I. Thực trạng hài lòng dịch vụ công cấp xã huyện Chương Mỹ
Việc đánh giá sự hài lòng của người dân đối với dịch vụ hành chính công là thước đo quan trọng phản ánh hiệu quả hoạt động của bộ máy chính quyền. Tại huyện Chương Mỹ, TP. Hà Nội, công tác này ngày càng được chú trọng, đặc biệt ở cấp xã - nơi người dân tiếp xúc trực tiếp và thường xuyên nhất với các cơ quan công quyền. Thực trạng hài lòng dịch vụ công cấp xã huyện Chương Mỹ cho thấy những nỗ lực đáng ghi nhận trong việc cải thiện quy trình, nhưng cũng bộc lộ nhiều điểm cần khắc phục để đáp ứng kỳ vọng ngày càng cao của người dân và doanh nghiệp. Nghiên cứu của Nguyễn Thị Thường (2018) chỉ ra rằng, mức độ hài lòng chung của người dân phụ thuộc vào một tổ hợp các yếu tố, từ khả năng tiếp cận thông tin, cơ sở vật chất, sự minh bạch của thủ tục, thời gian giải quyết, cho đến thái độ của cán bộ. Việc liên tục đo lường và phân tích chỉ số hài lòng của người dân SIPAS không chỉ giúp UBND huyện Chương Mỹ nhận diện các vấn đề tồn tại mà còn là cơ sở để đề ra các sáng kiến cải thiện chỉ số hài lòng một cách khoa học và thực tiễn. Mục tiêu cuối cùng là xây dựng một nền hành chính phục vụ, lấy người dân làm trung tâm, qua đó nâng cao niềm tin và thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội bền vững trên toàn địa bàn. Việc hiểu rõ các yếu tố cấu thành sự hài lòng là bước đi đầu tiên và mang tính nền tảng cho mọi nỗ lực cải cách thủ tục hành chính Chương Mỹ trong giai đoạn tiếp theo.
1.1. Tầm quan trọng của việc đánh giá sự hài lòng dịch vụ công
Việc nghiên cứu và đánh giá sự hài lòng dịch vụ công có vai trò then chốt trong việc xây dựng chính quyền phục vụ. Kết quả đánh giá là nguồn thông tin khách quan, phản ánh trực tiếp trải nghiệm của người dân, doanh nghiệp khi tương tác với cơ quan nhà nước. Dựa trên dữ liệu này, các cấp chính quyền có thể xác định chính xác những thủ tục hành chính còn rườm rà, những quy trình thiếu hiệu quả hoặc thái độ phục vụ chưa đạt chuẩn. Theo luận văn của Nguyễn Thị Thường, “việc đo lường sự hài lòng của người dân giúp biết được ý kiến đánh giá một cách khách quan, mang tính định lượng của người dân về chất lượng chung của một tổ chức”. Điều này giúp cơ quan quản lý thấy được điểm mạnh cần phát huy và điểm yếu cần khắc phục, từ đó đưa ra các quyết định cải cách phù hợp, đảm bảo các chính sách đi vào cuộc sống và thực sự mang lại lợi ích cho cộng đồng.
1.2. Khái quát chỉ số hài lòng của người dân SIPAS tại địa phương
Chỉ số Hài lòng của người dân, tổ chức đối với sự phục vụ của cơ quan hành chính nhà nước (SIPAS) là công cụ đo lường quan trọng. Tại huyện Chương Mỹ, chỉ số này được xem là một trong những tiêu chí để đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ cải cách hành chính hàng năm. Các tiêu chí của SIPAS bao gồm: tiếp cận dịch vụ, thủ tục hành chính, sự phục vụ của công chức, kết quả dịch vụ và việc tiếp nhận, giải quyết ý kiến góp ý, phản ánh, kiến nghị. Việc phân tích sâu các chỉ số thành phần giúp nhận diện cụ thể các khâu yếu trong quy trình cung cấp dịch vụ công. Ví dụ, chỉ số về thời gian giải quyết có thể thấp, cho thấy cần phải tối ưu hóa quy trình nội bộ và giảm thời gian giải quyết thủ tục hành chính. Hay chỉ số về thái độ công chức chưa cao đòi hỏi phải tăng cường đào tạo, bồi dưỡng về kỹ năng giao tiếp và đạo đức công vụ.
