Tổng quan nghiên cứu
Trong bối cảnh cải cách hành chính được xem là nhiệm vụ trọng tâm của nền hành chính nhà nước Việt Nam, việc nâng cao chất lượng dịch vụ hành chính công đóng vai trò then chốt trong việc cải thiện môi trường đầu tư, tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp. Thành phố Cam Ranh, tỉnh Khánh Hòa, với dân số khoảng 32.358 người và 15 đơn vị hành chính, đã triển khai nhiều kế hoạch cải cách hành chính giai đoạn 2016-2020 nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ hành chính công. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế như hồ sơ trễ hạn, thủ tục rườm rà, gây phiền hà cho người dân. Nghiên cứu này được thực hiện nhằm đánh giá sự hài lòng của người dân đối với chất lượng dịch vụ hành chính công tại UBND thành phố Cam Ranh trong giai đoạn từ năm 2017 đến quý 1/2018. Mục tiêu cụ thể bao gồm đánh giá thực trạng dịch vụ, phân tích các hạn chế ảnh hưởng đến sự hài lòng và đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng dịch vụ. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ các nhà quản lý nhà nước cải thiện hiệu quả hoạt động, đồng thời góp phần thực hiện thành công mục tiêu cải cách hành chính trên địa bàn thành phố.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Nghiên cứu dựa trên mô hình SERVQUAL của Parasuraman và cộng sự, một trong những thang đo chất lượng dịch vụ được ứng dụng rộng rãi, bao gồm 5 thành phần chính: sự tin cậy, sự đáp ứng, năng lực phục vụ, sự đồng cảm và phương tiện hữu hình. Tác giả đã mở rộng mô hình này thành 6 nhân tố ảnh hưởng đến sự hài lòng của người dân đối với dịch vụ hành chính công tại UBND thành phố Cam Ranh, gồm: (1) cơ sở vật chất, (2) sự tin cậy, (3) năng lực nhân viên, (4) thái độ phục vụ, (5) sự đồng cảm và (6) quy trình thủ tục hành chính. Các khái niệm chuyên ngành như dịch vụ hành chính công, chất lượng dịch vụ hành chính công theo tiêu chuẩn ISO 9001:2008, và sự hài lòng của người dân được làm rõ để làm nền tảng lý luận cho nghiên cứu. Mô hình năm khoảng cách về chất lượng dịch vụ của Parasuraman cũng được sử dụng để phân tích các nguyên nhân gây ra sự khác biệt giữa kỳ vọng và thực tế của người dân.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng kết hợp phương pháp định tính và định lượng. Phương pháp định tính bao gồm phỏng vấn chuyên sâu và thảo luận nhóm với các cán bộ lãnh đạo, chuyên gia am hiểu lĩnh vực hành chính công để thiết kế bảng câu hỏi khảo sát. Phương pháp định lượng được thực hiện qua khảo sát trực tiếp khoảng 250 mẫu người dân thực hiện giao dịch tại Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả UBND thành phố Cam Ranh, sử dụng phương pháp lấy mẫu phi xác suất. Dữ liệu thu thập được xử lý bằng phương pháp thống kê mô tả để đánh giá mức độ hài lòng và phân tích các yếu tố ảnh hưởng. Thời gian thu thập dữ liệu tập trung vào năm 2017 và quý 1/2018. Các tiêu chí đánh giá được xây dựng dựa trên thang đo Likert 5 cấp độ, từ hoàn toàn không đồng ý đến hoàn toàn đồng ý, nhằm đo lường cảm nhận của người dân về chất lượng dịch vụ hành chính công.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Sự tin cậy của dịch vụ hành chính công: Hơn 85% người dân đánh giá UBND thành phố Cam Ranh là nơi tin cậy khi thực hiện thủ tục hành chính. Việc công khai minh bạch quy trình, thành phần hồ sơ và mức thu lệ phí được thực hiện đầy đủ, tạo thuận lợi cho người dân tra cứu và thực hiện giao dịch.
