Tổng quan nghiên cứu

Ngành xây dựng đóng vai trò then chốt trong sự phát triển kinh tế - xã hội hiện đại, với hơn 77.500 doanh nghiệp đăng ký hoạt động trong lĩnh vực này năm 2015. Tuy nhiên, nguồn nhân lực trong ngành còn nhiều hạn chế về số lượng và chất lượng, với khoảng 32% cán bộ chưa qua đào tạo chuyên môn, 41% trình độ sơ cấp và chỉ 36% có chuyên môn đào tạo bài bản. Tình trạng này ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất lao động, chất lượng công trình và sức cạnh tranh trên thị trường trong nước và quốc tế. Đặc biệt, các kỹ năng bổ trợ như ngoại ngữ (3.9%) và tin học (17%) còn thấp, gây khó khăn trong quản lý và giám sát dự án.

Trong bối cảnh đó, an ninh con người trở thành yếu tố quan trọng, được hiểu là sự an toàn, ổn định và phát triển bền vững của nguồn nhân lực trước các mối đe dọa kinh tế, xã hội và môi trường. Luận văn tập trung nghiên cứu thực trạng và đề xuất giải pháp đảm bảo an ninh con người thông qua hoạt động quản trị nguồn nhân lực tại Sở Xây dựng tỉnh Tuyên Quang trong giai đoạn 2017-2019, với định hướng phát triển đến năm 2030. Mục tiêu nhằm nâng cao hiệu quả thu hút, đào tạo, phát triển và duy trì nguồn nhân lực chất lượng cao, góp phần ổn định và phát triển bền vững ngành xây dựng địa phương. Nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc cải thiện chính sách nhân sự, tăng cường an ninh con người và nâng cao năng lực cạnh tranh của Sở Xây dựng Tuyên Quang.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình về an ninh con người và quản trị nguồn nhân lực trong bối cảnh an ninh phi truyền thống. Khái niệm an ninh con người được phát triển từ Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP, 1994), bao gồm bảy phương diện: an ninh kinh tế, lương thực, sức khỏe, môi trường, cá nhân, cộng đồng và chính trị. PGS.TS Hoàng Đình Phi (2015) mở rộng khái niệm này trong bối cảnh cạnh tranh, hội nhập và biến đổi toàn cầu, nhấn mạnh vai trò của an ninh con người trong doanh nghiệp và tổ chức.

Quản trị nguồn nhân lực được hiểu là quá trình hoạch định, tổ chức, chỉ huy và kiểm soát các hoạt động thu hút, đào tạo, phát triển và duy trì nhân lực nhằm đảm bảo sự an toàn, ổn định và phát triển bền vững của nguồn nhân lực. Quy trình quản trị nguồn nhân lực gồm ba trụ cột chính: thu hút nhân lực, đào tạo và phát triển, duy trì nguồn nhân lực. Các mối đe dọa đến an ninh con người trong tổ chức bao gồm mất an toàn lao động, mâu thuẫn nội bộ, đối thủ câu nhân tài và nội gián.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định lượng và định tính. Dữ liệu thứ cấp được thu thập từ các văn bản pháp luật, nghị quyết của tỉnh Tuyên Quang và báo cáo hoạt động của Sở Xây dựng. Dữ liệu sơ cấp được thu thập qua khảo sát định lượng với khoảng 70-80 phiếu hợp lệ từ cán bộ, nhân viên Sở, sử dụng thang đo Likert 5 điểm để đánh giá các yếu tố liên quan đến quản trị nguồn nhân lực và an ninh con người. Đồng thời, phỏng vấn chuyên sâu các cán bộ quản lý nhằm làm rõ các vấn đề thực tiễn và nguyên nhân.

Cỡ mẫu khảo sát toàn bộ nhân viên Sở Xây dựng tỉnh Tuyên Quang, đảm bảo tính đại diện. Phân tích dữ liệu sử dụng phần mềm Excel để xử lý thống kê mô tả, đánh giá mức độ hài lòng và hiệu quả các hoạt động quản trị nhân lực. Phương pháp định tính được áp dụng để so sánh, phân tích và đánh giá các kết quả nhằm đưa ra nhận định chính xác và đề xuất giải pháp phù hợp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Hoạt động thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao còn hạn chế: Trong giai đoạn 2017-2019, Sở Xây dựng tỉnh Tuyên Quang thu hút được 12 tiến sĩ, thạc sĩ và 5 người tốt nghiệp đại học loại giỏi. Mặc dù có sự tăng trưởng, con số này vẫn ở mức trung bình so với các đơn vị hành chính sự nghiệp khác trong tỉnh, chưa đáp ứng đủ nhu cầu phát triển chuyên môn và kỹ thuật.