II. Những rào cản ảnh hưởng sự hài lòng dịch vụ công ở Chương Mỹ
Mặc dù đã có nhiều nỗ lực, quá trình nâng cao chất lượng dịch vụ công tại huyện Chương Mỹ vẫn đối mặt với không ít rào cản. Những thách thức này xuất phát từ nhiều phương diện, bao gồm cả hệ thống quy trình, yếu tố con người và nền tảng hạ tầng kỹ thuật. Một trong những vấn đề nổi cộm là sự phức tạp của một số thủ tục hành chính (TTHC), khiến người dân mất nhiều thời gian và công sức đi lại. Bên cạnh đó, thái độ phục vụ của cán bộ công chức đôi khi còn chưa thực sự chuyên nghiệp, thân thiện, gây ra những bức xúc không đáng có. Nghiên cứu thực tiễn cho thấy, cơ sở vật chất tại bộ phận một cửa ở một số xã chưa được đầu tư đồng bộ, trang thiết bị còn thiếu thốn, chưa đáp ứng được nhu cầu giao dịch ngày càng tăng. Hơn nữa, quá trình chuyển đổi số trong cung cấp dịch vụ công vẫn còn chậm, tỷ lệ người dân sử dụng dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4 chưa cao do thói quen và rào cản về công nghệ. Việc nhận diện và phân tích kỹ lưỡng những rào cản này là điều kiện tiên quyết để xây dựng các giải pháp cải thiện sự hài lòng dịch vụ công một cách toàn diện và bền vững.
2.1. Thách thức từ thủ tục hành chính còn rườm rà phức tạp
Một trong những nguyên nhân chính gây phiền hà cho người dân là các thủ tục hành chính còn nhiều bước, yêu cầu nhiều loại giấy tờ không cần thiết. Theo khảo sát, người dân thường phải đi lại nhiều lần để hoàn thiện hồ sơ do thông tin hướng dẫn chưa rõ ràng hoặc có sự thay đổi đột ngột. Vấn đề này không chỉ làm tăng chi phí tuân thủ cho người dân và doanh nghiệp mà còn làm giảm niềm tin vào hiệu quả của bộ máy hành chính. Để giải quyết, cần có sự rà soát, đơn giản hóa TTHC một cách triệt để, đồng thời đảm bảo công khai, minh bạch thông tin TTHC trên mọi nền tảng, từ bảng niêm yết tại trụ sở cho đến Cổng dịch vụ công huyện Chương Mỹ.
2.2. Hạn chế về thái độ phục vụ của cán bộ công chức
Yếu tố con người luôn đóng vai trò quyết định trong chất lượng dịch vụ. Luận văn của Nguyễn Thị Thường (2018) nhấn mạnh: “Tinh thần và thái độ làm việc của cán bộ công chức được thể hiện qua việc có làm việc đúng giờ, thái độ có hòa nhã, tôn trọng, lịch sự và chu đáo, tận tình không”. Thực tế cho thấy, dù đa số công chức đã có ý thức phục vụ tốt, vẫn còn một bộ phận nhỏ chưa thể hiện được sự chuyên nghiệp, nhiệt tình, thậm chí có biểu hiện gây khó khăn cho người dân. Vấn đề này đòi hỏi các giải pháp đồng bộ từ khâu tuyển dụng, đào tạo kỹ năng mềm, đến việc xây dựng cơ chế giám sát, đánh giá hiệu quả công việc gắn liền với mức độ hài lòng của người dân.
