Tổng quan nghiên cứu

Thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa, là trung tâm kinh tế, văn hóa và du lịch của khu vực Nam Trung Bộ với dân số khoảng 1,8 triệu người và mật độ dân cư tập trung cao tại nội thành. Nha Trang có vị trí địa lý đặc thù, nằm trong thung lũng núi và tiếp giáp biển Đông, với hệ thống giao thông đa dạng gồm đường bộ, đường sắt, đường hàng không và đường biển. Trong đó, nút giao thông Mã Vòng đóng vai trò cửa ngõ phía Nam, là điểm giao cắt quan trọng giữa tuyến đường 23/10 và các tuyến đường nội thành, đồng thời kết nối với tuyến đường sắt và các tuyến xe buýt lớn. Lưu lượng phương tiện qua nút Mã Vòng rất lớn, đặc biệt trong giờ cao điểm từ 17h00 đến 18h00, gây ra tình trạng ùn tắc kéo dài và tiềm ẩn nguy cơ tai nạn giao thông.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm phân tích hiện trạng, dự báo lưu lượng giao thông trong tương lai và đề xuất các giải pháp cải tạo, tổ chức giao thông tại nút Mã Vòng để nâng cao khả năng thông hành và đảm bảo an toàn giao thông. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào không gian nút Mã Vòng, với các giải pháp thiết kế và tổ chức giao thông phù hợp cho giai đoạn hiện tại và 10 năm tiếp theo. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc giảm thiểu ùn tắc, tai nạn giao thông, đồng thời thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của thành phố và tỉnh Khánh Hòa.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình nghiên cứu về tổ chức giao thông tại nút, bao gồm:

  • Khái niệm nút giao thông: Nơi giao nhau giữa các tuyến đường ô tô hoặc đường ô tô với đường sắt, có các điểm xung đột giao thông như điểm cắt, điểm nhập và điểm tách, ảnh hưởng đến khả năng thông hành và an toàn giao thông.

  • Phân loại nút giao thông: Theo cao độ gồm nút giao đồng mức và khác mức; theo mức độ phức tạp gồm nút đơn giản, có đảo dẫn hướng, phân luồng hoàn chỉnh; theo tổ chức giao thông gồm nút không điều khiển, có điều khiển cưỡng bức (đèn tín hiệu), nút vòng xuyến và nút giao thông khác mức.

  • Mô hình đánh giá mức độ phức tạp và nguy hiểm của nút: Sử dụng công thức tính mức độ phức tạp M dựa trên số điểm tách, nhập, cắt; hệ số tai nạn tương đối Ka để đánh giá mức độ an toàn.

  • Phương pháp thiết kế nút giao thông đồng mức: Tính toán tốc độ thiết kế, tầm nhìn tam giác, chiều rộng làn xe, chiều dài đoạn trộn xe, kích thước đảo trung tâm, dựa trên các tiêu chuẩn Việt Nam và quốc tế.

  • Mô hình tổ chức giao thông bằng đèn tín hiệu: Phân chia thời gian tín hiệu xanh, đỏ, vàng; xác định pha tín hiệu, thời gian xanh có hiệu, lưu lượng dòng bão hòa và tổn thất thời gian trong chu kỳ đèn.

Phương pháp nghiên cứu

  • Thu thập dữ liệu hiện trường: Khảo sát hiện trạng hạ tầng và tổ chức giao thông tại nút Mã Vòng, đếm lưu lượng phương tiện qua nút trong giờ cao điểm (17h00-18h00) bằng camera và nhân lực trực tiếp.

  • Phân tích số liệu: Sử dụng phần mềm chuyên dụng và kiến thức chuyên môn để xử lý dữ liệu lưu lượng, thành phần phương tiện, tính toán các chỉ tiêu kỹ thuật như mức độ phức tạp, hệ số tai nạn, dự báo lưu lượng trong 10 năm tiếp theo.

  • Thiết kế và so sánh phương án: Xây dựng các phương án tổ chức giao thông đồng mức, vòng xuyến, đèn tín hiệu và khác mức; phân tích ưu nhược điểm, hiệu quả kinh tế và an toàn giao thông để lựa chọn phương án tối ưu.

  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu thực hiện trong năm 2016, tập trung vào khảo sát hiện trạng, phân tích số liệu, thiết kế phương án và đề xuất giải pháp cải tạo nút Mã Vòng.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Lưu lượng giao thông lớn và phức tạp: Lưu lượng xe qua nút Mã Vòng trong giờ cao điểm đạt khoảng 3.000 xe quy đổi/giờ, trong đó xe máy chiếm trên 87%. Nút là giao cắt ngã 5 đồng mức với nhiều luồng xe rẽ trái, phải và đi thẳng, gây ra nhiều điểm xung đột nguy hiểm.

