Đánh Giá Tác Động Của Ngập Lụt Đến Sử Dụng Đất Nông Nghiệp Ở Nghệ An Trong Bối Cảnh Biến Đổi Khí Hậu

• Tác giả: Đỗ Tiến Dũng
• Người hướng dẫn: PGS. TS Trần Hồng Thái
• Trường học: Đại học Quốc gia Hà Nội
• Chuyên ngành: Biến đổi khí hậu
• Đề tài: Đánh Giá Tác Động Của Ngập Lụt Đến Sử Dụng Đất Nông Nghiệp Tại Nghệ An
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2017
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ NGHIÊN CỨU
• 1.1. Tổng quan các nghiên cứu đánh giá tác động của ngập lụt đến sử dụng đất nông nghiệp trong bối cảnh biến đổi khí hậu
• 1.1.1. Các nghiên cứu về ứng dụng mô hình toán để dự báo, tính toán ngập lụt
• 1.2. Tổng quan các điều kiện tự nhiên
• 1.2.1. Vị trí địa lý
• 1.2.2. Thổ nhưỡng
• 1.2.3. Đặc điểm chung của khí hậu
• 1.3. Tổng quan điều kiện kinh tế - xã hội
• 1.3.1. Tình hình phát triển kinh tế năm 2016
• 1.3.2. Hiện trạng tài nguyên nước
• 1.3.3. Mạng lưới sông suối
• 1.3.4. Lưới trạm khí tượng thủy văn. Dòng chảy kiệt
• 1.3.5. Hiện trạng sử dụng đất nông nghiệp
• 1.3.6. Hiện trạng ngập lụt tại khu vực nghiên cứu
• 1.4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 1.4.1. Phương pháp thu thập, thống kê, tổng hợp tài liệu
• 1.4.2. Phương pháp bản đồ và GIS
• 1.4.3. Phương pháp mô hình toán
• 1.4.3.1. Giới thiệu mô hình
• 1.4.3.2. Thiết lập hệ thống mô hình mô phỏng ngập lụt
• 2. NGHIÊN CỨU TÁC ĐỘNG CỦA NGẬP LỤT ĐẾN SỬ DỤNG ĐẤT NÔNG NGHIỆP Ở CÁC HUYỆN VEN BIỂN TỈNH NGHỆ AN TRONG BỐI CẢNH BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU
• 2.1. Kịch bản Biến đổi khí hậu cho khu vực nghiên cứu
• 2.2. Đánh giá tác động của ngập lụt đến sử dụng đất nông nghiệp trong bối cảnh biến đổi khí hậu
• 2.3. Tác động của biến đổi khí hậu đến ngập lụt tỉnh Nghệ An
• 2.4. Tác động của biến đổi khí hậu đến ngập lụt tại các huyện ven biển Nghệ An
• 2.5. Tác động của ngập lụt đến tình hình sử dụng đất các huyện ven biển Nghệ An
• 2.6. Đề xuất sơ bộ các giải pháp ứng phó với ngập lụt đến sử dụng đất nông nghiệp trong điều kiện biến đổi khí hậu
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Tác Động Ngập Lụt Đến Nông Nghiệp Nghệ An

Nghệ An, một trong những tỉnh chịu ảnh hưởng nặng nề bởi biến đổi khí hậu, đối mặt với nguy cơ ngập lụt ngày càng gia tăng. Tình trạng này tác động trực tiếp đến sử dụng đất nông nghiệp, gây thiệt hại kinh tế và xã hội đáng kể. Biến đổi khí hậu dẫn đến sự thay đổi trong quy luật hình thành, tần suất xuất hiện và cường độ của áp thấp nhiệt đới, bão lũ lụt, triều cường, tác động không nhỏ tới sản xuất nông nghiệp, tài nguyên sinh học và hệ sinh thái, nước sạch và vệ sinh môi trường. Những ảnh hưởng này cùng với quá trình đô thị hóa và công nghiệp hóa sẽ đặt Nghệ An trước một thách thức rất nghiêm trọng.

