Tổng quan nghiên cứu

Cải cách thủ tục hành chính (TTHC) là một trong những nội dung trọng tâm của công cuộc đổi mới nền hành chính nhà nước tại Việt Nam, nhằm xây dựng nền hành chính dân chủ, trong sạch, vững mạnh và hiện đại. Theo báo cáo của ngành, trong giai đoạn 2020-2024, UBND huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định đã tiếp nhận và giải quyết hơn 49.000 hồ sơ TTHC, trong đó 100% hồ sơ được giải quyết đúng hạn hoặc trước hạn, không có hồ sơ quá hạn. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại những hạn chế như thủ tục còn rườm rà, thái độ phục vụ chưa đồng đều và ứng dụng công nghệ thông tin chưa đồng bộ. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là xây dựng các giải pháp cải cách TTHC tại UBND huyện Ý Yên giai đoạn 2024-2030, nhằm nâng cao hiệu quả, giảm thời gian và chi phí giải quyết thủ tục, đồng thời tăng cường sự hài lòng của người dân và doanh nghiệp. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào 5 xã thuộc huyện Ý Yên, với dữ liệu thu thập chủ yếu trong giai đoạn 2023-2024, định hướng đến năm 2030. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ lãnh đạo địa phương hoàn thiện công tác cải cách hành chính, đồng thời cung cấp tài liệu tham khảo cho các học viên, sinh viên và nhà quản lý trong lĩnh vực quản lý công.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai khung lý thuyết chính: Thứ nhất là lý thuyết về cải cách hành chính công, tập trung vào các nguyên tắc đơn giản hóa, minh bạch và hiệu quả trong quản lý nhà nước. Thứ hai là mô hình cơ chế một cửa, một cửa liên thông trong giải quyết thủ tục hành chính, nhằm tối ưu hóa quy trình, giảm thiểu thời gian và chi phí cho người dân và doanh nghiệp. Các khái niệm trọng tâm bao gồm: thủ tục hành chính (được định nghĩa theo Nghị định 63/2010/NĐ-CP), cải cách thủ tục hành chính, cơ chế một cửa, kiểm soát thủ tục hành chính và ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý hành chính. Ngoài ra, luận văn còn tham khảo các văn bản pháp luật quan trọng như Nghị quyết số 76/NQ-CP (2021) về chương trình tổng thể cải cách hành chính giai đoạn 2021-2030, Nghị định số 61/2018/NĐ-CP về cơ chế một cửa liên thông, và Nghị định số 45/2020/NĐ-CP về thực hiện TTHC trên môi trường điện tử.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa nghiên cứu tài liệu và khảo sát thực tiễn. Phương pháp quy nạp được áp dụng trong việc thu thập, sàng lọc và tổng hợp các thông tin, số liệu từ UBND huyện Ý Yên và các văn bản pháp luật liên quan. Phương pháp diễn dịch được sử dụng để phân tích, giải thích các nguyên nhân tồn tại, hạn chế trong cải cách TTHC và đề xuất giải pháp phù hợp. Dữ liệu chính được thu thập qua quan sát trực tiếp quá trình giải quyết TTHC tại UBND huyện, phỏng vấn cán bộ công chức và khảo sát ý kiến người dân, doanh nghiệp. Cỡ mẫu khảo sát gồm 60 cá nhân tham gia giải quyết TTHC và 5 cán bộ công chức tại bộ phận một cửa. Phân tích dữ liệu sử dụng phương pháp thống kê mô tả, so sánh tỷ lệ phần trăm và đánh giá mức độ hài lòng. Thời gian nghiên cứu chủ yếu từ năm 2023 đến 2024, với định hướng phát triển đến năm 2030.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Rà soát, đơn giản hóa thủ tục hành chính: Kết quả khảo sát cho thấy 96,6% người dân đánh giá việc giải quyết TTHC không phải qua nhiều bước trung gian, 85% cho rằng thủ tục đã được đơn giản hóa, tuy nhiên vẫn còn 15% phản ánh thủ tục liên quan đến đất đai, hộ tịch còn rườm rà. Khoảng 78,3% đồng ý các thủ tục đã dễ hiểu và dễ thực hiện hơn trước.

  2. Hiệu quả giải quyết TTHC: Trong kỳ báo cáo, UBND huyện tiếp nhận 49.627 hồ sơ, trong đó 35.439 hồ sơ được giải quyết trước hạn, 13.920 đúng hạn, không có hồ sơ quá hạn. 100% cán bộ công chức khảo sát khẳng định thực hiện đúng quy trình và thời hạn giải quyết TTHC.