  2. Mức độ phức tạp và nguy hiểm cao: Mức độ phức tạp M của nút được tính là 27 (thuộc loại phức tạp) với ngã ba, và 112 (rất phức tạp) với ngã tư. Hệ số tai nạn tương đối Ka vượt ngưỡng 8, cho thấy nút có nguy cơ tai nạn cao, cần cải tạo.

  3. Tầm nhìn và thiết kế hiện tại chưa đảm bảo: Tầm nhìn tam giác tại nút bị hạn chế do địa hình và các công trình xây dựng, không đáp ứng tiêu chuẩn an toàn. Chiều rộng làn xe và đoạn trộn xe chưa phù hợp với lưu lượng hiện tại, gây ùn tắc và giảm tốc độ xe chạy.

  4. Phương án tổ chức giao thông hiện tại chưa tối ưu: Nút chưa có hệ thống đèn tín hiệu đồng bộ, phân luồng chưa rõ ràng, chưa có đảo phân cách dẫn hướng, gây xung đột và ùn tắc kéo dài, đặc biệt khi tàu hỏa chạy qua đường sắt cắt ngang nút.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của tình trạng ùn tắc và tai nạn tại nút Mã Vòng là do lưu lượng giao thông lớn, tổ chức giao thông đồng mức phức tạp với nhiều luồng xung đột, thiếu hệ thống điều khiển tín hiệu hiệu quả và hạn chế về tầm nhìn. So với các nghiên cứu về nút giao thông đô thị tại các thành phố lớn, nút Mã Vòng có mức độ phức tạp và nguy hiểm tương đương nhưng chưa được đầu tư cải tạo tương xứng.

Dữ liệu lưu lượng và phân tích mức độ phức tạp có thể được trình bày qua biểu đồ lưu lượng theo hướng và bảng đánh giá mức độ phức tạp, giúp minh họa rõ ràng các điểm nghẽn và nguy cơ tai nạn. Việc áp dụng các lý thuyết về thiết kế nút giao thông đồng mức, vòng xuyến và đèn tín hiệu cho thấy cần thiết phải cải tạo nút để nâng cao hiệu quả thông hành và an toàn.

Kết quả nghiên cứu cũng cho thấy việc xây dựng nút giao thông khác mức hoặc vòng xuyến có thể giảm thiểu điểm xung đột, tăng khả năng thông xe, tuy nhiên cần cân nhắc chi phí đầu tư và diện tích đất sử dụng. Việc tổ chức lại giao thông bằng đèn tín hiệu với phân chia pha hợp lý cũng là giải pháp khả thi trong ngắn hạn.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Thiết kế lại nút giao thông theo mô hình vòng xuyến 3-5 nhánh: Tăng diện tích đảo trung tâm và đảo dẫn hướng, đảm bảo chiều dài đoạn trộn xe tối thiểu 50-60m, chiều rộng làn xe 3-3,5m, giảm điểm xung đột giao cắt, nâng cao an toàn và thông suốt giao thông. Thời gian thực hiện: 2-3 năm, chủ thể: Sở Giao thông Vận tải tỉnh Khánh Hòa.

  2. Lắp đặt hệ thống đèn tín hiệu điều khiển giao thông đồng bộ: Phân chia pha tín hiệu hợp lý dựa trên lưu lượng giờ cao điểm, áp dụng công nghệ đèn tín hiệu thông minh để điều chỉnh linh hoạt, giảm thời gian chờ và ùn tắc. Thời gian thực hiện: 1 năm, chủ thể: Ban Quản lý dự án giao thông thành phố Nha Trang.

  3. Cải tạo hạ tầng tầm nhìn và mở rộng mặt cắt đường: Phá bỏ các chướng ngại vật cản trở tầm nhìn tam giác, mở rộng chiều rộng đường 23/10 và các tuyến nhánh, xây dựng dải phân cách hợp lý để phân luồng xe máy và ô tô riêng biệt. Thời gian thực hiện: 1-2 năm, chủ thể: UBND thành phố Nha Trang phối hợp Sở Giao thông.

  4. Xây dựng cầu vượt hoặc hầm chui tại điểm giao cắt đường sắt: Giải pháp khác mức nhằm loại bỏ điểm xung đột với tàu hỏa, giảm thiểu ùn tắc và tai nạn giao thông tại nút. Thời gian thực hiện: 3-5 năm, chủ thể: Bộ Giao thông Vận tải phối hợp tỉnh Khánh Hòa.