1.1. Hiện Trạng Ngập Lụt Tại Nghệ An Thách Thức Nông Nghiệp

Vùng ven biển Nghệ An, dài 82km, chứng kiến nhiều biểu hiện của biến đổi khí hậu, bao gồm nhiệt độ tăng, lượng mưa giảm, hạn hán trầm trọng hơn, và bão lũ khốc liệt. Các trận lũ lớn như năm 1978, 1998, 2002, 2007 đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến kinh tế - xã hội của tỉnh. Theo nghiên cứu của Nguyễn Đức Ngữ (2008), ảnh hưởng của BĐKH toàn cầu đến khí hậu Việt Nam là rõ rệt, đặc biệt từ thập kỷ 1991-2000 đến nay với xu thế chung là nhiệt độ tăng lên ở tất cả các vùng.

1.2. Tác Động Kinh Tế Xã Hội Từ Ngập Lụt Nông Nghiệp

Việc đánh giá thiệt hại do ngập lụt gây ra cho nông nghiệp Nghệ An là vô cùng quan trọng. Tác động không chỉ giới hạn ở mất mát mùa màng mà còn ảnh hưởng đến sinh kế của người dân, an ninh lương thực, và sự phát triển bền vững của khu vực. Tác động của BĐKH do tăng nhiệt độ trái đất sẽ gây ra các tác động nhất định đến tài nguyên nước và các thiên tai liên quan đến nước như lũ lụt và hạn hán. Để làm tốt công tác ứng phó và giảm thiểu các thiệt hại do BĐKH gây ra, ngoài việc nghiên cứu, định hướng cần phải có các giải pháp, kế hoạch nhằm ứng phó với BĐKH.

II. Phân Tích Rủi Ro Ngập Lụt Đến Đất Nông Nghiệp Nghệ An

Để phân tích rủi ro ngập lụt trong nông nghiệp Nghệ An một cách chính xác, cần xem xét nhiều yếu tố như địa hình, hệ thống thủy lợi, loại đất, và tình trạng sử dụng đất hiện tại. Việc sử dụng các mô hình toán học và công nghệ GIS giúp xác định các khu vực dễ bị tổn thương và mức độ ảnh hưởng của ngập lụt. Xuất phát từ những lý do và yêu cầu trên, luận văn: “Đánh giá tác động của ngập lụt đến sử dụng đất nông nghiệp ở các huyện ven biển của tỉnh Nghệ An trong bối cảnh Biến đổi khí hậu” là một việc làm cần thiết góp phần làm sáng tỏ một số các tác động của ngập lụt đến sử dụng đất ở các huyện ven biển tỉnh Nghệ An trong bối cảnh BĐKH ngày nay.

2.1. Bản Đồ Ngập Lụt Và Phân Vùng Sử Dụng Đất Nông Nghiệp

Việc xây dựng bản đồ ngập lụt và phân vùng sử dụng đất nông nghiệp Nghệ An là cơ sở quan trọng để đưa ra các quyết định quy hoạch và quản lý đất đai hiệu quả. Bản đồ này cung cấp thông tin chi tiết về các khu vực có nguy cơ ngập lụt cao và giúp xác định loại cây trồng phù hợp cho từng vùng. Các huyện ven biển thuộc tỉnh Nghệ An, bao gồm diện tích của các phường, xã, thị trấn thuộc các huyện Quỳnh Lưu, Diễn Châu, Nghi Lộc, thị xã Cửa Lò và Thành phố Vinh là phạm vi nghiên cứu.

