công tác thiết kế. Thời gian thực hiện trong 18 tháng, do phòng Kỹ thuật và Ban Quản lý dự án chủ trì.

  4. Tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn, quy chuẩn pháp luật: Xây dựng bộ quy trình nội bộ dựa trên Luật Xây dựng 62/2020/QH14, Luật Đê điều 79/2006/QH11 và các tiêu chuẩn chuyên ngành như TCVN 9902:2016. Đào tạo và giám sát việc thực hiện thường xuyên, đảm bảo 100% dự án tuân thủ trong vòng 1 năm.

  5. Tăng cường phối hợp giữa các bên liên quan: Thiết lập cơ chế trao đổi thông tin hiệu quả giữa chủ đầu tư, đơn vị tư vấn thiết kế, giám sát và thi công để kịp thời xử lý các vấn đề phát sinh, giảm thiểu sai sót và điều chỉnh thiết kế không cần thiết.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Các đơn vị tư vấn thiết kế xây dựng: Giúp cải thiện quy trình quản lý chất lượng thiết kế, nâng cao năng lực chuyên môn và áp dụng công nghệ mới trong thiết kế công trình thủy lợi.

  2. Chủ đầu tư và Ban Quản lý dự án: Cung cấp cơ sở khoa học để đánh giá chất lượng hồ sơ thiết kế, từ đó đưa ra các yêu cầu kỹ thuật và quản lý phù hợp nhằm đảm bảo hiệu quả đầu tư.

  3. Cơ quan quản lý nhà nước về xây dựng và thủy lợi: Hỗ trợ trong việc hoàn thiện chính sách, quy chuẩn kỹ thuật và giám sát chất lượng công trình đê điều trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh và các vùng lân cận.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Quản lý xây dựng, Kỹ thuật thủy lợi: Là tài liệu tham khảo quý giá về quản lý chất lượng thiết kế công trình đê điều, phương pháp nghiên cứu và các giải pháp nâng cao chất lượng thiết kế.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao chất lượng thiết kế công trình đê điều lại quan trọng?
    Chất lượng thiết kế quyết định đến an toàn, tuổi thọ và hiệu quả sử dụng công trình. Hồ sơ thiết kế kém chất lượng có thể dẫn đến lãng phí, rủi ro và sự cố trong quá trình thi công và vận hành.

  2. Những yếu tố nào ảnh hưởng đến chất lượng thiết kế?
    Bao gồm năng lực nhân lực, chất lượng khảo sát, quy trình quản lý, áp dụng tiêu chuẩn, công nghệ thiết kế và sự phối hợp giữa các bên liên quan.

  3. Công ty đã áp dụng những tiêu chuẩn nào trong thiết kế?
    Công ty áp dụng các tiêu chuẩn quốc gia như TCVN 9902:2016 về công trình thủy lợi, QCVN 04-01:2010/BNNPTNT và tuân thủ Luật Xây dựng 62/2020/QH14, Luật Đê điều 79/2006/QH11.

  4. Giải pháp nào được đề xuất để nâng cao chất lượng thiết kế?
    Nâng cao năng lực nhân sự, cải tiến quy trình quản lý theo mô hình PDCA, đầu tư công nghệ mới, tuân thủ nghiêm ngặt tiêu chuẩn và tăng cường phối hợp giữa các bên.

  5. Làm thế nào để kiểm soát chất lượng hồ sơ thiết kế hiệu quả?
    Thông qua kiểm tra nội bộ, thẩm định hồ sơ, áp dụng quy trình quản lý chất lượng chuẩn hóa, sử dụng phần mềm hỗ trợ và đào tạo liên tục cho nhân viên thiết kế.

Kết luận

  • Nghiên cứu đã làm rõ thực trạng và các tồn tại trong công tác quản lý chất lượng thiết kế công trình đê điều tại Công ty cổ phần Tư vấn Xây dựng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Bắc Ninh.
  • Đã xác định các yếu tố ảnh hưởng chính đến chất lượng thiết kế gồm nhân lực, vật lực, quy trình và công nghệ áp dụng.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể, khả thi nhằm nâng cao chất lượng thiết kế, đảm bảo an toàn và hiệu quả đầu tư công trình đê điều.
  • Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn quan trọng, góp phần nâng cao năng lực quản lý và chất lượng sản phẩm thiết kế của công ty.
  • Các bước tiếp theo là triển khai áp dụng các giải pháp đề xuất, đánh giá hiệu quả và tiếp tục hoàn thiện quy trình quản lý chất lượng thiết kế trong thời gian tới.

Hành động ngay: Các đơn vị liên quan nên phối hợp triển khai các giải pháp nâng cao chất lượng thiết kế để đảm bảo sự phát triển bền vững của hệ thống đê điều tại Bắc Ninh.