  5. Tăng cường công tác quản lý và tuyên truyền an toàn giao thông: Đặc biệt tại khu vực có nhiều trường học và tuyến xe buýt, tổ chức phân luồng, kiểm soát phương tiện và nâng cao ý thức người tham gia giao thông. Thời gian thực hiện: liên tục, chủ thể: Công an giao thông và các cơ quan liên quan.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Các nhà quy hoạch giao thông đô thị: Sử dụng luận văn để tham khảo phương pháp phân tích hiện trạng, dự báo lưu lượng và thiết kế nút giao thông phù hợp với điều kiện thực tế tại các đô thị tương tự.

  2. Cơ quan quản lý giao thông và chính quyền địa phương: Áp dụng các giải pháp đề xuất để cải tạo nút giao thông, nâng cao an toàn và hiệu quả vận tải, từ đó thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

  3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành xây dựng cầu đường, giao thông vận tải: Tài liệu cung cấp cơ sở lý thuyết, phương pháp tính toán và ví dụ thực tiễn về tổ chức giao thông tại nút, phục vụ cho nghiên cứu và học tập.

  4. Các nhà đầu tư và doanh nghiệp xây dựng hạ tầng giao thông: Tham khảo các giải pháp kỹ thuật, tiêu chuẩn thiết kế và đánh giá hiệu quả kinh tế để triển khai các dự án cải tạo nút giao thông.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao nút giao Mã Vòng lại có lưu lượng giao thông lớn và phức tạp?
    Nút Mã Vòng là cửa ngõ phía Nam của TP Nha Trang, giao cắt nhiều tuyến đường chính và tuyến đường sắt, đồng thời có nhiều tuyến xe buýt và lưu lượng xe máy chiếm đa số, dẫn đến lưu lượng lớn và nhiều luồng giao thông phức tạp.

  2. Mức độ phức tạp của nút giao thông được đánh giá như thế nào?
    Mức độ phức tạp được tính bằng công thức M = Nt + 3Nn + 5Nc, trong đó Nt, Nn, Nc lần lượt là số điểm tách, nhập và cắt. Giá trị M càng cao, nút càng phức tạp và tiềm ẩn nguy cơ tai nạn cao.

  3. Giải pháp nào hiệu quả nhất để giảm ùn tắc tại nút Mã Vòng?
    Thiết kế nút giao thông hình xuyến kết hợp với hệ thống đèn tín hiệu điều khiển thông minh được đánh giá là giải pháp tối ưu, vừa giảm điểm xung đột, vừa nâng cao khả năng thông hành và an toàn.

  4. Tầm nhìn tam giác tại nút giao thông quan trọng như thế nào?
    Tầm nhìn tam giác đảm bảo người lái xe có đủ khoảng cách để quan sát và phản ứng khi vào nút, giảm nguy cơ va chạm. Thiếu tầm nhìn sẽ làm tăng nguy cơ tai nạn và ùn tắc.

  5. Có nên xây dựng nút giao thông khác mức tại Mã Vòng không?
    Nút khác mức giúp loại bỏ hoàn toàn điểm xung đột, phù hợp với lưu lượng lớn nhưng chi phí đầu tư cao và cần diện tích đất lớn. Cần cân nhắc kỹ lưỡng về kinh tế và khả năng thực hiện trước khi quyết định.

Kết luận

  • Nút giao Mã Vòng là điểm giao thông quan trọng với lưu lượng lớn, mức độ phức tạp và nguy hiểm cao, cần cải tạo để đảm bảo an toàn và hiệu quả giao thông.
  • Phân tích hiện trạng và dự báo lưu lượng cho thấy nhu cầu cấp thiết về thiết kế lại nút theo mô hình vòng xuyến hoặc khác mức kết hợp đèn tín hiệu điều khiển.
  • Các giải pháp đề xuất tập trung vào cải tạo hạ tầng, tổ chức giao thông, nâng cao tầm nhìn và xây dựng công trình giao thông khác mức tại điểm giao cắt đường sắt.
  • Nghiên cứu cung cấp cơ sở lý thuyết và thực tiễn cho các nhà quản lý, quy hoạch và nghiên cứu trong lĩnh vực giao thông vận tải.
  • Đề xuất triển khai các bước tiếp theo gồm khảo sát chi tiết, thiết kế kỹ thuật và huy động nguồn lực để thực hiện cải tạo nút trong vòng 2-5 năm tới nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển của TP Nha Trang và tỉnh Khánh Hòa.

Hãy hành động ngay để nâng cao an toàn và hiệu quả giao thông tại nút Mã Vòng, góp phần phát triển bền vững cho thành phố và khu vực!