  2. Chính sách đào tạo và phát triển nguồn nhân lực chưa đồng bộ: Mặc dù tỉnh có chính sách hỗ trợ cán bộ đi đào tạo sau đại học, việc triển khai tại Sở còn gặp khó khăn do hạn chế về nguồn lực và cơ chế phối hợp. Việc đào tạo lại và bồi dưỡng kỹ năng chuyên môn chưa được thực hiện thường xuyên, ảnh hưởng đến năng lực đáp ứng yêu cầu công việc mới.

  3. Duy trì nguồn nhân lực gặp nhiều thách thức: Mức độ hài lòng của người lao động về tiền lương, chế độ đãi ngộ và điều kiện làm việc chưa cao, dẫn đến tỷ lệ nghỉ việc và chuyển đổi công tác tăng. Các yếu tố tinh thần như môi trường làm việc, sự quan tâm của lãnh đạo cũng chưa được chú trọng đúng mức, ảnh hưởng đến sự gắn bó và hiệu quả công việc.

  4. Quản trị nguồn nhân lực chưa phát huy tối đa vai trò trong đảm bảo an ninh con người: Các quy trình quản lý nhân sự, giám sát và phòng ngừa rủi ro như mất an toàn lao động, mâu thuẫn nội bộ, câu nhân tài và nội gián chưa được hoàn thiện. Điều này làm tăng nguy cơ mất an ninh con người, ảnh hưởng đến sự ổn định và phát triển bền vững của Sở.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các hạn chế trên xuất phát từ cơ chế quản lý còn cứng nhắc, thiếu chủ động trong tuyển dụng và đào tạo nhân lực chất lượng cao. So với các nghiên cứu trong ngành xây dựng tại một số địa phương khác, tỷ lệ thu hút và đào tạo nhân lực của Sở Xây dựng Tuyên Quang thấp hơn khoảng 15-20%, cho thấy cần có sự cải tiến mạnh mẽ hơn.

Việc duy trì nguồn nhân lực chịu ảnh hưởng bởi chính sách đãi ngộ chưa tương xứng với yêu cầu công việc và áp lực ngành xây dựng. Các nghiên cứu trước đây cũng chỉ ra rằng môi trường làm việc tích cực và chính sách phúc lợi hợp lý là yếu tố then chốt giữ chân nhân viên. Ngoài ra, việc chưa áp dụng đầy đủ các quy trình quản trị rủi ro làm tăng nguy cơ mất an ninh con người, điều này phù hợp với quan điểm của PGS.TS Hoàng Đình Phi về các mối đe dọa trong doanh nghiệp.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ số lượng nhân lực chất lượng cao theo năm, bảng đánh giá mức độ hài lòng của người lao động về các yếu tố tiền lương, phúc lợi và môi trường làm việc, cũng như sơ đồ quy trình quản trị nguồn nhân lực hiện tại và các điểm cần cải thiện.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện chính sách thu hút nhân lực chất lượng cao

    • Tăng cường hợp tác với các cơ sở đào tạo trong và ngoài nước để mở rộng nguồn tuyển dụng.
    • Xây dựng các chính sách ưu đãi đặc thù cho nhân lực có trình độ cao, đặc biệt là tiến sĩ và thạc sĩ.
    • Thời gian thực hiện: 2021-2023. Chủ thể: Ban lãnh đạo Sở phối hợp với Sở Nội vụ và các trường đại học.

  2. Nâng cao hiệu quả đào tạo và phát triển nguồn nhân lực

    • Thiết kế chương trình đào tạo chuyên sâu, bồi dưỡng kỹ năng quản lý và kỹ thuật phù hợp với yêu cầu ngành xây dựng.
    • Tổ chức các khóa đào tạo định kỳ và đánh giá hiệu quả đào tạo để điều chỉnh kịp thời.
    • Thời gian thực hiện: 2021-2025. Chủ thể: Phòng Đào tạo và Phát triển nguồn nhân lực của Sở.

  3. Cải thiện chính sách đãi ngộ và môi trường làm việc

    • Xây dựng hệ thống thù lao, phụ cấp và phúc lợi cạnh tranh, phù hợp với năng lực và đóng góp của nhân viên.
    • Tăng cường chăm sóc sức khỏe, tổ chức các hoạt động nâng cao tinh thần làm việc và gắn kết nhân viên.
    • Thời gian thực hiện: 2021-2024. Chủ thể: Ban lãnh đạo Sở và phòng Tổ chức Hành chính.

  4. Hoàn thiện quy trình quản trị nguồn nhân lực và phòng ngừa rủi ro

    • Xây dựng và áp dụng quy trình quản lý nhân sự chặt chẽ, bao gồm tuyển dụng, đào tạo, đánh giá và giám sát.
    • Thiết lập hệ thống cảnh báo và xử lý kịp thời các mối đe dọa an ninh con người như mất an toàn lao động, mâu thuẫn nội bộ, câu nhân tài và nội gián.
    • Thời gian thực hiện: 2021-2023. Chủ thể: Phòng Quản lý nhân sự và Ban An ninh nội bộ.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Lãnh đạo và quản lý các cơ quan hành chính sự nghiệp

    • Hưởng lợi từ các giải pháp quản trị nguồn nhân lực nhằm nâng cao an ninh con người và hiệu quả hoạt động tổ chức.
    • Áp dụng mô hình quản trị nhân lực phù hợp với đặc thù ngành xây dựng và các lĩnh vực tương tự.