2.2. Tính Dễ Bị Tổn Thương Của Đất Nông Nghiệp Trước Ngập Lụt

Tính dễ bị tổn thương của đất nông nghiệp trước ngập lụt Nghệ An phụ thuộc vào nhiều yếu tố như độ cao, độ dốc, loại đất, và hệ thống thoát nước. Các loại đất dễ bị ngập úng như đất sét có khả năng chịu đựng kém hơn so với đất cát. Chiều sâu ngập lụt tại khu vực ven biển tỉnh Nghệ An khi có tác động của BĐKH ứng với từng trường hợp lũ là đối tượng nghiên cứu.

2.3. Hệ Thống Thủy Lợi Và Khả Năng Ứng Phó Với Ngập Lụt

Đánh giá hệ thống thủy lợi và khả năng ứng phó với ngập lụt trong nông nghiệp Nghệ An là cần thiết để xác định các điểm yếu và đề xuất các giải pháp cải thiện. Hệ thống thủy lợi cần được nâng cấp và bảo trì thường xuyên để đảm bảo khả năng thoát nước hiệu quả trong mùa mưa lũ.

III. Giải Pháp Giảm Thiểu Tác Động Ngập Lụt Đến Nông Nghiệp

Để giải pháp giảm thiểu tác động ngập lụt đến nông nghiệp Nghệ An, cần có sự kết hợp của nhiều biện pháp khác nhau, bao gồm quy hoạch sử dụng đất hợp lý, xây dựng hệ thống công trình phòng chống lũ lụt, và áp dụng các biện pháp canh tác thích ứng. Nghiên cứu và lựa chọn được phương pháp phù hợp để đánh giá tác động của ngập lụt đến sử dụng đất nông nghiệp trong bối cảnh BĐKH là một trong những mục tiêu chính.

3.1. Quy Hoạch Sử Dụng Đất Nông Nghiệp Thích Ứng Ngập Lụt

Quy hoạch sử dụng đất nông nghiệp thích ứng với ngập lụt Nghệ An cần dựa trên đánh giá rủi ro ngập lụt và khả năng chịu đựng của từng loại cây trồng. Các khu vực có nguy cơ ngập lụt cao nên được ưu tiên cho các loại cây trồng chịu ngập tốt hoặc được sử dụng cho các mục đích khác.

3.2. Các Loại Cây Trồng Chịu Ngập Lụt Tốt Ở Nghệ An

Nghiên cứu các loại cây trồng chịu ngập lụt tốt ở Nghệ An giúp nông dân có thêm lựa chọn canh tác phù hợp với điều kiện địa phương. Các loại cây trồng này có thể giúp giảm thiểu thiệt hại do ngập lụt và đảm bảo thu nhập ổn định cho người dân.

3.3. Đánh Giá Hiệu Quả Các Biện Pháp Phòng Chống Ngập Lụt

Việc đánh giá hiệu quả các biện pháp phòng chống ngập lụt trong nông nghiệp Nghệ An là cần thiết để điều chỉnh và cải thiện các biện pháp này. Các biện pháp cần được đánh giá dựa trên các tiêu chí như hiệu quả giảm ngập, chi phí, và tác động môi trường.

IV. Biến Đổi Khí Hậu Và Tác Động Đến Ngập Lụt Nông Nghiệp

Biến đổi khí hậu và tác động đến ngập lụt nông nghiệp Nghệ An là một vấn đề nghiêm trọng cần được quan tâm. Sự gia tăng tần suất và cường độ của các hiện tượng thời tiết cực đoan như bão lũ, cùng với mực nước biển dâng, đang làm gia tăng nguy cơ ngập lụt tại các vùng ven biển. Đề xuất bước đầu một số các giải pháp ứng phó với ngập lụt do BĐKH cho sử dụng đất trên địa bàn nghiên cứu thí điểm (các huyện ven biển của tỉnh Nghệ An) là một trong những mục tiêu chính.