III. Bí quyết cải cách thủ tục hành chính Chương Mỹ hiệu quả
Để nâng cao sự hài lòng dịch vụ công, trọng tâm phải đặt vào công cuộc cải cách thủ tục hành chính Chương Mỹ. Đây là giải pháp gốc rễ, tác động trực tiếp đến thời gian, chi phí và trải nghiệm của người dân. Một trong những bí quyết thành công là thực hiện rà soát và đơn giản hóa TTHC một cách thực chất, không chạy theo thành tích. Cần loại bỏ các giấy tờ, thủ tục không cần thiết, lồng ghép các quy trình liên quan và đẩy mạnh phân cấp, ủy quyền cho cấp xã. Song song đó, việc công khai, minh bạch thông tin TTHC là yêu cầu bắt buộc. Mọi quy trình, biểu mẫu, mức phí và thời hạn giải quyết phải được niêm yết rõ ràng tại bộ phận một cửa và cập nhật thường xuyên trên Cổng dịch vụ công huyện Chương Mỹ. Yếu tố con người cũng không thể xem nhẹ. Việc xây dựng đội ngũ công chức chuyên nghiệp, có năng lực chuyên môn và đạo đức công vụ vững vàng là nền tảng để triển khai hiệu quả mọi cải cách. UBND huyện Chương Mỹ cần tăng cường các chương trình đào tạo, bồi dưỡng, đồng thời áp dụng cơ chế khen thưởng, kỷ luật nghiêm minh dựa trên kết quả công việc và phản hồi từ người dân.
3.1. Giải pháp giảm thời gian giải quyết thủ tục hành chính
Việc giảm thời gian giải quyết thủ tục hành chính là một trong những mục tiêu hàng đầu của cải cách. Để làm được điều này, cần áp dụng đồng bộ nhiều biện pháp. Trước hết là tối ưu hóa quy trình xử lý nội bộ, xác định rõ trách nhiệm và thời gian xử lý của từng bộ phận, cá nhân. Tiếp theo, cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin để tự động hóa các khâu có thể, giảm thiểu sự can thiệp thủ công. Việc triển khai hiệu quả mô hình một cửa liên thông tại Chương Mỹ giúp các phòng ban phối hợp nhịp nhàng, luân chuyển hồ sơ điện tử thay vì hồ sơ giấy, từ đó rút ngắn đáng kể tổng thời gian xử lý. Cuối cùng, cần quy định và công khai thời gian giải quyết tối đa cho từng loại TTHC và có cơ chế xử lý nghiêm các trường hợp trễ hẹn không có lý do chính đáng.
3.2. Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ công chức cấp xã
Đội ngũ cán bộ, công chức là bộ mặt của nền hành chính. Nâng cao chất lượng dịch vụ công đòi hỏi phải nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Cần thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn về chuyên môn nghiệp vụ, cập nhật các quy định pháp luật mới, và đặc biệt là đào tạo về kỹ năng giao tiếp, ứng xử với người dân. Cần xây dựng một bộ tiêu chí đánh giá công chức dựa trên hiệu quả công việc và mức độ hài lòng của người dân. Các biện pháp này không chỉ cải thiện thái độ phục vụ của cán bộ công chức mà còn tạo động lực để họ không ngừng học hỏi, phấn đấu, góp phần xây dựng hình ảnh chính quyền thân thiện và chuyên nghiệp.
IV. Phương pháp chuyển đổi số trong cung cấp dịch vụ công
Trong kỷ nguyên 4.0, chuyển đổi số trong cung cấp dịch vụ công không còn là lựa chọn mà là một yêu cầu tất yếu để hiện đại hóa nền hành chính công. Đây là phương pháp hiệu quả nhất để tăng tính minh bạch, giảm thời gian và chi phí cho cả người dân và chính quyền. Tại huyện Chương Mỹ, việc triển khai chuyển đổi số cần tập trung vào hai trụ cột chính. Thứ nhất, phát triển và hoàn thiện Cổng dịch vụ công huyện Chương Mỹ theo hướng thân thiện, dễ sử dụng, tích hợp đầy đủ các dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4. Cần đơn giản hóa quy trình đăng ký tài khoản, xác thực điện tử và cho phép thanh toán trực tuyến các loại phí, lệ phí. Thứ hai, cần số hóa toàn bộ dữ liệu hồ sơ, kết quả giải quyết TTHC để hình thành cơ sở dữ liệu dùng chung, phục vụ cho việc liên thông và tái sử dụng thông tin. Điều này giúp người dân không phải cung cấp lại thông tin đã có. Để chuyển đổi số thành công, cần đi đôi với việc nâng cao nhận thức và kỹ năng số cho người dân, tổ chức các điểm hỗ trợ để hướng dẫn họ sử dụng dịch vụ công trực tuyến hiệu quả.