  2. Chuyên gia và nhà nghiên cứu trong lĩnh vực quản trị nhân lực và an ninh phi truyền thống

    • Tham khảo cơ sở lý luận và kết quả nghiên cứu thực tiễn về mối quan hệ giữa quản trị nguồn nhân lực và an ninh con người.
    • Phát triển các nghiên cứu tiếp theo về an ninh con người trong bối cảnh hội nhập và biến đổi toàn cầu.

  3. Các cơ sở đào tạo và phát triển nguồn nhân lực

    • Sử dụng kết quả nghiên cứu để thiết kế chương trình đào tạo, bồi dưỡng phù hợp với yêu cầu thực tiễn của ngành xây dựng.
    • Tăng cường hợp tác với các tổ chức, doanh nghiệp trong việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.

  4. Nhân viên và cán bộ công chức trong ngành xây dựng

    • Nắm bắt các yếu tố ảnh hưởng đến an ninh con người và quyền lợi của bản thân trong môi trường làm việc.
    • Tham gia tích cực vào các hoạt động đào tạo, phát triển và duy trì nguồn nhân lực nhằm nâng cao năng lực cá nhân.

Câu hỏi thường gặp

  1. An ninh con người là gì và tại sao nó quan trọng trong ngành xây dựng?
    An ninh con người là trạng thái đảm bảo sự an toàn, ổn định và phát triển bền vững của nguồn nhân lực trước các mối đe dọa kinh tế, xã hội và môi trường. Trong ngành xây dựng, an ninh con người giúp giảm thiểu rủi ro tai nạn lao động, mâu thuẫn nội bộ và mất nhân tài, từ đó nâng cao hiệu quả và chất lượng công trình.

  2. Quản trị nguồn nhân lực ảnh hưởng thế nào đến an ninh con người?
    Quản trị nguồn nhân lực thông qua các hoạt động thu hút, đào tạo, phát triển và duy trì nhân lực giúp đảm bảo nguồn nhân lực có đủ năng lực, sức khỏe và động lực làm việc. Điều này góp phần giảm thiểu các rủi ro mất an ninh con người như tai nạn, xung đột và nội gián.

  3. Những thách thức chính trong công tác thu hút nhân lực chất lượng cao tại Sở Xây dựng Tuyên Quang là gì?
    Thách thức gồm hạn chế về cơ chế tuyển dụng, thiếu chính sách ưu đãi hấp dẫn, cạnh tranh với các đơn vị khác và hạn chế về nguồn lực tài chính. Điều này dẫn đến số lượng nhân lực chất lượng cao thu hút được còn thấp so với nhu cầu.

  4. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả đào tạo và phát triển nguồn nhân lực?
    Cần xây dựng chương trình đào tạo phù hợp với yêu cầu công việc, tổ chức đào tạo định kỳ, đánh giá hiệu quả và điều chỉnh kịp thời. Đồng thời, tăng cường hợp tác với các cơ sở đào tạo và áp dụng công nghệ mới trong đào tạo.

  5. Các giải pháp phòng ngừa rủi ro mất an ninh con người trong tổ chức gồm những gì?
    Bao gồm xây dựng quy trình quản lý nhân sự chặt chẽ, đào tạo nâng cao nhận thức về an toàn lao động, thiết lập hệ thống giám sát và cảnh báo sớm các mâu thuẫn, xung đột, cũng như chính sách giữ chân nhân tài và phòng chống nội gián.

Kết luận

  • Luận văn đã làm rõ vai trò quan trọng của quản trị nguồn nhân lực trong việc đảm bảo an ninh con người tại Sở Xây dựng tỉnh Tuyên Quang.
  • Thực trạng thu hút, đào tạo và duy trì nguồn nhân lực còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến sự ổn định và phát triển bền vững của tổ chức.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm hoàn thiện chính sách thu hút, nâng cao chất lượng đào tạo, cải thiện đãi ngộ và hoàn thiện quy trình quản trị nhân lực.
  • Nghiên cứu góp phần bổ sung cơ sở lý luận và thực tiễn cho lĩnh vực quản trị an ninh phi truyền thống trong ngành xây dựng.
  • Khuyến nghị các bước tiếp theo gồm triển khai các giải pháp đề xuất trong giai đoạn 2021-2025 và tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi ứng dụng.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao an ninh con người và phát triển nguồn nhân lực bền vững tại Sở Xây dựng Tuyên Quang!