4.1. Tác Động Của Biến Đổi Khí Hậu Đến Ngập Lụt Tỉnh Nghệ An

Việc đánh giá tác động của biến đổi khí hậu đến ngập lụt tỉnh Nghệ An cần dựa trên các kịch bản biến đổi khí hậu khác nhau và sử dụng các mô hình toán học để dự báo tình hình ngập lụt trong tương lai. Các kịch bản BĐKH đã được Bộ Tài nguyên và Môi trường ban hành là cơ sở cho việc đánh giá.

4.2. Tác Động Của Biến Đổi Khí Hậu Đến Ngập Lụt Ven Biển

Nghiên cứu tác động của biến đổi khí hậu đến ngập lụt tại các huyện ven biển Nghệ An cho thấy rằng các khu vực này sẽ chịu ảnh hưởng nặng nề hơn so với các khu vực khác trong tỉnh. Nguyên nhân là do các khu vực này có địa hình thấp và dễ bị ảnh hưởng bởi mực nước biển dâng và triều cường.

4.3. Tác Động Đến Tình Hình Sử Dụng Đất Các Huyện Ven Biển

Tác động của ngập lụt đến tình hình sử dụng đất các huyện ven biển Nghệ An là rất lớn. Ngập lụt có thể làm mất đất canh tác, gây ô nhiễm đất, và làm suy giảm năng suất cây trồng.

V. Đánh Giá Thiệt Hại Do Ngập Lụt Gây Ra Cho Nông Nghiệp

Đánh giá thiệt hại do ngập lụt gây ra cho nông nghiệp Nghệ An cần được thực hiện một cách toàn diện, bao gồm cả thiệt hại trực tiếp (mất mùa, hư hỏng công trình) và thiệt hại gián tiếp (giảm thu nhập, tăng chi phí sản xuất).

5.1. Tác Động Kinh Tế Của Ngập Lụt Đến Ngành Nông Nghiệp

Tác động kinh tế của ngập lụt đến ngành nông nghiệp Nghệ An là rất lớn, ảnh hưởng đến GDP của tỉnh, thu nhập của người nông dân, và an ninh lương thực của khu vực.

5.2. Tác Động Xã Hội Của Ngập Lụt Đến Người Nông Dân Nghệ An

Tác động xã hội của ngập lụt đến người nông dân Nghệ An bao gồm mất việc làm, di dời, và các vấn đề sức khỏe liên quan đến ô nhiễm môi trường.

VI. Ứng Dụng Thực Tiễn Phân Tích Ngập Lụt Lưu Vực Sông Cả

Việc ứng dụng các phương pháp và kết quả nghiên cứu vào thực tiễn, đặc biệt là phân tích ngập lụt lưu vực sông Cả, đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng các giải pháp ứng phó hiệu quả. Lưu vực sông Cả là khu vực trọng điểm về sản xuất nông nghiệp của Nghệ An, nên việc bảo vệ khu vực này khỏi ngập lụt là vô cùng quan trọng.

6.1. Lũ Quét Và Ảnh Hưởng Đến Đất Nông Nghiệp Lưu Vực

Lũ quét và ảnh hưởng đến đất nông nghiệp lưu vực sông Cả là một vấn đề đáng lo ngại, đặc biệt là ở các khu vực miền núi. Lũ quét có thể gây xói mòn đất, làm mất đất canh tác, và gây thiệt hại lớn cho mùa màng.

6.2. Giải Pháp Ứng Phó Với Lũ Quét Trong Nông Nghiệp

Các giải pháp ứng phó với lũ quét trong nông nghiệp Nghệ An bao gồm xây dựng các công trình phòng chống lũ quét, áp dụng các biện pháp canh tác bảo vệ đất, và nâng cao nhận thức của người dân về nguy cơ lũ quét.