  3. Cơ chế một cửa, một cửa liên thông: 80% người dân và doanh nghiệp không phải cung cấp lại thông tin, giấy tờ đã có trên hệ thống. Thời gian giải quyết trung bình giảm còn tối đa 15 phút cho mỗi lượt tiếp nhận hồ sơ. 100% cán bộ công chức tại bộ phận một cửa được đánh giá hoàn thành nhiệm vụ, các cơ quan được xếp loại tốt trong giải quyết TTHC.

  4. Ứng dụng công nghệ thông tin: 71% cá nhân được khảo sát tiếp cận và sử dụng chữ ký số trong giao dịch điện tử, tuy nhiên 29% chưa tiếp cận được hình thức này. Việc số hóa hồ sơ còn chậm, chủ yếu mới dừng ở số hóa kết quả giải quyết.

Thảo luận kết quả

Các kết quả trên cho thấy UBND huyện Ý Yên đã đạt được nhiều tiến bộ trong cải cách TTHC, đặc biệt là trong việc đơn giản hóa thủ tục và nâng cao hiệu quả giải quyết hồ sơ. Việc áp dụng cơ chế một cửa, một cửa liên thông đã góp phần giảm thiểu thời gian và chi phí cho người dân, đồng thời tăng cường tính minh bạch và trách nhiệm của cán bộ công chức. Tuy nhiên, tồn tại về thủ tục còn rườm rà trong một số lĩnh vực như đất đai và hộ tịch phản ánh sự cần thiết tiếp tục rà soát, điều chỉnh quy trình. So sánh với các nghiên cứu trong ngành, kết quả khảo sát mức độ hài lòng của người dân tại Ý Yên (85% hài lòng) tương đương hoặc cao hơn một số địa phương khác trong khu vực. Việc ứng dụng công nghệ thông tin còn hạn chế do năng lực tiếp cận của người dân và cán bộ chưa đồng đều, cần được đầu tư nâng cao. Các biểu đồ thể hiện tỷ lệ hồ sơ giải quyết đúng hạn, mức độ hài lòng của người dân và cán bộ công chức có thể minh họa rõ nét hơn hiệu quả cải cách. Ngoài ra, công tác truyền thông hỗ trợ cải cách TTHC đạt tỷ lệ 91,7% người dân đánh giá tích cực, góp phần nâng cao nhận thức và sự đồng thuận trong cộng đồng.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên môn, kỹ năng hành chính và ứng dụng công nghệ thông tin định kỳ hàng năm nhằm nâng cao năng lực giải quyết TTHC. Mục tiêu đạt 100% cán bộ được đào tạo trong vòng 2 năm tới. Chủ thể thực hiện: UBND huyện phối hợp với các cơ sở đào tạo.

  2. Tiếp tục đơn giản hóa thủ tục hành chính: Rà soát, cắt giảm ít nhất 20% thủ tục rườm rà, đặc biệt trong lĩnh vực đất đai và hộ tịch trước năm 2025. Đảm bảo thủ tục dễ hiểu, minh bạch và phù hợp với thực tiễn. Chủ thể thực hiện: Phòng Nội vụ, Phòng Tư pháp huyện.

  3. Mở rộng ứng dụng công nghệ thông tin: Đẩy mạnh số hóa hồ sơ, nâng cao tỷ lệ người dân và doanh nghiệp sử dụng dịch vụ công trực tuyến, phấn đấu đạt 90% hồ sơ giải quyết qua môi trường điện tử vào năm 2026. Chủ thể thực hiện: Trung tâm CNTT huyện, các phòng ban liên quan.

  4. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát: Thiết lập hệ thống kiểm tra định kỳ, đảm bảo số liệu hồ sơ trên phần mềm và thực tế thống nhất, xử lý kịp thời các sai sót. Thực hiện hàng quý, báo cáo kết quả lên UBND huyện. Chủ thể thực hiện: Thanh tra huyện, Phòng Nội vụ.

  5. Đẩy mạnh truyền thông và nâng cao nhận thức: Tổ chức các chiến dịch tuyên truyền về cải cách TTHC, quyền và nghĩa vụ của người dân trong giải quyết thủ tục hành chính, nhằm nâng cao sự hài lòng và giám sát của cộng đồng. Thực hiện liên tục trong giai đoạn 2024-2030. Chủ thể thực hiện: Ban Tuyên giáo huyện, các cơ quan truyền thông địa phương.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Lãnh đạo và cán bộ UBND các cấp: Giúp hiểu rõ thực trạng và giải pháp cải cách TTHC, từ đó áp dụng hiệu quả trong quản lý hành chính địa phương, nâng cao chất lượng phục vụ người dân.