4.1. Triển khai hiệu quả dịch vụ công trực tuyến mức độ 3 4
Việc đẩy mạnh dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4 cho phép người dân thực hiện gần như toàn bộ quy trình TTHC qua mạng, từ nộp hồ sơ, theo dõi tiến độ đến nhận kết quả. Để tăng tỷ lệ sử dụng, cần tập trung vào việc cải thiện trải nghiệm người dùng trên Cổng dịch vụ công. Giao diện cần đơn giản, có hướng dẫn chi tiết, và tương thích với các thiết bị di động. Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, hướng dẫn người dân về lợi ích và cách thức sử dụng. Có thể thành lập các tổ công nghệ số cộng đồng tại các thôn, xóm để hỗ trợ trực tiếp người dân, đặc biệt là người cao tuổi, trong việc tiếp cận và sử dụng các dịch vụ số này.
4.2. Xây dựng nền tảng dữ liệu dùng chung cho thủ tục hành chính
Nền tảng của hiện đại hóa nền hành chính công là dữ liệu. Việc xây dựng một cơ sở dữ liệu TTHC tập trung, liên thông giữa các xã và các phòng ban của huyện sẽ loại bỏ tình trạng cát cứ thông tin. Khi người dân thực hiện một thủ tục, các thông tin cơ bản như CCCD, hộ khẩu, giấy đăng ký kinh doanh... sẽ được hệ thống tự động điền vào biểu mẫu từ dữ liệu gốc. Điều này không chỉ giúp giảm thời gian giải quyết thủ tục hành chính mà còn đảm bảo tính chính xác, nhất quán của thông tin, tạo nền tảng vững chắc cho việc cung cấp các dịch vụ công thông minh trong tương lai.
V. Mô hình một cửa liên thông tại Chương Mỹ Kết quả thực tiễn
Việc áp dụng mô hình một cửa liên thông tại Chương Mỹ là một bước tiến quan trọng trong nỗ lực nâng cao chất lượng dịch vụ công. Mô hình này đã phá vỡ sự tách biệt giữa các bộ phận, tạo ra một quy trình giải quyết TTHC liền mạch và hiệu quả hơn. Thay vì phải đến nhiều phòng ban khác nhau, người dân và doanh nghiệp chỉ cần nộp hồ sơ tại một đầu mối duy nhất là Bộ phận Tiếp nhận và Trả kết quả. Hồ sơ sau đó được luân chuyển nội bộ giữa các đơn vị liên quan thông qua quy trình điện tử, giúp giảm thiểu thời gian chờ đợi và hạn chế tiếp xúc không cần thiết giữa người dân và công chức thụ lý. Kết quả thực tiễn cho thấy, mô hình này đã giúp giảm thời gian giải quyết thủ tục hành chính một cách đáng kể, tăng cường tính minh bạch và trách nhiệm giải trình của từng cơ quan. Những sáng kiến cải thiện chỉ số hài lòng như công khai tiến độ xử lý hồ sơ trực tuyến đã nhận được phản hồi tích cực, góp phần nâng cao trải nghiệm của người dân, doanh nghiệp.
5.1. Phân tích trải nghiệm của người dân doanh nghiệp qua mô hình
Qua khảo sát và thu thập ý kiến, trải nghiệm của người dân, doanh nghiệp với mô hình một cửa liên thông nhìn chung là tích cực. Lợi ích lớn nhất được ghi nhận là sự thuận tiện và tiết kiệm thời gian. Người dân không còn phải tự mình mang hồ sơ đi từ phòng này sang phòng khác. Việc có giấy hẹn trả kết quả rõ ràng cũng giúp họ chủ động hơn trong việc sắp xếp công việc. Tuy nhiên, vẫn còn một số ý kiến phản ánh về việc đôi khi hồ sơ bị "tắc" ở một khâu nào đó mà không có thông báo kịp thời. Điều này cho thấy cần hoàn thiện hơn nữa cơ chế giám sát và thông tin hai chiều giữa cơ quan hành chính và người dân trong quá trình xử lý hồ sơ.