Tổng quan nghiên cứu

Biến đổi khí hậu (BĐKH) và nước biển dâng đang là những thách thức lớn đối với các vùng ven biển, đặc biệt là các huyện ven biển tỉnh Nghệ An với chiều dài bờ biển 82 km. Theo dự báo, nhiệt độ trung bình năm tại Nghệ An sẽ tăng từ 0,7°C (2016-2035) lên đến 2,2°C (2080-2099), trong khi lượng mưa năm cũng tăng từ 10,2% đến 18,1% so với giai đoạn cơ sở 1986-2005. Những biến đổi này làm gia tăng nguy cơ ngập lụt, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sử dụng đất nông nghiệp, đặc biệt là đất trồng lúa và nuôi trồng thủy sản. Mục tiêu nghiên cứu là đánh giá tác động của ngập lụt đến sử dụng đất nông nghiệp tại các huyện ven biển Nghệ An trong bối cảnh BĐKH, áp dụng kịch bản RCP4.5 do Bộ Tài nguyên và Môi trường ban hành. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các huyện Quỳnh Lưu, Diễn Châu, Nghi Lộc, thị xã Cửa Lò và thành phố Vinh, với thời gian dự báo đến năm 2099. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp thông tin khoa học phục vụ quy hoạch sử dụng đất, phát triển nông nghiệp bền vững và ứng phó với thiên tai do BĐKH gây ra.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình thủy văn, thủy lực để mô phỏng và dự báo ngập lụt trong bối cảnh BĐKH. Hai mô hình chính được sử dụng là MIKE 11 (mô hình thủy lực một chiều) và MIKE 21 (mô hình thủy lực hai chiều), kết hợp trong phần mềm MIKE FLOOD để mô phỏng quá trình ngập lụt và tương tác sông-biển. Các khái niệm chính bao gồm:

• Ngập lụt và tác động đến sử dụng đất: Đánh giá mức độ ngập lụt theo chiều sâu và diện tích, phân loại theo cấp độ ngập.
• Kịch bản biến đổi khí hậu RCP4.5: Dự báo biến đổi nhiệt độ, lượng mưa và mực nước biển dâng theo các giai đoạn 2016-2035, 2046-2065 và 2080-2099.
• Sử dụng đất nông nghiệp: Phân loại các loại đất như đất trồng lúa, đất nuôi trồng thủy sản, đất rừng phòng hộ, đất làm muối, đất ở đô thị và nông thôn.
• GIS và bản đồ ngập lụt: Ứng dụng GIS để chồng xếp bản đồ ngập lụt với bản đồ sử dụng đất nhằm xác định diện tích đất có nguy cơ bị ảnh hưởng.

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu bao gồm số liệu khí tượng thủy văn (lượng mưa, mực nước, lưu lượng dòng chảy), số liệu địa hình (DEM, mặt cắt ngang sông), bản đồ sử dụng đất và quy hoạch phát triển kinh tế xã hội giai đoạn 2000-2015. Cỡ mẫu dữ liệu được lấy từ các trạm khí tượng thủy văn và thủy văn trên lưu vực sông Cả và các sông nhánh. Phương pháp phân tích chính là mô hình hóa thủy lực bằng phần mềm MIKE FLOOD, kết hợp với GIS để phân tích không gian và đánh giá tác động ngập lụt đến sử dụng đất. Quá trình nghiên cứu được thực hiện theo timeline từ thu thập dữ liệu, hiệu chỉnh mô hình với các trận lũ lịch sử (1978, 1988), mô phỏng kịch bản BĐKH đến phân tích kết quả và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Gia tăng mực nước và diện tích ngập lụt: Mực nước tại các trạm hạ lưu như Bến Thủy, Chợ Tràng, Linh Cảm dự báo tăng từ 0,09 m (2016-2035) lên đến 0,38 m (2080-2099) trong trường hợp lũ 1%. Diện tích có nguy cơ ngập lụt tại các huyện ven biển tăng rõ rệt, ví dụ tại TP. Vinh, diện tích ngập có thể chiếm tới 42,85% tổng diện tích huyện vào cuối thế kỷ.