  2. Nhà nghiên cứu và học viên ngành quản lý công: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về cải cách hành chính, đặc biệt là cơ chế một cửa và ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý nhà nước.

  3. Doanh nghiệp và tổ chức xã hội: Nắm bắt các cải cách thủ tục hành chính, quyền lợi và nghĩa vụ khi thực hiện các thủ tục hành chính tại địa phương, từ đó thuận lợi trong hoạt động kinh doanh và giao dịch với cơ quan nhà nước.

  4. Cán bộ công chức làm công tác cải cách hành chính: Tham khảo các phương pháp, kỹ năng và kinh nghiệm nâng cao hiệu quả giải quyết thủ tục hành chính, đồng thời nhận diện các tồn tại để cải thiện công tác chuyên môn.

Câu hỏi thường gặp

  1. Cải cách thủ tục hành chính tại UBND huyện Ý Yên đã đạt được những kết quả gì nổi bật?
    UBND huyện đã tiếp nhận và giải quyết hơn 49.000 hồ sơ trong kỳ báo cáo, với 100% hồ sơ được giải quyết đúng hoặc trước hạn, giảm thời gian giải quyết trung bình còn 15 phút mỗi lượt tiếp nhận hồ sơ, đồng thời 80% người dân không phải cung cấp lại giấy tờ đã có trên hệ thống.

  2. Nguyên nhân chính dẫn đến tồn tại trong cải cách TTHC tại huyện là gì?
    Nguyên nhân bao gồm năng lực cán bộ công chức còn hạn chế, cơ chế phối hợp giữa các cơ quan chưa nhịp nhàng, ứng dụng công nghệ thông tin chưa đồng bộ, và số hóa hồ sơ còn chậm, gây khó khăn trong xử lý và theo dõi hồ sơ.

  3. Cơ chế một cửa, một cửa liên thông có vai trò như thế nào trong cải cách TTHC?
    Cơ chế này giúp tập trung tiếp nhận và giải quyết hồ sơ tại một đầu mối duy nhất, giảm thiểu thủ tục trung gian, tiết kiệm thời gian và chi phí cho người dân, đồng thời nâng cao tính minh bạch và trách nhiệm của cán bộ công chức.

  4. Ứng dụng công nghệ thông tin được triển khai ra sao tại UBND huyện Ý Yên?
    UBND huyện đã triển khai chữ ký số và dịch vụ công trực tuyến, với 71% người dân tiếp cận được hình thức này. Tuy nhiên, việc số hóa hồ sơ mới chủ yếu dừng ở kết quả giải quyết, cần đẩy mạnh hơn nữa để nâng cao hiệu quả quản lý.

  5. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát trong cải cách TTHC?
    Cần thiết lập hệ thống kiểm tra định kỳ, đảm bảo số liệu thống nhất giữa hồ sơ thực tế và phần mềm, xử lý kịp thời các sai sót, đồng thời tăng cường vai trò giám sát của lãnh đạo và sự tham gia của người dân trong quá trình cải cách.

Kết luận

  • Luận văn đã phân tích toàn diện thực trạng cải cách thủ tục hành chính tại UBND huyện Ý Yên giai đoạn 2020-2024, chỉ ra những thành tựu và hạn chế cụ thể.
  • Đã đề xuất các giải pháp trọng tâm như nâng cao chất lượng cán bộ, đơn giản hóa thủ tục, ứng dụng công nghệ thông tin và tăng cường kiểm tra giám sát.
  • Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn cao, hỗ trợ lãnh đạo địa phương và cán bộ công chức trong việc hoàn thiện công tác cải cách hành chính.
  • Định hướng phát triển giai đoạn 2024-2030 tập trung vào hiện đại hóa nền hành chính, nâng cao sự hài lòng của người dân và doanh nghiệp.
  • Khuyến khích các cơ quan, tổ chức liên quan áp dụng kết quả nghiên cứu để nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và phục vụ cộng đồng tốt hơn.

Để tiếp tục phát huy hiệu quả cải cách thủ tục hành chính, các cấp chính quyền và cán bộ công chức cần chủ động triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tăng cường phối hợp và ứng dụng công nghệ hiện đại. Hành động ngay hôm nay sẽ góp phần xây dựng nền hành chính công minh bạch, chuyên nghiệp và hiện đại, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội trong thời kỳ mới.