Chất lượng đội ngũ công chức: Khoảng 78% người dân hài lòng với trình độ chuyên môn và thái độ phục vụ của cán bộ, công chức tại Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả. Nhân viên được đánh giá lịch sự, nhiệt tình giải đáp thắc mắc và dễ dàng hiểu được yêu cầu của người dân.
Quy trình thủ tục hành chính: Mặc dù quy trình được niêm yết công khai và áp dụng cơ chế một cửa, nhưng có khoảng 40% người dân phản ánh phải đi lại nhiều lần do hồ sơ bị sai sót hoặc trễ hẹn. Tỷ lệ hồ sơ trễ hạn vẫn còn ở mức khoảng 5%, chưa đạt mục tiêu đề ra.
Cơ sở vật chất và môi trường phục vụ: Khoảng 60% người dân đánh giá Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả chưa rộng rãi, thoáng mát, gây cảm giác không thoải mái khi thực hiện thủ tục. Trang thiết bị hiện đại như máy lấy số tự động và máy tra cứu hồ sơ được trang bị nhưng chưa đồng bộ.
Thảo luận kết quả
Kết quả khảo sát cho thấy sự hài lòng của người dân đối với chất lượng dịch vụ hành chính công tại UBND thành phố Cam Ranh đạt mức trung bình khá, với chỉ số hài lòng tổng thể khoảng 72%. Nguyên nhân chính của các hạn chế bao gồm thủ tục hành chính còn phức tạp, năng lực và thái độ phục vụ của một số cán bộ chưa đồng đều, cùng với cơ sở vật chất chưa đáp ứng đầy đủ nhu cầu. So sánh với các nghiên cứu tại các địa phương khác, mức độ hài lòng tại Cam Ranh tương đương hoặc cao hơn một số nơi nhưng vẫn còn khoảng cách so với các thành phố lớn như TP. Hồ Chí Minh. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện tỷ lệ hài lòng theo từng tiêu chí và bảng thống kê tỷ lệ hồ sơ trễ hạn theo quý, giúp minh họa rõ nét các điểm mạnh và điểm yếu trong cung cấp dịch vụ hành chính công.
Đề xuất và khuyến nghị
Nâng cao sự tin cậy của người dân: Cần tiếp tục công khai minh bạch quy trình, hồ sơ và lệ phí, đồng thời tăng cường kiểm soát chất lượng hồ sơ để giảm thiểu sai sót và trễ hạn. Thời gian thực hiện: trong vòng 12 tháng. Chủ thể thực hiện: UBND thành phố phối hợp với các phòng ban chuyên môn.
Cải thiện cơ sở vật chất: Mở rộng và nâng cấp Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả, trang bị thêm thiết bị hiện đại như máy lấy số tự động, hệ thống tra cứu hồ sơ trực tuyến. Thời gian thực hiện: 18 tháng. Chủ thể thực hiện: UBND thành phố và Sở Xây dựng.
Đào tạo nâng cao năng lực đội ngũ công chức: Tổ chức các khóa bồi dưỡng kỹ năng giao tiếp, nghiệp vụ và thái độ phục vụ cho cán bộ, công chức nhằm nâng cao chất lượng phục vụ người dân. Thời gian thực hiện: liên tục hàng năm. Chủ thể thực hiện: Phòng Nội vụ phối hợp với các đơn vị đào tạo.
Đơn giản hóa quy trình thủ tục hành chính: Rà soát, chuẩn hóa và tinh giản các thủ tục hành chính, áp dụng mạnh mẽ cơ chế một cửa liên thông và trực tuyến hóa các thủ tục để giảm thời gian và số lần đi lại của người dân. Thời gian thực hiện: 24 tháng. Chủ thể thực hiện: UBND thành phố phối hợp với Sở Thông tin và Truyền thông.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Cán bộ quản lý nhà nước tại các cấp chính quyền địa phương: Giúp đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng dịch vụ hành chính công, từ đó cải thiện hiệu quả quản lý và phục vụ người dân.
Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản trị kinh doanh, Hành chính công: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về mô hình đánh giá sự hài lòng của người dân đối với dịch vụ hành chính công, phục vụ cho các nghiên cứu tiếp theo.
Các tổ chức, doanh nghiệp cung cấp dịch vụ công: Tham khảo để hiểu rõ hơn về kỳ vọng và mức độ hài lòng của khách hàng, từ đó điều chỉnh quy trình và nâng cao chất lượng dịch vụ.
Người dân và cộng đồng xã hội: Nắm bắt thông tin về quyền lợi, trách nhiệm và quy trình thực hiện thủ tục hành chính, đồng thời có cơ sở để phản hồi, góp ý nhằm cải thiện dịch vụ công.
Câu hỏi thường gặp
Mức độ hài lòng của người dân đối với dịch vụ hành chính công tại UBND thành phố Cam Ranh hiện nay ra sao?
Nghiên cứu cho thấy mức độ hài lòng trung bình khá với chỉ số khoảng 72%, người dân đánh giá cao sự tin cậy và thái độ phục vụ của cán bộ nhưng còn phản ánh về thủ tục phức tạp và cơ sở vật chất chưa đáp ứng.Những yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến sự hài lòng của người dân?
Các yếu tố chính gồm sự tin cậy, năng lực và thái độ phục vụ của cán bộ, quy trình thủ tục hành chính và cơ sở vật chất. Trong đó, sự tin cậy và thái độ phục vụ có tác động mạnh mẽ nhất.UBND thành phố Cam Ranh đã áp dụng những cải cách nào để nâng cao chất lượng dịch vụ?
Đã triển khai cơ chế một cửa, áp dụng hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO 9001:2008, áp dụng phần mềm một cửa điện tử và niêm yết công khai thủ tục hành chính.Người dân có thể phản ánh khiếu nại về dịch vụ hành chính công như thế nào?
UBND thành phố đã công khai đường dây nóng, hộp thư điện tử và tổ chức tiếp dân định kỳ để tiếp nhận và xử lý các phản ánh, khiếu nại của người dân kịp thời.Làm thế nào để giảm thiểu tình trạng hồ sơ trễ hạn và phải đi lại nhiều lần?
Cần đơn giản hóa thủ tục, nâng cao năng lực cán bộ, áp dụng công nghệ thông tin trong quản lý hồ sơ và tăng cường kiểm soát chất lượng hồ sơ ngay từ đầu.
Kết luận
- Nghiên cứu đã đánh giá toàn diện sự hài lòng của người dân đối với chất lượng dịch vụ hành chính công tại UBND thành phố Cam Ranh, với chỉ số hài lòng trung bình khá khoảng 72%.
- Các yếu tố ảnh hưởng chính gồm sự tin cậy, năng lực và thái độ phục vụ của cán bộ, quy trình thủ tục và cơ sở vật chất.
- Phát hiện những hạn chế như thủ tục hành chính phức tạp, hồ sơ trễ hạn, cơ sở vật chất chưa đáp ứng và một số cán bộ còn gây phiền hà.
- Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao sự hài lòng, bao gồm cải thiện cơ sở vật chất, đào tạo cán bộ, đơn giản hóa thủ tục và tăng cường minh bạch.
- Khuyến nghị UBND thành phố Cam Ranh triển khai các giải pháp trong vòng 1-2 năm tới để nâng cao hiệu quả cải cách hành chính và phục vụ người dân tốt hơn.
Luận văn này là tài liệu tham khảo quý giá cho các nhà quản lý, nhà nghiên cứu và cộng đồng nhằm thúc đẩy cải cách hành chính hiệu quả, góp phần xây dựng nền hành chính hiện đại, minh bạch và phục vụ tốt hơn cho người dân.