2. Tác động đến sử dụng đất nông nghiệp: Đất trồng lúa (LUC, LUK) tại các huyện ven biển có nguy cơ ngập lụt cao, với tỷ lệ diện tích bị ảnh hưởng tại TP. Vinh lên đến 48,31% vào năm 2080-2099. Đất nuôi trồng thủy sản nước lợ, mặn (TSL) có nguy cơ ngập gần như toàn bộ (95,97% tại TP. Vinh). Đất rừng phòng hộ và đất rừng sản xuất cũng chịu ảnh hưởng đáng kể, ví dụ tại Nghi Lộc đất rừng phòng hộ có nguy cơ ngập tới 43,37%.

3. Sự khác biệt giữa các kịch bản lũ: Trường hợp lũ 1% (100 năm lặp lại) cho thấy mức độ ngập lụt và tác động đến sử dụng đất cao hơn nhiều so với lũ 5% (20 năm lặp lại), phản ánh tính cực đoan và tần suất gia tăng của các hiện tượng thiên tai trong bối cảnh BĐKH.

4. Ảnh hưởng đến đất phi nông nghiệp và dân sinh: Các loại đất phi nông nghiệp như đất công nghiệp, đất ở đô thị và nông thôn cũng có tỷ lệ diện tích bị ngập tăng theo thời gian, gây ảnh hưởng đến phát triển kinh tế xã hội và đời sống người dân.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân gia tăng ngập lụt là do sự kết hợp của biến đổi khí hậu làm tăng nhiệt độ, lượng mưa và mực nước biển dâng, cùng với các hiện tượng bão, áp thấp nhiệt đới và triều cường. So sánh với các nghiên cứu trong khu vực và quốc tế, kết quả phù hợp với xu hướng gia tăng rủi ro ngập lụt do BĐKH. Việc sử dụng mô hình thủy lực MIKE FLOOD kết hợp GIS cho phép mô phỏng chi tiết và dự báo chính xác hơn về nguy cơ ngập lụt, hỗ trợ công tác quy hoạch và quản lý sử dụng đất. Dữ liệu có thể được trình bày qua các bản đồ ngập lụt theo cấp độ và biểu đồ tỷ lệ diện tích đất bị ảnh hưởng theo từng loại đất và huyện, giúp trực quan hóa tác động và hỗ trợ ra quyết định.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Quy hoạch sử dụng đất hợp lý: Tích hợp yếu tố biến đổi khí hậu và nước biển dâng vào quy hoạch sử dụng đất, ưu tiên chuyển đổi các vùng đất có nguy cơ ngập cao sang các mục đích phù hợp hơn, giảm thiểu rủi ro cho sản xuất nông nghiệp.

2. Phát triển hệ thống cảnh báo sớm: Xây dựng và nâng cấp hệ thống cảnh báo ngập lụt, cung cấp thông tin kịp thời cho người dân và các cơ quan quản lý nhằm giảm thiểu thiệt hại.

3. Đa dạng hóa mùa vụ và giống cây trồng: Khuyến khích sử dụng các giống cây trồng ngắn ngày, chịu ngập và chịu mặn tốt, điều chỉnh mùa vụ phù hợp với điều kiện khí hậu biến đổi để tăng khả năng thích ứng.

4. Nâng cao năng lực cộng đồng và phối hợp liên ngành: Tăng cường đào tạo, nâng cao nhận thức cộng đồng về BĐKH và ngập lụt; phối hợp chặt chẽ giữa các ngành nông nghiệp, thủy lợi, môi trường và chính quyền địa phương trong công tác ứng phó.

5. Phát triển rừng phòng hộ và hệ sinh thái ven biển: Đẩy mạnh trồng rừng ngập mặn và rừng phòng hộ để giảm thiểu xói mòn bờ biển, chắn sóng và giảm thiểu tác động của ngập lụt.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Cơ quan quản lý nhà nước về tài nguyên và môi trường: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách, quy hoạch sử dụng đất và kế hoạch ứng phó với BĐKH.