5.2. Các sáng kiến cải thiện chỉ số hài lòng từ thực tiễn
Từ thực tiễn triển khai mô hình một cửa, nhiều sáng kiến cải thiện chỉ số hài lòng đã được áp dụng. Điển hình là việc lắp đặt hệ thống camera giám sát, hệ thống xếp hàng tự động, và các ki-ốt tra cứu thông tin TTHC, khảo sát mức độ hài lòng ngay tại nơi giao dịch. Một số xã đã triển khai dịch vụ trả kết quả TTHC tại nhà qua đường bưu điện, tạo thuận lợi tối đa cho người dân. Các sáng kiến này, dù nhỏ, nhưng đã thể hiện sự quan tâm và nỗ lực của chính quyền trong việc liên tục cải tiến, lấy sự thuận tiện và hài lòng dịch vụ công của người dân làm mục tiêu phục vụ.
VI. Hướng đi tương lai nâng cao chất lượng dịch vụ công Chương Mỹ
Để xây dựng một nền hành chính hiện đại, phục vụ, việc nâng cao chất lượng dịch vụ công tại huyện Chương Mỹ cần một lộ trình chiến lược và dài hạn. Hướng đi trong tương lai không chỉ dừng lại ở việc tinh gọn thủ tục hay ứng dụng công nghệ, mà phải là sự chuyển đổi toàn diện về tư duy, từ "quản lý" sang "phục vụ". UBND huyện Chương Mỹ cần tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính một cách toàn diện, lấy sự hài lòng của người dân làm thước đo cao nhất. Trọng tâm là hoàn thiện cơ chế một cửa liên thông, tiến tới một cửa liên thông hiện đại, kết hợp chặt chẽ giữa giải quyết trực tiếp và trực tuyến. Cần tăng cường cơ chế giám sát, thanh tra công vụ và xử lý nghiêm những hành vi tiêu cực, nhũng nhiễu. Song song đó, việc chủ động lắng nghe, tiếp thu ý kiến đóng góp của người dân và doanh nghiệp thông qua các kênh đối thoại, khảo sát thường xuyên là yếu tố sống còn để các chính sách cải cách luôn bám sát thực tiễn. Mục tiêu cuối cùng là xây dựng một hệ sinh thái dịch vụ công thông minh, nơi mọi giao dịch đều diễn ra nhanh chóng, minh bạch và thuận tiện nhất cho người dân.
6.1. Tăng cường cơ chế giám sát và tiếp thu ý kiến người dân
Một nền hành chính minh bạch đòi hỏi phải có cơ chế giám sát hiệu quả. Cần phát huy vai trò giám sát của Hội đồng nhân dân, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội. Quan trọng hơn, cần tạo ra các kênh chính thức và dễ tiếp cận để người dân có thể gửi phản ánh, kiến nghị và được giải quyết, phản hồi kịp thời. Hộp thư góp ý, đường dây nóng, mục hỏi-đáp trên cổng thông tin điện tử cần được duy trì và hoạt động thực chất. Việc công khai kết quả xử lý các phản ánh không chỉ giải quyết các vấn đề cụ thể mà còn tăng cường niềm tin của người dân vào chính quyền.
6.2. Lộ trình của UBND huyện Chương Mỹ cải cách hành chính toàn diện
Lộ trình UBND huyện Chương Mỹ cải cách hành chính cần được xây dựng rõ ràng theo từng giai đoạn với các mục tiêu cụ thể. Giai đoạn trước mắt cần tập trung vào việc chuẩn hóa và điện tử hóa 100% các TTHC cấp xã, huyện. Giai đoạn tiếp theo là xây dựng kho dữ liệu dùng chung và phát triển các ứng dụng trên thiết bị di động để người dân có thể thực hiện dịch vụ công mọi lúc, mọi nơi. Tầm nhìn dài hạn là xây dựng chính quyền số, nơi dữ liệu được phân tích để đưa ra các quyết sách quản lý tốt hơn và cung cấp các dịch vụ công được cá nhân hóa theo nhu cầu của từng người dân, doanh nghiệp, góp phần thực sự nâng cao chỉ số hài lòng dịch vụ công.