2. Ngành nông nghiệp và thủy sản: Áp dụng các giải pháp thích ứng trong sản xuất, lựa chọn giống cây trồng và mùa vụ phù hợp với điều kiện biến đổi khí hậu.

3. Các nhà nghiên cứu và học giả: Tham khảo phương pháp mô hình hóa thủy lực kết hợp GIS trong nghiên cứu tác động ngập lụt và biến đổi sử dụng đất.

4. Cộng đồng dân cư và tổ chức phi chính phủ: Nâng cao nhận thức, tham gia các chương trình thích ứng và giảm thiểu rủi ro thiên tai.

Câu hỏi thường gặp

1. Ngập lụt do biến đổi khí hậu ảnh hưởng thế nào đến sản xuất nông nghiệp tại Nghệ An?
   Ngập lụt làm giảm diện tích đất trồng lúa và nuôi trồng thủy sản, gây thiệt hại năng suất và thu nhập của nông dân. Ví dụ, đất nuôi trồng thủy sản nước lợ tại TP. Vinh có nguy cơ ngập tới gần 96% vào cuối thế kỷ.

2. Mô hình MIKE FLOOD có ưu điểm gì trong nghiên cứu này?
   MIKE FLOOD kết hợp mô hình thủy lực một chiều và hai chiều, cho phép mô phỏng chi tiết quá trình ngập lụt và tương tác sông-biển, giúp dự báo chính xác và xây dựng bản đồ ngập lụt phục vụ quản lý rủi ro.

3. Kịch bản RCP4.5 được sử dụng trong nghiên cứu có ý nghĩa gì?
   RCP4.5 là kịch bản trung bình của BĐKH, dự báo mức tăng nhiệt độ và lượng mưa vừa phải, giúp đánh giá tác động ngập lụt trong điều kiện biến đổi khí hậu có kiểm soát.

4. Các giải pháp ứng phó ngập lụt nào được đề xuất?
   Bao gồm quy hoạch sử dụng đất hợp lý, phát triển hệ thống cảnh báo sớm, đa dạng hóa mùa vụ và giống cây trồng, nâng cao năng lực cộng đồng và phát triển rừng phòng hộ ven biển.

5. Tại sao cần kết hợp GIS trong nghiên cứu này?
   GIS giúp phân tích không gian, chồng xếp bản đồ ngập lụt với bản đồ sử dụng đất, từ đó xác định chính xác diện tích và loại đất bị ảnh hưởng, hỗ trợ ra quyết định quản lý hiệu quả.

Kết luận

• Luận văn đã hoàn thành mục tiêu đánh giá tác động ngập lụt đến sử dụng đất nông nghiệp tại 5 huyện ven biển Nghệ An theo kịch bản BĐKH RCP4.5 đến năm 2099.
• Mực nước và diện tích ngập lụt dự báo tăng rõ rệt, đặc biệt trong trường hợp lũ 1%, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến đất trồng lúa, nuôi trồng thủy sản và đất rừng.
• Các huyện ven biển như TP. Vinh, Diễn Châu, Quỳnh Lưu và Nghi Lộc là những khu vực chịu tác động nặng nề nhất.
• Đề xuất các giải pháp ứng phó bao gồm quy hoạch sử dụng đất, cảnh báo sớm, đa dạng hóa mùa vụ và nâng cao năng lực cộng đồng.
• Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học quan trọng cho công tác quy hoạch, quản lý tài nguyên đất và phát triển nông nghiệp bền vững trong bối cảnh biến đổi khí hậu.

Hành động tiếp theo: Khuyến khích các cơ quan chức năng áp dụng kết quả nghiên cứu vào quy hoạch và chính sách phát triển; tiếp tục nghiên cứu mở rộng với các kịch bản BĐKH khác để so sánh và hoàn thiện giải pháp ứng phó.